Aanklagers willen
weer video vertonen
Buitenland
Uit vliegtuig gezette Britten terug in Londen
Van den Broek maakt
kans op hoge EU-post
Grote wapenvondst in Kosovo
VS roepen op tot arrestatie Öcalan
Oost-Timorees feest
WOENSDAG 3 FEBRUARI 1999
Voorwaardelijke celstraf voor au-pair
onden Een rechtbank in Londen heeft de Australische au pair
j,ouise Sullivan veroordeeld tot vijftien maanden voorwaardelij
ke gevangenisstraf met een proeftijd van twee jaar. Zij kan naar
iuis, maar moet psychiatrische behandeling ondergaan. De 27-
arige Sullivan bekende vorige maand dat zij de Nederlandse
yaby Caroline Jongen in april vorig jaar zo hard door elkaar
aeeft geschud dat het kind een hersenbeschadiging opliep
waaraan het later is overleden. De rechter zei dat hij bij zijn oor-
jeel heeft laten meetellen dat Sullivan een laag intelligentieni
veau heeft als gevolg van medische problemen in haar babytijd.
Terdoodveroordeelden niet in beroep
mewyork Steeds meer terdoodveroordeelden in de Verenigde
Staten kiezen voor een snelle executie door af te zien van hoger
oeroep. Daardoor neemt het aantal executies in het hele land
toe. Van de 68 gevangenen die vorig jaar in de VS ter dood wer
den gebracht, zeiden er elf dat ze snel dood wilden. Dat is twee
maal zoveel als het jaar daarvoor. De redenen waarom de ver
pordeelden op 'death row' kiezen voor executie zijn dat de be
roepsprocedures zo lang duren (soms wel meer dan tien jaar),
[lat ze een levenslange celstraf - het gebruikelijke alternatief -
hog erger vinden.
Compaan Dutroux dient aanklacht in
Prussel» Michel Nihoul, een compaan van Mare Dutroux, gaat
In de tegenaanval op Justitie. Hij heeft een klacht ingediend te
gen Michel Bourlet, officier van justitie in het Waalse Neufcha-
teau. Bourlet zou onder meer informatie naar de pers hebben
doorgespeeld. Nihoul heeft altijd ontkend dat hij samenwerkte
inet Dutroux. Vorige maand onthulde een onderzoeksrechter
uit Neufchateau echter dat de Brusselse zakenman wel degelijk
plannen had met Dutroux een netwerk voor jonge Oost-Euro-
pese prostituées op te zetten.
Verdachte moord Luxor aangehouden
Montevideo De politie van Uruguay heeft een Egyptenaar gear
resteerd die ervan verdacht wordt betrokken te zijn geweest bij
de aanslag die moslimextremisten in 1997 in het Egyptische
Luxor op toeristen pleegden. Bij de aanval verloren in totaal 68
jnensen het leven: 58 buitenlanders, vier Egyptenaren en zes
terroristen. De verdachte, Hisham el-Tababili Aka Bilal, zou lid
zijn van de militante moslimorganisatie Gama al-Islamiya, die
verantwoordelijk is voor de wrede aanslag in Luxor. Aka Bilal
ontkent de beschuldigingen.
Rusland verbiedt doodstraf
moskou Het Russische Constitutionele Gerechtshof heeft gis
teravond alle lagere hoven in het land verboden de doodstraf op
te leggen totdat in heel Rusland juryrechtspraak is ingevoerd.
De uitspraak van het hof betekent in feite de afschaffing van de
doodstraf. Rusland beloofde bij toetreding tot de Raad van Eu
ropa in 1996 de doodstraf af te schaffen. Het besluit is niet met
terugwerkende kracht van toepassing voor de 800 veroordeel
den die nu in Rusland in de dodencel zitten.
Jeltsin terug in Kremlin
moskou President Jeltsin van Rusland is gisteren voor het eerst
sinds half december in het Kremlin geweest. De president sprak
met zijn chef-staf Nikolaj Bordjoezja. Jeltsin verliet zaterdag het
giekenhuis waarin hij met een bloedende maagzweer was opge
nomen. Zijn komst naar het Kremlin was onverwacht. Jeltsin
zijn korte aanwezigheid van twee uur in het Kremlin
het ontslag te accepteren van procureur-generaal Joeri
Skoeratov.
ai
[.Toestand koning Hussein stabiel
Iamman De toestand van de Jordaanse koning Hussein, die gis
teren een beenmergtransplantatie onderging in de Mayokliniek
tan Rochester, is stabiel. De 63-jarige koning heeft met succes
een chemokuur afgerond en de kankercellen die waren terugge-
zijn onder controle. Vorige week keerde koning Hussein
imet spoed naar de Mayokliniek terug omdat zijn artsen hadden
dat de lymfeklierkanker waarvoor hij eerder was
rbehandeld, was teruggekomen. Israëlische schoolkinderen heb-
llben de zieke koning duizend gevouwen kraanvogels gestuurd.
tVolgens een Japanse legende heeft een kankerpatiënt een grote-
tire kans op genezing als hem of haar duizend kraanvogels wor-
ïlden gestuurd.
Bombardementen in no-flyzones Irak
Washington Amerikaanse vliegtuigen hebben gistermorgen
Popnieuw stellingen van de Iraakse luchtafweer in zowel de
loordelijke als de zuidelijke no-flyzone in Irak gebombardeerd
ladat ze door radarinstaÜaties in het vizier waren genomen. Bij
ivee aanvallen in de zuidelijke zone werden een radarinstallatie
en een raketlanceerinrichting geraakt, zei Pentagon-woordvoer-
ider Richard Bridges. Alle betrokken Amerikaanse toestellen wa
ren veilig teruggekeerd. Het Iraakse persbureau IRNA berichtte
dat een voedselopslag bij de zuidelijke stad Najaf was geraakt
bij de beschietingen. De zones zijn ingesteld om de Koerden en
de Shi-ieten te beschermen tegen Irak.
Nabestaanden eisen schadevergoeding
cavalese Nabestaanden van de twintig slachtoffers, die vorig
jaar omkwamen toen een Amerikaanse straaljager de lijnen van
een kabelbaan raakte en een van de gondels neerstortte, eisten
gisteren van de VS compensatie voor het geleden verlies. De fa
milieleden van de slachtoffers wezen erop dat de VS wel 20 mil
joen dollar hebben betaald aan het ski-oord zelf, zodat daar
weer een nieuwe kabelbaan is gemaakt, maar gèen geld over
heeft gehad voor hen. „Hoe kan verwrongen metaal nu belang
rijker zijn voor de Amerikaanse regering dan verwrongen licha
men en verloren levens?", stelde de groep in een verklaring.
LONDEN ANP
De twaalf Britten die na ernstig wangedrag
op een Amerikaanse luchthaven uit het
vliegtuig werden gezet, zijn terug in Lon
den. Een vliegtuig van KLM-partner
Northwest heeft hen naar de Britse hoofd
stad gebracht, zo meldt de BBC. De zes
echtparen hebben twee nachten doorge
bracht op de luchthaven van Norfolk in
Virginia, nadat twee maatschappijen had
den geweigerd hen te vervoeren.
Hun eigen reisorganisatie Airtours Inter
national had hen eerder te verstaan gege
ven dat zij zelf maar moesten uitzoeken
hoe zij weer thuis zouden komen, en dat
ze de tickets zelf moesten betalen. De
maatschappij heeft hen bovendien een re
kening van 65.000 gulden in het vooruit
zicht gesteld voor de extra brandstof die
nodig was voor de omweg naar Norfolk.
De paren waren onderweg van Londen
naar Jamaica. Al aan het begin van de
vlucht waren ze aangeschoten. Passagiers
die om stilte vroegen kregen klappen, en
het cabinepersoneel slaagde er niet in de
twaalf in bedwang te krijgen. Daarop be
sloot de piloot een tussenlanding te ma
ken in Norfolk. De lastpakken kregen de
kens, en kussens, maar hun bagage bleef in
de Boeing-767.
De twaalf Britten hebben gezegd dat zij
een klacht zullen indienen tegen Airtours,
omdat hun 'droomvakantie' in het water
is gevallen. Volgens een van hen waren ze
niet verantwoordelijk voor de overlast, en
waren ze slechts 'gezellig liedjes aan het
zingen', toen een andere passagier een
blikje bier over hen uitgoot.
Airtours zegt dat er sprake was van 'aso
ciaal gedrag'. Volgens directeur Parsons
accepteert geen luchtvaartmaatschappij
dit soort gedrag nog. Het cabinepersoneel
- toch wel iets gewend - noemde de situa
tie 'angstaanjagend'. „Onze regel is: als de
bemanning ernstige problemen heeft met
mensen die de veiligheid van andere pas
sagiers en de bemanning bedreigen, dan
moeten de onruststokers eruit, desnoods
na eèn omweg."
van de Europese Commissie
justitieminister Elisabeth
Guigou naar voren schuiven.
Het gemeenschappelijk bui
tenlands- en veiligheidsbeleid
wordt ondergebracht in een
nieuwe functie die in het Ver
drag van Amsterdam werd op
genomen. Over de post wordt
pas beslist als het Verdrag van
Amsterdam door alle lidstaten
is geratificeerd; vermoedelijk
tijdens een Europese top in juni
in Keulen.
BRUSSEL PAUL KOOPMAN
CORRESPONDENT
De Nederlandse Eurocommis
saris Hans van den Broek
maakt kans de nieuwe verte
genwoordiger van de Europese
Unie te worden voor het bui
tenlands beleid. Dit meldde het
NOS-journaal Het kabinet-Kok
heeft de CDA-politicus echter
nog niet officieel voor de func
tie voorgedragen. Frankrijk zal
volgens een hoge functionaris
PRISTINA AFP-DPA-Rtr
Serviërs vonden gisteren in een vrachtwagen wa
pens, munitie en uniformen ter waarde van een
half miljoen dollar. Het is de grootste wapen
vondst tot dusverre in de Servische provincie.
De wapens waren bestemd voor het Kosovo
Bevrijdingsleger UQK, dat streeft naar onafhan
kelijkheid van Kosovo. De beweging maakte gis
teren bekend een afvaardiging te sturen naar de
vredesonderhandelingen over Kosovo in Ram-
bouillet bij Parijs, die zaterdag beginnen.
Het U£K wil onder meer voorstellen dat er na
een overgangsperiode van drie jaar een referen
dum onder de Kosovaren wordt gehouden. Ge
durende die drie jaar moet Kosovo een 'interna
tionaal protectoraat worden'. De UQK is overi
gens verdeeld over deelname aan de onderhan
delingen. Adem Demagi, die zich heeft opgewor
pen als politiek leider van de beweging, is erte
gen naar het kasteel bij Parijs te gaan.
De Joegoslavische regering zegt morgen of zij
naar Frankrijk gaat, nadat het parlement over de
kwestie bijeen is geweest. Vice-premier Vuk
Draskovic verwacht dat president Milosevic in
stemt met het vredesoverleg.
De Internationale Contactgroep voor voorma
lig Joegoslavië heeft de partijen in Kosovo ge
maand binnen twee weken een akkoord te slui
ten ter beëindiging van het conflict dat al aan
2000 mensen het leven heeft gekost.
Senaat stemt morgen over openbaarheid van getuigenissen
De Republikeinse aankla
gers in het afzettingspro
ces tegen de Amerikaanse
president Clinton willen
dat de getuigen die achter
gesloten deuren worden
gehoord, ook rechtstreeks
getuigen in de Senaat. De
voorzitter van de aankla
gers Henry Hyde kondigde
gisteravond aan dat hij
daartoe een voorstel zal in
dienen. Hij zal niet vragen
om andere getuigen.
WASHINGTON AFP-DPA-Rtr
Twee van hen, de vroegere sta
giaire op het Witte Huis Monica
Lewinsky en de adviseur en
vriend van Clinton Vemon Jor
dan, hebben al getuigd. De ge
tuigenissen zijn op video opge
nomen. De leden van de Senaat
bekeken de opnames van de
verhóren om te beoordelen of
zij nogmaals moeten worden
ondervraagd in de Senaat zelf.
De derde getuige, Clintons ad
viseur Sidney Blumenthal,
wordt vandaag gehoord.
Jordan heeft gisteren tijdens
het verhoor door de aanklagers
nogmaals ontkend dat het Wit
te Huis het zwijgen van Monica
Lewinsky heeft gekocht door
haar een baan te bezorgen.
Bronnen bij het verhoor zeiden
dat Jordan wel had toegegeven
dat hij zich op aandringen van
Clinton had ingespannen om
een baan voor Lewinsky te vin
den. Eerder had Jordan gezegd
dat hij door Clintons secreta
resse Betty Currie was gevraagd
Lewinsky onder dak te helpen.
De Republikein Hyde zei dat
de getuigenis van Lewinsky
weinig nieuws heeft opgele
verd. „Maar de herbevestiging
van haar eerdere verklaringen
onder ede is al heel wat."
Het Witte Huis verzet zich te
gen een openbare getuigenis of
het vrijgeven van de video. Een
woordvoerder van de president
zei dat er geen enkele noodzaak
is om dat 'in het publiek uit te
storten'. Wat de Senaat zou
moeten doen is zo snel moge
lijk een einde maken aan het af
zettingsproces, aldus de zegs-
De Senaat komt morgen bij
een om een besluit te nemen
over een openbaar verhoor van
Lewinsky en of een publieke
vertoning van de opgenomen
getuigenis. Een eenvoudige
meerderheid is genoeg om een
besluit te nemen. De Republi
keinen hebben een meerder
heid van 55 zetels in de 100 ze
tels tellende Senaat. Om Clin
ton af te zetten is een tweeder
de meerderheid van 67 senato
ren nodig.
«ai
dili» Indonesië' en de voormalige kolonisator Portugal praten komend weekeinde over de onverwachte
plannen van Jakarta voor onafhankelijkheid van Oost-Timor. In de onrustige provincie heeft dat de afge
lopen week vooral tot onrust geleid. Intussen gaat ook het gewone leven echter door. In de Oost-Timore-
se hoofdstad Dili vierden een traditioneel geklede man en een Indonesische militair gisteren het begin
van de aanleg van een nieuwe weg. foto reuters ennynuraheni
WASHINGTON-ANKARA-BRUSSEL Rtr-AFP-DPA-ANP
In navolging van Turkije hebben de Verenigde
Staten andere landen opgeroepen Abdullah öca
lan, de leider van de Koerdische Arbeiderspartij
PKK de toegang te weigeren. Bovendien moeten
die landen daarna stappen nemen om hem voor
de rechter te brengen.
„De VS vinden dat öcalan moet worden be
recht voor de terroristische misdaden waarvan
hij wordt beschuldigd", aldus regeringswoord
voerder Rubin. Hij deed zijn oproep terwijl öca
lan in een vliegtuigje van land naar land zou vlie
gen, in een poging onderdak te vinden.
Ondertussen worden de geruchten dat de PKK-
leider zich toch in Griekenland zou bevinden
steeds sterker. Nadat Nederland zondagnacht
zijn luchtruim voor öcalan had gesloten, zeiden
zijn raadslieden dat hun cliënt naar Athene was
gevlogen. Dat werd met klem ontkend door de
Griekse autoriteiten. Volgens Athene heeft Grie
kenland al genoeg problemen met aartsvijand
Turkije.
Journalisten op het eiland Corfu meldden gis
teren echter dat daar maandag een geheimzinnig
vliegtuigje was geland. Drie uur later gingen en
kele mensen van boord, die vertrokken in een
auto met politie-escorte. De autoriteiten meld
den slechts dat het om een 'zaak van nationaal
belang' ging.
Turkije zei maandag dat öcalan tot zondag
zestien dagen op een Russisch militair vliegveld
had gestaan. Niemand kan dit bevestigen, maar
de Turken reageerden geïrriteerd op het gerucht.
Toen Öcalan in de herfst onder Turkse militaire
druk zijn basis in Syrië verliet, vloog hij ook al
naar Moskou.
Een Turkse tv-zender meldde maandag dat
Öcalan zich in Servië wil vestigen. Ook daar is hij
echter niet welkom. „Wij hebben al genoeg pro
blemen", zei de Joegoslavische ambassadeur in
Ankara gisteren.
yerdachte mag eigen proces niet bijwonen NAVO en Rusland demonteren samen nucleaire tijdbom
IRAZ DPA-AFP
let proces tegen Franz Fuchs, die ervan wordt
'erdacht Oostenrijk jarenlang te hebben geterro-
iseerd met een racistisch getinte Campagne van
lombrieven en pijpbommen, is gisteren na een
;orte schorsing zonder de verdachte begonnen.
De rechter verbood Fuchs de toegang tot de
echtszaal, nadat de 49-jarige verdachte bij zijn
linnenkomst in de rechtszaal leuzen tegen bui
tenlanders begon te schreeuwen en scheldtirades
hield tegen Oostenrijkse politici.
De verdachte zou tussen december 1993 en ok
tober 1997 in totaal vier mensen hebben ver
moord en vijftien zwaar hebben verwond. Zijn
motief was vreemdelingenhaat. Hij stuurde ook
bombrieven naar mensen in Duitsland. De brie
ven waren meestal gericht aan prominente per
sonen die zich met het lot van vluchtelingen be
zig hielden, of aan buitenlanders.
BRUSSEL PAUL KOOPMAN
CORRESPONDENT
Na de NAVO maakt nu ook Rusland
zich zorgen over de gevolgen die de
eeuwwisseling kan hebben voor de nu-
claire arsenalen van het Rode Leger. In
het NAVO-hoofdkwartier te Brussel is
onlangs een eerste 'workshop' gehou
den om dit millennium-probleem be
spreekbaar te maken.
Het was minister van buitenlandse za
ken Van Aartsen die eind vorig jaar de
alarmbel luidde. Wat weet de NAVO ei
genlijk van het millenniumprobleem in
Rusland, vroeg hij zijn collega's in Brus
sel. Er volgde een wat bedremmeld
zwijgen. De Russische minister kreeg
een dringend verzoek iets opener zijn
over de mate waarin de atoomwapens
op de eeuwwisseling worden voorbe
reid.
De dikke mist die de Russische strategi
sche wapens omgeeft, bezorgt de Alli
antie dezer dagen een ongemakkelijker
gevoel dan tijdens het hoogtepunt van
de Koude Oorlog. Van alle rampverha-
len die de 'millenniumbug' toch al om
geven, zijn immers de scenario's over
een eventuele Russische raketaanval
nog wel het meest ijzingwekkend.
Volgens de Britse defensieminister Ro
bertson zal het zo'n vaart echter niet lo
pen. Als de eeuwwisseling de Russische
defensiesystemen in het honderd
stuurt, kan volgens hem van een auto
matische lancering geen sprake zijn.
„De raketten raken defect en blijven
juist in hun silo's", zei hij vorige week.
Een andere zaak is volgens sommige de
fensie-experts het Russische waarschu
wingssysteem. Dat zou foute of onbe
trouwbare informatie kunnen doorge
ven, bijvoorbeeld het bericht dat de VS
een raketaanval gelanceerd hebben. Het
zou de Russische kernwapenarsenalen
op zijn minst op scherp zetten.
Ze zijn laat, maar de Russen hebben het
probleem inmiddels onderkend, zegt
kolonel G. Bergsma. Hij is hoofd van het
millenniumteam bij het ministerie van
defensie, en nam deel aan de NAVO-
workshop. Moskou had een zware dele
gatie afgevaardigd, die meteen moest
rapporteren aan de vice-premier. Een
goed teken, aldus Bergsma.
- Hebben de Russen de bondgenoten een
beetje kunnen geruststellen?
Bergsma: „De hele discussie is begon
nen met het feit dat wij eigenlijk niets
wisten over de situatie in Rusland. En
onbekendheid veroorzaakt ongerust
heid. Inmiddels maken ook de Russen
zelf zich zorgen, en dat vind ik een posi
tieve ontwikkeling. Ze zeiden: we zijn er
laat bij, maar we onderkennen het pro
bleem. Dat is al een enorme vooruit
gang."
- Is er al iets concreets op de rails gezet?
„Er zijn in Moskou diverse kenniscentra
opgericht. Hun aanpak lijkt op die in de
Unie en VS, maar zit nu nog een beetje
in het stadium van procedures, docu
menten, inventarisatie."
- Hoeveel tijd heeft Nederland nodig ge
had om het probleem in kaart te bren-
gen?
„Wij zijn bij defensie al sinds medio
1997 bezig. Doel was de hele organisatie.
1 november 1998 millenniumbestendig
te maken. Dat hebben we dus niet ge
haald. Uit een screening bleek liefst
217.000 objecten gecontroleerd, eventu
eel gerepareerd en getest moesten wor
den, van brandmelders tot complete
wapensystemen. De streefdatum is nu 1
mei, waarbij de vredestaken en cruciale
maatschappelijke taken voorrang krij
gen."
- Stelt Moskou ook zulke prioriteiten?
„Volgens hen staan de raketsystemen
bovenaan hun lijstje, onmiddellijk ge
volgd door het waarschuwingssysteem.
De Russen hebben duidelijk gemaakt re
gelmatig overleg en afstemming te wil
len. Ze willen ook nagaan of er samen
gewerkt kan worden."
- Wordt er gedacht aan manieren om
misverstanden uit te sluiten?
„Er wordt gekeken naar mogelijkheden
om elkaar vroegtijdig te informeren,
mochten er incidenten zijn. Wat mij
nogal opviel, was dat ook de Russen hier
veel belang aan hechten.
-En?
„De NAVO heeft aangeboden dat de
Russen kunnen meelopen op het early
u'flrn/ttg-operatiecentrum van de Allian
tie. Verder vertrekt over twee weken een
Amerikaans team van defensiespecialis
ten naar Rusland. Als Rusland onze hulp
vraagt, krijgt het alle ondersteuning.
Maar het ziet er naar uit dat zij vooral
een beroep willen doen op bedrijven als
IBM. Uiteraard na grondige screening."
- Hebben de Russen al een streefdatum
genoemd?
„Nee, er is nog geen datum waarop zij
willen zeggen: en nu is alles veilig. Maar
te weinig tijd? Zij hebben wel het voor
deel te kunnen profiteren van onze erva
ring. In wezen is het millenniumpro
bleem vooral een managementpro-
bleem."
- Voor elk probleem dat je oplost, dienen
er zich drie nieuwe aan?
„Je ontdekt wel gaandeweg hoeveel kan
ten er aan defensietaken zitten. Een
voorbeeld: vliegoperaties. Daar heb je
niet alleen vliegtuigen, brandstof en een
verkeerstoren voor nodig, maar ook
weersvoorspellingen. De Britten kwa
men er vrij laat achter dat veel van hun
meteo-apparatuur niet milleniumbe-
stendig was. En zonder weerbericht kun
je ook niet vliegen."
Monica Lewinsky steekt, omringd door veiligheidsmensen, de straat
over. Morgen beslist de Senaat of haar getuigenis in het afzettingspro
ces tegen president Clinton openbaar zal worden.
foto anp kamenko pajic
