Grastuinen na vorst
Tijd voor de hagen
Rijp en Groen
e
Gouden regen en luis
VRIJDAG 5 FEBRUAR11999
Het opschrift is goed. Het
moet inderdaad een 't' zijn
en geen 'd', al geef ik toe
dat het grastuinen afgeleid
is van grasduinen: naar
hartelust toetasten volgens
ons aller Van Dale. Wij
gaan naar hartelust toetas
ten en wel in de sector sier-
grassen die momenteel
verrassend veel fraaie soor
ten biedt. Het zal moeite
kosten om een keuze te
maken, want er zijn zoveel
soorten met totaal verschil
lende groeiwijze en vooral
bloeiwijze dat men niet
weet te kiezen. Vooral de
bloeiwijze van de diverse
grassen wekt verbazing als
men er vroeger nooit naar
omkeek. Die varieert van
sierlijk bewegende halmen
tot uitdagend grote plui
men. van pluizige zaad-
hoofden tot nederige drup
peltjes. Het zal dan ook
geen moeite kosten om een
border, desnoods een hele
tuin op genuanceerde wijze
te beplanten met grassoor
ten in velerlei hoogte en
verschillende tinten groen
om van de uiteenlopende
groei en bloeiwijze maar te
zwijgen.
Zo dacht ik er van de zo
mer over toen ik een echte
oprechte grastuin had ge
zien en bewonderd. Het
leek me de oplossing bij
uitstek voor mensen die de
veelkleurige border beu
zijn en die er moeite mee
hebben om alle hoge plan
ten te steunen en de uitge
bloeide bloemen geregeld
af te plukken. Om maar te
zwijgen van het steeds
maar weer aanvullen van
eenjarig goed op open ge
vallen plekken. Kortom ik
begon steeds meer belang
stelling te krijgen voor het
gedeeltelijk vervangen van
een plantenborder door
middel van gevarieerde
soorten gras.
Maar toen kwam de eerste
vToege vorstperiode en ik
ging weer eens naar de
grassen kijken. Dat was
schrikken. De meeste soor
ten waren strokleurig al
moet ik toegeven dat de
bloeipluimen nog vrolijk in
de winterwind bleven wap
peren. Maar een strokleuri
ge border moet wel eigen
keuze zijn, zeker als een
tuin klein is en het enige
stukje natuur waarop men
uitkijkt. Mijn enthousiasme
voor alleen maar siergras-
sen in de tuin is dus iets
minder geworden.
Daarom de goede raad
voor ieder die denkt over
meer siergrassen in de tuin:
neem nu, in het allerprilste
voorjaar een kijkje bij een
kweker met een grote col
lectie grassoorten en kijk
hoe de diverse soorten er
uitzien als het gevroren
heeft. Van vaste planten
weten we dat uit jarenlange
ervaring, maar het gebruik
van veel soorten siergras in
de tuin is redelijk nieuw en
dan is het nuttig te weten
hoe deze er in de winter
maanden uitzien.
Tot mijn spijt moet ik mel
den dat de boeken over
grassen weinig te melden
hebben over de winterse
kleur van de diverse gras
soorten. Zelfs in het overi
gens goede boek 'Prachtig
Gras' van Michael King en
Piet Oudolf, uitgave Terra,
is niet een enkel hoofdstuk
gewijd aan de winterkleur
van gras, al staat er bij
sommige soorten bij dat ze
wel hun kleur behouden
zoals veel Carex-soorten.
Aan hoofdstukken over
gras bij water, in potten of
als solitair heb je niets als je
niet weet wat je 's winters
te wachten staat. Dus ga nu
kijken eer het te laat is.
HORIZONTAAL:
1. Welzijnswerkers met zilveren kijkers (6); 7. Met opgeheven
hoofd is 't erg hard (5); 8. Vervoer zonder port (5): 9. Hierlangs
komt een skiër in het circus (5): 10. De halmen van een palm
(4): 11. In al deze landen is men opgewonden (6); 12. De
besteller is niet welkom in het wijnhuis (6).
VERTICAAL:
2. Gebaar uit de steeg (5); 3. Beweging in de kraamzaal (6); 4.
Nullen (6); 5. Punt waar bolides stoppen op de terugweg (4); 6.
Ontsteltenis door een gesloten plaats op de beurs (8); 10. In
naam komt ze ook terug (4); 11. Onder een voertuig terug (3).
Oplossing van donderdag:
Horizontaal: 1. Zakdoek; 7 bola; 8 bron; 10. ets; 12. vlo; 13.
eagle; 16. kamp; 18. inkt; 20. pos; 21. emoe; 23. zand; 26.
klets; 28. sta; 30. tra; 32. tape; 34. hoos; 35. firmant.
Verticaal: 1. Zot; 2. alsem; 3. ka; 4. Ob; 5. erven; 6. kol; 7.
berk: -9. noot; 11eg; 14. appel; 15. Liszt; 17 arm; 19. kin; 21
eest; 22. okapi; 24. aston; 25. daas; 27. ex; 29. taf; 31. rot; 33.
er; 34. ha.
„Ik geloof, dat ik het weet", zei Tom
Poes, die nu ook naderkwam. „Dat
zal de tijd zijn die er in het stadje ge
dood is, heer Ollie. Maar kijk eens
achter u..." „In ieder geval", hernam
heer Ollie, „is dit klokje waardeloos
voor een vooruitstrevend heer. Jij
mag het hebben, Kwetal. Mijn goede
vader zei altijd; „Ollie, jongen, ge
bruik je tijd op een nuttige wijze en
vermors hem niet." Daar houd ik mij
aan en daarom..." „Kijk eens achter
u", drong Tom Poes aan. „Het slech
te weer komt steeds dichterbij."
Heer Bommel keerde zich geprikkeld
om, maar toen viel zijn blik op de
zwarte wolken, die lange vingers
naar de maan uitstrekten. Een plot
selinge koude windvlaag rukte aan
zijn jas en een hagelkorrel raakte
hem op de schedel, zodat hij huiver
de. „Slecht weer," prevelde hij. „Het
komt achter ons aan. En wat is dat
voor een dreunend geluid, j-jonge v-
vriend?" „Hoefgetrappel", zei Tom
Poes. „De killers zijn los", riep
Kwetal uit. „Ach ja, als ik niet zo'n
klein denkraampje had, zou ik dat al
gefoezeld hebben uit het stilstaan
van de levenmeters!" Heer Ollie zak
te in. De herinnering aan de afgelo
pen uren daalde plotseling in alle
zwaarte op hem neer en rillend trok
hij zijn jas om de leden. „D-de k-kil-
lers!" stamelde hij. „We g-gaan weer
eens v-verder, Tom Poes. V-volg m-
me!" Met deze woorden haastte hij
zich naar de Oude Schicht en Kwetal
liet zich snel in een gat tussen de
boomwortels zakken. „Weg zijn",
sprak het ventje tot zichzelf. „Ik ben
geen Bommel, die buiten durft blij
ven wanneer de schaduw komt!" En
hij dook in zijn holletje, dat hij stevig
afsloot.
Luisaantasting in rozen kan
worden verminderd met na
tuurlijke geurstoffen. De
vluchtige stoffen misleiden
de bladluizen; de insecten
herkennen de rozen niet
meer en zoeken hun heil el
ders. Het effect is net zo groot
als van chemische spuitmid-
delen. Dat blijkt uit een stu
die van het proefstation voor
de Boomteelt in Boskoop.
Om welke stoffen het precies
gaat, wil onderzoeker Nico
Dolmans van het proefstation
niet kwijt. „In elk geval zijn
het verbindingen die uit
planten worden gehaald en
zeer specifiek werken tegen
twee soorten bladluizen. De
afwerende stoffen werken
dus niet alleen voor het ro-
zengewas maar ook voor an
dere planten die door deze
luizen worden geteiste^
geurstoffen moeten vejj
lende malen tijdens
periode worden gespq(
over het gewas. Om dajC
voorkomen zijn de stoie
door TNO verwerkt in|(
synthetische draad die),
langzaam blijft afgevern
instituut voor Boomte$|
praktijkonderzoek haib
seizoen de draden in e€
zengewas op prakrijkst
Er lopen inmiddels ooj
proeven voor de aanp&|
de taxuskever, het me^
schadelijke insect in dj;
boomkwekerij dat voof
nachts actief is. „We zig
zig lokstoffen te ontwi^
die de beestjes in de v*|
ten lokken, waar ze vei
gens worden aangeval)
door natuurlijke vijanc
Bniidsbloem uit Madagaskar
Op het Afrikaanse eiland Ma
dagaskar leven sommige op
vallende dieren en planten
die nergens anders voorko
men. De stephanpotis ofwel
bruidsbloem is hiervan een
voorbeeld, maar deze kamer
plant is sinds kort ook in Ne
derland te koop. De nieuwko
mer is een telg uit de grote fa
milie van bloeiende planten
en vandaar dat zijn witte
bloemen een aangename
geur verspreiden. Bovendien
kan hij na verloop van tijd
een flinke vrucht ontwikkelen
die vergelijkbaar is met een
mango. Een andere eigen
schap is dat de bruidsi
graag de hoogte opzoc
zijn eentje kan hij via^
klimrek een kale muui"
groeien. Hiervoor is w
de voeding en verzorg3
eist zoals een wekelijk'
sproeibeurt op de blac
met kalkarm water. D(l
naast moet in de zomt!
twee weken een scheuj
merplantvoeding aan!
gietwater worden toeg
voegd. Voor meer infff
Bloemenbureau Holla'
Den Haag. telefoon: O1.
365.3802. j
Vraag Antwoord
Moeilijkheden met een oude
gouden regen, dat is het pro
bleem van de heer Schol uit
Haarlem en ik ben er niet
van overtuigd dat ik ze op
kan lossen. De aantasting
door veel luis duidt erop dat
de wortels het niet goed
doen. Nu moet deze Labur
num (Latijnse naam) droog,
zonnig en op doorlatende
grond staan. Het natte weer
van de laatste tijd kan dus de
oorzaak zijn of wellicht is het
de leeftijd. Oude exemplaren
mogen eigenlijk niet gesnoeid
worden, zeker niet in het
vroege voorjaar. Indien ge
snoeid dan voor de winter
maar het wegzagen van grote
takken leidt ook dan vaak tot
moeilijkheden. Als het mijn
boom w^s dan zou ik hem
vervangen door een ander
exemplaar. Is de boom zeer
dierbaar dan valt het te pro
beren om hem een flinke laag
goede grond rond de wortels
te geven en flink te snoeien in
de dunne takken. Dikke tak
ken liever onaangetast laten.
Komt er toch nog luis, altijd
het gevolg van een slechte
conditie van de boom, dan
eind van de zomer opruimen.
Helaas kan ik niet meer mel
den.
A.J. Bervoets uit Oegstgeest
zoekt overal naar een lidcac
tus in een andere kleur dan
roze of rood. Kennelijk niet in
de handel, maar misschien is
er wel een van de lezers die
weet waar een dergelijk
exemplaar te koop is of, heel
misschien, wil een van de le
zers wel een stekje afstaan.
De lidcactus stekt gemakke
lijk en het adres luidt: Schou-
tenb.str.16.
Van C. Utrecht Cock uit
Zwanenburg een aanvulling
over de kiemen. Ik zal deze
hier herhalen. Neem een gla
zen pot, span er een stukje
nylon over met elastiek,
breng op de bodem van de
pot een laagje van de te kie
men zaden aan, spoel goed,
giet het water af en zet alles
op een donkere warme
plaats. Spoel elke dag een of
tweemaal maar laat vooral
het water goed weglopen
door het stukje nylon. Na een
week heeft men succes met
alfalfa, mosterd en taugé,
Sterrekers kan ook gezaaid
worden op een stukje vochtig
wasemkap filter: geen vezels
en houdt het vocht goed vast.
Mijn dank voor de hulp.
GREET BUCHNER
Heer Bommel en de Killers
Bij een goede verzorging ontwikkelt deze kamerplant uit h
gaskar fraaie witte bloemen en een enorme vrucht, die op
mango lijkt. foi
Fruitvliegjes elektrocuteren
Fruitvliegjes in opgeslagen ci
trusvruchten kunnen worden
gedood met korte elektro
shocks. Dat is een goed alter
natief voor uitroken met het
schadelijke methylbromide.
Deze ontdekking is gedaan
door Howard Zhang van de
Ohio Universiteit in Colum
bus. Citrusvruchten als si
naasappels, citroenen en
grapefruits worden na de
oogst belaagd door drosophi-
la's of fruitvliegjes. Tijdens
opslag en export brengen de
ze kleine vliegjes flink wat
vraatschade toe. Een aange
taste citroen of sinaasappel
kan gaan rotten en steekt de
rest van de partij aan. Om be
derf door rotting tijdens het
transport te voorkomen
wordt preventief gesp
met methylbromide,
tast evenwel de ozonl
en gebruik ervan wor
2005 verboden. Onde
zoeken naar milieuvr
ke alternatieven. Kort
"rende elektroshocks j
belovend, aldus het c
zoek. Grote vraag is e
praktische haalbaarh
de geavanceerde aan
proeven zijn gedaan
pulsgenerator die bij
SA op de planken lag
schikt maken voor cc
vol citroenen is econ
onzeker. Bovendien i
eerst nog worden bel
wat het effect is van
troshocks op de kwal
het fruit.
Cryptogram
TOM POES
Deze zachte winter heeft als ge
volg dat maagdepalm en paarse
dovenetel tot de bloeiende len
teboden behoren! Ook de pri
mula's die u vorig voorjaar als
uitgebloeide kamerplant in de
tuin plantte, bloeiden al mid
den vorige maand geel, blauw
en rood. De hazelaar had stui
vende katjes en de toverhaze-
laar was er met zijn bundeltjes
lintbloemen al in het najaar bij.
Bomen en heesters kunnen nu
worden geplant, als het niet
vriest. Verplanten van een in
uw tuin op een verkeerde plaats
staande struik kan dus ook.
Maak een ruim plantgat met
een twee to drie meter lange
paal erin die de boom voor om
waaien moet behoeden. Flink
wat organische mest door de
grond werken waarmee u het
plantgat gaat vullen. Water ge
ven en goed aantrappen, zoda
nig, dat u met uw hak een geul
tje maakt. Het water loopt dan
niet direct alle kanten op.
Het is nu ook de tijd om hagen
te planten. Kiezen is altijd
moeilijk: moet de haag ook 's
winters groen blijven, dan hebt
u de keus tussen coniferen zo
als Cupressocyparis, taxus of
thuja. Liguster wordt winter
groen gevonden, haagbeuk kan
winterbruin worden genoemd.
Lang blijven de bruine bladeren
aan de struiken zitten. Veldes-
hoe zoet, te mijmeren in dorre tijden,
over fleurige velden en grazige
weiden
bloemendaal bv.
rijksstraatweg wassenaar
doom en meidoom komen ook
in aanmerking, al mag de laat
ste niet in de buurt van vrucht
bomen worden geplant.
Met regelmatig snoeien kunt u
ook een dichte haag van Chi
nees klokje maken. Zuurbes is
er ook zo een. Engels gras,
grasanjer, hoombloem, vet-
kruid en schildersverdriet zijn
weer terug van weggeweest.
Van 'oorsprong' zijn het zgn.
randjesplanten. Ze kunnen
echter breed in de border uit
groeien. Indien nodig verkleint
u de pollen door ze te scheuren
en de jongste op te planten.
Bij het verwijderen van dood
hout bij de klimmers kan de
Clematis moeilijkheden geven
want het lijken allemaal dode
ranken te zijn. Gelukkig zijn er
al groene toefjes te zien aan nog
levende takken. Daarboven
kunt u knippen. Laat vroege
bloeiers als Clematis montana
liever ongemoeid. Ook deze
klimmer kan overigens worden
De sierkers Prunus Subhirtella Autu
door de zachte winter nu opnieuw.
geplant! Kamperfoelie wordt
om het jaar wat bijgeknipt om
warboel te voorkomen. Het is
nu ook de tijd om leilinden en
knotwilgen te knotten. De over-
inalis bloeide al in de herfst en
FOTO ANP
winterde geraniums kunnen in
de potten met nieuwe aarde
worden gezet. Enkele weken la
ter snoeit u ze terug om een
bossige plant te krijgen.
In de Romeinse tijd ontdekte
men dat het Lelietje-van-da
len goed fungeerde als ge
neesmiddel tegen hart- en le
verklachten. Niet alleen als
geneesmiddel ook als versie
ring doet het meiklokje het
goed. De Germanen droegen
de Lelietjes -van-dalen op
aan de voorjaarsgodin Ostara
en tijdens de voorjaarsfeesten
versierden de kinderen en
vrouwen zichzelf met de
heerlijk fris geurende klokjes.
Geurstof voor bladluis
Een
in Frankrijk en
het geven van een
Lelietjes-van-dalen
den en
Zet dit
zon.
ter
wordt geplant,
op dat er volgend jaa
aanzienlijk groter aai
bloempjes tevoorsch
Lelietje-van-dalen
i
