Doodswens leidt niet altijd tot zelfdoding
WINTER
OPRUIMING
OP OP
V stelt WAO
eer ter discussie
Stormloop op exclusief landgoed
carpet-laitd
Binnenland
n(
Millenniumwinkel
Acht jaar geëist tegen
dodelijke schutter Tiel
kortingen tot 50%
Oproep voor onderzoek
naar zinloos geweld
Acties leerkrachten en politie voldoende ingedekt
SDAG 13 JANUARI 1999
n Nederlands Persbureau CPD Geassocieerde Pers Diensten
de
Hij
denbosch verdedigt Bouterse
De Surinaamse president Jules Wijdenbosch heeft het
^persconferentie tijdens zijn bezoek aan Cuba opgeno-
rtior oud-legerleider en huidige adviseur van staat, Desi
jrse. Hij zei dat Bouterse een beslissende rol speelt in Suri-
en dat de regering een tegenstander is van het op handen
drugsproces dat justitie in Nederland tegen hem wil voe-
Suriname is tegen uitlevering van Bouterse aan Neder-
Het is een politieke zaak die heel gevoelig ligt bij de Suri-
»rs", aldus Wijdenbosch. Hij tekende in Havana een aantal
nwerkingsakkoorden met zijn Cubaanse ambtgenoot Fidel
D.
meente betaalt huur gevangenen
(ELD2 De Zuid-Limburgse gemeente Onderbanken gaat de
bétaien van bijstandsgerechtigden die in de gevangenis
l Op die manier kunnen ze na hun detentie terugkeren in
Vere ertrouwde omgeving. Voorwaarde is dat de straf niet lan-
in zes maanden duurt. De huurregeling geldt ook voor
Ij Oen en die in een psychiatrische inrichting terechtkomen. On-
I inken geldt al als een van de meest vooruitstrevende ge
lten wat het minimabeleid betreft. Zo krijgen gehandicapte
na met een scootmobiel een gratis mobiele telefoon om
oblemen hulp te kunnen inroepen.
puw beschuldigt monnik
:ren Het bisdom Utrecht heeft een 79-jarige monnik met
jddellïjke ingang uit zijn functie ontheven. Een vrouw heeft
yorig jaar geklaagd door hem als kind - veertig jaar geleden
lueel misbruikt te zijn. Na de beschuldiging, die ze deed in
folio-uitzending, diende ze een klacht in. Op grond daar-
jeeft de vicaris-generaal van aartsbisdom Utrecht hem ont-
n. Volgens de woordvoerder van het bisdom is de monnik
enteel ernstig ziek en opgenomen in een psycho-geria-
icentrum. Hij zal niet meer in zijn klooster, de Slangen-
terugkeren.
itenkamp Ermelo gaat dicht
[aag Het tentenkamp in Ermelo voor de tijdelijke opvang
isielzoekers gaat eind deze week dicht. Volgens het minis-
van Justitie is het niet langer nodig omdat er minder asiel-
;rs zijn gekomen. Een woordvoerder wees erop dat in de
;r altijd minder asielzoekers naar Nederland komen. De
lopvang in Ermelo werd in oktober in gebruik genomen,
oodopvang voor asielzoekers fungeert na sluiting van Er-
alleen nog het tentenkamp in het Brabantse Mill, dat vori-
»ek open ging. Daar verblijven momenteel 47 asielzoekers.
isterdamse kinderen spijbelen veel
iam» Leerlingen op Amsterdamse lagere en middelbare
len spijbelen steeds vaker. De toename is deels te verklaren
betere registratie. Op de middelbare scholen (20.000 leer-
n) spijbelde in 1998 een kleine twintig procent van de
lieren op ten minste één van zes dagen waarop werd geme-
rerd, tegen 13,7 procent in 1996. Het voortgezet beroeps
wijs in Amsterdam-Oost scoorde daarbij het slechtst. Ver-
ilijkt dat het aantal laatkomers vertienvoudigd is. Het
olverzuim onder Marokkanen is sinds 1996 verdubbeld van
14 procent. Van de 12.000 kinderen in het basisonderwijs
m kleine drie procent zonder toestemming afwezig. Op-
telijk is dat driekwart van de scholen daartegen geen actie
mam; twee jaar geleden greep de helft van de instellingen
Volgens Nederlandse Vereniging voor Vrijwillige Euthanasie
\gervorst wil vaker keuren
gaat vrijdag tijdens de
lering van de Sociaal Eco-
:he Raad (SER) een dis-
over de WAO aanzwen-
De vakcentrale is op z'n
it gezegd niet gelukkig
uitlatingen van werkge-
lorman H. Blankert
•NCW). Die vindt het tijcl
gaan praten over de duur
e hoogte van de uitkerin-
nu het aantal arbeidsonge-
ten weer stijgt. Ook bleek
taatssecretaris Hoogervorst
ale Zaken) vindt de werk
ers vaker gekeurd moeten
len, volgens strengere ei-
FNV vindt dat de werkge-
r ver veel te weinig doen om ar-
don iongeschikten weer aan
ante baan te helpen. Veel meer
ijven zouden mensen met
WAO-uitkering in dienst
eenden nemen. Vice-voorzitter
;mond van de FNV opper-
jk,w naandag het plan om be-
in te verplichten gedeelte-
arbeidsongeschikten in
st te nemen. Vijf procent
het personeelsbestand zou
7A0'ers moeten bestaan,
nt Roozemond.
latssecretaris Hoogervorst
het kabinet voorstellen
inemers die in de toekomst
idsongeschikt raken vaker
dten keuren. Hoogervorst wil
er de keuringsnormen wat
icherpen, waardoor bepaal-
de groepen minder snel recht
hebben op een hoge uitkering.
Ook overweegt hij „mogelijk"
sancties toe te passen tegen
WAO'ers die niet voldoende
hun best doen aan de slag te
komen, iets wat overigens nu
ook al kan.
De WD-fractie heeft al laten
weten dat ze de voorstellen van
de bewindsman niet ver genoeg
vindt gaan. Het liberale Kamer
lid Wilders wil dat ook perso
nen die nu al een WAO-uitke
ring hebben vaker worden her
keurd. Mochten de maatregelen
van het kabinet onvoldoende
soelaas bieden, dan komen vol
gens Wilders ingrepen in hoog
te en duur van de uitkeringen
weer in beeld. Wilders sluit niet
uit dat dat deze kabinetsperio
de al het geval zou kunnen zijn.
PvdA-kamerlid Smits zegt in
een reactie zich een dergelijke
ingreep niet te kunnen voor
stellen. De PvdA heeft op zich
zelf geen bezwaar tegen vaker
keuren, als dat maar in het te
ken staat van pogingen om ar
beidsongeschikten weer aan
het werk te krijgen, aldus Smits.
Ook D66-kamerlid Schimmel
vindt dat herkeuringen niet zo
zeer gebruikt moeten worden
om te bezien of iemand nog wel
recht heeft op een uitkering,
maar om de reïntegratie van
WAO'ers te bevorderen. In het
vaker herkeuren van „oude ge
vallen", zoals Wilders bepleit,
ziet zij niets.
Als mensen praten over hun doodswens, en zelfs als zij
informatie krijgen over hoe je op een milde manier een
einde aan je leven kunt maken, leidt dat niet tot meer
zelfdoding. Ze zien juist eerder af van een impulsieve
zelfmoordpoging. En plegen ze wel zelfmoord, dan is het
vaker op een weloverwogen wijze zonder derden daarin
te betrekken. Dat blijkt uit gegevens die de Nederlandse
Vereniging voor Vrijwillige Euthanasie (NWE) verzamel
de van 1992 tot en met 1997.
UTRECHT «ANP
In totaal vroegen 735 mensen
om hulp of informatie over zelf
doding omdat ze ernstig leden
onder psychische problemen.
Daarbij scoren stemmings
stoornissen en depressieve
stoornissen hoog. In het artikel
zijn 419 mensen gevolgd die
hulp vroegen, onder meer via
persoonlijke gesprekken.
De meeste van hen zijn late
dertigers, veertigers en begin
vijftigers en veel meer vrouwen
(252) dan mannen (167). Veruit
de meesten wonen in Noord
en Zuid-Holland en hebben
geen duurzame relatie (meer).
Eenvijfde van hen is volstrekt
vereenzaamd. Weinigen heb
ben een normale opleiding of
arbeidsverleden, de meesten
hebben een uitkering.Twee
klassieke risicofactoren blijken
doorslaggevend: mensen boven
de zestig en mensen wier part
ner is overleden. Zij voegen va
ker dan anderen de daad echt
bij het woord. Scheiding bleek
opvallend genoeg geen risico
factor voor suïcide.
Bijna alle mensen die om
hulp vragen lopen al jaren rond
in het hulpverleningscircuit.
Slechts drie procent had nooit
eerder hulp verzocht voordat ze
bij de NWE kwamen. De mees
ten hadden al lange tijd een
doodswens. Tweederde had al
pogingen ondernomen. Ook
verzocht tweederde tevergeefs
bij huisarts of psychiater om
hulp bij hun plannen. De rest
durfde helemaal geen hulp te
vragen, vaak uit angst dat zij ge
dwongen zouden worden opge
nomen.
Van de 419 gevolgde cliënten
pleegden zeker 69 zelfmoord.
Mensen die een vast voorne
men voor zelfmoord hadden,
voerden vijf of meer gesprekken
met de NVVE-psychologen. Een
grote groep hulpvragers bleek
na een of twee gesprekken weer
min of meer verder te kunnen.
Verder wijzen de onderzoekers
erop dat het aantal zelfmoor
den niet is gestegen, ondanks
dat er boekjes zijn die suïcide
methoden beschrijven.
Tussen september 1996 en
april 1998 verkocht de NWE
7600 vertalingen van een Schots
boekje aan leden. Van deze
7600 leden staan er in april
1998 nog 7200 ingeschreven.
Niet bekend is waarom 400 per
sonen zijn uitgeschreven, maar
de NWE vermoedt dat een deel
overleden is. Dergelijk onder
zoek in de Verenigde Staten
toont ook aan dat niet meer
suïcides plaatsvinden, maar wel
vaker milde methodes worden
gekozen.
Zaterdag stille tocht in Gorinchem
Gouda In Gouda gaat vrijdag een millenniumwinkel open waarin de
bezoeker zich moet wanen in verleden, heden en toekomst tegelijk.
Langs de wanden zijn driedimensionale replica's van oude winkelge
veltjes gemonteerd om een oud-Hollandse sfeer op te roepen. De
aankleding is van Hollands Werk, een onderneming die ook de in
richting van de Efteling en Disneyland verzorgt. In de winkel zijn mil
lenniumartikelen van voornamelijk edelmetaal te koop, zoals dasspel
den, theelepeltjes en sleutelhangers. Ook zijn er gouden Goudse mil-
lenniummunten te koop, die 7000 gulden per stuk kosten.
FOTO ANP BRAM CEBUYS
TIEL-GORINCHEM» ANP
Tegen de man die vorig jaar fa
tale schoten loste in een mu
ziekcafé in Tiel is gisteren voor
de rechtbank in Arnhem een
celstraf van acht jaar geëist. De
schietpartij, die de 26-jarige
Rotterdammer op 19 april in
muziekcafé Nikita's aanrichtte,
kostte het leven aan een 27-jari-
ge voorbijganger. Twee mede
verdachten werden eind vorig
jaar al veroordeeld tot celstraf
fen van achttien maanden. Net
als deze week in Gorinchem
maakte ook het incident in Tiel
veel emoties los. Enkele dagen
na de schietpartij werd er een
stille tocht gehouden, waaraan
duizenden mensen deelnamen.
In Gorinchem wordt zaterdag
een stille tocht gehouden ter
nagedachtenis van de slachtof
fers van de schietpartij in het
muziekcafé Bacchus, die zon
dag twee meisjes van 17 en 18
het leven kostte Een derde
slachtoffer, een 18-jarige meis
je, ligt nog in het ziekenhuis. De
deelnemers aan de stille tocht
verzamelen zich tussen half ze
ven en zeven uur op het Stad
huisplein. De tocht voert door
de binnenstad en eindigt om
streeks half tien bij het muziek
café.
De horecaondernemers voer
den gisteren aan het eind van
de middag in het stadhuis van
Gorinchem overleg met politie
en de gemeente. Een eigen bij
eenkomst in een plaatselijk café
werd op het laatste moment af
gelast. De horeca blijft zaterdag
open tot middernacht.
Burgemeester IJssels van Go
rinchem zette naar aanleiding
van de schietpartij vraagtekens
bij het gedoogbeleid op het ge
bied van de verkoop van soft
drugs. Volgens hem was een
schietpartij als die van zondag
met een strenger beleid wellicht
niet gebeurd omdat koffieshops
nu eenmaal criminaliteit met
zich meebrengen.
Eén van de verdachten van
de schietpartij is de eigenaar
van koffieshop Exile. Gorin
chem wilde deze sluiten maar
de rechtbank hield dit tegen.
Eigenaar G. Grotentraast van
muziekcafé Bacchus eist een
schadevergoeding van de man
nen die zondagochtend op zijn
café hebben geschoten.
Buitensporig geweld stond
gisteren ook centraal bij de
rechtbank in Leeuwarden. De
officier van justitie eiste een
celstraf van vier jaar tegen een
34-jarige inwoner van De
Meem die de dood van een
taxichauffeur op zijn geweten
heeft. De chauffeur werd op 18
juli in Grou zodanig mishan
deld dat hij kwam te overlijden.
ZWOLLE GPD
Enkele honderden vermogende
Nederlanders hebben zich de
afgelopen dagen gemeld bij de
provincie Overijssel om mee te
dingen naar het bezit van één
van vijf nieuwe landgoederen
die de provincie aan de randen
van de steden, wil aanleggen.
Afgelopen zaterdag adverteerde
de provincie met deze 'woon
huizen van allure'. Sindsdien
staat de telefoon niet stil.
De provincie kent meer dan
driehonderd landgoederen,
maar de aanleg ervan is eind
vorige eeuw gestagneerd. Als
getuigenis van de architectuur
in de 21ste eeuw wil Overijssel
nu vijf nieuwe landgoederen
aanleggen. „Kennelijk is een ge
voelige snaar geraakt," zegt Ot
to Westerink, die het plan coör
dineert. „Wonen in het groen
doet het goed, en zo'n term
landgoed zorgt ook meteen dat
mensen een nostalgisch beeld
voor ogen hebben", zegt hij.
Er wordt vooral gereageerd
door randstedelingen die de
stress van het westen achter
zich willen laten en door men
sen uit Overijssel die hun ge
boortegrond ooit verlieten en
nu in een landgoed een mooie
aanleiding zien om terug te ke
ren. Verder hangen veel make
laars en projectontwikkelaars
aan de lijn, samen met archi
tecten, die in het ontwerp van
zo'n huis van allure een prikke
lende uitdaging zien.
Wat de toekomstige bewo
ners mee moeten nemen is in
elk geval een grote zak met
geld, want wonen op zo'n toe
komstig landgoed is niet be
paald goedkoop - zonder een
miljoen of meer hoeven gega
digden er al niet eens aan be
ginnen. Het idee komt er kort
weg op neer dat Overijssel vijf
nieuwe landgoederen in de
provincie wil vestigen. Op het
landgoed dient een fraai ge
bouwd woonhuis te verrijzen,
waarin hooguit twee tot drie
appartementen zijn toegestaan.
Van de grond moet dertig pro
cent met bos worden beplant.
De moderne landjonkers moe
ten wel gedogen dat het terrein
vrij toegankelijk is - slechts tien
procent is voor privé-gebruik,
de rest moet voor publiek toe
gankelijk zijn.
DEN HAAG GPD
Er moet in Nederland een insti
tuut komen dat onderzoek doet
naar de achtergronden van zin
loos geweld. Dat vindt Pieter
van Vollenhoven, voorzitter van
het Fonds Slachtofferhulp Ne
derland. Volgens Van Vollenho
ven heeft Nederland het onder
zoek naar de oorzaken van de
Nederlander vaak zonder prik op reis
giers die op weg gingen naar
een tropisch land, zei een kwart
geen enkele inenting te hebben
gehad. Bovendien bleek nog
eens twaalf procent onvoldoen
de bescherming te hebben. Af
hankelijk van het land lopen
toeristen uit het westen in de
tropen risico op besmettelijke
ziekten als geelzucht, tubercu
lose, malaria en geslachtsziek
ten. In bepaalde gevallen zijn
inentingen verplicht, soms wor
den ze aangeraden.
Volgens de artsen verzwijgen
de reisbureaus de gezondheids
risico's van een bezoek aan de
tropen. Bij last minute-reizen is
meestal helemaal geen tijd
meer voor inentingen. Huisart
sen zijn over het algemeen niet
gespecialiseerd in tropische
ziekten; geadviseerd wordt bij
het boeken van een verre reis
bij de plaatselijke GGD te infor
meren naar de benodigde inen
tingen.
UTRECHT THEO VAN DER KAAL)
Grote groepen Nederlanders
reizen af naar verre landen zon
der de verplichte inentingen
vooraf. Reisbureaus geven ook
onvoldoende voorlichting over
de gezondheidsrisico's van een
kort verblijf in Aziatische en
Afrikaanse landen. Dit zeggen
in tropische ziekten gespeciali
seerde artsen van GGD's, het
AMC in Amsterdam en het Ha
venziekenhuis in Rotterdam.
Op de Vakantiebeurs in Utrecht
presenteerden zij gisteren de
resultaten van een eind oktober
op Schiphol gehouden onder
zoek.
Van 311 ondervraagde passa-
Zolang het nog kan: Grijp uw kans!
Bel voor openingstijden en het
dichtstbijzijnde filiaal (020) 355 59 44
Van Vollenhoven wil instituut
toegenomen agressie in de sa
menleving veel te lang laten lig
gen.
„In het begin van de maat
schappelijke verontwaardiging
vonden we het allemaal ver
schrikkelijk. Het werd afgedaan
als lokale incidenten die overal
konden gebeuren. Maar nog
steeds staan we met ogen open
te kijken zonder dat we weten
wat we ertegen moeten doen",
aldus Van Vollenhoven. Vol
gens hem moet gedegen onder
zoek door een onafhankelijke
instelling naar de drijfveren van
daders de basis vormen van be
leid om het geweld aan te pak
ken. „Is het drankmisbruik, is
het drugsgebruik, is Nederland
te vol? Of zijn het de films op
televisie waardoor we onze nor
men en waarden verliezen?" Hij
wil dat het onderzoeksinstituut
er op korte termijn komt.
Van Vollenhoven zou verder
graag zien dat slachtoffers van
geweld de mogelijkheid krijgen
anoniem aangifte bij de politie
te doen. Nu is het nog zo dat
een verdachte via de advocaat
naam en adres van het slachtof
fer kan achterhalen. Veel
slachtoffers doen uit angst geen
aangifte, zegt hij.
Het Fonds Slachtofferhulp
Nederland, waar Van Vollenho
ven voorzitter van is, zamelt
geld in voor de 25 Bureaus
Slachtofferhulp in Nederland
die slachtoffers van onder an
dere geweldsdelicten helpen.
DEN HAAG GPD
De politie- en onderwijsbonden
lijken zich voldoende te hebben
ingedekt tegen een stakingsver
bod van de rechter. Daarvoor
zijn de CAO-onderhandelingen
met de twee ministers zorgvul
dig genoeg geweest. Bovendien
vormen de onderwijsstakingen
geen gevaar voor de openbare
orde. Anders ligt dat wellicht bij
acties van de politiebonden.
Toch kunnen ook zij op voor
hand een verbod van de rechter
voorkomen met een mildere es
tafettestaking.
Volgens Paul van der Heijden,
hoogleraar arbeidsrecht aan de
Universiteit van Amsterdam
zijn de stakingen niet onrecht
matig. „Er is diverse keren on
derhandeld. Bovendien worden
de acties gespreid in tijd en
plaats, zijn ze netjes aangekon
digd en duren ze per locatie
maar een paar uur. De overlast
is gering."
De politiebonden moeten voor
zichtiger opereren dan hun on-
derwijscollega's. „Een dagje de
school dicht doen is oké. maar
dat kun je niet zomaar doen bij
politiebureaus. Dat weten de
juristen van de politiebonden
ook. Eerder zijn stiptheidsacties
bij de politie al eens verboden.
Zij weten nu wel hoe ze uitge
kiend acties moeten voeren.
Het consequent spreken over
'werkonderbrekingen' en 'pro
testbijeenkomsten' in plaats
van 'stakingen' is volgens Van
der Heijden al een voorbeeld
van hoe de politiebonden zich
indekken.
Het is niet alleen uit juridisch
oogpunt verstandig van de
bonden om te kiezen voor het
wapen van de estafettestaking.
„Het voorkomt ook dat de pu
blieke opinie zich tegen de ac
tievoerders keert. Een dagje
geen school, daar kunnen ou
ders nog wel begrip voor op
brengen. Maar het wordt an
ders als de acties een paar da
gen gaan duren. Dan komen
werkende ouders in de proble
men en dan komt een stakings
verbod weer in zicht."
Werkgevers kunnen de actiebe
reidheid die nu groot is onder
graven door stakers te dreigen
met inhouding van loon. „Wie
geen lid van een vakbond is,
heeft tijdens de acties geen in
komsten. Maar ook voor vak
bondsleden betekent staken in
komstenderving: een vergoe
ding uit de stakingskas van hun
bond ligt altijd lager dan hun
salaris." De Algemene Onder
wijsbond (AOb) verstrekt sta
kende leerkrachten 89 gulden
per dag voor de eerste vijf da
gen. Daarna bedraagt de uitke
ring 105 gulden.
Inhouding van loon en een sta
kingsverbod zijn echter niet po
pulair bij werkgevers. „De ar
beidsverhoudingen met perso
neel en relaties met de bonden
lijden daar vaak nog jaren on
der." Vandaar dat partijen in
CAO-conflicten soms stakingen
proberen te voorkomen door
bemiddeling van de Advies- en
Arbitrage Commissie (AAC).'
Die bekijkt het salarisgeschil en
doet vervolgens een voorstel
voor een compromis. „Maar
dat kan alleen als beide partijen
iets voor de AAC voelen. Bon
den. de minister of werkgevers
zijn niet verplicht voor deze
commissie te verschijnen."
Van der Heijden sluit niet uit
dat de bevoegde ministers of de
werkgevers van de politie- en
onderwijsbonden de stakingen
gewoon over zich heen laten
komen. „Psychologie speelt bij
arbeidsconflicten ook een grote
rol. Stakingen kunnen de druk
van de ketel halen, omdat het
actievoerders de gelegenheid
geeft hun frustraties te uiten.
Dat kan nieuwe onderhande
lingen versoepelen."
