Videobeelden verhoor
Lewinsky openbaar
Buitenland
vredesmacht in Kosovo
Belgrado: Vergaande autonomie in Kosovo
mverneur Aceh vraagt
i federale staatsvorm
Verdronken Vismarkt
oslims in India willen
en bezoek van Rushdie
Bezem door beestenbende in Paramaribo Zoo
Cohen: Iraaks
geschut weg
uit no-flyzone
*G 5 FEBRUARI 1999
y-
^ltsche Bank financierde Auschwitz
;urt De grootste bank van Duitsland, de Deutsche bank,
^leningen verschaft aan bedrijven die betrokken waren bij
juw van het concentratiekamp Auschwitz. Bij de bank is
rde ontdekking grote consternatie ontstaan, zei een woord-
J .er. De medewerking van de bank aan de bouw van het
>|ntratiekamp blijkt uit documenten die onlangs zijn ge-
®n. Daarin staat dat filialen van de bank kredietovereen-
ten hadden met bedrijven die meewerkten aan de bouw
"tuschwitz. De bank ontkende tot nog toe altijd dat zij heeft
i^etaald aan de vernietigingsmachine van het nazi-bewind.
"Seriment met ruimtespiegel mislukt
Een van de spectaculairste experimenten in het be-
\van het Russische ruimtestation Mir is gisteren tot twee
joe mislukt. De reusachtige spiegel van folie, die zonlicht
Aoeten weerkaatsen op donkere plekken op de aarde, kon
borden ontvouwd. Waarschijnlijk als gevolg van een pro-
meerfout raakte de folie verstrikt in een antenne. Doel van
Def was te onderzoeken of grote spiegels in de ruimte licht
en brengen in de donkere winters in het noorden van Rus-
-Als alles goed was gegaan, zou de stralenbundel waar-
ilijk ook in België en Duitsland te zien zijn geweest.
ifr
itste IRA-gevangene Engeland vrij
tL! Een Engelse rechtbank heeft gisteren Nicholas Mullen
k jheid gesteld. BBC. Hij was de laatste aanhanger van het
Republikeinse Leger (IRA) die nog in een Engelse cel vast-
u|(ie 30-jarige Muilen werd in 1990 tot dertig jaar veroor-
omdat hij een bommencampagne zou hebben beraamd.
y*èrd uit Zimbabwe naar Groot-Brittannië overgebracht, na-
politie in Londen een 'bommenfabriek' had ontdekt. De
bank meent dat het proces correct is verlopen, maar sprak
in vrij wegens de 'onwettige wijze' waarop de man uit Zim-
e naar Groot-Brittannië is gebracht.
/olkingsconferenties van start
*tAGHet recht van meisjes en vrouwen op gezondheids-
ond seks en voortplanting wordt in veel delen van de we-
\og met voeten getreden. Minister Herfkens van ontwikke-
'lamenwerking zal hiervan een van haar prioriteiten maken
is de serie internationale conferenties over de wereldbe
lg, die gisteren in Den Haag van start is gegaan, zo ver-
je zij tegenover journalisten. Regeringsdelegaties, parie
ariërs en niet-gouvernementele organisaties bespreken
en volgende week in Den Haag wat is verwezenlijkt van het
irogramma dat in 1994 in Cairo is afgesproken tijdens de
kingsconferentie van de Verenigde Naties.
Iieim overleg over Lockerbie-proces
c6n_ï In Libië hebben geheime besprekingen plaatsgevon-
7®ver het overbrengen van de twee verdachten van de Loc-
-e-aanslag naar Nederland. Dat heeft het Britse ministerie
1-giiitenlandse zaken gisteren bevestigd. Volgens diplomaten
jspoli arriveerde de Saudische ambassadeur in de VS dins-
-n de Libische hoofdstad in een poging tot een akkoord te
5jn. De twee Libiërs worden verdacht van de aanslag op een
oig van Pan Am, die in december 1988 boven het Schotse
^rbie explodeerde. Libië heeft er onder voorwaarden mee
;rfemd dat de twee naar Nederland worden overgebracht,
jiaar volgens Schots recht te worden berecht.
ïhi
De hoorzitting in het Britse Hogerhuis over de recht-
Bieid van de arrestatie van de Chileense oud-dictator Au-
■Pinochet is afgerond. De Britse opperrechters zullen hun
lel 'op het geëigende moment' bekend maken, aldus één
_en. Pinochet werd op 16 oktober in Londen gearresteerd
rzoek van een Spaanse rechter. Hij vocht zijn arrestatie en
ende uiüevering aan Spanje aan. Het Hooggerechtshof
dat hij als oud-staatshoofd immuniteit geniet en daarom
an worden vervolgd. Het Hogerhuis, het hoogste Britse
icollege, verwierp dat oordeel later. Het besloot echter tot
ieuw proces, toen bleek dat een van de rechters nauwe
en met Amnesty International had verzwegen.
oekers abortusklinieken op Internet
Een Amerikaanse anti-abortusactivist wil vanaf eind
nde week via Internet videobeelden verspreiden van vrou-
lie abortusklinieken in de VS, Groot-Brittannië en Japan
sken. Neal Horsley wil bij zeven abortusklinieken video-
men laten maken, die vervolgens op zijn website zijn op te
sn. Voorstanders van abortus in de Verenigde Staten kon-
n direct juridische stappen aan tegen Horsley als hij de
en daadwerkelijk op het net zet. Eerder deze week veroor-
e een jury in Oregon makers van een andere website tegen
us tot een boete van 200 miljoen gulden. De actievoerders
ceerden op het Internet namen van abortusartsen.
Ihters beraden zich over Pinochet
AFP-Rtr-ANP-GPD
•t eerst heeft een gouver-
in een Indonesische pro-
;evraagd om een wijzi-
n de staatsvorm. De
Isstaat zou moeten wor-
ijzigd in een federale
jDe gouverneur van de
provincie Aceh op Sum-
li vandaag dat ,,een fede-
ictuur steeds urgenter
om zo tegemoet te ko-
'tan de verschillende cul-
|(n het land".
inesië kende in de eerste
tan zijn bestaan korte tijd
-ideraal bestuur, maar al
'erd het unitaire karakter
rof geweld en bloedver-
afgedwongen. Tot voor
jas het spreken over een
eer naar een federale
'rorm totaal ondenkbaar,
e die dat ter sprake
J> kon rekenen op een
gevangenisstraf,
egering in Jakarta beloof-
1 andere opstandige pro-
Oost-Timor, gisteren
s van de moslimgemeen-
in India zijn gisteren te
gelopen tegen een ge-
bezoek van Salman
ie. Zij zeiden massale
ten te verwachten tegen
•mst van de omstreden
schrijver naar zijn ge-
iland.
functionaris van India's
te moskee, de Jama
1 in New Delhi, zei dat er
tan gedaan moet worden'
voorkomen dat Rushdie
De videobeelden van het getuigenverhoor van Monica
Lewinsky zullen worden vertoond in de Amerikaanse Se
naat. Het Hogerhuis besloot daar gisteravond toe met 62
tegen 38 stemmen. Dit betekent dat ook het publiek
morgen en maandag op de televisie kan zien en horen
hoe Lewinsky vragen beantwoordt over haar voormalige
relatie met de president van de Verenigde Staten.
washington john wanders
correspondent
Ook delen van de getuigenver
horen van Clintons adviseurs
Vernon Jordan en Sidney Blu-
menthal zullen op videoscher
men in de Senaatszaal te zien
zijn. Het besluit van de Senaat
voegt nieuw drama toe aan de
rechtszaak tegen president
Clinton. Dit geldt speciaal voor
de beelden van Lewinsky. De
wereld heeft haar nog nooit
zien praten over haar affaire
met de president.
De senatoren besloten giste
ren overigens ook Lewinsky
niet in levende lijve naar de Se
naat te halen voor een verhoor.
De Republikeinse aanklagers
van de president hadden na
drukkelijk gevraagd Lewinsky in
de Senaat 'live' te mogen op
voeren als getuige. Haar fysieke
verschijning zou volgens hen
een extra dimensie toevoegen
aan haar verhaal en aan de be
wijslast tegen Clinton.
Trent Lott, de Republikeinse
fractieleider in de Senaat, gaf
voorafgaand aan het debat aan
weinig bijzonders meer te ver
wachten van de rechtszaak. Hij
zei te verwachten dat het pro
ces volgende week donderdag
of vrijdag zal worden afgesloten
met een stemming over de twee
kernvragen: is Clinton schuldig
aan meineed en aan belemme
ring van de rechtsgang? De
kans dat een tweederde meer
derheid deze vragen bevesti
gend zal beantwoorden is ver
waarloosbaar klein.
Morgen en maandag mogen
beide partijen uitvoerig uiteen
zetten waarom zij van mening
zijn dat de jongste getuigenis
sen nieuw licht - of juist niet -
werpen op de beschuldigingen
tegen de president. In het plan
van Lott zijn dinsdag, woens
dag en eventueel donderdag
vrijgehouden voor interne be
raadslagingen. De senatoren,
die in deze rechtszaak fungeren
als leden van de jury, zullen
dan de balans opmaken, alvo
rens te stemmen over de twee
vragen die Washington al vele
maanden domineren.
bonn afp
Belgrado is bereid de opstandige Servische
provincie Kosovo 'vergaande' autonomie
toe te kennen. Dit heeft de Joegoslavische
minister van informatie Milan Komnenic
vandaag voor de Duitse televisiezender
ARD verklaard, aan de vooravond van de
conferentie over Kosovo in Rambouillet bij
Parijs.
„Wij accepteren een vorm van autono
mie, zelfs vergaande autonomie als u dat
wenst", aldus Komnenic. Joegoslavië zal de
internationale beginselen eerbiedigen, net
als de huidige grenzen in Europa, en de
rechten van de minderheden erkennen,
voegde hij eraan toe. De minister zei een
'ramp' te voorzien als de vredesconferentie
in Rambouillet mislukt. Hij tekende daarbij
wel aan dat de Serviërs niet blij zijn met het
vredesplan dat de Contactgroep voor het
voormalige Joegoslavië heeft opgesteld. Het
plan is op de valreep aan Belgrado voorge
legd, aldus Komnenic.
De Verenigde Staten zijn echter niet ge
neigd tot veel concessies aan de Serviërs en
het Kosovo-Bevrijdingsleger U£K. De VS
hebben dat gisteren nog eens onderstreept.
Over 80 tot 85 procent van het ontwerp-
vredesplan kan niet worden onderhandeld,
aldus een hoge functionaris van het Ameri
kaanse ministerie van buitenlandse zaken.
Gisteren stemde het Servische parlement
als laatste in met deelname aan het vredes
overleg, dat morgen begint in het Franse
Rambouillet. Eerder hadden onder meer de
gematigde Albanese leider Rugova en het
U(^K toegezegd naar Frankrijk te zullen rei
zen. Daar zullen ze volgens de Contact
groep voor ex-Joegoslavië en de NAVO bin
nen twee weken tot een akkoord moeten
komen.
een eigen politiek systeem met
eigen verkiezingen en een eigen
parlement. Oost-Timor moet
dan wel ingaan op het aanbod
van de Indonesische regering
voor een speciaal soort autono
mie. De provincie blijft echter
wel onder Indonesische vlag,
zei minister van buitenlandse
zaken Ali Alatas.
Jakarta heeft altijd gezegd dat
de beste oplossing is dat Oost-
Timor, een in 1976 geannexeer
de voormalige Portugese kolo
nie, autonomie krijgt binnen
het Indonesische bestel. Vorige
week liet de regering echter we
ten bereid te zijn Oost-Timor
vrij te laten als het het aanbod
voor zelfbestuur niet zou aan
vaarden.
Ondertussen blijft het onrus
tig in delen van Indonesië. In
Jakarta vond een man de dood
en raakten anderen gewond bij
een etnisch getinte rel in bij een
busstation. In Aceh vielen en
kele uren eerder dertien doden
toen de politie het vuur opende
op een menigte.
hamburg Inwoners van het Duitse Hamburg kijken naar de ondergelopen Vismarkt in hun stad. Noord-Duitsland werd gisteren getroffen
door de zwaarste regenval in jaren, die gepaard ging met een flinke storm. De rivier de Elbe en de Elbemonding zwollen door regen en wind
zó sterk aan dat grote delen van de stad onder water kwamen te staan.
foto ap michael probst
BELGRADO-BONN DPA_Rtr-ANP
Het Servische parlement heeft
donderdag bijna unaniem ge
stemd voor deelname aan het
vredesoverleg over Kosovo, dat
morgen begint in het Franse
Rambouillet. Tegelijk werd on
omwonden duidelijk wat de
Servische inzet zijn zal: géén
buitenlandse troepen op Joego-
slavisch grondgebied.
Zoals verwacht was de stem
verhouding overtuigend:
slechts drie parlementariërs
stemden tegen. Maar de reserve
jegens de internationale vredes
initiatieven is heel wat groter
dan die uitslag doet vermoe
den. Tal van hoogwaardig
heidsbekleders gaven alvast aan
dat er wat hen betreft duidelijke
grenzen zullen zijn aan het
mandaat van de Servische dele
gatie.
Het felst was vice-premier
Vojislav Seselj, wiens Radicale
Partij uit protest niet eens
meestemde over de kwestie.
Twee zaken zijn absoluut ta
boe, zo stelde de ultra-nationa
list op een persconferentie.
„Dat zijn uitsluiting van Kosovo
van het Servische constitutio
nele systeem en stationering
van buitenlandse troepen op
ons territorium. Wij zullen alle
middelen gebruiken om te
voorkomen dat NAVO-troepen
Kosovo binnengaan", aldus Se
selj.
Gorica Gajevic, secretaris-ge
neraal van president Milosevic'
Socialistische Partij (SPS), liet
zich in soortgelijke bewoordin
gen uit. „We zullen de aanwe
zigheid van buitenlandse troe
pen op Servische bodem niet
dulden, ook niet onder het ex
cuus dat een overeenkomst zou
moeten worden uitgevoerd. Ga
jevic zei verder geen afschei
ding van Kosovo of de vorming
van een derde Joegoslavische
deelrepubliek (naast Servië en
Montenegro) te zullen toestaan.
Kosovo is een integraal deel
daadwerkelijk komt.
De Indiase minister van bui
tenlandse zaken Jaswant Singh
verzekerde gisteravond in te
staan voor Rushdies veiligheid.
New Delhi bevestigde ook dat
Rushdie een visum heeft aange
vraagd en gekregen. Het bezoek
zou ergens in de komende week
moeten plaatshebben.
India was het eerste land dat
Rushdie's omstreden roman
'De Duivelsverzen' in 1989 ver
bood. De islamitische wereld
reageerde toen woedend op het
in hun ogen beledigende boek.
paramaribo armand snijders
correspondent
Jaren achtereen zijn er exotische bees
ten op onverklaarbare wijze verdwe
nen uit Paramaribo Zoo, de enige die
rentuin van Suriname. Vlees dat be
doeld was voor de roofdieren moet
nogal eens op de barbecue van het
personeel terecht zijn gekomen. Giften
kwamen zelden op juiste plaats terecht
en gebrek aan deskundigheid en wan
beleid hebben de sfeervolle tuin veran
derd in een verpauperde plaats waar
steeds minder bezoekers komen.
Bestuursvoorzitter Iwan Wijngaarde
wil dat er nu snel een einde komt aan
die onfrisse praktijken. Hij is van plan
schoon schip te maken, en van Para
maribo Zoo weer een Surinaamse pu
bliekstrekker te maken. Van een onder
zoek naar malversaties wil hij echter
niets weten.
De dierentuin ontstond in 1966 eigen
lijk in de tuin van de toenmalige pre
mier Jopie Pengel. Leeuwen, tijgers,
apen en andere exotische dieren von
den achter zijn woning een thuis. Be
gin jaren zeventig verhuisde zijn col
lectie naar de huidige lokatie in de Cul
tuurtuin in Paramaribo. In de jaren
tachtig beleefde de dierentuin zijn glo
rietijd, met ruim 85.000 bezoekers per
jaar.
Sindsdien is het echter bergafwaarts
gegaan. Onderhoud aan de dierenver
blijven werd er nauwelijks nog ge
pleegd, beesten verdwenen en de be
zoekersaantallen liepen drastisch te
rug. In 1996 vonden nog maar 35.000
mensen de dierentuin een bezoek
waard. Angst speelde daarbij ook een
rol, want ruim twee jaar geleden wisten
drie jaguars hun roestige kooi te ont
vluchten, om de buurt vervolgens da
genlang onveilig te maken.
En dieren die in het verleden niet
spontaan wisten te ontsnappen, wer
den wel een handje geholpen om'de
tuin te verlaten. Het aantal bewoners is
daardoor in de afgelopen jaren terug
gelopen van 185 naar 85. De laatste
leeuw blies niet zo lang geleden in zijn
troosteloze verblijf onder verdachte
omstandigheden zijn laatste adem uit.
En onlangs verdwenen nog 13 van de
14 capucijneraapjes op raadselachtige
wijze. Volgens het personeel zijn ze ten
prooi gevallen aan een duistere ziekte,
hoewel er geen dierenarts aan te pas is
gekomen die dat kan bevestigen.
Van de meer dan tien kaaimannen zijn
er nu nog maar drie te vinden, en de
meeste vogels zijn ook al lang uitgevlo
gen. De onverklaarbare verdwijningen
worden, zo wil het verhaal, toegeschre
ven aan het feit dat een naast familielid
van een van de bestuursleden zich be
zighoudt met de export van exotische
dieren naar onder meer Nederland.
Verscheidene bedrijven en particulie
ren hebben Paramaribo Zoo in de loop
der jaren groothartig gesponsord. Maar
het geld kwam op de verkeerde plaat
sen terecht. Met een grote partij verf
die geschonken was voor het opknap
pen van de dierenverblijven, zouden
vooral de woningen van bestuursleden
zijn verfraaid. Slagerijen die vlees voor
de tijgers en andere roofdieren lever
den, vrezen dat hun geste uiteindelijk
op de barbecue bij personeelsleden
thuis is beland. Een financiële verant
woording, laat staan een accountants
rapport, is er niet, zodat het sterke ver
moeden bestaat dat bepaalde be
stuursleden hun eigen zakken hebben
gevuld.
Maar er waait nu een nieuwe wind
door de dierentuin, verzekert de vorige
maand aangetreden Wijngaarde. Hij is
echter niet van plan om het deksel van
de beerput te halen. Hij is bovendien
het enige nieuwe gezicht binnen het
bestuur, dat verantwoordelijk wordt
gehouden voor de puinhoop. „Ik wil
een streep zetten onder het verleden.
Als ik erin ga duiken, kan dat de ont
wikkeling van de dierentuin alleen
maar negatief beïnvloeden. Ik heb
daarbij de steun nodig van de andere
mensen. Ik geloof in harmonie."
Paramaribo Zoo kan bij de reorganisa
tie rekenen op de steun van de 'Stich
ting Vrienden van de Paramaribo Zoo'.
De stichting is anderhalfjaar geleden
opgericht, en mag de vrouw van de
Amerikaanse ambassadeur en de echt
genote van de Nederlandse militaire
attaché in Paramaribo, Joke Vollema,
tot haar bestuursleden rekenen.
De stichting richtte zich in eerste in
stantie op het welzijn van de babytijger
Boris, die inmiddels is uitgegroeid tot
het bekendste dier van Suriname. Boris
was op sterven na dood, maar werd
met hulp van particulieren, de stich
ting en Esso-dealers in het land bijge
tankt en kreeg zelfs een nieuw onder
komen in de dierentuin.
Volgens Joke Vollema heeft de actie zó
veel geld opgeleverd dat Boris vermoe
delijk de rijkste tijger ter wereld is.
„Omdat er zo veel binnenkwam, heb
ben we besloten dat de stichting zich
verder zou inzetten om de dierentuin
op te knappen." Omdat de stichting
echter projecten financierde en geen
geld doorsluisde naar het bestuur van
de dierentuin, ondervond men de no
dige tegenstand van de toenmalige
voorzitter. Mede onder druk van de
stichting werd uiteindelijk besloten dat
een buitenstaander, in de persoon van
Wijngaarde, de voorzittershamer zou
overnemen.
Wijngaarde. van huis uit tuinbouw
kundige, wil letterlijk en figuurlijk de
bezem door de dierentuin halen. Bin
nen een jaar moet het weer een para
dijs zijn. De kooien zullen worden op
geknapt, het dierenbestand wordt weer
op peü gebracht, terwijl bewakers
nieuwe roverijen moeten voorkomen.
„Maar bovenal moeten we weer het
vertrouwen van de Surinaamse samen
leving terugwinnen. Want eerlijk ge
zegd zou ik ook geen geld willen geven
als er niets mee gebeurt."
van Servië en zal dat altijd blij
ven."
In de diverse westerse hoofd
steden maakten de dreigemen
ten niet veel indruk. Onver
stoorbaar werd doorgewerkt
aan de samenstelling van de
door de Serviërs zo gewraakte
vredesmacht. Uit uitlatingen
van de Franse minister van de
fensie Richard viel gisteren op
te maken dat een Britse gene
raal er het commando over zal
voeren. In eerste instantie zal
het gaan om tussen de 25.000
en 35.000 man. Behalve Frank
rijk en Groot-Brittannië zullen
ook de VS, Duitsland en Grie
kenland er troepen en materi
eel voor leveren.
De huidige evacuatiemacht
in Macedonië, die in geval van
nood de OVSE-waamemers uit
Kosovo moet ontzetten, zal als
eerste worden ingezet. Deze
NAVO-eenheid staat onder be
vel van de Franse generaal Va
lentin en is samengesteld uit
Franse, Britse, Nederlandse,
Duitse en Italiaanse troepen.
Of alle huidige voorbereidin
gen ook zinvol zijn, zal pas in
de loop van de komende week
in Rambouillet worden be
paald. Uiteindelijk zal het toch
Milosevic zijn die de knoop
moet doorhakken. Gisteren
wees alles erop dat de Joegosla
vische president in elk geval
niet persoonlijk naar Frankrijk
zal afreizen.
Eén van diens voornaamste
opponenten, Zoran Djindjic,
wees er gisteren op dat er ei
genlijk geen goede afloop mo
gelijk is zolang Milosevic aan de
macht is. In een vraaggesprek
met de Duitse radiozender SWF
zei hij 'geen enkele illusie' te
koesteren over de bereidheid
tot vrede bij de Joegoslavische
president. „Nieuwe crises zul
len uitbreken, misschien mor
gen, misschien overmorgen",
aldus Djindjic. „Hij heeft ze no
dig om bij volmacht te kunnen
regeren."
washington-new york
Irak is bezig stukken afweerge
schut terug te trekken uit de
no-flyzones in het noorden en
zuiden van het land. Dat heeft
de Amerikaanse minister van
defensie Cohen gisteren ge
zegd.
Cohen suggereerde dat de
stap het gevolg is van recente
Amerikaans-Britse aanvallen op
dergelijke installaties. Bagdad
zou daarvan geschrokken zijn.
Gisteren werd ook bekend
dat de chef van de VN-wapen-
inspecteurs in Irak, Richard
Butler, in juni vertrekt. Dan
loopt zijn mandaat af. De Uns-
com-leider zal geen nieuwe ter
mijn aanvragen.
De bekendmaking bevestigt
de geruchten over het vertrek
van Buüer. Irak eist dat al gerui
me tijd en werd daarin ge
steund door Rusland, Frankrijk
en China, die hem als een sta-
in-de-weg beschouwen voor
een oplossing van de crisis
rond Irak.
De VS en Groot-Brittannië
hielden echter vast aan Buüer.
Zij gaan ervan uit dat Irak een
aftreden van de Unscom-leider
zal beschouwen als een over
winning.
Een krantenverkoper in het Kosovaarse Stimlje toont de voorpagina van
een etnisch-Albanese krant 'Last tango in Paris' staat er in het Alba
nees te lezen, een verwijzing naar de vredesgesprekken bij de Franse
hoofdstad en de gelijknamige film. foto epa joel robine
