Energiesector reageert
te laks op vrije markt
Economie
Duisenberg:
Lagere rente
is niet nodig
Vliegend bed van Boeing
Chris Luken: van autowasser tot topzakenman
Consument
besteedt meer
aan meubels
JINSDAG 19 JANUARI 1999
kopenhagenDe Deense speelgoedfabrikant Lego gaat snijden
in zijn personeelssterkte. Aanleiding is het verlies dat vorig jaar
is geleden. Een woordvoerder van de 'bouwsteentjesproducent'
wilde niet zeggen om hoeveel werknemers het gaat. Volgens de
Deense financiële krant Mandag Morgen wil Lego eentiende
van zijn personeel kwijt. De onderneming heeft nu rond de
ÏO.OOO mensen in dienst. In 1997 zakte de winst al tot 18,6 mil
joen gulden tegenover 120 miljoen in 1996. De resultaten over
1998 worden eind april gepubliceerd. „Er zal zeker een verlies
uit komen, maar dat is geen ramp want Lego heeft als familie-
onderneming een voldoende stevige basis", aldus de woord
voerder. De eigenaars, de familie Kristiansen, zouden een ver
mogen hebben van 7,5 miljard gulden. De Deense krant schrijft
dat Lego zou zijn ingehaald door de concurrentie die veel geld
heeft geïnvesteerd in elektronische spelletjes. Lego bestrijdt dat.
De woordvoerder verklaarde dat het bedrijf niet sneller in het
elektonische tijdperk kan stappen, „omdat miniaturisering van
ipeelgoed nu eenmaal de tijd nodig heeft".
ARCHIEFFOTO AP FRANK BOXLER
Groei DA en Stip sneller dan verwacht
ieusden Het gaat goed met de zelfstandige drogisten. De win
kels die zijn aangesloten bij Dynaretail (DA, Stip en DA D'Attan-
ce) zagen vorig jaar hun omzet toenemen met 75 miljoen tot
1.077 miljoen. De groei was sterker dan was verwacht. Dyna-
retail-directeur C. Bosma verwacht voor 1999 verdere groei.
Bosna denkt dat dit jaar ook het aantal aangesloten drogisten
toenemen. De afgelopen jaren was er sprake van een daling
onder invloed van een steeds sterker wordende concurrentie.
Recordverkopen bij DaimlerChrysler
Bonn DaimlerChrysler heeft vorig jaar 490.000 vrachtwagens,
bestelauto's en bussen verkocht, een record. Het aantal ligt ze
ventien procent hoger dan in 1997. De omzet in de genoemde
divisie groeide met zeventien procent tot 46 miljard mark (51,5
miljard gulden). De winst wordt in maart bekendgemaakt. In de
eerste negen maanden ging de bedrijfswinst van 481 miljoen
naar 1,4 miljard mark. Het resultaat is een stuk beter dan eerder
vorig jaar werd verwacht.
Varkenstruck vast in Frankrijk
saint-evarzec Het ministerie van buitenlandse zaken heeft de
Franse politie gevraagd er voor te zorgen dat een Nederlandse
vrachtwagen met varkensvlees niet langer wordt tegengehou
den bij Saint-Evarzec in West-Frankrijk. Tevens heeft het minis
terie de Franse politie verzocht de veiligheid van de vrachtwa
gen en de lading te garanderen. Zo'n veertig Franse varkens-
boeren houden sinds gistermorgen de Nederlandse vrachtwa
gen vast. Ze willen zo protesteren tegen de dalende prijzen van
varkensvlees. De varkensboeren zeggen dat de markt bedorven
wordt door varkensvlees uit Nederland, Spanje en Denemarken.
Easyjet boekt enorme passagierswinst
londen Easyjet, de prijsbreker onder de luchtvaartmaatschap
pijen, heeft in het boekjaar 1997-1998 een enorme stijging van
het aantal passagiers geboekt. Het aantal vervoerde reizigers
steeg met 65 procent tot 1,7 miljoen. De omzet steeg met 67
irocent tot ruim 165 miljoen gulden. De brutowinst die de
uchtvaartmaatschappij boekte, bedroeg 7,3 miljoen. Easyjet
gaat ervan uit dat de expansie de komende jaren zal aanhou
den. Met het oog daarop vindt er een sterke uitbreiding van de
vloot plaats. In de herfst van volgend jaar zullen de eerste acht
van een serie van vijftien bestelde Boeings 737-700 worden af
geleverd. Bovendien heeft Easyjet een optie op nog eens vijftien
toestellen van dit type.
NUON verkoopt kabel aan UPC
Amsterdam Energiebedrijf NUON verkoopt zijn belang van 49
procent in kabelbedrijf United Telekabel Holding (UTH) aan
UPC (United Pan-Europe Communications). Dit bedrijf, eigen
dom van het Amerikaanse UIH, had al 51 procent in handen.
Dinsdag geven beide partijen een toelichting op de deal. Naar
verluidt legt UPC 550 miljoen gulden neer om de volledige con
trole over de ruim 855.000 kabelaansluitingen te krijgen. Die be
vinden zich in Brabant, Gelderland, Flevoland en Friesland.
UPC is ook nog voor de helft eigenaar van A2000, het kabelbe
drijf in Amsterdam, de Zaanstreek, Waterland en 't Gooi. UPC
bereidt een beursgang voor om de modernisering van de netten
te financieren. Het streven is eind februari op de AEX en de
Amerikaanse schermenbeurs Nasdaq genoteerd te staan.
Winst Scania flink omhoog
Stockholm De door Volvo belaagde vrachtwagenfabrikant Sca
nia heeft de brutowinst vorig jaar zien stijgen met ruim zestien
procent van 2,75 miljard kroon tot 3,2 miljard kroon (775 mil
joen gulden), zo heeft het Zweedse bedrijf gisteren bekendge
maakt. Scania wilde bij de presentatie van de cijfers weinig kwijt
over Volvo. Dit concern maakte vrijdag bekend een belang van
dertien procent te hebben verworven en volledig eigenaar te
willen worden. Scania toonde zich onaangenaam verrast. Ook
Scania's grootaandeelhouder Investor (45,5 procent van de aan
delen) reageerde afhoudend. De Financial Times meldde giste
ren dat andere autoconcerns overwegen Scania te benaderen
met alternatieve voorstellen. De Britse zakenkrant noemde
Volkswagen en Renault.
SAA: Alleen vracht nog rechtstreeks
hoofddorp Opgelegde bezuinigingen door het nieuwe Ameri
kaanse management zijn er de oorzaak van dat South African
Airlines vanaf 15 februari geen rechtstreekse vluchten meer uit
voert van Schiphol naar Johannesburg of Kaapstad. Passagiers
zullen in het vervolg vanuit Amsterdam door Lufthansa naar
Frankfurt worden gebracht en door British Midland naar Lon
den. Vanuit deze luchthavens wordt de reis naar Zuid-Afrika
met SAA vervolgd. De rechtstreekse vrachtvluchten Schiphol-
Zuid-Afrika en terug blijven ongewijzigd.
VNU koopt marketingbedrijven
haarlem Uitgeversconcern VNU heeft zijn positie als aanbieder
van marketing-informatiediensten verder versterkt. Het van
oorsprong Haarlemse concern heeft zijn belang in Claritas
Deutschland Data Services vergroot van 67 tot 100 procent.
Het Spaanse RTA is volledig overgenomen en het heeft een be
lang van 90 procent verworven in het Poolse Geodan Polska. Sa
men met de Amerikaanse onderneming Abacus Direct heeft het
een nieuw bedrijf opgericht: Abacus Direct Europe. Het Spaan
se RTA zal worden samengevoegd met het al bestaande VNU
Claritas Esparia, Geodan Polska krijgt de nieuwe naam VNU
Claritas Polska. RTA zal worden samengevoegd met het al be
staande VNU Claritas Espafia. VNU-dochter Claritas is met haar
marketinginformatiediensten actief in tien Europese landen.
Het bedrijf levert informatie over consumentengedrag, bevol
kingssamenstelling en marketinginformatie op uit gegevensbe
standen. Abacus verzamelt onder andere gegevens over het
aankoopgedrag van klanten van postorderbedrijven die worden
gebruikt voor analyses van 'lifestyle'.
Vakbond wil onderaannemers er ook bij
Onderzoek van Moret, Ernst Young onder leveranciers en grootverbruikers
De Nederlandse energiesector is nog niet klaar voor een
vrije markt. De bedrijven maken zich moeilijk los uit de
oude 'nutscultuur'. Ze hechten nog veel aan onderlinge
afspraken en kiezen eerder voor trendvolgend en risico
mijdend gedrag dan voor een onafhankelijke strijdvaar
dige aanpak die nodig is op een geliberaliseerde markt.
hebben om nieuwe producten
en diensten te kunnen aanbie
den. Dat is nodig om een posi
tie als marktgeoriënteerd be
drijf te verwerven.
De consultants constateren
dat de energiebedrijven af
wachtend en weinig ambitieus
zijn om zelf energie te exporte
ren, terwijl zij klanten verliezen
aan buitenlandse energiebedrij
ven. De Gasunie moet volgens
hen oppassen. Uit het onder
zoek blijkt dat veertig procent
van de energieaanbieders denkt
binnen vijf jaar zelf gas te gaan
importeren.
Volgens Moret hebben de
Nederlandse bedrijven baat bij
allianties met buitenlandse
energiebedrijven die het klap
pen van de zweep op een vrije
markt al kennen. Dat de over-
utrecht anp/rudolf kleun
Dit is de belangrijkste conclusie
uit een onderzoek van manage-
mentconsultants Moret, Ernst
Young onder 161 grootver
bruikers en 44 aanbieders van
energie. Ook zijn dertig buiten
landse energiebedrijven onder
de loep genomen waarvan een
deel al in een vrije markt actief
is.
Het valt de onderzoekers op
dat kleine energieaanbieders
zelfstandig verder willen gaan.
„Juist deze bedrijven kunnen
zich afvragen of ze zonder
schaalvergroting echte kansen
hebben." Ook realiseren de be
drijven zich onvoldoende dat ze
moeten investeren in hoog
waardige informatietechnolo
gie, alhoewel ze die juist nodig
heid terughoudend is met pri
vatisering van de nutsbedrijven
zet ze op een achterstand. Pri
vatisering leidt tot efficiëntere
productie, het verkleint het risi
co dat de sector nieuwe niet-
marktconforme investeringen
doet en het stimuleert het creë
ren van aandeelhouderswaar
de, schrijven de onderzoekers.
Zij zien schaalvergroting als
onvermijdelijk omdat dit het
mogelijk maakt de noodzakelij
ke kostenbesparingen te reali
seren. Door de noodzaak af te
slanken, neemt in eerste instan
tie de werkgelegenheid af. Als
de sector echter orde op zaken
stelt, kan deze op termijn groei
en.
Woordvoerder B. Kromhout
van de EWR, het energiebedrijf
voor de Leidse regio zegt som
mige punten wel te herkennen.
„Maar daar reageren we juist
heel alert op. We bereiden een
fusie voor met het Noord-Hol
landse bedrijf ENW, Nuon dat
in Oost- en Noord-Nederland
actief is, en het gasbedrijf Ga-
mog. We versterken zo onze in
kooppositie in Nederland en
daarmee ook onze concurren-
tiepostitie." Kromhout wijst er
ook op dat de plannen voor li
beralisering nog vrij recent zijn:
„Veel bedrijven oriënteren zich
nog hoe ze daar het beste op
kunnen reageren."
F. Bisschop van ENW wijst
eveneens op de fusie die in
voorbereiding is en op de zorg
die de bedrijven ook nog steeds
hebben voor kleinverbruikers.
„Het is dan ook wat makkelijk
gezegd dat de energiebedrijven
afwachtend zijn. Er wordt van
ons aan de ene kant een verant
woorde manier van aanleveren
verwacht. Aan de andere kant
moeten we concurreren. Dat is
een moeilijke balans." Bisschop
wijst er daarbij op dat ENW te
gelijkertijd wel degelijk bezig is
een goede uitgangspositie te
verwerven. Door de aangekon
digde fusie, maar ook door alli
anties aan te gaan in het bui
tenland. Er is al samenwerking
met een Brits bedrijfr en er
wordt nu ook richting Duits
land gekeken.
utrecht anp
De werkgevers hebben gisteren
het overleg over de nieuwe CAO
voor de bouw opgeschort. De
kritiek van de bonden op de sa
menstelling van de onderhan
delingsdelegatie is bij het Alge
meen Verbond Bouwbedrijf
(AVBB) in het verkeerde keelgat
geschoten. „Wij zijn zeer ver
baasd dat de bonden zich be
moeien met onze delegatie",
zegt eerste onderhandelaar F.
van Hove.
De bouw- en houtbonden
van CNV en FNV vinden dat de
Conga, de club van de onder
aannemers, ook hoort mee te
praten. „De tienduizenden
werknemers die bij deze veelal
gespecialiseerde aannemers
werken, moeten ook onder de
CAO vallen. Zolang Conga geen
partij is, vecht zij de CAO aan.
Van die situatie willen wij af',
zegt een woordvoerder van de
Hout- en Bouwbond CNV.
De Conga wil graag onder
handelen. Struikelblok is het
lidmaatschap van de AVBB.
Volgens de grootste werkge
versorganisatie in de bouw kan
de organisatie pas meepraten
over de CAO als zij lid wordt.
De Conga voelt hier niets voor.
Twee jaar geleden probeerden
brussel anp-gpd
Voorzitter Duisenberg van de
Europese Centrale Bank (ECB)
ziet Europa niet afstevenen op
een recessie. Een verdere verla
ging van de rentetarieven is vol
gens hem daarom voorlopig
niet nodig. De crisis in Brazilië
zal weinig gevolgen hebben
voor de Europese Unie, zo ver
wacht hij. „Ook in landen als
Argentinië, Chili of Mexico
maakt men zich weinig zorgen
over de situatie in Brazilië", al
dus Duisenberg gisteren tijdens
overleg met het Europees Parle
ment.
De ECB-voorzitter maakt zich
wel zorgen, over de sterk stij
gende lonen: Die kunnen op
termijn een prijsopdrijvend ef
fect hebben. Nu ligt het inflatie
percentage eerder in de buurt
van de nul procent. Volgens
hem is van deflatiedreiging
evenmin sprake. Duisenberg
sluit een vervroegde invoering
van de euromunten en biljetten
verder uit. Technisch is dit niet
haalbaar. „Alleen de productie
van de dertien miljard benodig
de bankbiljetten valt enkele
maanden te versnellen. Ik vraag
me dan af wat de winst is", zo
antwoordde Duisenberg op
vragen van europarlementari
ërs Metten (PvdA) en Peijs
(CDA). Minister Zalm (financi
en) sluit een vervroegde invoe
ring van de euro ook uit. „Ik
durf met iedereen een fles wijn
te verwedden dat de introductie
niet versneld wordt".
seatlle De Amerikaanse vliegtuigbouwer Boeing probeert het de VIP's steeds beter naar de zin te maken. Daarom is sinds kort een nieuwe versie
van de 737 te koop. Voor een bedrag van ruim 85 miljoen gulden wordt dit type ingericht met een complete luxe slaapkamer. Dit zakenvliegtuig
heeft voor de passagiers een leefruimte beschikbaar die volgens Boeing meer dan tweemaal zo groot is als die van de concurrenten op deze
markt: de Gulfstream V of de Bombardier Global Express-jet.
FOTO AP
Succes van hotelbon breidt zich uit naar Australië, Nieuw-Zeeland en Zuid-Afiika
den haag gpd
In 1996 verkocht Chris Luken
(32) tachtig procent van zijn
aandelen Hotelbon voor vele
miljoenen aan Free Record
Shop-baas Hans Breukhoven.
Sindsdien is de topman van
Hotelbon financieel onafhanke
lijk. „En dat is zowaar toch niet
gek voor een man, die vijf jaar
geleden nog bij Van der Valk in
Gilze-Rijen appelmoes mét kers
serveerde", concludeert hij zelf.
Chris Luken heeft zijn jongens
droom verwezenlijkt. De olijke
Brabander, die er tot zijn 28ste
een genoegen in leek te schep
pen in dertien sloten tegelijker
tijd te lopen, woont in een
prachtige villa en rijdt in glan
zende bolide. Luken is echter
vooral in zijn sas met zijn zake
lijk succes. Hij schopte het van
auto wasser tot topzakenman.
Luken is altijd bezig geweest
met geld verdienen. Dat is be
gonnen in de periode dat zijn
vader en moeder uit elkaar gin
gen. Het gezin raakte van de
ene op de andere dag aan de
bedelstaf. Chris Luken was vier
jaar destijds, maar hij is het
nooit vergeten. „Vóór de schei
ding van mijn ouders hadden
we alles wat ons hartje begeer
de", zegt hij.-,,Pa had een goed
lopende banketbakkerszaak in
Den Haag. Maar opeens was
het mooie leven voorbij. We
moesten naar een driekamer-
flatje in Tilburg. Moeder be
landde in de bijstand. Een si
naasappelkistje diende als sa
lontafel. Dat was niet leuk. Het
heeft me wel gevormd."
Op momenten dat andere kin
deren hun vrije tijd doorbrach-
Chris Luken: „Ik wist op mijn twaalfde al dat ik zakenman wilde worden".
ten op de camping of bij de
voetbalclub, was hij aan het
werk. „Op mijn tiende runde ik
een 'autowascentrale'. Ik liet
honden uit voor bejaarden. Al
mijn vriendjes wilden bij de po
litie, brandweer, of zagen zich
zelf als piloot. Ik niet. Ik wist op
mijn twaalfde al dat ik zaken
man wilde worden".
Nu moet niet worden gedacht
dat de poenschepper een pat
ser is. „Ik loop niet met mijn
rijkdom te koop. Bovendien, ik
bén helemaal niet rijk. Als je
zestig bent en je krijgt een paar
miljoen in de schoot geworpen,
dan ben je rijk, omdat je dan
lekker kunt gaan leven. Ik wil en
kan dat niet. Plannen maken,
creatief ondernemen, lekker
scharrelen. Dat hoort bij me.
Daar leef ik voor. En ik haal lie
ver een portie bij de Chinees,
dan dat ik met mijn pinkje om
hoog in een duur restaurant
zit".
Na zijn mavo-examen probeer
de Luken onder meer leesmap
pen, Brillo-sponsjes, boeken en
faxapparatuur aan de man te
brengen. Hij droomde tegelij-
FOTO GPD VINCENT BOON
kertijd van een carrière als ober
of verkoper van brilmonturen.
Tijdens een weekeindje Londen
kwam hij 'per ongeluk' in aan
raking met de hotelbon. „Ik
raakte gefascineerd door de slo
gan dat als je bij de autodealer
een proefrit maakte, je een
overnachting in een hotel ca
deau kreeg."
Terug in Nederland gunde Lu-
ken zichzelf geen moment rust.
„De licentiehouder in Engeland
vond het prima dat ik met het
concept in Nederland aan het
werk ging. Binnen een aantal
maanden was de hotelbon ge
boren. Het concept houdt in
dat je voor 75 gulden een bon
koopt, waarmee je drie over
nachtingen in een hotel naar
keuze mag boeken. Voorwaarde
is wel dat de gast het ontbijt en
diner in de betreffende accom
modatie gebruikt".
Het afgelopen jaar verkocht Lu-
ken 300.000 hotelbonnen. Zijn
bedrijf is in dertien landen ac
tief. „We zitten in heel Europa,
en straks ook in Australië,
Nieuw-Zeeland en Zuid-Afri
ka."
Het is vanzelfsprekend niet ge
makkelijk gegaan. Chris Luken:
„In het begin werd ik het hotel
uitgezet als ik de baas probeer
de te spreken. Wie geeft er nu
zo goedkoop overnachtingen
weg, riepen ze. De hoteliers
vergaten echter dat die gasten
wel voor een leuk bedrag verte
ren én kamers gebruiken die
anders toch leeg staan".
Luken wordt nu op handen ge
dragen. De hotelbon is een suc
ces. 'Onderweg' heeft hij nog
wel de nodige hobbels moeten
nemen. Twee jaar geleden was
hij op een haar na bankroet. „Ik
had me laten leiden door ver
keerde reclamejongens, omdat
ik dacht dat mannen die 600
gulden per uur vragen, het echt
wel beter wisten. Mooi niet dus.
Gelukkig had de bank nog ver
trouwen in me."
Het is toch nog goed gekomen.
Wat heet. Toen Luken de zaak
weer goed op de rails had, klop
te Hans Breukhoven van Free
Record Shop bij hem aan. „Hij
is als een vader voor me. Een
coach. En ja, inderdaad, hij
bood een leuke zak met geld."
de onderaannemers tevergeefs
via een kort geding een plekje
aan de onderhandelingstafel te
krijgen.
Onderhandelaar F. van Hove
noemt de problemen met de
Conga „primair een werkge
verskwestie". „Het is geen zaak
van de bonden", zegt hij. De
AVBB gaat zich de komende
week beraden over de situatie.
Op 28 januari staat de derde
onderhandelingsronde voor de
CAO gepland. „Die datum is
nog niet uit de agenda ge
schrapt. Of het doorgaat, weten
we nog niet", aldus Van Hove.
De bouw-CAO geldt voor
150.000 werknemers.
den haag gpd
De omzet in de detailhandel is
vorig jaar november met 2,4
procent gestegen ten opzichte
van 1997. De omzet groeide
minder hard dan in voorgaande
maanden, doordat november
1998 een koopzaterdag minder
telde dan november 1997. In
totaal ging er twaalf miljard gul
den over de toonbank, wat
neerkomt op gemiddeld 1.800
gulden per huishouden. Dit
blijkt uit cijfers van het Centraal
Bureau voor de Statistiek (CBS).
De consument gaf vooral geld
uit aan de inrichting van de wo
ning. De meubelbranche
sprong er uit met een omzet- i
groei van ruim twaalf procent
ten opzichte van november een
jaar eerder. Vooral de grootwin
kelbedrijven profiteerden hier
van. De tien grootste meubelza-
ken zagen hun omzet in no- I
vember met dertig procent toe- i
nemen. Persoonlijke verzorging
bleek ook belangrijk voor de
consument. De drogisterijbran- i
che verkocht in november 1998
zeven procent meer
De supermarkten leden in
november een omzetverlies van
1,3 procent in vergelijking mei
het voorgaande jaar. De terug- i
lopende omzetgroei in novem-
ber is een trend die zich in de
voorgaande maanden inzette
bij supermarkten. Eten en drin- i
ken buiten de deur wordt daar-
entegen steeds populairder. i
De totale verkopen in de eer
ste elf maanden 1998 stegen de
verkopen met zes procent. Dii
is hoger dan in 1997 toen de i
verkopen met vier procent ste
gen.
Recordbedrag
voor overnames
in buitenland
amstelveen anp
Nederlandse bedrijven hebber
in 1998 bijna twee keer zo vee
uitgetrokken voor buitenlands!
overnames als het jaar daar
voor. Nederlandse multinatio
nals, Fortis, Akzo Nobel en ABT
Amro voorop, kochten voor eer
recordbedrag van bijna 74 mil
jard gulden buitenlandse bran
chegenoten op, tegen 39 mil
jard gulden in 1997.
Buitenlandse ondernemer:
roerden zich minder op de Ne
derlandse markt. In totaal wer
den 165 bedrijven met eer
waarde van 35,7 miljard opge
slokt. Uit het jaarlijkse overzich
van accountants- en adviesbu
reau KPMG blijkt dat voora
Amerikanen en Britten ge'ïnte
resseerd zijn in Nederland.
Nuts Ohra neemt
Noorderkroon
toch over
amsterdam anp
Ondanks het protest van de on
dernemingsraad neemt verze j
keraar Nuts Ohra de financiël
adviesgroep Noorderkroo
over. In de alliantie neemt d
verzekeraar uit Arnhem in eei
ste instantie een belang van 3
procent. Wel is de aankoö
even uitgesteld totdat de Air
sterdamse Ondememingskc
mer de klacht van de central 1
ondernemingsraad heeft beooi
deeld. De ondernemingsraa
vindt dat Nuts met de aankoo
te snel van stapel loopt.
Noorderkroon zit volgens bt 1
stuursvoorzitter Huesmann i 1
de top-vijf van advieskantore
op verzekeringsgebied. In 19£
behaalden de 140 medewerke
een omzet van veertig miljoe
en een winst na belasting va
acht miljoen.
Ook bij dochter Nuts in De
Haag heeft Huesmann een coi
flict met de ondernemingsraa
Huesmann wil daar twee Nut
directeuren wegsturen na mi
joenenverliezen.
