Levens winst weegt altijd op tegen kostenaspect
'Wie net
z'n rijbewijs heeft, let juist goed op'
Alle Turken heten Ali en
zijn moordenaars(slot)
Meningen
Wil Buys over Tien voor Taal' was een ordinaire trap na
'Schone Schijn' moet kritiek
bewaren voor zij die grijpen
\T'
Urgentie en niet banksal.
moet behandelcriterium i
De pagina 'Meningen' staat open voor alle lezers. Bij uw brief gaarne vermelding van onderwerp en publicatiedatum van het artikel waarop u reageert. De redactie kan brieven bewerken, bekorten of weigeren. Alleen bri(
met een volledige adressering komen voor plaatsing in aanmerking. Bijdragen sturen naar: Leidsch Dagblad, postbus 54, 2300 AB Leiden, of faxen naar: 071 - 5321921, of e-mailen naar: redactie.ld@damiate.hdc.nl
UITGELICHT
De afgelopen twee weken be
sprak ik de neiging in de Ne
derlandse media om in be
richtgeving over criminaliteit
openhartiger te schrijven over
de afkomst van verdachten en
daders. Aanleiding zijn de sta
tistieken die uitwijzen dat al
lochtonen in verhouding vijf
keer meer in aanraking komen
met de politie dan autochto
nen. Vooral het aandeel van
allochtonen in de jeugdcrimi
naliteit is zo groot, dat op de
media de verantwoordelijk
heid rust alle relevante feiten
aan te dragen voor een pu
bliek debat dat tot oplossin
gen kan leiden.
Ook bij ons op de redactie is
recent gediscussieerd over de
vraag in welke gevallen de af
komst van een verdachte er
wel en in welke gevallen die er
niet toe doet. We moeten im
mers voorkomen dat lezers,
vrij naar de Duitse cineast
Fassbinder, alle Turken Ali
gaan noemen en er alleen nog
maar moordenaars in zien.
Onze spelregels in vogel
vlucht:
In de meeste gevallen kan
de politie niet direct vaststel
len of er een relatie is tussen
de afkomst van een verdachte
en het gepleegde delict. De af
komst wordt dan niet aan de
krant doorgegeven.
Over de identiteit van da
ders bestaat bovendien
meestal onduidelijkheid.
Vechtpartijen bijvoorbeeld,
zijn er nu eenmaal vaker 's a-
vonds dan overdag en als ie
mand zich bij de politie meldt
met de medeling dat hij 'door
een Turk is geslagen', blijkt na
enig doorvragen heel vaak dat
het net zo goed een Noord-
Afrikaan kan zijn geweest. Het
was donker en het gaat wat
ver te verwachten dat iedere
burger onderscheid kan ma
ken tussen de ruim honderd
nationaliteiten die inmiddels
in Nederland zijn vertegen
woordigd.
In sommige gevallen ziet de
politie die relatie tussen af
komst en delict wel en maakt
daar ook melding van. Dan
nog is het aan de krant om te
beslissen of we die informatie
overnemen. Ons devies daar
bij is: bij twijfel niet doen.
Heel anders is het natuurlijk
als bijvoorbeeld een groep
Marokkaanse jongeren stelsel
matig voor overlast zorgt in de
binnenstad. In dat geval heeft
het zin om helderheid te ver
schaffen en berichtgeving te
verzorgen over de aard, de
omvang en de locale reacties
op het probleem.
De beste afwegingen zijn
doorgaans te maken als een
zaak eenmaal voor de rechter
komt. De hitte van het inci
dent is achter de rug en uit het
vaak ordelijke verloop van een
rechtszitting kan heel goed
worden opgemaakt of de af
komst van verdachten het ver
melden waard is. In recht
bankverslagen leest u tegen
woordig dan ook vaker dan
vroeger over de achtergrond
van de daders.
Criminaliteit onder alloch
tonen is lang een taboe ge
weest. Dat is nu voorbij en dat
is winst. Want met zwijgen los
je een probleem van deze om
vang niet op.
TON VAN BRUSSEL
HOOFDREDACTIE
Onlangs is een discussie ontbrand
omtrent een artikel van een hoge
ambtenaar van VWS, ex-intemist Jan
nes Mulder, over kostbare experimen
tele therapieën te
gen kanker waarbij
de kans op gene
zing nog niet goec
valt te beoordelen.
Deze zogenaamde lage-kansgene^s-
kunde verhaalt over vrouwen met een
ernstige vorm van borstkanker bij wie
naast een hoge dosis chemotherapie
(zwaar gif) ook beenmergtransplanta
tie wordt gegeven. Immers, door deze
therapie zou het beenmerg onherstel
baar beschadigd kunnen worden.
Het gaat hierbij om patiënten dié
deze therapie als ultieme poging on
dergaan om te genezen, of om hun
laatste levensjaren menswaardig door
te komen. Het is pure experimentele
geneeskunde - toege-
past sinds 1994 -
nniêi/p waarbij reeds aan-
UrllwIC zienlijke progressie is
geboekt. Helaas zijn
Har Meijer is huisarts in
Leiden. Hij schreef een opinie
over 'lage-kansgeneeskunde'
en de neiging van het
ministerie van
volksgezondheid om deze dure
kankertherapieën niet langer
te financieren.
ook veel vrouwen overleden, maar de
geneeskunde heeft dankzij deze the
rapieën haar voordeel gedaan en an
dere patiënten zullen hiervan later
profiteren.
Het zijn helaas kostbare therapieën.
Maar mijns inziens weegt levenswinst
altijd op tegen de hoge kosten. Ex-in
temist Mulder, nu ambtenaar, heeft
deze discussie wederom in de puur fi
nanciële sfeer getrokken. Hij gaat
daarmee voorbij aan het enorme leed
waarmee de huisarts continu wordt
geconfronteerd. Wekelijks zie ik de
vertwijfelde blikken van patiënten die
van hun specialist te horen hebben
gekregen dat hun kwaadaardige ge
zwel bijna niet meer is te genezen. En
uit ervaring weet ik dat - een enkele
uitzondering daargelaten - iedereen
het uiterste wil proberen, ook al is het
louter en alleen om het sterven te ver
lichten.
Ambtenaren zouden een week in de
praktijk moeten meelopen om te ho
ren welke delicate vragen door deze
patiënten worden gesteld. Nooit zou
daarna een dergelijk artikel als dat van
Mulder van hun hand verschijnen.
Een korte bloemlezing van aan mij
gestelde vragen. 'Dokter, dit kan toch
niet waar zijn, dit kan toch niet het
einde zijn?' 'Kunt u ons niet per direct
naar het Antonie van Leeuwenhoek
Ziekenhuis of de Daniël de Hoed Kli
niek (louter op kanker gespecialiseer
de ziekenhuizen) verwijzen'. 'Op in
ternet verschijnen nieuwe vormen
van therapie, zou u daar een afspraak
voor ons kunnen regelen?' 'U heeft
toch een hele slimme broer, professor
in Amsterdam, die moet ons helpen'.
'Heeft u het adres van een Moerman
therapeut?' Wat denkt u van een ge
bedsgenezer?'
Het zijn allemaal vragen die niets
met kostbare therapie te maken heb
ben. maar die wel aantonen dat ieder-
Een foto gemaakt met een elektronenmicroscoop die 50.000 maal vergroot. Een kankercel (rechts) wordt belaagd door een
noemde killercel.
een wil vechten voor zijn leven. Het
plan van Mulder, om een commissie
van wijze mannen te benoemen om
een wetwenschappelijk oordeel over
deze therapie te geven, is dan ook een
slag in het gezicht van deze patiënten
en zelfs ambtenaren hebben niet het
recht hieraan te tomen. Tevens kan
een land, met toch een redelijk signa
tuur, het zich niet permitteren dat aan
het solidariteitsprincipe in de gezond
heidszorg wordt geknaagd. Zeker de
beter-gesitueerden komen toch wel
aan hun kostbare therapie, terwijl vele
van mijn echte Leidse patiënten naast
de boot zullen vallen.
Een praktijkvoorval: de ernstig zieke
ex-minister van volksgezondheid
heeft hard tegen zijn kwaadaardige
ziekte gevochten en was diep onder
de indruk van zijn behandeling in het
AZL, tegenwoordig LUMC. De medi
cijnen die hem hebben genezen, zijn
het resultaat van langdurig experi
mentele therapieën. Tien jaar geleden
zou hij niet zijn hersteld van deze
kwaadaardige ziekte. Nu gaat hij weer
fluitend naar zijn werk. Hoe arbeids
intensief en liefdevol zijn behandelin
gen in het ziekenhuis waren, wist zelfs
deze minister van volksgezondheid
niet. Hij was daarvan diep onder de
indmk.
Levenswinst weegt altijd op tegen
kostbare experimentele therapie en
moet het motto zijn van de 21ste
eeuw. De medicus-prakticus wordt
dagelijks met steeds kwaadaardiger
vormen van kanker geconfrontee
zal zich voor honderd procent|!
zijn patiënten blijven inzetten. D,
cussie over deze lage-kansgeneel
de wordt voorlopig alleen ondeil
cialisten gevoerd. Ik vind dat j
huisarts ook mijn stem moet late
ren. Móét, zeg ik nogmaals, war
ders wordt de ernstig zieke men»,
tekort gedaan.
Ook de bevolking zal zich te
moeten stellen tegen deze ment.
die op Volksgezondheid heerst.!^
mag nooit de drijfveer zijn om ej,
mentele therapie op kankerg.'
aan banden te leggen.
WOENSDAG 3 FEBRUARI 1999
REDACTIE PAUL DE VLIEGER, 071,
Wil Buys schreef dinsdag 26
nanuari in de rubriek TV op pa
gina 2 over het tv-programma
'Tien voor Taal' onder meer het
volgende: 'De afgelopen tijd
zijn we vergast op Tom Le-
naerts en Tineke Verburg. Wie
die combinatie heeft verzorgd,
Joost mag het weten. Lenaerts
is een suffe Vlaming, die nau
welijks een zin kan uitspreken,
en Verburg - die zich al weke
lijks belachelijk maakt met de
kennisquiz Triviant - verdenk ik
ook al van het oplezen van een
tekst, zonder dat ze weet waar
ze het over heeft. Verder dan
een gekunstelde glimlach komt
ze doorgaans niet".
Een ordinaire trap na. Buys
velt een vernietigend oordeel
over twee mensen die het, naar
mijn mening, al die tijd heel
goed hebben gedaan. Die el
kaar plaagstootjes uitdeelden
en daarop gevat reageerden,
maar altijd to the point bleven
als het om het programma ging.
Ze brachten een sfeer van vro
lijkheid en humor rondom een
voor velen wellicht droge mate
rie, waardoor het programma
voor de kijkers aantrekkelijker
werd gemaakt.
Daarbij hebben zij ook quasi
partij getrokken voor hun eigen
deelnemersgroep. Maar ook
door deze humor heeft Wil
Buys niet heengekeken. Inte
gendeel: hij vergeleek deze laat
ste uitzending met een ordinai
re voetbalwedstrijd en noemde
deze samenvattend, zelfs 'he
meltergend'.
Overigens zij vermeld dat de
ze aflevering van 'Tien voor
Taal' al eens eerder was uitge
zonden. Maar toen hebben wij
niets van Wil Buys vernomen.
A. Holtkamp,
Zoeterwoude.
Eindelijk heb ik dan de spraak-
maak-rubriek 'Schone Schijn'
gehaald. Een lang gekoesterde
ambitie en een extra voetnoot
op de achterkant van mijn
'overvolle visitekaartje'. Maar
even serieus.
1. Dat bedrag van 2500,- hoor
ik voor het eerst. In geen van
de brieven die ik van de ge
meente ontving, werd over zo
iets gesproken. Op zichzelf zou
het niet onredelijk zijn, want
het gaat hier om m'n vrije tijd,
maar het is niet nodig. Ook
niet als onkostenvergoeding,
want van mijn huis naar het
stadhuis is het vier minuten lo
pen. Als inderdaad wordt uit
betaald, zal ik er een passende
bestemming voor vinden. Bij
voorbeeld door het aan het
cultuurfonds toe te voegen of
het aan Amnesty International
te geven.
2. Toch een beetje jammer dat
het beeld wordt bevestigd dat
'de media' overal het slechtste
van denken. Ik ben niet in de
commissie gaan zitten vanwe
ge mijn visitekaartje; mijn vrije
tijd is al schaars genoeg. De
i
werkelijke reden is veel sè
Ier, maar klinkt helaas aid
het braafste jongetje va<
klas wil wezen: op deze nt
kan ik als burger iets bijdt
aan Leiden, een gewl
stad. p
Dus voortaan de kritiekü
bewaren voor mensen di{<
pen in plaats van geve
breken in plaats van boe
Okee? 1
VincenS
In het Leidsch Dagblad van 11
januari las ik een artikel over in
stituut Katalyse, waar men er
toe is overgegaan kinderen van
wie de ouders eèn deel van de
behandeling zelf kunnen beta
len, eerder te helpen dan min-
der-draagkrachtigen op de
wachtlijst. Oudervereniging Ba
lans, vereniging voor ontwikke
ling, gedrags- en leerproble
men, keurt deze werkwijze af.
Bij de Riagg's worden al ja
renlang kinderen in multi-disci-
plinaire teams behandeld. Daar
wordt wel de gehele behande
ling vergoed, dus ook die van
de orthopedagogen en de psy
chologen, precies dat deel van
de behandeling, waarvan de
woordvoerder van het ministe
rie van VWS in uw artikel zegt
'dat Katalyse geen gebruikelijke
zorg levert en dat niet is bewe
zen dat deze behandeling
werkt'. Een vreemde opmer
king, gezien het feit dat VWS al
jaren aangeeft dat mensen
maar naar de Riagg moeten
gaan omdat daar multi-discipli-
naire teams werken.
Veertig procent van de
wachtlijst van Katalyse bestaat,
zo blijkt, uit ontevreden Riagg-
cliënten (een recent onderzoek
van het Trimbos-instituut on
dersteunt signalen dat een
groot deel van de mensen, die
hulp vragen bij het Riagg, onte
vreden is over de behandeling
en daarom alsnog naar andere
hulpverleners overstapt). Hen
kan toch niet het recht worden
ontzegd om deskundige hulp te
vragen op een plaats waar ze
die hulp loijgen.
Voor veel ouders van AD
(H)D-kinderen is plaatsing op
de wachtlijst van een instituut
als Katalyse, dat gespecialiseerd
is in deze aandoening, dus een
voor de hand liggende keuze.
Niet voor niets hebben zij on
geveer vierhonderd kinderen
op hun wachtlijst. Er is voor de
ze kinderen een enorme be
hoefte aan diagnose en goede
behandeling en begeleiding van
gezin en school, zoals Katalyse
die biedt.
Dat door het ministej
VWS aan de ene irl
(Riagg) wél extra geld wc
geven om de wachtlijst vj
ze kinderen weg te wei!
een ander, die kwalitati
uitstekende zorg biedt v
ze specifieke doelgroep
de kinderen met AD(H)E
vergoedingen onthoudt,
de regelgeving nu eenr
is, getuigt van starheid
leid. Starheid waar opni
zwaksten onder ons d
van worden. Voor hen ii
mers geen keuze uit
hulpverleners; zij wore
dwongen bij een bepa;
stantie hulp te zoeken,
tuatie waarin niemanc
wordt gemanoeuvreerd.
Voor kinderen gele
meer dan voor volwf
dat hun tijd beperkt is. I
ger zij zonder adequa
blijven, hoe slechter hu
nose is. Ook zij die
voorrang worden g
zouden zich moeten a
is het terecht dat wij
ons banksaldo voorg
hebben wij de plicht on
de voor te pleiten dat
begeerde zorg voor i
toegankelijk wordt?
Het feit, dat 90 proc
de ouders bij Katalyse 2
deel van) de behande
zelf te willen betalen, 2
rigens ook niet, dat zi
draagkrachtig genoe
Wanhopig zijn is een
nemelijker reden om
te gaan dan bemiddeld
Het moge duidelijk
Balans onpartijdig g
seerd is in goede toeg
hulp voor kinderen uit
groep en hun ouders,
niet voor of tegen bepa
men van hulpverlenir
vinden wel dat urgentii
terium moet zijn voor
dus niet niet starre rej
of een banksaldo.
Margreet C
voorzitt
afdeling
Minister Netelenbos van
verkeer wil een tijdelijk
rijbewijs invoeren voor
jongeren tussen de 18 en 24
jaar. Jonge automobilisten die
veel brokken maken, lopen zo
de kans hun rijbewijs kwijt te
raken. Wie zonder veel
schrammen en blikschade de
proefperiode doorkomt, mag
zijn tijdelijk rijbewijs inruilen
voor een permanent papiertje.
Netelenbos hoopt dat de
invoering van het tijdelijk
rijbewijs een positieve invloed
heeft op het nu vaak roekeloze
rijgedrag van jonge
automobilisten. Mannelijke
bestuurders tussen de 18 en 24
maken nu vijf maal meer kans
betrokken te raken bij een
ongeval dan oudere
automobilisten en acht maal
meer kans op een eenzijdig
ongeval. Is het tijdelijk rijbewijs
voor jonge weggebruikers een
slimme zet, of hebben we hier
te maken met een ordinaire
vorm van
leeftijdsdiscriminatie?
Han Lacourt, Leidse autorijschool
houder: ,,Een tijdelijk rijbewijs lijkt me
in principe een goed systeem. Maar
dan zou het niet alleen voor jongeren
moeten worden ingevoerd. Ik betijfel
of die 18- tot 24-jarigen nou wel zo'n
risicogroep vormen. Als ik een 18-jari-
ge die net zijn papiertje heeft en ie
mand die al twintig jaar in de auto zit
allebei een examen zou afnemen,
heeft de jongste de meeste kans dat hij
zou slagen."
D. Twisk van de Stichting Weten
schappelijk Onderzoek Verkeersvei
ligheid in Leidschendam: ,,We heb
ben ooit eens een proef gedaan waar
bij we automobilisten lieten afrijden in
Als het aan minister Netelenbos van verke
weer kwijt.
een voor hun vreemde stad. Vijftig
procent van de jongeren, die net hun
rijbewijs hadden gehaald, zakte. De
meer ervaren automobilist bracht het
er veel beter vanaf. Jongeren, negen
proent van alle rijbewijsbezitters, heb
ben een grote ongeval-betrokkenheid.
Maar in achttien procent van érnstige
verkeersongevallen is een jongere be
trokken. Jongeren denken vaak dat ze
alles kunnen, dat past bij hun leeftijd.
We vinden het voorstel van minister
Netelenbos heel goed. We zijn blij dat
ze vindt dat de overheid hier een rol in
zou moeten hebben. In het buitenland
is al heel veel ervaring opgedaan met
allerlei vormen van tijdelijke rijbewij
zen. In sommige landen geldt een
ligt, raken jonge automobilisten die veel t
puntensysteem, in andere landen is
het weer anders geregeld. Er zou in
Nederland eigenlijk een proef moeten
komen om uit te zoeken wat hier het
beste werkt."
E. Oostdam (23) taxichauffeur bij de
taxibedrijf De Groot in Leiden: „Ik
ben zelf ook een keer betrokken ge
weest bij een verkeersongeval, maar
dat had weinig met mijn eigen rijvaar
digheid te maken. En het slachtoffer
had gelukkig alleen maar een gekneus
de knie. Het kan best zo zijn dat jonge
ren roekelozer rijden en meer onge
lukken veroorzaken. Maar als dat zo is,
dan moeten ze het rij-examen maar
moeilijker maken. Ik vind dit een beet
je een raar systeem. In Australië heb
kken maken hun (voorlopige) rijbewijs
ARCHIEFFOTO UNITED PHOTOS DE BOER
ben ze een systeem van bronzen, zil
veren en gouden rijbewijzen. Als je
brons hebt, moet er altijd iemand met
een rijbewijs met je meerijden. Dat
werkt averechts volgens mij. Als er ie
mand naast je zit die met je meerijdt,
word je vanzelf roekelozer. Een jonge
re die pas zijn rijbewijs heeft, is juist
bijzonder oplettend. En trouwens bij
ons is zo'n veertig procent van de
chauffeurs rond de twintig. Dat wordt
een probleem als zo'n proefrijbewijs er
door komt."
M.CA. Coebergh van Cass Assuran
tiën in Alphen aan den Rijn: „Ja, ik
denk dat zo'n invoering van een tijde
lijk rijbewijs wel zou helpen. Bewezen
is dat de jongelui relatief vaak brokken
maken. Probleem is misschien inder
daad de leeftijdsgrens. Nu pakje een
groep jongeren en straks zijn het mis
schien weèr de ouderen. Ik zit veel op
de weg en ik merk dat het niet alleen
de jongeren zijn die moeilijkheden
veroorzaken. Ik kom ook wel eens
mensen van pakweg veertig tegen, die
stuntelen in het verkeer."
P. van Egmond, voorlichter van poli
tie Hollands Midden: „De cijfers van
de aanrijdingen in Hollands Midden
lopen min of meer in de pas met de
landelijke cijfers. Als we het alleen over
aanrijdingen hebben, dan zijn bij on
geveer 14 procent daarvan jongeren
tussen 18 en 24 betrokkken. Voor de
leeftijdscategorie van 25 tot en met 39
is dat percentage ongeveer 34. Dat ge
tal voor ouderen lijkt relatief veel ho
ger, maar de leeftijdsgroep daar is veel
groter. Daarbij moet je ook niet verge
ten dat jongeren een relatief klein aan
deel vormen van de groep verkeers
deelnemers die tegelijk wel heel inten
sief deelnemen aan het verkeer. Kort
om, droge cijfers zeggen op zich niet
zoveel. Ik kan nog met geen mogelijk
heid zeggen of dit een goede regeling
zou zijn en of er nog wel zulke grote
veranderingen zullen optreden zoals
mevrouw Netelenbos beweert. Nu
heeft de politie al de mogelijkheid om
de rijbewijzen van wegpiraten in te
houden. Alleen die stap wordt niet zo
snel genomen. Misschien dat dat wél
verandert met die nieuwe regeling."
A. Gevers (18) net geslaagd voor haar
theorie-examen: „In mijn directe om
geving zie ik geen mensen van mijn
leeftijd die echt roekeloos rijden. Ik
heb toch een beetje het idee dat het
vaak jongens zijn die tussen school en
baan zitten en zich vreselijk vervelen.
Of dit nou zo'n goede oplossing is? Ik
weet het niet. Misschien zouden ze
jongeren bij de rijlessen beter moeten
voorbereiden op gevaarlijke situaties.
Of ik zelf zo'n proefrijbewijs zou willen
hebben? Neeuh, Ik zal me toch wel
goed gedragen in het verkeer, denk
ik."
ANNET VAN AARSEN
PABLO CABENDA
