Inflatie in 1998 twee procent
w
mMtW
mmmm
sg -
b/mV j fcj
■Hbr W
wm
u k M
h êi» I
Economie
isie met Scania past
strategie van Volvo
Eurozegel bekroning voor ontwerper Frederik de Wal
1
Experimentele fietstunnel bijna gereed
'Rolls-Royce komt in Engeland keihard terug'
Euro: begin van het einde
AC 16 JANUARI 1999
linair veilt tickets via Internet
Martinair is begonnen om in de VS tickets via Inter
nen. Het gaat voorlopig om maximaal veertig tickets
ht op de routes vanuit Florida. De nieuwe verkoopme-
onlangs begonnen als experiment. „Het publiek rea-
leuk op zegt Martinair-woordvoerder Udo Buys. Het
LDE e8'nt vanaf99 dollar, ongeveer 186 gulden. Voorlopig
^belangstellenden alleen tickets vanuit Florida naar Ne-
kopen. Het is nog niet duidelijk of Martinair de Inter
ing ook in Nederland gaat starten. „Het is gewoon maar
beerseltje", relativeert Buys.
ven is erop gericht zo weinig mogelijk lege stoelen in de
;en over te houden. De KLM doet dat via 'zwaanzinnige'
ingen.
allende euroeampagne in Japan
In Japan is gisteren een opvallende campagne begon-
de euro onder de aandacht te brengen. Gedurende zes
feaJ er op enorme beeldschermen in een aantal steden
20 ïoclip te zien zijn die de Japanners bekend moet maken
nieuwe Europese munteenheid. Het eerste scherm staat
itgang van het treinstation Sjinjuku in Tokyo, het druk-
60 on ter wereld. In totaal komen er op drukke plaatsen vijf
52 oe schermen te staan, onder meer in Nagoya en Osaka.
33 te clip, samengesteld in opdracht van de Europese Com-
laat beelden zien uit de elf EU-landen die de euro invoe-
t Utrechtse energiebedrijven op til
De Regionale Energie Maatschappij Utrecht (Remu)
gasbedrijf Centraal Nederland (GCN) worden het moge-
23 ende maand al eens over een fusie. De bedrijven ver-
32 i samen kosten te besparen, waardoor de tarieven voor
ers zullen dalen. Voor de fusie wordt een nieuwe hol-
4 vormd, die als werknaam NieuwCo heeft meegekregen.
3 delen van de energiebedrijven komen in een nieuwe ver-
f g: Remu krijgt 70 procent, GCN 30 procent. De provincie
c is als grootaandeelhouder (42 procent) van Remu ak-
net het samengaan. De gemeente Utrecht aandeelhou-
zowel Remu als GCN moet zich er nog over uitspreken
ieuw flinke groei NIPO-omzet
iam Het Nederlands Instituut voor de Publieke Opinie
JarktonderzoekNIPO is vorig jaar verder gegroeid, al
niet zo onstuimig als in 1997. Groeide de omzet toen
l procent tot 64 miljoen, nu kwam de omzet uit op ruim
'c >en gulden. Het aantal medewerkers groeide van 253
5. Het NIPO heeft inmiddels ook twee buitenlandse ves-
in Hongkong en Luxemburg.
;feine twee cent goedkoper
o AM_i Na een reeks van prijsstijgingen wordt een liter
i vanaf maandag twee cent goedkoper. Een liter euro
Q jgaat 2,07 gulden kosten, super met loodvervanger 2,19
super plus ongelood 2,13 gulden en diesel 1,40 gulden.
iEN
6 Jren gepubliceerde
voor een fusie van Vol-
cania sluiten aan op de
;n dat Volvo zich wil
g reren op bedrijfswa-
a ssen, scheepsmotoren
1 machines. Vorige week
al signalen dat het
lie personenwagens wil
omdat die onvoldoen-
iment heeft,
gisteren niets over
van de personenwa-
ie, maar geeft het wel
fhtwagens belangrijker
1(j£ n. „Bij de personenau-
11 li t de strategie zich op
107) ne groei in zorgvuldig
eerde marktsegmenten,
ïdrijfswagens voorziet
in zowel autonome
izei dat er geen veran-
i gekomen in het beleid
J05- jersonenauto's. „We
316 op dat terrein naar sa-
i3o fcngsakkoorden Als
te belangstellenden
322/ personenwagendivisie
jou vo gelden Fiat. Ford en
igen. Fiat heeft beves-
131.! 1 Volvo te praten over
U intie.
3 J erkt in Nederland al ve-
utrecht gpd
Frederik de Wal, grafisch ont
werper uit Utrecht, ontwierp de
nieuwste postzegel van Neder
land. De zegel werd gemaakt
voor de introductie van de euro
en is sinds vorige week te koop.
De Wal: „Het is voor een gra
fisch ontwerper echt een bekro
ning op zijn werk als je een
postzegel mag ontwerpen. Ie
dereen zit daar stiekem toch
een beetje op te wachten en te
hopen."
Een ontwerp bovendien dat in
een gigantische oplage (acht
miljoen stuks) verschijnt. Dat
zijn toch leuke dingen, consta
teert hij. Is de ontwerper zelf
ook euroadept? Eigenlijk niet,
bekent-ie desgevraagd. De
munt en de biljetten vindt hij er
niet uitzien en een eurogevoel
heeft hij ook niet zozeer. „Al
ging ik er door deze opdracht
uiteraard wel alles over lezen en
vind ik zo n internationale re
keneenheid prima." Hij wil zich
met het fenomeen euro eigen
lijk niet zo associëren. „Ik ben
geen principiële tegenstander,
maar ik snap aan de andere
kant ook best dat mensen be
zwaar tegen die euro hebben."
Hoe kom je aan de opdracht?
Deels toeval, zegt De Wal. Toen
hij jaren geleden eindexamen
deed aan de Rietveld-academie
bleek één van de gecommit
teerden in dienst van de PTT.
Deze bezorgde hem later een
opdracht voor een boek over
het nieuwe hoofdkantoor. De
vormgeving werd bekroond als
één van de fraaiste ontwerpen
van 1991 en die man heeft mij
blijkbaar in de gaten gehouden.
i r
H 111
v-
j® t
fejl - 1
2
?.-®
!/-■:% -
Frederik de Wal in een velletje door hem ontworpen europostzegels.
foto gpd marco hofste
Wal: „Ik wilde het heel eenvou
dig houden en dacht: als we
overgaan op de euro moeten
we eigenlijk allemaal opnieuw
leren rekenen. Ik wilde het
sommetje '1+1 is geen 2' erop
hebben. Maar het teken dat ik
in m'n hoofd had, een isgelijk-
teken met een streep erdoor,
bleken veel mensen niet te ken
nen. Dus dat ging niet door."
Uiteindelijk gebruikte hij de
tekst zoals die in zijn eigen
briefing stond. „Die was het
meest communicatief." Verder
zijn er allemaal rekenkundige
functies (zoals - en op
de zegel afgebeeld. Het ontwerp
is herkenbaar als een echte De
Wal, vindt hijzelf. „Geel vind ik
een sympathieke kleur en ik
richt me vaak erg op typografie,
het gebruik van cijfers en
tekst."
Energieprijzen nauwelijks gestegen; aardappelen en verse groente fors duurder
De consumentenprijzen zijn vorig jaar gemiddeld met
twee procent gestegen. In de eerste helft van 1998 kwam
de inflatie nog uit op 2,2 procent, in de laatste zes maan
den kwam de stijging niet meer boven de twee procent
uit.
voorburg anp
Duurder werden onder meer
voedingsmiddelen, alcoholvrije
dranken, kleding en schoenen.
Lage energieprijzen drukten de
inflatie. Die cijfers heeft het
Centraal Bureau voor de Statis
tiek gisteren gepubliceerd.
De prijs van elektriciteit, gas
en andere huisbrandstoffen
steeg met 0,7 procent, aanzien
lijk minder dan in voorgaande
jaren. In 1996 en 1997 spurtten
de energiekosten nog met ruim
zeven en negen procent om
hoog.
De Nederlander zag zijn tota
le vaste lasten (huisvesting, wa
ter, elektriciteit en gas) sterker
groeien dan het inflatiecijfer, te
weten met ruim drie procent.
In 1997 was dat nog 4,5 pro
cent. Naast lagere energieprij
zen zorgde een lagere huurstij-
ging voor dit verschil, zo meldt
het CBS.
Voor vervoer hoefde de Ne
derlander ook minder diep in
de buidel te tasten, openbaar
vervoer uitgezonderd. Door la
gere benzineprijzen werd auto
rijden goedkoper. Wie in bus,
trein, tram of metro stapte, was
gemiddeld 2,6 procent duurder
uit dan in 1997.
Aardappelen en verse groente
stegen sterk in prijs. De piepers
waren in december bijna twee
keer zo duur als een jaar daar
voor. De mislukte oogsten door
het noodweer maakte zelfs het
toch altijd stabiele patatje
duurder. Ook de vis, een pro
duct waar de Nederlander lang
zaamaan verzot op raakt, werd
in 1998 duurder betaald. Voor
de totale aankopen van voe-
le jaren samen met het Japanse
Mitsubishi in NedCar in Bom.
Beide bedrijven hebben daarin
een belang van eenderde. De
staat heeft ook eenderde, maar
is varbplan de aandelen te ver
kopen aan Volvo en Mitsubishi.
Bij NedCar ivërken zo'n 5.000
mensen.
Ook Scania heeft productie in
Nederland. In Meppel maakt
het concern cabines en in
Zwolle vindt eindassemblage
van vrachtwagens plaats. Er
werken in totaal 2.100 mensen.
Scania heeft in Nederland een
marktaandeel van ongeveer 23
procent en is daarmee tweede
achter DAF. In Europa zijn Sca
nia en Volvo ongeveer even
sterk, maar over de hele wereld
gezien heeft Volvo een groter
marktaandeel.
Volvo heeft inmiddels 12,85
procent van het aandelenkapi
taal van Scania en 13,47 pro
cent van het stemrecht. Daar
voor is 1,25 miljard betaald. In
middels is overleg gepleegd met
Scania's grootste aandeelhou
der Investor, de investerings
maatschappij van het zakenim-
perium van de familie Wallen
berg. Volvo brengt op dit mo
ment geen bod uit op Scania.
Hetconcem zegt uit te zijn op
'een constructieve dialoog met
de aandeelhouders'.
barendrecht Een bouwvakker trilt als voorbereiding op het asfalteren het zand in de tweede Heinenoordtunnel bij Barendrecht vast. De aanleg
van de fietstunnel kost een kwart miljard gulden. De tunnel is als experiment onder de Oude Maas geboord om vertrouwd te raken met boor-
werkzaamheden in slappe bodems. Gewapend met de opgedane kennis en met het inzetten van speciale Duitse tunnelboormachines wordt dit
procédé ook toegepast bij de aanleg van de Westerscheldetunnel en de Botlekspoortunnel. foto anp
te fusie van
anse banken
Brits topmerk heeft last van naweeën overgang naar VW
de bilt jan peter versteege
Waar wereldwijd auto's vorig
jaar als warme broodjes over
de toonbank gingen en vele
merken nieuwe records meld
den, kreeg het topmerk Rolls-
Royce juist last van een terug
val. Ligt dit aan het minder ex
clusieve imago van Volkswa
gen dat vorig jaar zomer het
Britse merk kocht, of is er een
andere reden voor de fikse te
ruggang van 1918 naar 1619
verkochte auto's?
Rolls-Royce zelf meent dat de
tegenyallende verkoop inder
daad het gevolg is van 'nawer
kingen van de overgang'. Di
recteur K. Sanders gooit het
tegenover een journalist over
een andere boeg. Het imago
probleem is niet de hoofdoor
zaak, maar de productiever
mindering vanwege de over
schakeling vorig jaar op nieu
we modellen als de RR Silver
Seraph en de Bendey Arnage.
Wie zich een nieuwe Rolls-
Royce of Bentley (ook van RR)
kan veroorloven, moet in Ne
derland minimaal 6,5 ton op
zak hebben. Hij of zij behoort
dus tot de zeer rijken. Menig
koningshuis, ook het Neder
landse, had in het verleden
minimaal één Rolls in de 'ko
ninklijke stallen' staan. Laat
het Huis van Oranje zich te
genwoordig heel wat eenvou
diger vervoeren, de statussym
bolen van koningin Elisabeth
van Engeland en koning Car
los van Spanje staan nog
steeds startklaar. Daarnaast
geven de auto's menig topza
kenman de 'noodzakelijke'
uitstraling.
Of-ie eigendom is van een ko
ning, een sjeik of een tycoon
in wat voor branche dan ook,
een Rolls is in elk geval een ty
pisch voorbeeld van een luxe-
aanschaf waarbij geld geen
enkele rol speelt. Vraag en
aanbod onttrekken zich gro
tendeels aan de wetten van de
'gewone' economie. Zou bij
voorbeeld Opel of Fiat zijn
prijzen met tien procent ver
hogen, dan is het teruglopen
van de vraag logisch. Bij Rolls-
Royce ligt dat heel anders. Er
is zelfs een goede kans, dat de
vraag stijgt.
Bij auto's als de Rolls-Royce,
'custom build' oftewel hand
gemaakt naar de wensen van
de cliënt, gaat-het om prestige.
„Hier gelden andere wetten",
zegt de Heemsteedse eco
noom W. Kanning, hoofddo
cent aan de Universiteit van
Amsterdam. „Naarmate het
merk exclusiever en duurder
wordt, ontstaat psychologisch
bij sommige rijke mensen de
drang om een exemplaar aan
te schaffen. Op die manier on
derscheid je jezelf."
De Silver Seraph, het jongste succesmodel van Rolls-Royce dat in
maart op een autoshow in het Zwitserse Genève werd geïntrodu
ceerd. De limousine, die minimaal 6,5 ton kost, is de opvolger van
de Silver Spirit.
foto ep a patrick aviolat
Dat RR-topman Sanders de
dalende verkopen wijt aan
productievermindering, ge
looft Kanning niet. Het draait
allemaal om het verlies aan
prestige. „Om die overgang
naar Volkswagen is zoveel te
doen geweest in Groot-Brit-
tanniëzegt Kanning. „Veel
Britten zijn teleurgesteld in
hun chauvinisme. Dat vertaalt
zich in een kleinere vraag."
Dat vermoedt ook verkoopma
nager P. van der Brul van im
porteur Hessing in De Bilt
(Utrecht). „Aan de andere
kant kun je zoiets ook relative
ren", zegt hij. „In hoeverre is
Rolls-Royce Brits? Er zit im
mers een gedeeltelijk Duits
motorblok in van BMW. Als
het maar het beste is, wat je
kunt krijgen. De lijfspreuk van
het merk is dan ook: Rolls-
Royce koopt het beste wat er
op de markt is, verbetert het
en dan heb je Rolls-Royce.'
In totaal verkocht de fabriek in
het Britse Crewe, waar ook
Bentley wordt gemaakt, vorig
jaar wereldwijd zestien pro
cent minder auto's. Wie de
verkoopcijfers wat nauwkeuri
ger bestudeert, ziet dat met
name in Groot-Brittannië zelf
het prestige een knauw heeft
gehad. Daar gingen de verko
pen omlaag van 878 in 1997
naar 610 (-268) vorig jaar, het
leeuwendeel dus van de terug
val wereldwijd van 299.
„Ik snap dat best", zegt ver
koopmanager Van der Brul.
„Voor de Fransen zou het ver
moedelijk ook moeilijk te ver
teren zijn, wanneer Renault
naar Mercedes zou gaan. Aan
de andere kant, ik denk dat we
het hebben over een tijdelijke
terugval en dan nog alleen in
Engeland. Het merk komt daar
vast keihard terug. Let op mijn
woorden."
In Duitsland is de verkoop van
Rolls-Royce vorig jaar geste
gen van 67 naar 77 stuks. Ook
Nederland heeft goed geboerd
met het Britse topmerk, al gaat
het door de hoge prijs om be
duidend kleinere aantallen
dan bij Opel, die in ons land
vorig jaar ruim 71.000 auto's
afzette. „We hebben hier ab
soluut geen last gehad van
prestigeverlies", zegt Van der
Brul. „Wij hebben juist het
dubbele verkocht. Hoeveel?
Dat kan ik niet zeggen. Het is
bij ons de gewoonte om daar
over geen mededelingen te
doen."
dingsmiddelen en alcoholvrije
dranken betaalde de consu
ment 2,2 procent meer. volgens
het CBS een hogere toename
dan in voorgaande jaren.
Voor het eerst sinds 1986
kwamen de kleding- en schoe-
nenprijzen hoger uit dan het
gemiddelde inflatiecijfer. Ta
baksproducten stegen als van
ouds fors, dit keer met 5,6 pro
cent. Het inflatiecijfer van vorig
jaar is gelijk aan dat van 1996,
meldt het CBS. In 1997 stegen
de prijzen iets meer (2,2 pro
cent).
Wie postzegels of bankbiljetten
ontwerpt, moet zich aan veel
regels houden en dat was nu
niet anders. De euromunt zelf
moest er per se op en ook de
waarde, tachtig cent. „Het ge
vaar bestaat dat mensen den
ken dat de euro tachtig cent
waard is, of de zegel één euro,
wat dus allebei niet zo is. Ik heb
de zegel nu eigenlijk in twee de
len gesplitst en daarmee de ver
warring zo klein mogelijk ge
maakt."
Hoeveel de euro waard is staat
er niet op. De Wal: „Dat is heel
vreemd. Maar die zegels zijn
lang van tevoren gedrukt en de
waarde werd pas op 1 januari
bekend. Toen waren deze ze
gels allang klaar. In Frankrijk
drukken ze de precieze waarde
er later bij, maar hier wilden ze
dat niet."
Scheepsbouwers
vragen protectie
zoetermeer anp
De Europese scheepsbouwers
willen dat de Europese Com
missie maatregelen neemt om
de markt deels af te sluiten voor
concurrenten uit Azië. Door de
gedevalueerde munten, ver
laagde lonen en internationale
steunmaatregelen zijn de Azia
tische werven in staat dertig
procent goedkoper te werken
dan collega's in West-Europa.
Maandag komen Europese
scheepsbouwers in Franldurt
bijeen. Directeur R. Schouten
van de VNSI (Vereniging Neder
landse Scheepsbouw Industrie)
verwacht daar tot een geza
menlijke oproep tot protectie te
zullen komen.
ECONOMIE-WIJZER
Het was een mooi begin voor
de euro. De banken maakten
de girale overgang naar de
nieuwe munt zonder noe
menswaardige problemen, de
euro deed het goed ten op
zichte van de dollar en het
pond en de beurskoersen
schoten omhoog. De euforie
was tastbaar. Maar euforieën
hebben de neiging als zeep
bellen uiteen te spatten.
Herhaalde malen mocht ik de
afgelopen weken in de media
uiteenzetten waarom de euro
geen zegen is voor Neder
land, Europa en de rest van
de wereld. Ik waande me de
gast die op een huwelijkspar
tij het woord neemt om te
wijzen op de grote kans van
mislukking van het huwelijk.
Zoiets doe je niet, ook al heb
je alle gelijk van de wereld.
Toch is het alleszins verstan
dig om een wat
slecht passend
paar te advise
ren onder hu
welijkse voor
waarden te
trouwen en
voorlopig af te
zien van kinde
ren. Die taak
neem ik bij de
ze Europese
feestpartij dan
maar op me.
Want de euro
landen passen
economisch,
politiek en cul
tureel gewoon niet goed ge
noeg bij elkaar om dit avon
tuur goed te doorstaan. De
bankiers en politici mogen
dan wel hosanna roepen
maar dat is geen garantie
voor een voorspoedige toe
komst.
Een veeg teken is het schrille
contrast tussen de zelfverze
kerdheid waarmee de ban
kiers en politici de euro pre
senteren en de onwetendheid
van de meeste mensen over
het hoe en waarom van dit
wondermiddel. In die onwe
tendheid werkt de euforie na
tuurlijk aanstekelijk.
Als al die gewichtige dames
en heren verkondigen dat eu
roland een eiland van stabili
teit is temidden van financië
le stormen alom de aardbol
en dat met de euro een perio
de aanbreekt waarop iedere
Europeaan trots kan zijn, dan
moet je dat wel geloven. Maar
met de minste tegenwind kan
de stemming radikaal om
slaan. Juist vanwege die on
wetendheid.
De labiliteit van het geloof in
die euro merk ik tijdens de
debatten die ik de laatste tijd
geregeld heb met euro-gelo
vigen. Ik verdedig dan de stel
ling dat het Europa met de
euro een nachtmerrie is met
als tegenstelling dat het Euro
pa met de euro een ideaal is.
Steeds begin ik met een grote
achterstand (we peilen de
meningen voor aanvang van
het debat). Na afloop blijkt
een groot aantal die nacht-
Arjo Klamer
hoogleraar economie
Erasmus universiteit
merrie te delen (soms, maar
niet altijd, met een meerder
heid). Daar schrik ik dan van.
Liever heb ik geen gelijk,
maar blijkbaar zijn veel men
sen snel op andere gedachten
gebracht wanneer ze verne
men wat de gevolgen van dit
eoro-experiment zoal kunnen
zijn. Weinig mensen hebben
eraan gedacht dat de euro de
noodzaak van een duidelijke
politieke unie zal moeten in
houden. Dit houdt in dat de
eurolanden veel meer samen
moeten doen, zoals een Eu
ropees sociaal beleid voeren
en een gemeenschappelijk
buitenlands beleid. Dat alles
kost geld. Dus zullen we
moeten betalen. Veel mensen
schrikken daarvan. Want wei
nig mensen denken dat het
politieke systeem in Europa
voldoende ontwikkeld is om
deze politieke
unie waar te
maken.
Het blijkt on
der meer uit de
onmacht van
het Europese
parlement. De
spanningen
tussen het Eu
ropese Parle
ment en de
Europese
Commissie van
de afgelopen
weken waren
weliswaar een
stap in de goe
de richting voor iedereen die
in democratie op Europees
niveau gelooft. Een parle
ment moet zich immers be
wijzen. Een parlement dat
steeds zonder slag of stoot
akkoord gaat met besluiten
die de regeringsleiders voor
leggen, heeft geen betekenis.
Het Europees Parlement
heeft in de afgelopen weken
de Europese Commissie laten
weten dat ze geen wassen
neus is. Het gedoe is ook
goed voor de publiciteit die
het parlement zo deerlijk
mist. Maar zeg nu eerlijk, be
tekent dit parlement iets voor
u? Interesseert u zich wat dat
logge apparaat aan papier
winkels produceert? Je vraagt
je af welke politici in dat par
lement willen verdrinken.
Niet de beste en meest actie
ve in ieder geval (uitzonde
ringen daargelaten). De Euro
pese democratie leeft niet en
stelt daarom weinig voor. Dat
gemis gaat de eurolanden op
breken wanneer vakbonden
hun eisen opschroeven, over
heidsbegrotingen uit de hand
lopen en een gemeenschap
pelijk werkgelegenheidsbe
leid geboden is.
Politieke patstellingen en een
gebrek aan politieke daad
kracht kunnen de waarde van
een munt ondermijnen. De
geschiedenis is overduidelijk
in dit opzicht. Ik voorspel dat
de Europese Monetaire Unie
ergens in de komende twintig
jaar uit elkaar valt en dat de
gulden dan weer terug komt.
