'Ik ga Q-bus écht opengooien'
Cultuur Kunst
Opera in Ahoy: 'Een
fantastisch schouwspel'
Van rekwisieten ga je niet beter zingen
Friezen moeten terug naar Akropolis
Sinistere en
mooie Salomt
Je hele leven brood bakken. Is dat alles?
DINSDAG 19 JANUAR11999
chef jan rijsdam, 071 -5356444, plv. c
aarsen 071 -53564-
Madonna geeft eerste live-interview
Atlanta Popzangeres/actrice Madonna geeft voor het eerst een
live-interview. Zij staat Larry King te woord in diens programma
op de Amerikaanse televisiezender CNN. Madonna zal niet al
leen ingaan op haar carrière, maar ook op haar leven en de vijf
Grammy-nominaties voor haar cd 'Ray of Light'. Zij zal ook ant
woorden op telefonische vragen van toeschouwers uit de gehele
wereld.
Blazersweek in streekmuziekschool
alphen aan den rijn In de Alphense Streekmuziekschool begint
maandag 25 januari de Week van de Blazers. De ruim vijfhon
derd leerlingen kunnen deelnemen aan workshops, lezingen en
bijzondere concerten die het lesprogramma aanvullen en ver
diepen. Voor belangstellenden die willen luisteren is bij de mu
ziekschool een overzicht van de activiteiten verkrijgbaar onder
nummer: 0172-472928.
Puinruimer John May helpt concertzaal aan doorstart
rotterdam frans alten
Vanaf donderdag is de arena
van het Rotterdamse Ahoy voor
drie avonden veranderd in een
Italiaans dorp, compleet met
marktplein, ruïne, een gigan
tisch kruisbeeld, druk gesticule
rende bewoners en vooral veel
drama, Italiaans drama. Opera
in Ahoy gaat z'n zevende jaar in
met de opvoering van twee ope
ra's op één avond: 'Cavalleria
rusticana' en 'Pagliacci'; een
herhaling van de productie uit
1994, met een aangepaste regie,
een ander orkest en andere so
listen. Maar het grootste ver
schil is van een andere orde. Vijf
jaar geleden heerste er bijna
een euforische stemming rond
deze opvoering; zoiets was nog
nooit vertoond, en zeker niet in
Rotterdam. Dat moest je gezien
hebben. Dit keer is Paljas bijna
ongemerkt Ahoy binnengeslo
pen. De producent houdt z'n
hart vast.
Enkele dagen voor de premiè
re van Opera in Ahoy heerst er
in de arena het gebruikelijke
beeld van koortsachtige activi
teit. Decorbouwers zijn druk in
de slag met de opbouw van het
ommuurde dorp waarbinnen
het dubbel-drama zich straks
zal afspelen; geluidstechnici
rommelen aan gigantische pa
nelen met knopjes; in de cata
comben van de arena snellen fi
guranten en koorleden af en
aan. Uiteindelijk zullen alle
puzzelstukjes wel op hun plaats
vallen, maar de sfeer lijkt niet
echt ontspannen.
Ook in de stad is weinig te
merken van de gebruikelijke
Opera in Ahoy-koorts; er is vrij
wel geen poster op de bill
boards te vinden. Producent Pe
ter Kroone schudt z'n hoofd;
„Allemaal overgeplakt." Hij is er
niet gerust op dat het publiek
vanavond zal toestromen. Wei
nig aandacht van de media, on
voldoende kaarten verkocht.
Hoeveel precies wil hij niet zeg
gen, maar zijn blik spreekt
boekdelen. „Iedereen kan nog
komen kijken. Het wordt een
fantastisch schouwspel.
Hij heeft net even te vaak
moeten horen dat het een repri
se is waar het nieuwtje af is.
,^AJs een symfonie van Mahler
voor de zoveelste keer wordt
uitgevoerd hoor je toch ook niet
dat het een reprise is? Waarom
mag je een productie die staat
als een huis niet een keer her
halen? Er valt zoveel aan te ge
nieten. Cavalleria en Paljas zijn
opera's die heel dicht bij het
publiek staan, die over herken
bare dingen gaan, en dat vervat
in prachtige muziek, in een
spectaculair decor, uitgevoerd
door ontzettend enthousiaste
Opera in Ahoy met 'Cavalleria
rusticana' en 'Pagliacci'. Met
de Württembergische Philhar
monic Reutlingen o.l.v. Rober
to Paternostro. Première don
derdag 21 januari, 20.00 uur.
Herhalingen: 22, 23 en 24 ja
nuari (zondag 14.00 uur).
Kaarten aan de kassa (010-
2933333) en de Nationale The
aterkassa (0900-9203). Prijzen
van 55,- tot 155,-.
De Leidse Vereniging van
Popmuzikanten (LVP) is
dood, leve John May. Tot
het takenpakket van de co
ordinator van het Muziek
huis aan de Middelsteg
racht behoort nu ook Q-
bus. Deze concertzaal was
tot voor kort het pakkie-an
van de LVP. Organisatori
sche en financiële chaos
hebben de vereniging aan
de rand van de afgrond ge
bracht. En ze sleepte Q-bus
mee in haar val.
leiden wim koevoet
May heeft het eerste niet kun
nen voorkomen. Wel heeft hij
Q-bus, dat sinds eind '97 in ge
bruik is, aan een doorstart ge
holpen. Op papier bestaat de
LVP nog wel maar in de praktijk
valt daar niets van te merken.
Volgens May wil ze een nieuw
bestaan inluiden als belangen
organisatie.
„Maar als de LVP zich tot die
functie beperkt, heeft ze in prin
cipe niets meer te zoeken in het
Muziekhuis. Ze heeft dan ook
de huur van Q-bus, de studio en
haar kantoorruimte opgezegd.
Mijn werkgever - dat is de stich
ting die het Muziekhuis be
stuurt - heeft alle schulden en
apparatuur van de LVP overge
nomen. Nog open staat een be
drag van 40.000 gulden. In nog
geen jaar tijd is de huurschuld
zo gigantisch opgelopen."
Voor May was al direct na de
opening duidelijk dat Q-bus
voor de LVP een Titanic zou
worden. Door het raam van zijn
kantoor kon hij alleen maar toe
kijken. „Urenlang brandden de
lampen in de concertzaal zon
der dat er verder ook maar eni
ge activiteit viel te bespeuren.
Soms hoorde je een hoop her
rie. Bleek er een peperduur
bandje te spelen voor anderhal
ve man en een paardenkop.
Trok je een kastdeur open, la
gen daar stapels ongebruikt
promotiemateriaal voor dat
concert." May is onverbiddelijk
in zijn kritiek op de LVP. „Er
deugde werkelijk niets van. Nee,
van haar fouten kan ik niets le
ren, ik moet gewoon opnieuw
John May is onverbiddelijk in zijn kritiek op de LVP. „Er deugde werkelijk niets van."
beginnen. De LVP program
meerde veel te duur. Het is ge
beurd dat ze voor 2.000 gulden
bandjes in Q-bus liet optreden
die enkele weken eerder voor
600 piek op de zolder bij het
LVC hadden gestaan. Baromzet
was er vrijwel niet omdat de
LVP geen gekwalificeerd hore-
capersoneel naar voren kon
schuiven, waardoor er alsmaar
geen vergunning afkwam.
Een andere blunder van for
maat, in de ogen van May, was
dat de LVP de concurrentiestrijd
aanging met het LVC en voor
elk concert geluid- en lichtin
stallaties huurde. „Dat kost bak
ken met geld." Een van May's
eerste ingrepen is dan ook de
aanschaf van deze apparatuur.
Ook heeft hij afgerekend met de
fabel dat de capaciteit van Q-
bus 400 bezoekers is. De LVP
heeft zich volgens hem rijk ge
rekend door van dat cijfer uit te
gaan. „Los nog van het feit dat
de LVP Q-bus zelden of nooit
vol heeft gekregen, mogen er
van de brandweer maar 200 in."
May heeft zich voorgenomen
vier tot vijf keer per week pro
gramma's voor Q-bus te maken.
Het budget laat alleen contrac
ten toe met bands die voor wei
nig geld, maximaal 250 gulden,
willen spelen. May kan daar bo
nussen bij doen in de vorm van
het gratis gebruik van de studio
en oefenruimten elders in het
Muziekhuis. Af en toe neem ik
risico met duurdere bandjes en
hogere entreeprijzen omwille
van de naam van Q-bus. Met de
nadruk op af en toe. De ge
meente Leiden moet inzien dat
ondanks zo'n voorzichtige aan
pak er altijd 'een structureel te
kort zal zijn. Ook moet ze van
dat ideaalbeeld af dat in Q-bus
bandjes optreden die elders in
het Muziekhuis - dus in de oe
fenruimte, studio of bij de
streekmuziekschool - zijn opge
groeid. Met alle respect voor al
le tachtig bandjes die hier over
de vloer komen, maar op hun
concerten komen louter vaders
en moeders af. Wel zet ik ze in
het voorprogramma.
May wil Q-bus 'echt open
gooien'. „Van acht tot tachtig
jaar en van country tot metal,
iedereen moet hier iets van zijn
gading kunnen vinden. Het
imago van Q-bus is nu nog dat
het een kale kubus is waar veel
herrie uitkomt. Het was toch
een dikke deur waar je door-
FOTO HIELCO KUIPERS
heen moest. Ik ga de zaal aan
kleden. Ik moet Q-bus in een
dag kunnen omtoveren van een
beathok in een cocktailbar."
Veel heil verwacht May verder
van de samenwerking met het
LVC, cultureel centrum De X, 't
Stathuys en Hot House (jazz).
„Ik heb heel wat oud zeer, ont
staan in de LVP-periode, moe
ten wegwerken."
Erg in zijn sas is de Muziek
huisbaas dan ook met het feit
dat een van de hoogtepunten
van de jazzweek, het optreden
van Saskia Laroo, in Q-bus is te
zien en te horen en dat de slot-
avond van het anti-racismefes-
tival in maart, 'Colour Your
Mind', eveneens aan de Middel
stegracht zal zijn.
So Fine, Leidse 'powervrouwen' zonder overdreven
FOTO DICK HOGEWONING
recensie. sabine v
Letterlijk vals begon de Leidse
Jazzmarathon gisteravond met
a capella van Five Times Only.
Vanonder een kleurige paraplu
zongen twee zangeressen en.
drie zangers 'Stormy weather'.
Maar helaas kleurden hun
stemmen niet met elkaar. Het
regende valse noten tijdens de
vertolking van Cole Porters
Let's do it' en ook 'Sweet
dreams' van de Eurythmics kon
niet bekoren. De dames droe
gen zwarte veren en bij het
nummer 'Fiets' van Clouseau
hield een zanger een fietsstuur
in zijn handen. Maar van rekwi
sieten ga je niet beter zingen.
Een a capella-uitvoering vereist
zuiverheid en techniek. Je kunt
je niet achter een instrument
verschuilen. Bij elke muzikale
misstap krijgt het publiek een
klap in het gezicht. En de luiste
raars kwamen gisteravond dus
niet ongehavend weg.
Het optreden van So Fine,
een formatie die a capella én
met een muziektape zong, was
een stuk beter. De kracht van
deze vier 'powervrouwen'
school in de redelijk zuivere sa
menzang. De Leidse formatie
bracht onder meer musicalre
pertoire, zonder overdreven ge
doe. Een no-nonsensegroepje
dat vol overtuiging zong: 'There
must be fifty ways to leave your
lover'. Door hun ongekunstelde,
Lei'èse Blues Jazzweek
vrije manier van performen
nam je de wanstaltige uitvoe
ring van 'Summertime' op de
koop toe.
De in een catsuit gestoken
zangeres van het Frans Heems
kerk Kwartet - „Er zit geen slot
op mijn rits dus als-ie naar be
neden zakt, willen jullie dan een
seintje geven?' - zorgde voor de
broodnodige afwisseling. Swin
gende toetsen, basgitaarsnaren
en drums begeleidden een stem
die echt iets teweeg kon bren
gen. Ondanks de sluier van ver
moeidheid die, tijdens het aan
kondigen van de nummers,
over haar stembanden lag, bleef
deze Marie Jos van den Berg tot
het eind overeind. 'Golden ol
dies' als 'Killing me softly' kre
gen nieuwe glans door een fris
arrangement.
Rond middernacht werd de
marathon afgesloten met een
optreden van pianist Karei Boe-
hlee the Voices of Soul. Vier
zangeressen en een zanger ont
tronen Boehlees band 'On a
Hip Trip' aan het zicht.
Maar deze uitsmijter stond
muzikaal als een huis. Aan af
wisseling dus geen gebrek in de
Waag. De jazzmarathon
'What's in a name?'- bood niet
alleen verschillende stijlen maar
vooral ook uitzonderlijke ni
veauverschillen.
Er zit veel te weinig echte jazz in
het programma van de Leidse
Blues- en Jazzweek, zo luidt het
oordeel van LD-criticus Ken Vos.
Hij beseft kennelijk nog steeds
niet dat Leiden ook helemaal
geen echte jazz wil! Hebben wij
hier ghetto's, tippelen hierheroï-
nehoeren langs de Schipholtveg,
groeit er katoen in de Oostvliet-
polder, worden hier de negers
uitgebuit? Nee dus. Nou, dan
weet je toch genoeg. Leiden en
jazz, die twee zaken liggen 'Miles
and Miles away' van elkaar.
Klompenrock, baggerblues,
heavy metal, ja, dat kan hier al
lemaal nog. Maar jazz, nee
Daarom hebben ze de Leidse
jazzweek ook maar die 'blues'
aangetrokken. Zo heeft de orga
nisatie zich alvast handig inge
dekt tegen kritiek. 'Maar dat is
toch geen jazz! Nee, dat is blues.
'Maar dat is toch geen blues?
Nee, maar het klinkt wel jazzy.
Wij moeten die op muziek ge
zette ruzie hier niet. Niks geen
experimenteel getoeter. Niks
geen toenketoenketoenk en doe-
biedoebiedoe. Nadat componist
Dick Borstlap tien jaar geleden
in de Burcht eens een uitvoering
van zijn moderne klassieke mu
ziek had gegeven, is hij spoor
slags afgereisd naar Frankrijk,
waar hij nu doedelzak speelt op
de uiers van koeien. Leiden ver
schijnt alleen nog in zijn nacht
merries. Alles wat hier niet in
driekwartsmaat wordt gespeeld,
beschouwt de bevolking als la
waai.
Wat vriendjes van een in leer
geklede baardvlechter, een paar
reumatische kruideniers uit de
Haarlemmerstraat - 'I see
friends shaking hands, saying:
how do you do? They're really
sayingI love you' - en de halve
Leidse dansschoolpopulatie
moeten gewoon een week lang
kunnen meehupsen op gezellige
deuntjes als 'What a wonderful
world', 'When the saints go mar
ching in' en 'Bei mir bist du
schön' en voor de rest geen nare,
nare, narigheid.
Hulde dus wederom voor de
keuze van Frits Landesbergen,
Madeline Bell en Rosa King. Van
betrouwbare zijde hebben we
vernomen dat de organisatie
voor de volgende editie van de
Leidse Blues- en Jazzweek The
Ramblers gaat opgraven.
B. Bob
athene afp/anp
Een meerderheid van het Eu
ropees Parlement is voor de te
ruggave van de zogeheten El
gin marbles aan Griekenland.
Dat is volgens de Griekse Euro
parlementariër Alekos Alavan-
os vrijdag in het parlement ge
bleken. De Elgin marbles zijn
friezen die vroeger het
Parthenon op de Akropolis in
Athene tooiden. Lord Elgin, de
toenmalige Britse gezant in het
Turkse rijk, bracht de beelden
in 1802 met toestemming van
de machthebbers over naar het
British Museum in Londen.
Griekenland en Unesco heb
ben de Britse regering opge
roepen de friezen terug te ge
ven, maar ook de Labour-rege-
ring die in mei 1997 aan de
macht kwam, heeft laten we
ten daar niets voor te voelen.
„De beelden zijn een wezenlijk
onderdeel van de collectie van
het British Museum en zij wor
den hier schitterend tentoon
gesteld. Het heeft geen zin de
collectie uiteen te laten val
len", zei minister Chris Smith
van cultuur.
theater
recensie aad van der ven
Voorstelling: 'Salome' van Richard Strau:
door Nationale Reisopera en het Braban
Orkest. Gezien: 17/1, Stadsschouwbur
Utrecht. Nog te zien o.a: 30/1 en 31/
Danstheater, Den Haag.
Bij de Nationale Reisopera hee
het paleis van Herodes andei
bewoners en ander personei
gekregen. Niet Valeri Gergje
maar de hier onbekende R<
gensburger Generalmusikdirel
tor Guido Johannes Rumsta<
dirigeert 'Salome'. En voor hi
Rotterdams Philharmonisch O
kest is het Brabants Orkest in c
plaats gekomen. Bovendie
zingt nu niet Karen Huffsto<
maar Helen Field de hoofdrol.
Het zijn ingrijpende wijzigir
gen in een productie, die ande
half jaar geleden exclusief vo<
het Rotterdamse Gergjev-fesl
val was geprogrammeerd. De
ondanks heeft deze door Wil
Decker geregisseerde 'Salom
nog niets van haar siniste
schoonheid verloren. Alles
doeltreffend, niets overbodig.
De pracht en praal van Her
des' hof bevindt zich kenneli
achter het toneel. We zien ll
sluitend een grote grijze tn
over de hele breedte van het t
neel en maken een macab
spel mee, niet vrij van een boo
aardige humor overigens, voc
al in de dialogen tussen h
echtpaar Herodes/Herodias i
in de scènes met de belachelij
joodse schriftgeleerden. Als S
lome mist Helen Field iets v:
de vocale allure van Huffsto
anderhalf jaar geleden. Fie
klinkt dunner, meisjesachtig!
Zij doet qua gestalte en bewee
lijkheid denken aan de Salor
van Teresa Stratas in de b
roemde, verfilmde ensceneri
van Götz Friedrich.
In elk geval heeft Field zi
nu geschaard onder de too
aangevende vertolksters van d
ze rol. Vooral de manier waan
hier Salome en haar hronsti
stiefvader - zij vormen de as v,
deze voorstelling - op elkaar i
ageren is fascinerend.
Julius Best is als Herodes z
wel lachwekkend als kwaada;
dig. Kerstin Witt als Herodias
leen het laatste, wat ook
overeenstemming is met het 1
neelstuk van Oscar Wilde, wa;
op Richard Strauss zijn ope
baseerde. Harry Peeters mag
Jochanaan tijdens deze tourn
negen keer zijn hoofd laten
hakken. Dat laatste gebeuri
onder het toneel - door ene I
rich Bahnen, een beul met I
figuur van een Japanse suir
worstelaar, dezelfde van andi
halfjaar geleden. Ook nu gaat
bij zijn entree een zucht v
verbazing door de zaal.
Dirigent Guido Johanr
Rumstadt gaat gedecideerd
werk. Wat we in deze 'Salon
hoorden mocht er zijn, zei
qua kracht en ritmische wi
king.
Stichting Buk in serie Nieuwe Theatermakers van Leids LAKtheater
amsterdam madeleine rood
Magne van den Berg en Maartje
Vos de Wael van Stichting Buk
hebben een wonderlijke fasci
natie voor bakkers en hun dage
lijks brood. Naar brood bestaat
altijd vraag. Er is immers altijd
honger, altijd behoefte aan een
boterham. De mensen moeten
toch eten. „Maar we wisten er
niets over, dus dachten we, la
ten we daar een voorstelling
over maken," aldus de Amster
damse actrices, die eigenlijk op
het idee kwamen door twijfel
aan hun eigen bestaansrecht als
acteur. 'Brood of 't nut der din
gen' heet de door hen geschre
ven productie, die ze zelf spe
len. In de serie 'Nieuwe Thea
termakers' reizen de twee er
mee door het land. Volgende
week woensdag doen ze het
Leidse LAKtheater aan.
Je hele leven brood bakken. Is
dat alles? Of had je nog wat an
ders kunnen doen met je leven?
Wat zijn je gemiste kansen en
wat zou je doen of laten 'als je
het over mocht doen? Een bak
ker in 'Brood of 't nut der din
gen' blikt terug op zijn leven en
wordt overvallen door hevige
twijfel, melancholie en spijt. Hij
stelt zijn reden van bestaan ter
discussie. Hij gaat daarbij zo
diep, dat hij er eigenlijk het
liefst uit zou willen stappen.
Want een radicale draai geven
aan zijn leven, dat is misschien
nog wel moeilijker.
Maartje: „Eigenlijk is zijn twij
fel raar, want als van één beroep
het nut als een paal boven wa
ter staat, dan is dat wel dat van
een bakker. Iedereen moet eten.
Het werk van een bakker heeft
direct resultaat. Je bakt een
brood, een ander koopt het en
de honger wordt gestild. Bij
kunst ligt dat toch wel anders.
Op een theatermaker zit nie-
Als van één beroep het nut als een paal boven water staat, dan is dat wel dat van een bakker.
FOTO BERT NIENI
mand te wachten. Van het
kunstvak dat wij beoefenen is
het directe nut niet duidelijk.
Terwijl je toch hard werkt. Mis
schien wel harder dan anderen,
dat weten we niet. Ondertussen
heb je een uitkering of moet je
er baantjes naast hebben om
geld te verdienen. Dat is niet al
tijd leuk. We vroegen ons af
waarom we dit doen en of an
deren ook moeite hebben met
de zingeving aan hun beroep."
Magne van den Berg (31) en
Maartje Vos de Wael (32) schrij
ven hun voorstellingen altijd
zelf. Sinds 1995 hebben ze er al
zes gemaakt, aan de zevende
wordt gewerkt. Dit zelf maken
vinden ze het leukste van alles.
„Spelen is ook leuk, maar het
maken komt toch op de eerste
plaats," vindt Maartje. Ze heb
ben elkaar op de mime-oplei-
ding in Amsterdam ook gevon
den in hun gezamenlijke liefde
voor taal en teksten schrijven.
Magne: „Dat proces van zoeken
en worstelen om het kloppend
te krijgen. En we worstelen al
tijd met de voorstelling. Het is
nooit af bij ons. Hoewel onaf
niet betekent dat het niet mooi
is." Maartje: „Wij gaan bij elke
voorstelling verder. Er verandert
altijd wat."
Dat is ook de reden waarom
ze binnenkort hun naam, stich
ting Buk, willen veranderen in
Victory Boogie Woogie. Maartje:
„We zijn eigenlijk ontevret
over Buk. Eerst zochten we
naam zonder achterliggei
betekenis, die gewoon gi
klonk en makkelijk te onth
den was. Buk vonden
meteen lekker klinken. Maar
middels niet meer. We hebl
nu de naam van het schild
van Mondriaan gekozen om
het iets heeft van overwinn
iets swingends ook. En
schilderij is onaf, net als o
theaterproducties."
'Brood of 't nut der ding
27/1 in het LAKtheater, Leic
6/2 t/m 8/2, Gasthuis, Ams
dam.
