BSE binnen paar
uur op te sporen
'Geen reden voor grote ongemstheid'
Binnenland
Voorrang voor vliegtuigen
Nog deze maand oordeel Afrikahaven
Kok: Blankert moet hand in eigen boezem steken Commissaris Nijpels
Straks nooit meer 'de kans van je leven'
iRDAC 9 JANUARI 1999
CPD Geassocieerde Pers Diensfc
ito plet dertig fietsen
Cfl Een 23-jarige automobiliste uit Oss heeft gisteren in haar
Yiplaats een aanrijding veroorzaakt met dertig geparkeerde
(en. Niemand werd gewond maar de schade was wel aan-
Aijk. De onfortuinlijke weggebruikster raakte bij het NS-sta-
in een slip. Daardoor knalde ze tegen een andere auto. In
I jek trapte de vrouw vervolgens op het gas, waardoor haar
I £Jftuig volgens de zegsman van de politie via een stoeprand
let ware werd gelanceerd. De auto belandde uiteindelijk op
veejg fietsen die bij het station waren gestald.
'.■ierdachte moedermoord aangehouden
Fra P0''f'e heeft gisteren een 34-jarige man uit het Bra-
vv se Nuenen aangehouden, omdat hij vorige maand zijn 66-
Fq|. e moeder zou hebben vermoord. Het slachtoffer is overle-
on aan de gevolgen van enkele steekwonden. Het misdrijf is
"teJjds door de nu aangehouden zoon gemeld. Hij vertelde dat
te ri?in moeder had opgezocht omdat ze een afspraak niet was
ïrajJkomen. Volgens zijn zeggen vond hij vervolgens het s toffe-
ee|l>verschot. De Nuenenaar, die ontkent het misdrijf te heb-
,rv^gepleegd, wordt maandag voorgeleid aan de officier van
egejtie in Den Bosch.
ri illegegeld met 66 gulden omhoog
"Jaag De Nederlandse student staat vanaf september 1999,
t daP'euvve studiejaar, een verhoging van het collegegeld met 66
00r(en per jaar te wachten. Die is een gevolg van de koppeling
lg jhet collegegeld aan de algemene prijsontwikkeling. Met in-
ndep van ^et vo'8ende studiejaar komt het collegegeld daarmee
n ^1816 gulden per jaar. Het kabinet heeft gisteren met dit
3llaJstel van minister Hermans ingestemd. Indexering van het
fegegeld was al in het regeerakkoord aangekondigd. In het
in l£r ouderwijs betalen 313.000 studenten collegegeld.
i lkkranip in Heemskerk
(-.jj^JsKERK In Heemskerk zijn twee gevallen van nekkramp ge-
je t|tateerd. Het gaat om twee Heemskerkse meisjes, 7 en 9 jaar
innj uit hetzelfde gezin. De gezinsleden van de meisjes hebben
se uddt'ls antibiotica gekregen. De school waarop beide meis-
krijgen, is geïnformeerd. In de regio Eemland hebben
de afgelopen weken vier gevallen van nekkramp voorge-
ro sr Volgens de GGD Eemland in Amersfoort gaat het om twee
0CJeren uit Leusden, een uit Hoevelaken en een uit Bunscho-
StglDe GGD Twente meldde vrijdag een vijfde geval van nek-
np in die regio. Op 23 december overleed een 4-jarige kleu-
gjit het Friese Sexbierum aan de gevolgen van de ziekte.
bibio betaalt achterstallig salaris
Verdam Oibibio heeft gisteren de achterstallige lonen van
'^glerknemers overgemaakt. Daarmee is een kort geding van
lorecabond FNV tegen het spiritueel ontspanningscentrum
de baan. aldus een woordvoerster. Oibibio, dat met financi-
foblemen kampt, kreeg eerder deze week tot woensdag de
>m de salarissen te betalen onder dreiging van een kort ge-
laa) Toen kreeg Oibibio de financiering nog niet rond. Dat is
vel gelukt. Volgens de Horecabond is er circa zeven ton aan
[erstallig salaris van werknemers over november en decem-
I^Jövergemaakt aan de bank.
rJvocaat woedend op korpschef
Euqi'^CEN Groningse strafpleiter De Haan vindt dat minis-
j Jeper van binnenlandse zaken disciplinaire maatregelen
»t nemen tegen korpschef Brand van Groningen. Ook korps-
eerder Wallage zou hem op het matje moeten roepen. De
j vvi>caat is woedend over 'schandalige en misdadige' uitspra-
UDrjvan de Groningse politiebaas. Brand wil bijzondere opspo-
F smethoden als afluisteren, infiltratie en cameraregistratie
;ChItlen tegen burgers die niet direct van een crimineel feit
ld cren verdacht- De politie zou bijvoorbeeld de wettelijke mo-
^Jcheid moeten hebben om 'jongeren met te veel geld en te
■en| auto's' te volgen. De Haan zegt dat Brand pleit voor invoe-
^urJvan 'Stasi-praktijken'.
ingerstakers vergeefs naar Kamer
!1aag Een groep Chinese hongerstakers heeft gisteren ver-
Js geprobeerd een petitie te overhandigen aan de Tweede
:Jier. Tijdens het reces was er niemand aanwezig om de in to-
Jzes actievoerders te ontvangen. De hongerstakers weigeren
.is woensdag voedsel om aandacht te vragen voor de men-
:Jechtensituatie in China. Volgens hen schendt de regering
jrove wijze de rechten van de Chinese bevolking. De hon-
[takers willen hun actie voortzetten tot de Kamer terug is uit
elf
ze ok: Kroonprins blijft IOC-lid
^aag Premier Kok ziet voorlopig geen aanleiding om de
j- j^oeming van kroonprins Willem-Alexander als kandidaat-lid
ad fhet Internationaal Olympisch Comité (IOC) te heroverwe-
nednaar aanleiding van de beschuldigingen van corruptie van
0- laantal IOC-leden. Kok zei gisteren wel met 'meer dan ge-
^'Jdelde belangstelling' de uitkomsten af te wachten van het
lerzoek dat een commissie van het IOC doet naar de be-
waiildigingen. De commissie brengt over enkele weken rapport
IjojlVillem-Alexander is sinds de Winterspelen in Nagano, be-
ac j/orig jaar, kandidaat-lid van het IOC. De bedoeling is dat hij
njjjuli tijdens het IOC-congres in.Seoul wordt beëdigd,
deri
id Unsternatie over scoutmg-bom
/anM ^en nePb°m bij het stadhuis in het Zeeuws-Vlaamse
et Js heeft gisteravond tot consternatie geleid. Pas na uren
Jk het 'verdachte pakketje' onderdeel te vormen van een
4bedoelde avondoefening van de plaatselijke scoutingver-
ng. Omwonenden hadden gezien dat iemand een palcketje
|rlegde achter het stadhuis. Omdat het verdachte pakketje op
echte bom leek, sloeg de politie direct groot alarm. De Ex-
Bieven Opruimingsdienst werd gewaarschuwd en omwonen-
I ingelicht. Ook de vrijwillige brandweer kwam in actie. Bij
(zien van alle afzettingen kregen de scoutingleiders rond
50 uur argwaan en gaven in de brandweerkazerne uitleg over
fcvondoefening.
ichtmasten in de natuur
[haag Rijkswaterstaat zet binnenkort bij wijze van experi-
Jt lichtmasten midden in de natuur. In het gebied Limmer-
Jflangs de A9 bij Akersloot wordt.'s nachts, en soms overdag,
Jicht aangezet om te onderzoeken wat het effect daarvan is
pet broedgedrag van vogels. De overheidsinstantie doen de
jef om te onderzoeken wat er waar is van de kritiek dat de
lichting langs snelwegen schadelijke effecten heeft op de na-
1. Het Limmerdie, eigendom van de stichting Noordhollands
Idschap, is een favoriet broedgebied voor onder andere grut-
I. Toen Rijkswaterstaat enkele jaren geleden lichtmasten
gs de A9 tussen Uitgeest en Alkmaar plaatste, uitte de stich-
al kritiek. Het licht zou de natuur mogelijk verstoren.
PN toch fout met SIM-lock
iaag KPN Telecom maakt wel degelijk gebruik maakt van
blokkeerfunctie in mobiele telefoons. Die voorkomt dat
afiten het eerste halfjaar kosteloos kunnen overstappen naar
J andere aanbieder. Vorige week beweerde het bedrijf niets te
•n van zogenaamde SIM-locks in de eigen telefoons. De Op
leeft een onderzoek ingesteld naar de blokkeerfunctie omdat
stel aantal belbedrijven daar volgens de toezichthouder mis-
it niik van maakt. Abonnees moeten vaak enkele tientjes tot en-
honderden guldens neertellen om het toestel mee te kun-
tuif nemen naar een andere aanbieder. Een woordvoerster van
bevestigt dat het bedrijf de functie gebruikt in pre-paidtoe-
len. Het eerste halfjaar moet de KPN-klant f75 betalen om
ibliltoestel bij een ander telecombedrijf te kunnen gebruiken,
a kost de overstap niets meer.
utrecht gpd
,,Het vijfde geval van BSE in Nederland
is geen reden voor grote ongerustheid,
wel voor verscherpte aandacht en be
waking." Dat zegt prof.dr. J. Noordhui
zen van de afdeling gezondheidszorg
herkauwers van de faculteit dierge
neeskunde aan de Utrechtse universi
teit.
Noordhuizen denkt dat zich dit jaar
en ook in 2000 nog best een nieuw op
zich staand geval van gekkekoeien-
ziekte kan voordoen. „Dan heeft zo'n
koe besmet veevoer gegeten voor in
1989 het gebruik van herkauwersmeel
werd verboden. Een incubatietijd van
twaalf jaar behoort tot de mogelijkhe
den. Ik maak me pas echt zorgen als
zich binnen een jaar tien of vijftien
nieuwe gevallen van gekkekoeienziek-
te zouden voordoen."
Tot nu toe ging het in Nederland
steeds om incidentele gevallen: op 21
maart '97 in Wilp, op 7 april '97 in Kol-
lum, op 26 augustus '98 in Vrieschel-
oo, half oktober '98 in Heeten en nu
dus in Westbroek.
Het relatief geringe besmettingsge
vaar van BSE komt doordat de ziekte
niet door een bacterie of een virus
wordt overgedragen, maar het gevolg
is van een afwijkend eiwit. „Blijkbaar
zijn sommige koeien er meer gevoelig
voor dan andere", zegt Noordhuizen.
Dat - zoals in Westbroek - toch de hele
veestapel wordt geruimd, is een pre
ventieve maatregel. ,Als de koeien be
smet veevoer hebben gegeten, kan het
best zijn dat er nog een koe rondloopt
die de ziekte onder haar leden heeft."
De mate van gevoeligheid voor BSE
is volgens Noordhuizen voor een deel
erfelijk bepaald en heeft ook te maken
met de constitutie van het beest. „In
Engeland zag je in de periode van 1986
tot 1992, toen er nog'niet preventief
werd geruimd, dat op tweehonderd of
driehonderd koeien er maar een of
twee de gekkekoeienziekte kregen."
Met verscherpte aandacht en bewa
king bedoelt de Utrechtse hoogleraar
dat dierenartsen de mogelijkheid van
BSE niet moeten omzeilen. „Roept de
boer hem bij een koe met ziektever
schijnselen, loopt bijvoorbeeld de
melkproductie terug, dan moet de vee
arts alle mogelijke oorzaken onderzoe
ken. Dat is in Westbroek kennelijk ge
beurd."
Noordhuizen wijst er op dat dat wel
spanning veroorzaakt. „De dierenarts
is op zo'n moment niet in een gemak
kelijke positie. Hij heeft te maken met
het belang van de boer en met het be
lang van de maatschappij. In dit geval
heeft hij het belang van volksgezond
heid zwaarder laten wegen en zo moet
het ook".
alkmaar Het kan automobilisten op de Alkmaarse Hertog Aalbrechtweg moeilijk worden aangerekend
als ze dit ongebruikelijk hoog geplaatste verkeersbord over het hoofd zien. Ze horen immers hun ogen
op de weg gericht te houden. Maar misschien is de aanduiding, dat verkeer van links geen voorrang
heeft voor piloten bedoeld. foto wfa erwin beemster
Laboratorium Lelystad ontwerpt snelle test
Er is een nieuwe test bedacht om snel bij koeien BSE op
te sporen. Het ID DLO, het instituut voor diergezond
heid in Lelystad, heeft de diagnosetest ontwikkeld. De
meting geeft binnen een paar uur uitsluitsel of een koe
de ziekte BSE heeft. De test zal binnenkort op Europese
schaal worden beproefd, samen met tests uit Zwitser
land, Ierland en mogelijk Engeland. Over enkele maan
den moet duidelijk zijn welke test het meest geschikt is
om de ziekte op te sporen.
lelystad gpd
De bij ID DLO ontworpen test
kan worden gebruikt in het
slachthuis. „Zodra de koe ge
slacht is kan een stukje van de
hersens worden genomen en
dat kan dan getest worden op
de aanwezigheid van vreemde
eiwitten. Die uitslag is binnen
een paar uur beschikbaar", al
dus C. Wensing, directeur van
ID DLO. „Dat is snel genoeg,
want de koe moet enige uren
afkoelen in het slachthuis."
Wensing kan nog niet precies
aangeven hoe de test werkt.
„Dat heeft te maken met oc
trooien. Ik weet niet of alle oc
trooien op de test al zijn aange
vraagd. Tot die tijd zeg ik er ver
der niets over."
De Europese Unie begint bin
nenkort met een groot onder
zoek naar de verschillende
tests. „Wij hebben onze test
aangemeld en ik weet dat er in
Zwitserland en Ierland ook een
test is ontwikkeld. Nu moet in
de praktijk blijken welke test
het meest betrouwbaar en snel
is", aldus Wensing. De behoefte
aan een BSE-test is groot. Nu is
de ziekte alleen aan te tonen
door een stukje van de herse
nen of het ruggenmerg een
paar weken te testen. Daardoor
is het onmogelijk om alle run
deren te testen. De opsporing
van BSE-koeien is nog voorna
melijk een zaak van vertrou
wen. De boer die iets vreemds
opmerkt aan zijn koe waar
schuwt de dierenarts. Als die de
zaak niet vertrouwt, kan wor
den besloten om de koe op BSE
te onderzoeken. Als de boer
echter besluit de koe direct te
laten slachten is het zeer de
vraag of de keuringsarts bij het
slachthuis kan zien dat er iets
met de koe aan de hand is.
De vakgroep melkveehoude
rij binnen LTÓ Nederland heeft
inmiddels op het nieuwe geval
van BSE in Westbroek met woe
de gereageerd in de richting
van de veevoederfabrikanten.
De vakgroep eist dat het pro
ductschap veevoeder met kei
harde maatregelen komt als
veevoederfabrikanten hun pro
ductielijnen voor rundveevoer
niet volledig vrijwaren van be
smetting met diermeel. Dier
meel wordt door de sector als
de meest waarschijnlijke oor
zaak van de gekke-koeien-ziek-
te BSE gezien.
Voorzitter Vogelaar van de
vakgroep melkveehouderij zegt
woedend' te zijn dat sommige
fabrikanten nog steeds, om wat
voor reden dan ook. steken la
ten vallen. Die fabrikanten spe
len met de belangen van de
melkveehouders en consumen
ten, meent hij.
dan de mogelijke economische
voordelen die er zijn te beha
len. De gevolgde procedures
worden bestreden en Noord-
Holland wordt als mede-be
langhebbende en controleur
verweten niet objectief over het
project te kunnen oordelen.
De haven is overigens gedeel
telijk al gegraven. Dezelfde be
stuursrechter gaf daar eerder
toestemming voor, mits Am
sterdam niet dieper dan vijf
meter zou gaan. De schade aan
de natuur zou dan nog kunnen
worden hersteld, wanneer de
Amsterdamse plannen in latere
instantie alsnog zouden wor
den afgekeurd, zo was destijds
de redenering van de rechter.
den haag hans jacobs
haags redacteur
De Raad van State beslist voor 1
februari of het door Noord-Hol
land goedgekeurde bestem
mingsplan voor de aanleg van
de zogenoemde Afrikahaven
moet worden geschorst. Bewo
ners van Ruigoord en de stich
ting Milieucentrum Amsterdam
hebben om die schorsing ge
vraagd.
De omstreden haven is in
aanleg op het voormalige
grondgebied van Haarlemmer-
fiede. dat Ruigoord en omge
ving in 1997 kwijtraakte aan
Amsterdam. De Afrikahaven
maakt deel uit van het zoge
noemde Masterplan Noordzee-
kanaalgebied, waarbij ook de
haven van IJmuiden is betrok
ken.
Bestuursrechter De Vries be
loofde gisteren haast te zullen
maken. Dit om Amsterdam ter
wille te zijn. Mocht het bestem
mingsplan niet worden ge
schorst dan heeft de gemeente
nog net genoeg tijd om de be
groeiing op het geplande ha
venterrein weg te halen. Tijdens
het broedseizoen, van 15 maart
tot 15 augustus, mag dat niet.
De tegenstanders vinden dat
de Afrikahaven niet nodig is,
zeker op de plaats van het in
hun ogen uiterst waardevolle
en onvervangbare natuurge
bied Ruigoord. De ecologische
waarde vinden zij belangrijker
den haag gpd
VNO/NCW-voorman Blankert
moet ervoor zorgen dat de
werkgevers zelf beter hun best
doen het aantal WAO'ers in te
dammen, voordat hij harde
maatregelen eist van de poli
tiek. Dit zei premier Kok giste
ren na afloop van de minister
raad.
Volgens de minister-presi
dent moeten werkgevers zich
meer inspannen om arbeidson
geschikten in dienst te houden
of een baan aan te bieden. „Ze
ker nu ze zo klagen over een te
kort aan personeel", zei Kok.
Volgens hem is het groeiend
aantal WAO'ers wel zorgwek
kend, maar moet het niet wor
den overdreven. Kok is het niet
eens met de uitspraken van
staatssecretaris Hoogervorst
(sociale zaken) die begin de
cember zei dat het aantal
WAO'ers weer stijgt als percen
tage van de beroepsbevolking.
„Er komen nog steeds meer
mensen bij op de arbeidsmarkt,
dan dat er mensen arbeidson
geschikt raken. Daarnaast
neemt door de vergrijzing van
de bevolking automatisch het
aantal zieken toe", zei Kok.
„Ook moet de nieuwe wet REA,
die arbeidsongeschikten weer
naar een baan begeleidt, nog
op stoom komen." De wet REA.
die op 1 juli van het vorig jaar is
ingegaan, maakt het voor werk
gevers financieel aantrekkelij
ker een arbeidsongeschikte in
dienst te nemen of te houden.
Blankert stelde deze week dat
het overheidsbeleid om de
WAO betaalbaar te houden,
faalt. Nadat door de ingrepen
van begin jaren negentig het
aantal arbeidsongeschikten fors
was gedaald, is het aantal
WAO'ers nu bijna weer terug op
het oude niveau. Volgens de
voorzitter van VNO/NCW zijn
nieuwe ingrepen in de hoogte
en duur van de uitkering nodig.
Volgens Kok zijn dergelijke
maatregelen echter 'niet aan de
orde'.
Volgende week bespreekt
staatssecretaris Hoogervorst
een voorstel in het kabinet om
de instroom in de WAO aan
banden te leggen. Zo moeten
volgens de bewindsman de
keuringen nauwkeuriger wor
den uitgevoerd, moeten de ar
beidsomstandigheden op de
werkvloer eerder worden aan
gepast om te voorkomen dat
een werknemer in de Ziektewet
belandt en moeten WAO'ers
met psychische klachten vaker
worden herkeurd.
utrecht «gpd
'De kans van je leven! Valt 23,8 miljoen op
het lot van de heer lansen?' In bijna alle
Nederlandse gezinnen viel het reclame-
krantje van de Postcode Loterij op de deur
mat. Het krantje is gestuurd naar iedereen
die in het telefoonboek staat vermeld.
Pijnlijk genoeg kreeg een weduwe in het
Utrechtse dorp Cothen het krantje op
naam van haar dertien jaar geleden overle
den man. De verklaring is simpel: haar man
staat nog steeds in het telefoonboek.
Van mensen die ervoor kiezen te worden
opgenomen in het telefoonboek, worden
de postcodegegevens doorgestuurd naar
enkele tientallen gespecialiseerde bedrij
ven. Zij verkopen de adresgegevens vervol
gens door aan geïnteresseerde reclamema
kers. Niet alleen PTT Telecom verkoopt de
ze gegevens, maar ook bedrijven die sim
pelweg het telefoonboek overtikken.
Als het aan de minister van justitie ligt,
zijn zulke praktijken binnenkort niet meer
mogelijk. Volgende maand behandelt de
Tweede Kamer een wetsvoorstel over dit
onderwerp. Als de Kamer akkoord gaat,
moet een bedrijf dat adressenbestanden
verkoopt, daarvan altijd mededeling doen
aan betrokkenen.
De nieuwe wet bescherming persoonsge
gevens regelt net iets meer dan in de be
staande wet persoonsregistratie is geregeld.
In de oude wet ging het vooral om de 'per
soonsregistratie' terwijl de nieuwe wet zich
meer richt op de verwerking van persoons
gegevens.
Een bedrijf dat handelt in adresbestan
den moet straks verplicht de geregistreer-
den informeren over de vastgelegde gege
vens en de bedoeling van het gebruik er
van. Nu zijn bedrijven alleen verplicht te
registreren waar de adressen vandaan ko
men. Mensen die willen weten welke per
soonlijke gegevens bij een bepaald bedrijf
bekend zijn, moeten daar zelf achteraan.
Bedrijven die zich niet aan de nieuwe
voorschriften houden kunnen straks een
boete krijgen. Die wordt opgelegd door de
Registratiekamer, de organisatie die de pri
vacy van persoonsgegevens in Nederland
'bewaakt'. De Registratiekamer krijgt daar
voor meer bevoegdheden.
De Consumentenbond berekende vorig
jaar dat van een gemiddelde Nederlander
op zo'n negenhonderd tot duizend plaat
sen gegevens staan geregistreerd. Behalve
naam, adres, telefoonnummer en leeftijd,
zwerft ook informatie die mensen als zeer
persoonlijk ervaren, in honderden gege
vensbestanden rond. Het gaat dan om ge
gevens over bijvoorbeeld inkomens of ge
zondheidstoestand.
Consumenten werken overigens zelf mee
aan die registratie, vaak zonder dat te be
seffen. Wie meedoet aan een spaaractie of
vragen beantwoordt in een marktonder
zoek loopt daarmee de kans persoonlijke
gegevens prijs te geven.
Het is bijna onmogelijk te voorkomen
om in wat voor bestand dan ook te worden
opgenomen. Iemand zou dan niets bij
postorderbedrijven moeten bestellen, alles
contant moeten betalen, geen klantenkaart
nemen en niet meedoen aan kortings- of
spaaracties.
Leeuwarden Oud-minister Ed Nijpels is gisteren in het provinciehuis
in Leeuwarden geïnstalleerd als commissaris van de koningin van
Friesland. De VVD'er volgt zijn partijgenoot Hermans op die naar Den
Haag vertrok als minister van onderwijs. Nijpels zei tijdens zijn instal
latie een Fries onder de Friezen te willen zijn, hij bleek hard te hebben
gestudeerd op het Fries. Richting Den Haag wil de nieuwe commissaris
nauw samenwerken met zijn collega's Verbeek en Alders van respectie
velijk Drenthe en Groningen. Samen willen ze zich er sterk voor maken
dat het noorden het beloofde geld krijgt. Op de benoeming van Nijpels
is in Friesland enthousiast gereageerd. Nijpels liet eerder al weten geen
ambities te hebben om terug te keren naar de Haagse politiek. Hij wil
zijn ambtstermijn van zes jaar zeker uitzitten.
FOTO ANP KOEN SUY*|
