'Vrijwilliger kruipolie
in sociale machine'
TV
WEER
Zinloos geweld
Yup in Jordaan heeft geen tijd voor vrijwilligerswerk
Onderbuik
Vrouw vindt stoffeni
man niet romantisch
WOENSDAG 13 JANUARI 1999
COMMENTAAR
In Gorinchem \ielen zaterdagnacht opnieuw twee slachtoffers van
zinloos geweld. Drie volwassen mannen konden niet verkroppen
dat zij uit de disco waren gezet. Kwamen terug en schoten elf keer
door de dichte deur van de disco. Deze volslagen krankzinnige ac
tie kostte Froukje Schuitmaker (17) en Marianne Roza (18) het le
ven. Twee onschuldige meisjes die een avondje uit waren en niets
met de daaraan voorafgaande trammelant van doen hadden.
De publieke verontwaardiging is groot. Opnieuw neemt een gevoel
van machteloosheid bezit van de samenleving. Wat kun je in pre
ventieve zin nog tegen dergelijke onbezonnen daden onderne
men? De disco was beveiligd met detectorpoortjes. Dat belette de
drie niet om even langs huis te wippen om een wapen op te halen
en dat vervolgens op de openbare weg leeg te schieten.
Minister Korthals stelt nu voor camera's in uitgaansgebieden te
plaatsen. Die zouden relschoppers, vechtersbazen en potentiële
moordenaars moeten afschrikken. De vraag is of een dergelijke
maatregel helpt? Aan verreweg de meeste gevallen van zinloos ge
weld gaat overmatig drank- en/of drugsgebruik vooraf. En dat ge
koppeld aan de drang van veel jongeren om zich juist tijdens het
stappen zo opvallend mogelijk te manifesteren, doet vrezen dat zij
zich weinig van Big Brother aan zullen trekken.
Strengere straffen voor dergelijke misdrijven zouden op hun plaats
zijn. Maar de praktijk leert dat dergelijke straffen niet preventief
werken. Meer valt te verwachten van het hard aanpakken van ille
gaal wapenbezit. Een ieder die met een pistool of steekwapen op
zak de straat op gaat weet dat het mis kan gaan. Weet dat het min
ste of geringste opstootje dat vroeger met de vuisten werd beslecht
van hem een moordenaar kan maken. De politie zou dan, onder
nader te bepalen voorwaarden, meer bevoegdheden moeten krij
gen om op straat te fouilleren.
Tot slot dient de samenleving vooral naar zichzelf te kijken. Het is
moeilijk jongeren en volwassenen enig normbesef bij te brengen
in een wereld die bol staat van corruptieaffaires onder gezagsdra
gers en waar commercie en massamedia de Arnold Schwarzeneg
gers tot het rolmodel voor de jeugd maken.
Jubilerende Zonnebloem bepleit deltaplan geriatrie
Zonder de inzet van duizenden vrijwilligers zou de toekomst van duizenden zieken gehandicapten en ouderen er somber uitzien. Dat is de 4 0p
van bijna negentig procent van de Nederlandse bevolking, volgens een enquête die is verricht in opdracht van de vijftigjarige nationale veref
De Zonnebloem. Voor De Zonnebloem - met 34.500 vrijwilligers, ruim 550.000 ondersteunende leden en een jaarlijks budget van 23 miljoeCdi
dus voldoende werk aan de winkel. Premier Kok geeft vandaag in Breda het officiële startschot voor het jubileum van De Zonnebloem. Hijï
van directeur Johan Klaassen niet alleen een lofzang op het gratis en veelal onzichtbare vrijwilligerswerk te horen.
Oud Geld' op herhaling
Verwachtingsvol keek ik afgelopen week uit naar het vervolg op de
succesvolle dramaserie 'Oud Geld', die de AVRO vorig jaar op het
scherm bracht. Het verhaal over de bankiersfamilie Bussink, dat vo
rig jaar ten einde kwam met het auto-ongeluk van zoon Kiet, werd
terecht onderscheiden met de (Nederlandse) Academy Award voor
beste dramaserie.
Toch is her altijd maar weer afwachten wat zo n deel 2 dan gaat
brengen. Doorgaans wordt zo'n sequel' niet meer dan een ander
verhaal met dezelfde hoofdpersonen en worden de hooggespannen
verwachtingen niet waargemaakt. Schrijfster Maria Goos liet zich
eerder al ontvallen dat het niet was meegevallen. Ze viel te vaak in
herhalingen bij het uitwerken van de personages. Reden genoeg
voor haar om het bij deel 2 te laten. Of dat terecht is, moet blijken
uit de nog uit te zenden acht afleveringen.
Wat gisteren uit aflevering 1 duidelijk werd. is dat Goos erin is ge
slaagd de personages te laten doorontivikkelen. Soms misschien wat
rigoureus, maar ze borduurt niet voort op dezelfde thema's. Daar
door kwam deel 2 van 'Oud Geld'gisteren wat moeizaam op gang.
Zoals het een eerste aflevering betaamt, moest ze haar hoofdperso
nen voornamelijk opnieuw voorstellen.
Kiet, de enige van herstel die interesse toonde in het voortzetten van
het levenswerk van zijn vader, is na zijn ongeluk van een lieve, ge
zagsgetrouwe zoon veranderd in een kille, afstandelijke man.
Pup is van de rebelse dochter, die niets in het haar toegeschoven
aandelenpakket in de Bussink-bank zag ineens het meisje dat - in
mantelpakje nota bene - haar vader vergezelt naar een bijeenkomst
met beleggingsclub 'Pecunia non olet'. Haar enige daad van verzet
schuilt nog in het verleidelijk opsteken van een dikke sigaar. Tot
overmaat van ramp is haar man, muzikant Erik, tot een saaie huis
man venvorden, die de kurk voortaan op de fles houdt.
'Dat is geen rock 'nroll', zeggen wij thuis dan altijd.
Hij waagt het zelfs de vloer te moppen en vindt een feestje ter ere
van het herstel van Kiet zo leuk, dat hij hem een speciale stoel ca
deau doet.
Splinter is gelukkig nog steeds de ijverige, maar wel naïeve, control-
Ifreak. Hij probeert wanhopig met goedbedoelde acties zijn familie
bij elkaar te houden en tegelijkertijd de identiteit van zijn bank te
behouden. Beide gaan hem niet lukken, dat is wel zeker. Hoe de
boel zich ontwikkelt, is nog volstrekt onzeker. Dat zijn schoonzuster
Maud een grotere rol gaat spelen in het geheel staat vast. Zij had in
deze eerste aflevering al meer tekst dan in de vorige serie van tien
episodes bij elkaar.
Oud Geld gaat ongetwijfeld meer prijzen in de wacht slepen dit
jaar. De AVRO, niet gewend aan zo veel succes, zal het jammer vin
den dat er volgend seizoen geen deel 3 komt.
Juist De Zonnebloem meent
dat vrijwilligers niet de tekorten
in de gezondheidszorg dienen
aan te vullen. Klaassen. al 21
jaar leiding gevend aan de orga
nisatie: „Juist wij merken hoe
groot de behoefte is aan zorg en
persoonlijke aandacht in de sa
menleving. Door de vergrijzing
raken veel oudere Nederlanders
in een toenemend sociaal isole
ment. Uitbreiding van budget
ten en 'meer handjes aan de
bedden' zijn absoluut een must
om de kwaliteit van de zorg op
peil te houden. Er is een delta
plan geriatrie nodig."
„Naar mijn mening zijn de hui
dige maatregelen van het kabi
net onvoldoende, Natuurlijk
kan Kok hier tegen ons zeggen:
we hebben Els Borst meer geld
gegeven en minister Van Boxtel
ruimte geboden om een ste
denbeleid op te zetten. Dat is
onvoldoende. Aan de hand van
grafieken blijkt dat de bevol
kingskegel zachtjesaan op zijn
kop komt te staan. Ouderen
zijn binnenkort in de meerder
heid. We hebben daar in Ne
derland veel te laat een ade
quaat antwoord op gegeven. De
landelijke overheid moet er,
nog meer en in versneld tempo,
aandacht aan schenken."
De Zonnebloem ziet voor haar
duizenden vrijwilligers een 'be
langrijke. maar uitsluitend aan
vullende rol' weggelegd waar
het de noden en zorgen van de
senioren in de samenleving be
treft. Klaassen: „De vrijwilliger
kan het sociale gehalte van de
samenleving verhogen, is de
kruipolie in de machine, het ce
ment tussen de bouwstenen
van de maatschappij. Maar die
vrijwilliger heeft de beroeps
hard nodig. En omgekeerd, die
beroeps beschikt over meer
armslag als die in staat is om de
vrijwilliger het zuivere vrijwilli
gerswerk te laten uitoefenen."
Tijd is geld. Klaassen: „Maar
tijd is ook aandacht. Aandacht
besteden aan een mens op een
heel persoonlijke manier, in
zijn persoonlijke leefsituatie.
Dat wordt misschien wel eens
ondergewaardeerd, want in on
ze welvarende maatschappij
wordt in stilte, op de achter
grond vaak veel pijn geleden.
De eenzaamheid is bedroevend
groot.
„De overheid kan zich beter
realiseren wat precies het be
lang is van het vrijwilligerswerk.
Er is niets oubolligs aan. Het
gaat om actuele noden, ade
quate oplossingen. De Zonne
bloem verkoopt niet een pro
duct, niet zichzelf, is er slechts
ter ondersteuning."
De Zonnebloem is, anders dan
andere vrijwilligersverenigingen
nooit afhankelijk geweest van
rijkssubsidies. Klaassen: „Vroe
ger meenden verenigingen dat
het Rijk rijk maakte. Het omge
keerde is het geval. Het ministe
rie van VWS eiste de afgelopen
jaren dat grote vrijwilligersver
enigingen gingen samenwer
ken. anders werd de geldkraan
dichtgedraaid. Samenwerking
kun je niet van bovenaf opleg
gen: het werkt slechts dan als
mensen aan de basis merken
dat ze samen beter kunnen op
trekken.
„Deze keuze heeft veel gemoti
veerde, misschien wel duizen
den vrijwilligers doen besluiten
er de brui aan te geven. Ze her
kenden zich niet meer in de
club waarin ze zouden moeten
worden verenigd."
1\m*ÊÊ£
„De mensen zijn niet ongevoeliger geworden
voor het vaak verborgen leed waaronder hun
veelal oudere buurtgenoten gebukt gaan", meent
Eline Diegenbach, hoofd Jordaan/Haarlemmer
buurt van de vrijwilligersvereniging. Ze is een vi
tale, alleenstaande vrouw van 42, die een fulltime
baan heeft in het speciaal onderwijs voor ge
hoorgestoorde kinderen. „Maar hier in De Jor
daan ben je voor een huisje goudgeld kwijt. Uit
sluitend nog 'yuppen van buiten' kunnen dat be
talen. Je hebt weinig gezinnen. Vaak gaat het om
tweeverdieners, die niet de puf hebben voor vrij
willigerswerk. Ze vinden het prima om geld te
storten, kopen wèl vaak hun sociale geweten af."
Diegenbach heeft gemerkt dat de eens zo hechte
sociale structuur in de Amsterdamse binnenstad
wankelt. De kerkelijke gemeente waartoe ze be
hoorde werd ruim anderhalfjaar terug bij gebrek
aan belangstelling opgeheven. Toen ze met een
aantal leeftijdsgenoten zocht naar ander 'onder
dak' boven een aantal buurtgerichte, sociale acti
viteiten kwam ze terecht bij De Zonnebloem.
„De meesten uit onze beginnersclub wonen in
middels elders in de stad, maar houden het be
zoek vol aan - wat wij onze - gasten - noemen. Ik
ben de enige die hier nog is blijven wonen. Nieu
we vrijwilligers zijn in de Jordaan heel moeilijk te
krijgen."
De ruggengraat van het werk van De Zonne
bloem (landelijk) bestaat uit het afleggen van
meer dan een miljoen huisbezoeken per jaar,
door het uitgebreide leger van vrijwilligers. Die
genbach, die zelf een druk bestaan zegt te heb
ben, heeft ruimte voor een 'gast'. Eline: „Het gaat
hier om een 87-jarige vrouw die nauwelijks nog
familie heeft. Ze heeft erg veel last van dikke be
ien,
nen en is daardoor aan huis gebonden. H
zorg wast haar 's morgens, zorgt voor hei
schoonhouden van haar huisje. Maar ver veel
amper leven. Haar eenzaamheid werd oni ion|
nog groter doordat haar enige erfgename baa
leed.
„Eens in de twee weken ga ik een avondc
haar toe. Gewoon op de bank zitten, eem
oor bieden, luisteren. Als je eens wist hoe em
dat deze vrouw doet. En mij natuurlijk, w naa
is goed om af en toe even te luisteren naai e
ander."
het
Miniatuurwinter voorbij
Sneeuw in combinatie met veel wind heeft gisteren tijdens de
avondspits en daarna veel overlast veroorzaakt. Snelwegen waren
bemoeilijk berijdbaar en zelfs Schiphol moest even dicht. Er was
echter geen sprake van samenlevingsontwrichtende omstandighe
den. Daar was tijdens de middag door sommige instanties wel
voor gewaarschuwd. Ook vond ik het zwaar overdreven dat de re
dactie van het Achtuurjournaal het deed voorkomen of er in Ne
derland Amerikaanse toestanden heersten. We moeten de kerk wel
in het dorp laten!
Voor de kinderen was de sneeuwval in elk geval dolle pret. Het
was tussen acht en negen uur een drukte op straat als ware het
midden op de dag. Doordat de sneeuw goed plakte stonden er in
een mum van tijd veel sneeuwpoppen overeind. In het algemeen
viel er zo'n 5 centimeter, op enkele plaatsen iets meer. In gesmol
ten toestand en met de nachtelijke buien meegerekend tapten
Schiphol en Valkenburg vanochtend 12 mm af.
Aanmerkelijk meer sneeuw viel er in het oosten: op sommige
plaatsen omstreeks 10 centimeter. Dat kwam omdat het fronten-
systeem, waarlangs een storing ontstond, ging vertragen. Boven
dien daalde de temperatuur tot net iets onder nul terwijl het kwik
in onze streken over het algemeen een fractie boven het vriespunt
bleef. Tijdens de afgelopen nacht zijn de temperaturen in een naar
west tot noordwest draaiende stroming opgelopen tot een aantal
graden boven nul (in Bloemendaal aan Zee werd het 5 graden)
waardoor de sneeuw smolt.
Inmiddels is het miniatuurwintertje weer voorbij. Actieve oce
aandepressies veroorzaken van tijd tot tijd regen, veel wind en het
kwik is weer in voor anti-winterse waarden. Op zaterdag kan de
temperatuur in een krachtige zuidwestelijke luchtstroming, opge
wekt door een megadepressie tussen IJsland en Schotland, oplo
pen tot omstreeks 10 graden. Vanavond veroorzaakt een uitdie
pende depressie bij Schotland ook regen en een langs de kust tot
krachtig of hard toenemende wind uit west tot zuidwest. Morgen
vallen er enkele buien en stijgt de temperatuur tot omstreeks 6
graden. De wind waait opnieuw uit westelijke richtingen en is aan
de kust krachtig.
JAN VISSER
De papierbak is niet meer uit het straatbeeld weg te
denken. Dat geldt natuurlijk ook wel voor zijn buur
vrouw, de glasbak. Maar de carrière van de papierbak
verliep toch een stuk onstuimiger. De papierbak is de
onderbuik van Nederland. Hij puilt uit en kraakt in
zijn voegen.
Dag in dag uit ligt de brievenbus onder vuur van rot
zooi. Aanbiedingen van de buurtdrogist, folders voor
obscure loterijen en doe-het-zelvers. zonnebanken en
pizzabakkers, cursussen yoga, bloemschikken en
'praktische' filosofie, de taart van de week, de rolla-
de van de maand en het vakantieoord van het
jaar. Soms zijn het hele tijdschriften met non
informatie over slank worden, brillen voor ver
en dichtbij en lijfrente op kosten van de fis
cus. Zelden ontbreekt in zo'n blaadje een 'co
lumn' van een schnabbelende tv-beroemd-
heid of sportheld die ook zo blij is met een
lijfrente en een bril mor ver en dichtbij. Er
woedt een papieren bombardement op de
gangmat dat nooit ophoudt zolang we bar
sten van de welvaarten het geld. En het
wordt erger.
Dat merk ik aan een paar dingen. We wan
delen steeds vaker naar de papierbak om de
hoek met alsmaar zwaardere zakken. Oude
kranten zijn natuurlijk veel te dik, maar de
echte oorzaak is de lawine in de brievenbus
van ongevraagd drukwerk dat zelfs niet ge
schikt is als vulling van de kattebak.
Omdat de papierbak het aanbod van de oppas
sende burger al lang niet meer aankan, is
rondom dat straatmeubel intussen een comple
te mestvaalt ontstaan. Omroepgidsen van de
HAN MULDER
vorige week dwarrelen over de trottoirtegels. Aan bo
men in de buurt kleven oude nummers van roddelbla
den met het inmiddels belegen lief en leed van popzan
geressen, televisiekoks en gekroonde hoofden. Soms
steekt een stapel drukwerk half door de ronde opening
van de buurvrouw, de glasbak dus. Dat kan natuurlijk
helemaal niet, zo'n vorm van ongewenste penetratie,
maar in zijn hang tot properheid komt een mens soms
tot rare dingen.
De stadsreiniging heeft haar ambities ingeleverd bij
het grofvuil. Velden en wegen zijn door de papieren
troep aan het oog onttrokken, maar geen vuilnisman
te zien. Kan de minister van milieu de drukpers niet
een tijdje stoppen, zodat de onderbuik zich rustig van
de papieren indigestie kan ontdoen?
Er gloort misschien een sprankje hoop. Bij onze laatste
gang naar de papierbak, afgelopen zaterdag troffen
we iets bijzonders aan. Nog helemaal maagdelijk in
het cellofaan, keurig een touwtje van plastic er om
heen, lagen pal naast de bak twee stapels van 'De Va
kantiegids'. Het spul moest er al een tijdje hebben gele
gen, want het was kleddernat, maar door het cellofaan
heen was nog goed leesbaar dat de publikatie diende
tot meer eer en glorie van een 'vakantiebeurs' die 13 ja
nuari 1999, vandaag dus, zou aanvangen.
Ik schat dat elk van de stapels vijftig 'vakantiegidsen'
bevatte. Onder de jeugd heerst veel zorg om het milieu.
Zo'n jonge bezorger moet gedacht hebben, ik zet die
honderd gidsen meteen maar bij het oude papier. Dat
scheelt weer een schakel in de keten. Zodoende is in
onze en 99 andere brievenbussen in elk geval nooit een
'vakantiegids' gevallen. We zijn de anonieme niet-be-
zorger namens ons honderd bijzonder erkentelijk.
Romantiek Rapport 1999
Goed nieuws voor mannen
die een broertje dood hebben
aan de afwas en de stofzuiger
graag links laten liggen: zij
hoeven niet meer mee te hel
pen in het huishouden. Hun
vrouwelijke partner be
schouwt dat namelijk als stui
tend onromantisch. Nog een
reden voor hem om de dweil
de dweil te laten: de Neder
landse vrouw vindt dat haar
man sowieso attenter en lie
ver is geworden in de loop
der jaren. Deze opzienbaren
de resultaten staan in het Ro
mantiek Rapport 1999 van
uitgeverij Harlequin, bekend
van de romantische fictie in
pocketvorm. Harlequin liet
7800 mannen en vrouwen in
twintig landen ondervragen
over hun opvattingen over
romantiek.
Wereldwijd denken vrouwen
met meer plezier terug aan
hun eerste liefde dan aan
mannen die een kus nauwe
lijks meer te voelen. Daaren
tegen lopen heren die eens
met een bloemetje thuisko
men of die hun gade uit
gen voor een romantisd W
uitstapje voorop.
Weinig mannen en vrou11
zijn bereid hun manierv
doen te veranderen tene
de partner te plezieri
vrouwen die hier flexibel I
zijn, zeggen dat ze iets ai
hun kapsel of gewicht wi
doen. De heren willen
stoppen met roken. Zesi
tien mannen en vrouwei
zien sinds de film 'Titani
trouwens niets meer in'i
men sterven'. Rouwen er
verder leven, dat is je w
Het poldermodel in deri
mandek heeft zo zijn eig
kenmerken. Nederland»
mannen en vrouwen g
het liefst samen op reis.ii
genstelling tot geliefden: I
andere landen. Verder
de Nederlandse man tro
het beste wat hij ooit g
heeft. En - hoe attent! - li
gaat er niet vanuit dat ro; I
tiek automatisch leidt toil
seks.
wa
le re y
