j
)nzeToplO
Twijfels over financiering wegen
'Hoe haalt iemand dit in zijn hersens?'
'Met die eerste hormonenspuit begon m'n leven pas echt'
Binnenland
iei
1.25
1.99
9.98
8.98
9.90
1.19
9.90
2.09
2.59
4.95
Drie Leidenaren in race
voor het PvdA-bestuur
Nieuw gekozen raadsleden
geven massaal hun zetel op
een nieuw
idag
11 JANUARI 1999
ild Naar bereikt Zuidpool
De Nederlanders Ronald Naar en Coen Hofstede heb-
iochtend vroeg als eerste Nederlandse expeditieteam de
al bereikt. Het team vertrok op 9 november met als oor-
telijk doel geheel Antarctica over te steken. De route die
hebben afgelegd, vanaf Dronning Maud Land naar de
il, is 2.200 kilometer. Het plan om gehele continent, een
n 3.850 kilometer, over te steken lieten zij afgelopen
lefinitief varen wegens gebrek aan wind. Zij beraden zich
?r het vervolg van hun tocht. Ronald (43) en Coen (33)
in vanaf de Amundsen-Scott Basis op de geografische
iol toch zeer tevreden te zijn. ,,Net zoals je bij de Olympi-
lelen èn goud wilt winnen èn een nieuw wereldrecord
itigen. We vinden het geweldig dat we goud gehaald heb-
Idus Naar.
jng brandstichting McDonald's
ranrf onbekenden hebben in de nacht van zaterdag op zon-
fe jwobeerd brand te stichten bij een restaurant van McDo-
e1aan de Rijksweg Zuid in Geleen. Werknemers troffen gis-
jtend bij de voordeur van het restaurant een jerrycan aan
WOrHeeltelijk was gevuld met een nog onbekende brandstof.
erjee zijn volgens de politie de toegangsdeuren besprenkeld
.prand gestoken. De deuren werden hierbij ernstig bescha
let restaurant kon gewoon open.
thai afgebrand in Dongen
In Dongen is gisteren de sporthal van het Cambreur
(voortgezet onderwijs) volledig afgebrand. De brand
id even na drieën waarna de brandweer met groot mate-
itrukte. Rond half vijf was het vuur grotendeels geblust,
hnische recherche kan pas vandaag beginnen met het
fcoek naar de oorzaak, omdat de resten van de hal eerst
ide moeten zijn afgekoeld. Over de schade kon de politie
nog niets zeggen.
epsmilitair heeft meer honger
ïonoL Defensie moet zijn rantsoenen voor militairen aanpas-
!0nairoepsmilitairen, vooral die in de luchtmobiele brigade,
ireijinzienlijk meer dan dienstplichtigen, zo blijkt uit de eer-
iet Tultaten van een onderzoek van TNO. De oude rantsoen-
iar°jn dateren nog uit 1986. Met het einde van de dienstplicht
sJntrede van (semi)beroepsmilitairen kwamen er bij De-
r11 rejsteeds meer klachten binnen over de karige maaltijden.
ifrJuwe blijto vaak robuuster gebouwd en eet meer
1 je en fruit dan de dienstplichtige, concludeert de Defen-
?us!fit uit het onderzoek,
rkerif
Id^trver gewond door brand
,e" Een 40-jarige zwerver is zaterdagochtend in Utrecht
Tw°nd êeraakt toen een kartonnen bouwsel waarin hij
'aje| brand raakte. De man is in kritieke toestand naar een
'J i vjhuis gebracht. De politie heeft nog geen idee hoe het hut-
^jerhet taxiplateau van Station Utrecht Centraal vlam heeft
Ifn jnd legt opslagloods in as
,arv?L Hen grote uitslaande brand heeft zaterdagmiddag in
ls' Ig een opslagloods waar balen geperste textiel lagen opge-
lte- i, in de as gelegd. De brand ging gepaard met een zware
imvikkeling en enkele lichte ontploffingen. Persoonlijke
;en deden zich niet voor. De schade loopt in de hon-
izenden guldens. De zware rookontwikkeling was tot in
omtrek te zien. Er kwamen duizenden belangstellen
de brand af.
ig jongetje stikt in rook
Een 3-jarig jongetje is zaterdagochtend in zijn ouderlijk
fNuenen door verstikking om het leven gekomen. De ou-
mden het kind in zijn slaapkamer die vol rook stond. Uit
jsch onderzoek is gebleken dat de peuter met vuur heeft
1. Volgens de GGD was het jongetje waarschijnlijk al
jden toen het werd gevonden. De moeder is in paniek met
|d op haar arm naar buiten gegaan. Het duurde ongeveer
rtier voordat iemand de hulpdiensten alarmeerde. Po
ll om het knaapje te reanimeren haalden niets uit.
leuclubs praten weer over Schiphol
|dam De milieubeweging gaat weer meepraten over
Te milieunormen voor Schiphol. Milieudefensie en Natuur
lieu besloten eind vorig jaar uit het overleg met de over-
p luchtvaartsector te stappen.^Dit uit vrees dat een verde-
jivan Schiphol zal leiden tot een slechtere milieusituatie.
Iwonenden- en milieuorganisaties zijn bereid om op-
laan tafel te gaan zitten na een toezegging van het kabinet
fcvaai, luchtvervuiling en veiligheid niet mogen toenemen,
ibinet besloot vorige maand dat Schiphol onder deze
jaarden verder mag groeien. In een gezamenlijk overleg
1 overheid, luchtvaartsector en milieubeweging nu probe-
ètere milieunormen op te stellen. Onder meer gaat daarbij
èrouderde rekensysteem voor geluidhinder op de helling,
irste overleg is morgen.
Broccoli, 500 gram
2.49 Bonus voordeel 1.24
Doyenné du Cornice,
sappige handperen, kilo
2.99 Bonus voordeel 1.00
Ctl Hamlappen, kilo aaxs®
16.98 Bonus voordeel 7.00
01 Rundergehakt,
kilo ®®s®
13.98 Bonus voordeel 5.00
OlHamburgers,
kilo 8 stuks ®s©i>
15.98 Bonus voordeel 6.08
OlGekookte Gelderse worst,
100 gram
1.65 Bonus voordeel 0.46
OlZaanlander mild kaas 48+,
kilo®®®
14.90 Bonus voordeel 5.00
CU Magere yoghurt,
o.a. bosvruchten of perzik, pak 1 liter
3.09 Bonus voordeel 1.00
Johma salades, eier, kip/kerrie,
tonijn, zalm of ham, kuipje 200 gram
3.59 Bonus voordeel 1.00
Rozen,
diverse kleuren, per bos 10 stuks
5.95 Bonus voordeel 1.00
De 1-2-3 weken
zijn ook weer begonnen.
ANP Algemeen Nederlands Perst
Commissie Rijksuitgaven plaatst vraagtekens bij 'mi Ij arden trucNetelenbos
De Tweede Kamer heeft ingestemd met miljarden guldens extra voor de aanleg van
wegen, terwijl het twijfelachtig was waar het geld vandaan kwam. Dat blijkt uit een no
titie van de commissie Rijksuitgaven, die al vóór het grote debat over de infrastructuur
tot 2010 aan de Kamer werd voorgelegd. De fracties hebben op basis daarvan wel vra
gen gesteld aan de regering, maar kregen geen duidelijk antwoord. De Kamer ging
desondanks toch akkoord; het kwam de fracties niet goed uit dwars te gaan liggen.
Ambtenaren van de commissie Rijksuitgaven, die de Kamer adviseert in ingewikkelde
financiële kwesties, waarschuwden dat de 'exercitie' van minister Netelenbos, die haar
2,3 miljard extra opleverde, 'een groot aantal vragen' oproept.
DEN HAAG GPD
Minister Netelenbos van ver
keer kondigde in december aan
dat zij 2,3 miljard gulden extra
had 'gevonden' voor infrastruc
tuurprojecten tot 2010. „Laten
we wel wezen, iedereen was blij
dat het extra geld er was," geeft
een Kamerlid toe. Ook Netelen
bos wist blijkbaar dat zij zich bij
de financiering op glad ijs be
gaf. „U moet mij maar op mijn
blauwe ogen geloven", zei zij
tijdens het debat.
De commissie voor de Rijks
uitgaven concludeert dat de
minister het geld - in overleg
met minister Zalm van financi
en - gevonden heeft door een
boekhoudkundige truc die geen
enkele garantie biedt dat het
geld er de komende jaren daad
werkelijk is. Zo 'verdient' Ver
keer en Waterstaat bijvoorbeeld
bijna negenhonderd miljoen
gulden door bij de investerin
gen niet uit te gaan van een in
flatie van drie procent maar van
twee procent. Met een andere
boekhoudkundige truc wordt
nog eens eens een half miljard
gulden te voorschijn getoverd.
..Hoe financiert de minister van
verkeer en waterstaat deze extra
1,4 miljard gulden?", zo vragen
de ambtenaren van de commis
sie zich af.
De Kamer heeft van de wan
kele uitleg van de minister geen
halszaak gemaakt. Zij was al
lang blij daf er meer geld was
voor de wegen en spoorwegen,
nadat de regering eerst had ge
zegd dat een aantal projecten
wegens geldgebrek moest wor
den geschrapt. Het is nu aan
het kabinet ervoor te zorgen dat
het geld ook komt, vinden zij.
Bovendien biedt de 'truc' van
Netelenbos perspectieven voor
andere beleidsterreinen waar
geld voor wordt gezocht. Ka
merleden denken daarbij onder
andere aan computers voor het
onderwijs.
'Zwitserse justitie
doet niets tegen
kinderporno'
GENEVE ANP-PAULINE BLOM
Volgens het Internationale co
mité voor de waardigheid van
het kind probeert de Zwitserse
justitie een zaak rond een cd-
rom met 10.000 kinderpornofo
to's uit België en Nederland in
de doofpot te stoppen. De orga
nisatie kreeg eind november
van de Belgische werkgroep
Morkhoven materiaal opge
stuurd, afkomstig uit de Zand-
voortse kinderpomozaak, dat
vervolgens werd doorgesluisd
naar justitie. „Sindsdien is er
niets mee gebeurd", aldus Ge
orges Glatz van het comité.
Morkhoven-woordvoerder M.
Vervloesem vindt de gang van
zaken 'buitengewoon vreemd'.
Gorinchem geschokt na schietpartij muziekcafé
LEIDEN SUZANNE BARBIER
De 28-jarige bestuurskundige
uit Leiden, Marleen van den
Top, is door de PvdA-Leiden
voorgedragen voor een plaats
in het landelijke partijbestuur.
Van den Top is daarmee de
derde van de afdeling Leiden
die kandidaat is. Eerder lieten
Tan Toan Hok en lan-Marinus
Wiersma, die nu al deel uit ma
ken van het partijbestuur, in
tern weten opnieuw in te zijn
voor een termijn. Aanstaande
vrijdag maakt het huidige par
tijbestuur zijn selectie uit zo n
honderd voordrachten bekend.
Hij kiest tien leden voor het al
gemene en zes leden voor het
dagelijkse bestuur. Uiteindelijk
beslist het landelijke PvdA-con-
gres op 20 februari officieel
over de lijst.
Omdat er bij de samenstel
ling van het bestuur rekening
wordt gehouden met de regio
nale spreiding van de leden, is
de kans klein dat alle drie Leid-
se kandidaten het redden. Mar
leen van den Top denkt toch
een hele goede kans te maken
om op het lijstje van het huidi
ge partijbestuur te komen „Ik
zit dicht bij het vuur. Dat komt
waarschijnlijk omdat de partij
bezig is aan verjonging. Kijk
maar naar de kandidaat -duo-
voorzitters", zegt ze met een
verwijzing naar de twintigers
Lennart Booy en Eric Verbrug-
gen. Tan Toan Hok, zelf 43 jaar,
bevestigt dat Van den Tops leef
tijd in haar voordeel is. De
meerderheid van de kandidaten
is ouder dan veertig. „Je wordt
echter niet gekozen omdat je
jong, vrouw of allochtoon bent:
het gaat om je politieke bood
schap."
De bestuurskundige Van den
Top zit nu in het bestuur van de
landelijke PvdA-werkgroep voor
milieu en energie. In het dage
lijks leven werkt ze bij het insti
tuut voor bos en natuurbeheer
in Wageningen. Daarvoor was
ze werkzaam als beleidsmede
werker voor milieu in het Euro
pees parlement. Als motivatie
geeft ze aan dat ze het milieu
beleid van de Tweede Kamer
kritisch wil volgen met name
waar het 'de communicatie met
Brussel' betreft. „Op natuur en
milieu-terrein komt er veel be
langrijke wetgeving uit Europa
op ons af. We zijn gauw ge
neigd om dat lastig te vinden
maar we kunnen er wel degelijk
invloed op uitoefenen."
Bloemen voor de slachtoffers van de schietpartij in een muziekcafé in Gorinchem.
GORINCHEM GPD
In een slecht verlichte steeg in de binnen
stad van Gorinchem wakkeren enkele kaar
sen tussen de neergelegde bloemstukken
bij muziekcafé Bacchus. De houten toe
gangsdeuren tellen elf kogelgaten.
Jongeren houden er de wacht, boos en ver
drietig, ook al kennen ze de slachtoffers
niet. Ouders komen langs. „Hier gaan mijn
dochters dus nooit meer naartoe.
Burgemeester P. IJssels van Gorinchem be
strijdt dat de tragische schietpartij in de
Kerksteeg een probleem is van openbare
orde. Hij noemt het een incident, iets dat
niet is te voorkomen.
„Het is geen rel op straat geweest. Het be
treffende bedrijf heeft een redelijke naam.
Bij de ingang zijn metaaldetectoren. Op de
problemen met de jongens is volgens mijn
bevindingen redelijk adequaat gehandeld.
Wat kun je doen tegen zinloos geweld? Hoe
haalt iemand dit in zijn hersens? Dat kan
alleen als er iets los zit. Tegen dit zinloos
geweld is duidelijk niets bestand," aldus
IJssels.
Bij de donkere entree van Bacchus zit de
schrik er goed in. Een jongedame die er gis
teren 'gelukkig niet' is geweest, zal dat ook
in de toekomst niet meer doen. Veel te
agressief is het geworden, vindt ze.
Een ouder hoef je niks over het uitgaansle
ven in Gorinchem te vertellen. De beschou
wing van de burgemeester dat het een inci
dent betreft, gaat er bij hem niet in. „Vier of
vijf maanden geleden stond er ook al eentje
in Bacchus met een pistool op de dansvloer
te zwaaien. Hoe zit dat dan met die metaal-
FOTO GPD CEES KUIPER
detectoren, vraag ik me af? Hoe ik dat weet?
Ik was er zelfbij."
De politie beperkt zich in haar informatie
voorziening tot de grote lijnen. Op sugges
ties over mogelijke daders wil de voorlich
ting niet ingaan: „Dat doen we pas als we
zekerheid hebben."
Een collega van-de vader van het omgeko
men meisje meldt dat de politie wel snel
moet zijn. „De namen van de daders zijn
bekend. Ze moeten haast maken, anders
wordt er wraak genomen."
Bij de entree van het gemeentehuis heeft
een moeder een arm geslagen om de
schouder van haar dochter. Ze was erbij, de
afgelopen nacht. Toen de muziek uitging,
hoorde ze schoten. Ze was haar vriendin
kwijt. Gelukkig was ze niet onder de slacht
offers.
RUSWUK ANP
GroenLinks tijdens de jongste
verkiezingen behaalden, waar
door men niet goed op de nieu
we situatie was voorbereid. Ook
bij de WD, die eveneens een
grote winst boekte, deden zich
in de periode van maart tot de
cember 1998 relatief veel muta
ties voor.
Nieuwkomers lijken minder
goed te beseffen welke belas
ting het werk met zich mee
brengt. constateert het bureau.
Herkozen raadsleden lijken be
ter voorbereid. Uit deze groep
stapte in de genoemde periode
slechts 80 mensen uit. In totaal
werden in maart 7.053 raadsle
den herkozen en traden 3.342
kandidaten voor het eerst aan.
Een half jaar na de gemeente
raadsverkiezingen van maart
vorig jaar bleken al vierhonderd
nieuw gekozen raadsleden het
bijltje er bij neer gegooid te
hebben. Bij de SP en Groen
Links was het verloop het
grootst. Kandidaten van de klei
ne christelijke partijen SGP en
RPF lijken het best opgewassen
tegen hun nieuw taak.
Dat blijkt uit een peiling van
het Onderzoeks- en Adviesbu
reau van de Vereniging van Ne
derlandse Gemeenten (VNG).
Het bureau vermoedt dat de
oorzaak vooral is terug te voe
ren tot de grote winst die SP en
Transseksuele puber blij met vroege behandeling
DEN HAAG MONIQUE DE KNEGT
„Superblijwas hij, toen hij op
14-jarige leeftijd de eerste spuit
puberteitsremmende hormo
nen kreeg toegediend. „Niet dat
ik zo'n ongelukkige jeugd heb
gehad, maar vanaf dat moment
is mijn leven pas echt begon
nen." Roger doopte zich om in
Charlotte, veranderde van
school en gaat sindsdien als
meisje door het leven. Zestien
jaar is ze nu, mollig, opge
maakt, verzorgd. Een tikje lage
stem, maar geen geprononceer
de adamsappel of baardgroei,
dankzij de puberteitsremmen
de hormonen van het 'gender-
team' van het Amsterdamse
VU-ziekenhuis.
„Sinds achttien dagen krijg ik
niet alleen anti-mannelijke hor
monen, maar slik ik ook vrou
welijke hormonen. Ik merk het
nu al. Mijn huid wordt mooier
en mijn borsten beginnen pijn
te doen." Voor Charlotte en
haar moeder zijn de puberteits
remmende hormonen een ge
schenk uit de hemel. Ze begrij
pen niets van de kritiek van en
kele ethici. „Deze mensen oor
delen over iets waarvan ze geen
verstand hebben. Laat staan dat
ze kunnen invoelen wat mijn
dochter voelt. Zo'n beslissing
neem je niet van de ene op de
andere dag."
Charlotte wist als kleuter al dat
ze in het verkeerde lichaam zat
en vanaf haar achtste wordt ze
gevolgd door professor Cohen
van de afdeling kinderpsychia
trie in het academisch zieken
huis in Utrecht. Charlotte: „Ik
heb nooit getwijfeld over mijn
gevoel eigenlijk een meisje te
zijn. Heel even heb ik gedacht
aan homoseksualiteit, maar ik
was er snel uit dat het dat niet
was."
Roger was ruim drie toen zijn
moeder merkte dat hij wezen
lijk anders was dan zijn twee
oudere broers. Hij had opmer
kelijk veel belangstelling voor
moeders nagellak, haar parfum,
haar schoenen en wilde niets
liever dan samen gezellig thee
drinken. Naar auto's of voetbal
taalde hij niet. Als de kinderen
speelgoed mee naar school
mochten nemen, nam Roger
zijn Barbie-poppen mee. De
meisjes vonden het prachtig.
En hij werd er door niemand
mee gepest.
Pappa, voetbaltrainer, had er
nog de meeste moeite mee.
Charlotte: „Soms moest ik mee
naar buiten met de bal. oefenen
met koppen. Maar ik deed lie
ver aan jazzballet." Moeder had
geen moeite met het meisjesge
drag van haar zoon. „Als het
kind maar gelukkig is."
Een breekpunt werd de plechti
ge heilige communie in keurige
broek en trui. Moeder: „Toen
we de plechtigheid terug zou
den gaan zien op video, was
Roger ineens verdwenen. Na
lang zoeken, vond ik hem lig
gend in het gras, stil, starend,
met een blik niet van deze we
reld. Enkele dagen daarna
kroop hij 's nachts uit bed.
naar beneden en barstte in hui
len uit. Nu komt het dacht ik,
en het was zo: ik wil een meisje
zijn." Acht jaar was hij toen.
Onderzoek in het plaatselijke
ziekenhuis liet zien dat Roger
voor een jongen een heel laag
testosterongehalte had. De
huisarts verwees moeder en
dochter door naar professor
Cohen-Kettenis in Utrecht.
„Een schat van een mens. Ze
stelde geen diagnose, maar
luisterde, keek. volgde, gaf ad
vies en wachtte af." Op zijn
tiende propte Roger een kussen
onder zijn trui. Hij wilde moe
der worden. Het gevoel een
meisje te zijn in een jongensli
chaam bleef onverminderd
sterk. Charlotte: „Ik ben ook
nog naar de Riagg geweest,
maar je kunt praten wat je wilt.
als je je zo voelt, dan voel je je
zo. Ik wilde dat er wat gebeurde
en was echt superblij toen ik op
m'n veertiende kon beginnen
met de puberteitsremmende
hormonen. Ze acht jongeren
net zo goed in staat een derge
lijke beslissing te nemen als
volwassenen. „Een jongere
voelt toch niet anders dan een
volwassene?" Moeder: „Sterker,
kinderen zijn veel eerlijker te
genover hun gevoelens dan vol
wassenen."
mobiel netwerk.
iets voor jou
De bijwerkingen van het hor-
moongebruik interesseren
Charlotte niet. Ze is ze zelfs al
vergeten. Moeder herinnert er
haar aan dat haar botten straks
minder stevig zijn en dat ze een
verhoogde kans op trombose
heeft. „O ja, daarom ben ik ook
net gestopt met roken."
De bijwerkingen wegen volgens
Charlotte niet op tegen de voor
delen. „Stel je voor dat ik pas
als volwassene besluit dat ik
vrouw wil zijn. Dan ben ik heel
lang, heb grote voeten, baard
groei, een adamsappel, een lage
stem en een typische mannelij
ke kaaklijn. Ik vraag me af of je
dan nog aan jezelf kunt wen
nen."
Op het moment dat ze de hor-
monenkuur begon, veranderde
ze van school. Roger werd
Charlotte. Alle docenten waren
op de hoogte, de leerlingen
niet. „Mijn eerste dag daar had
ik een zwarte stretchbroek aan
met wijde pijpen en een leuk
truitje. Ik droeg make-up, maar
dat deed ik al vanaf m'n twaalf
de als ik in het weekend met
mijn ouders ergens naar toe
ging. Het was heel fijn om een
nieuw leven te beginnen. Voor
het eerst ook trok ik de aan
dacht van jongens. En er waren
mannen die naar me floten."
Om haar geheim verborgen te
kunnen houden, kreeg ze van
het ministerie van onderwijs
vrijstelling van de gymlessen.
Maar Charlotte voeide zich toch
bekeken. Uit onzekerheid ging
Charlotte van school en nu zit
ze al een jaar thuis. Ze heeft
haar zinnen gezet op het beha
len van een middenstandsdi
ploma via een cursus voor vol
wassenen. „In de toekomst wil
ik graag een leuke eigen winkel,
een huis en een kind adopte
ren. Een meisje. Het klinkt ego-
istisch, maar ik laat haar dan
communie doen in een jurkje
en vertroetel haar met Barbies.
Een man hoef ik niet per se.
Mocht ik de ware vinden, dan
denk ik dat ik mijn verleden
voor me houd omdat ik bang
ben dat-ie me anders gaat be
schouwen."
Haar vader is inmiddels dolblij
met zijn dochter. Moeder is
nooit anders geweest, maar ver
langt naar een verklaring voor
het anders-zijn van Charlotte.
„Ik voel me schuldig dat dit
kind haar leven zo moet leven.
Nu is ze heel gelukkig, maar we
hebben hele ongelukkige tijden
gekend. Ik had liever gehad dat
het direct goed was geweest bij
de geboorte." Charlotte haalt
haar schouders op. „Het was
gewoon m'n lot. Ik heb er niet
zo'n problemen mee. Soms ben
ik zelfs blij dat ik anders ben,
dat ik me onderscheid van an
deren. Het is heel bijzonder om
deze veranderingen door te
maken."
*Om redenen van privacy zijn
de namen Roger en Charlotte
gefingeerd.
