h :i
3
Denksport
ft
ft
ft
ft
j
rERDAG 9 JANUAR11999
JDGE
Ierland hi
•rland heeft een hele brede top. Voor
pibitieuze topspelers is het elk weekend
ior2gen, ofwel voor de competitie ofwel in
van de lucratieve toernooien. Erg popu-
js het ING-Topcircuit, dat beslag legt op
groot aantal weekenden. Alleen de
kterklassers en de 1-ste divisie spelers
len er aan meedoen. Het ING-Topcir-
roejis vooral zo populair vanwege de ex-
l0gjn hoge prijzen. Supergoed spelen bete-
bbbTmeestal minder fouten maken dan de
j hefistanders en vooral geconcentreerd de
nstjen afwachten. Super-ingewikkeld bie-
jof spelen hoeft heus niet.
jvas zo n voorbeeld:
West
i B 8 7 4 3 2
r 863
AV 10
Oost
j was de gever en allen waren kwets-
Oost opende met 1 SA en via een
fcfer 2 ha was Oost in 4 sch aanbeland,
[kwam uit met hartenvrouw. Oost nam
mplde heer. De leider kan geen troef spe-
- Iwant er moet een ruiten ingetroefd
l-53pen door Oost. Oost speelde een ruiten
f de vrouw. Die werd genomen met de
I en harten werd doorgespeeld. Het aas
en 1 genomen. Hierna liepen de wegen uit-
1ten!Aan tafel 1 speelde Oost schoppenheer
jMs de tegenpartij die neemt, kan nog
Hs een ruiten worden vertroefd. NZ na
kie eerste troefslag echter niet.
f verder? Ruitenaas en ruiten troeven.
kna volgde schoppenvrouw. Aan de
^de tafel speelde Oost na hartenaas he-
jal geen troef, maar klaverenaas en kla-
iiboer. Hierop werd de verliezende har-
lijgespeeld: De communicatie tussen
en Zuid was verbroken,
iet afspelen had Oost gezien, dat de
fens 3-3 zaten. Aan tafel 1 nam Noord in
n |8 schoppenvrouw met het aas, speelde
pn naar de vrouw en toen kwam Zuid
gigjruiten. De leider kon niet vermijden,
jch 10 nog een slag werd, een belangrij-
Tg voor Nico Klaver als Noord, namelijk
■nd$>wnslag.
SpXas het hele spel:
I j A 10 6
kanj »975
ruii H 7 6
V543
ellia 4 B 8 7 4 3 2 H V 9
lEuj *7
4-
tafel 2 had de leider geen problemen:
agen.
tweede spel was een tegenspeelpro-
f H 1073
9854
P. 873
als gever opende het spel met 1 kl;
jt 1 m; Oost 3 SA. Zuid kwam uit met
p, de vierde van boven. In West werd de
e I gelegd en Noord nam het aas. Hoe
jl Noord tegenspelen? 3 SA duidt op een
s.hp dichte klaverenkleur. Waar zit het lek,
/erijhoppen of in harten?
Iras het spel:
v'arf AV
nlai H10 7 3
9854
OgtJ x 8 7 3
H4B83 H 7 4
9 8 6 2 t »V5
I ♦AV106 2" 7
*9 Z A H V 10 6 5
109652
gelii A B 4
J H B 3
Igk» *B4
ingfen hartenvervolg was goed voor de
inslag. In de praktijk speelde Noord
•ppenvrouw na en daarna had Oost ne-
n«fla8en-
l ci^et ^ert^e sPe' 's een tegensPee'Pro-
r H 73
H 6 2
h 1076432
Wesl=blinde
I *A987
was de gever en niemand was kwets-
Na Oost's pas opende Zuid met 1 ha;
doubletNoord 2 ha; Oost 4 sch. Zuid
or(f het aas, troefde een ruiten af en speel-
I c^cl10Ppenvrouw voor, die door Zuid ge-
werd met de heer. Na schoppenaas
iee0 Zuid de volgende troefslag met de
T en speelde Zuid hartenaas en ha 4 na.
Ijmoet Noord naspelen?
as het hele spel:
W.is
4
H 7 3
H 6 2
1076432
N V 10 6 3 2
1092
I.AHB8
k HB4
AB864
B 10942
probleem was simpel. Oost heeft niet
gespeeld! Na sch 9 in slag 2, waarbij
eed de boer mag maken, hebben NZ het
moeilijker om niet met ruiten te vervol-
Als Zuid ruiten speelt, is het contract
len.
Bistrictsparencompetitie wordt dit jaar
fcn nieuw jasje gestoken. Het is bestemd
7 hoofdklassers (2 wedstrijddagen) en
de lagere klassen (1 dag). De vereni-
Jen kunnen paren afvaardigen en men
zich individueel als paar aanmelden,
fcoogsigeplaatsten kunnen landelijk ver-
pelen. Voor het eerst is er een aantrek-
k prijzenpakket gerealiseerd en daarbij
jf een groot aantal meesterpunten te ver
tien.
•Pgave kan bij Dick Zijp (0226-315463).
PUZZEL
Oplossing
nummer 53
De twee woorden van de opgave van
vorige week waren WEGVERKEER en
KOERIERSDIENST
Kruiswoordraadsel
nummer 1
Horizontaal:
1. Deel van een been; 8. halsbont; 9. bit
ter vocht; 10. mannetjesbij; 12. Aziatisch
land; 13. ijskegel; 15. geestelijke; 16.
werkruimte; 18. kluisvak; 20. Arabische
titel; 21. wortelgewas; 22. delicaat; 24.
onbepaald vnw.; 26. lidwoord; 28. vul
kaan, 30. opgeld; 33. Verenigde Naties;
34. klaaglied; 35. drang; 36. maanstand;
37. gekheid; 39. bijdehand; 40. voorzet
sel; 42. heidemeertje; 45. gier; 48.
scheepsexploitant; 49. maal; 51. afvoer
buis; 53. huivering; 54. gierigaard; 55.
Spaans riet; 56. bekoorlijk; 57. moment;
58. muurholte; 60. stuk hout; 61. huis
houdelijk apparaat.
Verticaal:
1Afnemer; 2. akelig; 3. landbouwwerk
tuig; 4. gerecht; 5. inhoudsmaat; 6.
pronkzuchtig; 7. blaasinstrument; 8.
..Indisch weefsel; 11. deugniet; 12. vruch
tengelei; 14. watering; 15. wichelroedelo
per; 16. schaapkameel; 17. haast; 19. ver
voer; 23. mannelijk dier; 25. uiterste
grens (Eng.); 27. ieder; 28. ik (Lat.); 29.
troefkaart; 31. kreet; 32. opmerking
(afk.); 33. insect; 38. wild zwijn; 39. gauw;
41. groep oorlogsschepen; 43. uitgave;
44. gemene weide; 46. trotse houding;
47. vpreerd symbool; 49. hijswerktuig; 50.
lootn 52. maar matig; 54. gewicht; 58. de
onbèkende; 59. heilige.
Welke twee woorden worden gevormd
door de letters uit de volgende vakjes:
8 6 20 27 2 49 32 61 39 22
en
4 30 24 3 29 1 14 45 58 49
Oplossingen van de kruiswoordpuzzel en/of het cryptogram, bij voorkeur per briefkaart,
dienen uiterlijk woensdag a.s. in het bezit te zijn van het Redactiesecretariaat Leidsch
Dagblad, Postbus 54,2300 AB Leiden.
Winnaars
De winnaars van een cadeaubon zijn:
J. van Ieperen,
Fazantstraat 13, Alphen a/d Rijn
(kruiswoord).
M.C. Bartels,
Zweilandpolder 11 /a, Warmond
(cryptogram).
Cryptogram nummer 1
HORIZONTAAL:
5. Vaartuig in de olie (10); 7. Kat met een verward
orgaan (6) 8. Vrucht met een lichaam van niets (4);
9. Tijd waarin acteurs en sportlui actief zijn (12); 13.
Spookte rond voor de prijs (6); 14. In het algemeen is
het een militair (8); 15. Ze varen in een Duitse plaats
(4); 16. Voor de markt die men uitschakelt (5); 18.
Niets dan water voor de bakker (4); 19. Dat dier heeft
de bof (4); 20. Zolang het duurt in een kleurenfilm
(4); 21. Stommelingen die de kunst steunen (5); 23.
Viswater in een industriegebied (6).
VERTICAAL:
I. Zelfonderzoek? (11); 2. Het is om te stikken in
Madrid (6,7); 3. Onderwijs van een vis bij de bank
(8); 4. Ie ziet er niets meer van! (6); 6. Modieuze taal?
(8); 10. Gekunsteld is het niet vanzelfsprekend (11);
II. Middel waar men weg van is (7); 12. Vlinder in
een kerkje (5); 17. Dat smeerseltje gaat niet op (8);
22. Beestje voor de sloop (3).
Oplossing
nummer 53
Horizontaal: 5. Klaarover; 6.
vleugels; 8. kwartetten; 11
graaf; 12. snipperen; 15. kas;
16. majesteit: 17. pionier; 18.
stuiver; 21. ogenblikje; 22.
gloeiend.
Verticaal: 1. Klaverjassen; 2.
wateren; 3. hoogstandje; 4.
Keulen; 7. zwerfkei; 9. gene
riek; 10. nestveren; 13. pas; 14.
smeergeld; 19. tellen; 20.
annex.
DAMMEN
Staat het vaderlandse voetbal
internationaal bekend als de
'Mickey Mouse-competitie', bij
het dammen is daar geen spra
ke van. De nationale clubcom
petitie is zelfs de sterkste ter we
reld. Dit seizoen bijvoorbeeld
spelen er maar liefst zeven oud
wereldkampioenen mee. Van
die 'magnificent seven' is Piet
Roozenburg veruit de oudste
oud-wereldkampioen. Evenals
de inmiddels hoogbejaarde Iser
Koeperman is Roozenburg nog
steeds actief als wedstrijdspeler.
Het spel van Roozenburg begint
echter steeds meer tekenen van
slijtage te vertonen, hetgeen op
zich logisch is. Maar het feit dat
zo'n legendarische speler tegen
woordig kan verliezen van een
opponent met een vrij geringe
rating, moet de echte liefhebber
pijn doen. De manier waarop
misschien nog meer. In de ze
vende ronde ging Roozenburg
(NOAD) vanuit de volgende
stelling op schlemielige wijze
ten onder tegen de Schiedam
mer De Jager (zie diagram 1).
Cijferstand: wit 31, 36, 37, 38,
39, 41, 43. 45, 48; zwart 2, 3,4, 6,
8, 16, 24 en 25. In deze volko
men onschuldige en gelijkwaar
dige negen-om-negen toont de
met zwart spelende Roozenburg
zich geen schim meer van de
grote speler van weleer: 34.8-
13 35. 31-27 13-19 36. 37-32 3-8
37. 41-37 19-23 38. 39-34 8-13
39. 37-31 4-9 40. 43-39 2-8 41.
48-43 13-19 42. 39-33 9-14 43.
33-28 8-13 44. 43-39 6-11 45.
45-40 11-17 46. 31-26 12-18 47.
Diagram 1
38-33 25-30 48. 34x25 23-29 49.
36-31 29x38 50. 32x43 16-21 51.
27x16 18-23 52. 28-22 17x28 53.
43-38 24-29 54. 38-32 28x37 55.
31x42 23-28 56. 16-11 29-33 57.
39-34 28-32 58. 34-29 33x24 59.
11-7 24-29 60. 7-2 29-33 61. 2-
16 33-38 62. 42x33 32-37 63. 33-
28 37-41 64. 28-22 41-47 65. 22-
17 47-33 66. 16-27 33x11 67.
27x20 19-23 68. 20-38 23-28 69.
26-21 11-22 70. 21-16 22-4 71.
16-11 4-15 72. 38-43 en zwart
gaf het op.
De wat ouderen onder u zullen
zich ongetwijfeld de betere ja
ren van Piet Roozenburg herin
neren. Zoals het jaar 1948 waar
in hij zijn eerste wereldtitel ver
overde met de nooit meer geë
venaarde score van 37 punten
uit 20 partijen! En dat in een ge
heel eigen spelstijl die hem toen
al onderscheidde van andere
wereldkampioenen. Zijn partij
tegen de taaie Belg Oscar Ver-
poest uit de vijfde ronde is daar
een voorbeeld van. Wit: O. Ver-
Diagram 2
poest; zwart: P. Roozenburg
(WK 1948): 1. 34-29 16-21! 2. 40-
34 11-16 3. 45-40 7-11 4. 50-45
1-7 5. 31-26 19-24 6. 32-28 18-
22 7. 37-31 14-19 8. 41-37 20-25
9. 29x20 25x14 10. 37-32 21-27
11. 32x21 16x27 De opstelling
waarmee Roozenburg naam
maakte. 12. 34-29 14-20 13. 38-
32 17x38 14. 43x32 Verpoest
heeft geen trek in een princi
pieel duel met de Rotterdam
mer: 13-18 15. 42-38 9-13 16.
47-42 4-9 17. 31-27 22x31 18.
26x37 19-23 19. 28x19 13x24
'Dan maar in een halve hekstel
ling' moet Roozenburg gedacht
hebben. 20. 46-41 9-13 21. 49-
43 17-21 22. 40-34 21-26 23. 34-
30 3-9 24. 30x19 13x24 25. 45-40
9-13 26. 40-34 11-17 27. 34-30
7-11 28. 30x19 13x24 29. 32-28
17-22 30. 28x17 11x22 31. 37-32
22-27 32. 32x21 16x7 33. 39-34
10-14 34. 38-32 14-19 35. 42-37
8-13 (zie diagram 2) 36. 34-30
6-11 37. 32-28 2-8 38. 48-42 11-
16 39. 42-38 20-25 40. 29x20
Diagram 3
15x24 41. 44-39 25x34 42. 39x30
16-21 43. 43-39 5-10 44. 36-31
18-22 45. 39-34 13-18 46. 38-32
18-23 47. 32-27 21x32 48. 41-36
32x41 49. 36x47 23x32 50. 34-29
10-15 51. 29x20 15x24 en wit gaf
het, volledig overklast, op.
Onlangs had ik Auke Scholma
op bezoek. De in het Groningse
Baflo wonende Fries is zoals be
kend een begaafd dammer.
Naast partijspeler is Scholma
ook een redelijk getalenteerde
problemist. In plaats van een
flesje wijn bleek hij een gloed
nieuwe compositie voor mij te
hebben meegenomen (zie dia
gram 3). Cijferstand: wit 16, 21,
27, 31, 32, 33, 34, 38, 39, 44, 47,
49; zwart 1, 3, 6, 12, 13. 15, 18.
19, 22, 23, 25. Voor deze eerste
publicatie geldt: wit speelt en
wint (met eindspelletje). Mijn
dank aan Auke voor deze 'pri
meur'!
SCHAKEN
Paul Bierenbroodspot
Rond de jaarwisseling staan er
traditiegetrouw meerdere toer
nooien op de agenda. In Gro
ningen wist men met veel moei
te een afgeslankt toernooi op de
been te brengen. Vorig jaar was
het al niet gelukt om een nieu
we sponsor te vinden, maar
toen bracht het FIDE-wereld-
kampioenschap uitkomst. Een
jaar zoeken bleek niet afdoende
om een grote sponsor boven
water te brengen en het heeft er
lang naar uitgezien dat er alleen
maar een open toernooi zou
worden gehouden. Op het
laatste moment kon er toch nog
een dubbelrondige zeskamp ge
organiseerd worden. Helaas
sloeg het remisevirus tegen wil
en dank van de grootmeesters
toe. Tiviakov en Milov wonnen
gedeeld het toernooi met zes uit
tien (beiden 2 winst, acht remi
se). Jeroen Piket speelde nog
een remise meer en verloor
eenmaal. Ook het open toer
nooi was een prooi voor de
Oost-Europeanen. Lichtpuntje
voor Nederland was Sipke
Ernst, die op overtuigende wijze
zijn derde meesterresultaat bin
nenhaalde en nu de titel mag
aanvragen.
Loek van Wely trok naar het
Spaanse Pamplona en behaalde
daar een derde plaats in een
toernooi categorie 13. Absolute
uitblinker was Morozevich met
een TPR van 2900. Hij haalde 8
uit 9. Tweede werd de Pool Kra-
senkov met 6 punten, terwijl
Van Wely weer een punt minder
had. Illescas en Sutovsky ein
W
JL
A
A
A
A
li
A
A
01
A
|P!
pl
W
IIWI
Pél
f\
|P!
A
IP1I
1
I
TÉ
A
A
A
A
'W
A
jas
A
ss
|P!
:;:l!
|PI|
P
ill!!
llllllll
w
A
A
A
A|
A
S
A
A
A
PI
I
digden op vijftig procent. Onze
landgenoot blijkt telkens weer
veel gevaarlijker te zijn met
zwart dan met wit. Ook in
Pamplona had Van Wely een
plusscore met zwart. Tegen de
Chinese Xie Jun speelde hij een
standaardpartij met de Sicilaan-
se Najdorf-variant. Het witte
initiatief loopt op niets uit en
zwart wikkelt af naar een ge
wonnen eindspel.
Xie Jun - Van Wely
l.e4 c5 2.Pf3 d6 3.d4 cxd4
4.Pxd4 Pf6 5.Pc3 a6 6.Le3 e5
7.Pf3
Rustig gespeeld. 7.Pb3 is scher
per.
7...Le7 8.Lc4 0-0 9.0-0 Le6
10.Dd3 b5 ll.Lxe6 £xe6
Een dubbelpion in het centrum
is over het algemeen niet zwak,
omdat bijna alle centrumvelden
onder controle zijn. Zwart is be
vredigend uit de opening geko
men.
12.Pg5 Dc8 13.f4 h6 (Zie dia
gram 1) 14.Ph3?!
Met het normale 14.fxe5 had wit
de stelling in evenwicht kunnen
houden. 14...dxe5 is gedwon
gen, omdat wit op 14....hxg5
15.exf6 gxf6 het storende 16.e5!
achter de hand heeft.
14...Pbd7 15.f5
Nu was het te laat om op e5 te
slaan, omdat er dan een mach
tig paard zou verschijnen.
15...Pc5 16.Lxc5 Dxc5+ 17.Khl
exf5
17...d5!? zag er aantrekkelijk uit,
maar de tekstzet is ook niet mis.
18.Txf5 Tac8
Legt de vinger op de zere plek.
De witte pion op c2 blijkt erg
zwak.
19.Tcl (zie diagram 2)
19.c3 was nauwelijks beter:
19...Dc4 20.Pf2 Dxd3 21.Pxd3
Pxe4 22.Pxb4 Lg5 met voordeel
voor zwart.
19...Dc4 20.Pf2 Dxd3 21.cxd3
Txcl+ 22.Pxcl Tc8 23.Pb3 a5
24.Pdl a4 25.Pd2 Tc2 26.Pfl
Pg4 (Zie diagram 3)
Met 26...Tel 27.Pfe3 Tal had
zwart al een pion kunnen win
nen. Van Wely ziet dat deze
pion niet wegloopt en aktiveert
zijn stukken eerst.
27.Pfe3?
Nu wint zwart eenvoudig. Het
beste was nog 27.h3 Tel
28.hxg4 Txdl 29.Kh2, maar
zwart wint ook dan met
29...Tal.
27...Pxe3 28.Pxe3 Te2 29.Tf3
Lg5 0-1
Na het gedwongen 30.Pfl Txb2
blijft er niets van de witte stel
ling over.
Tenslotte heeft Nederlands
kampioen Ivan Sokolov het
toernooi te Hastings gewonnen.
Met nog een ronde te gaan is hij
niet meer in te halen. Sokolov
heeft op het moment van schrij
ven 6 uit 8, anderhalf punt meer
dan Sadler, Speelman, Ponoma-
riov en Shipov.
FILATELIE
De uitgifte van Millennium- en/of 20-ste
eeuwzegels begint nu toch echt op gang te
komen. Steeds meer landen kondigen voor
later dit jaar emissies aan en naar nu blijkt
zijn er ook nogal wat landen die het vorige
jaar en zelfs in 1997 al begonnen zijn met
het uitgeven van Millennium-zegels.
Opvallend in dit hele veld is dat Groot-Brit-
tannië - overigens net zoals gemeld de Ver
enigde Staten en eind dit jaar België -wel
heel fors uitpakt. In totaal staan 25 sets Mil
lennium Stamps gepland: twaalf emissies
dit jaar, twaalf in 2000 en één finale-uitgifte
in januari 2001. Dit jaar zal elke maand een
serie van vier zegels worden uitgegeven. De
zegels zullen aftellend genummerd zijn: van
nummer 48 tot nummer 1, de laatste in de
decemberserie.
Het programma ziet er als volgt uit: 12 ja
nuari, inventors (o.a. de chronometer, foto
grafie en computers); 2 februari, travelars
(Cook, fiets en stoomschip); 2 maart, pa
tients (o.a. Florence Nightingale en penicil
line); 6 april, settlers (o.a. noormannen,
Mayflower en Australië); 4 mei, workers
(wol- en katoenhandel en scheepsbouw); 1
juni, fans (wereldbeker); 6 juli, citizens
(Magna Carta, vrouwenkiesrecht); 3 augus
tus, scientists (Newton, Faraday. Darwin); 7
september, farmers (aardappel); 5 oktober,
soldiers (burgeroorlog, oorlogsgraven); 2
november, christians (pelgrims, Wesley) en
7 december, artists (Shakespeare, Dickens).
De openingsset, die van 12 januari, staat
dus in het teken van uitvinders en verbeeldt
op symbolische wijze allerlei uitvindingen.
De eerste zegel (20p, nummer 48) heeft als
titel Timekeeping en verwijst ondermeer
naar de uitvinding van de chronometer. Op
de zegel een deel van de wereldbol, met de
nulmeridiaan over Greenwich en een deel
van een klok.
Verder hebben de zegels betrekking op de
ontwikkeling van de stoomkracht en de be
tekenis daarvan voor de industriële ontwik
keling (26p, nummer 47), de ontwikkeling
van de fotografie (46p, nummer 46) en de
ontwikkeling van de computer (63p, num
mer 45).
Veel landen (Ghana, uitvinders; Liberia,
kunstenaars en St. Vincent, operazangers)
zijn, zoals opgemerkt, al enige tijd in de
slag.
En verder:
Australië heeft 11 november al zijn derde
Millenniumserie uitgegeven. De eerste ver
scheen in februari 1997 en had als titel The
Discoverers (o.a. met Abel Tasman), de
tweede in maart 1998 A New Beginning en
de derde is Urban Transformation ge
noemd. Op de zegels beelden van steden
vroeger en nu: 40c, Wellington in 1841 en
1998, 80c., Auckland (1852/1998), 1.00 dol
lar, Christchurch (1851/1998), 1,20 dollar,
Westport (1919/1998), 1.50 dollar, Tauranga
(1880/1998) en 1,80 dollar. Dunedin
(1862/1998).
Guernsey, 10 februari 1998, wandtapijten;
Montserat, mei 1998, royalty en beroem
de personen van deze eeuw: Eva Peron, Pa-
blo Picasso, Wemher von Braun, David ben
Gurion, Jean Henri Dunant, Dwight Ei
senhower, Gandhi, Charles Lindbergh, Mao
The-tung, Eearl Mountbatten, Konrad Ar-
denauer, Anne Frank en John F. Kennedy.
Vaticaan, 24 maart 1998 (wel behandeld),
pausen ten tijde van heilige jaren 1300-2000
(deel I)
De laatste zegels van 1998 van:
Oostenrijk. 23 oktober, 175-ste geboorte
dag van de politicus Hans Kudlich (1823-
1917), 6,50 s., portret; 350-ste herdenking
van Eisenstadt als vrijstad, 7 s„ raadhuis en
stadswapen; 7 s.-zegel in de reeks Moderne
kunst, Mijn tuin, schilderij van Hans
Staudacher (*1923); 6 november, 6,50 s.-ze
gel in de reeks De wereld van het werk, ver
slaggeefster en persfotograaf; tweede zegel
int. postzegeltentoonstelling WIPA 2000 in
Wenen, 32 13 s„ o.a. historische postauto;
27 november, 7 s.-kerstzegel, Christus' Ge
boorte, detail van fresco.
Slowakije, 5 oktober, anti-drugzegel, 3 sk.,
symbolische voorstelling; 15 oktober, schil
derijen uit nationale musea, 10 sk., Land
schap van Martin Benka en 12 sk.. Vissers
van Ludovit Fulla: 3 november, 4 sk.-per
manente zegel, stedenreeks St.-Nicolaas-
kerk in Presov; 3 sk.-kerstzegel. De Drie Ko
ningen.
Tsjechië, 18 november, kerstzegels, 4 kc..
mensen op weg naar Bethlehem en 6 kc.,
vliegende engel; dierenriemzegels, 1 kc..
steenbok en 10 kc., waterman; schilderijen,
15 kc., schilderij uit de Italiaanse cyclus van
Jan Preisier (1872-1918) en 16 kc.. Spinster
van Josef Navratil (1798-1865).