Een 'Wits' aan de
muur is zeer gewild
Kerk Samenleving
Bisdom helpt met euro Vicaris-generaal Van Paassen pleit voor opheffen celibaa£
Leidsch Dat
ZATERDAG 9 JANUAR11999
REDACTIE DICK VAN DER PLAS
yon<
ROERMOND* nndpr dp «alariccpn \ran rn-ipc. Ii
Het bisdom Roermond gaat pa
rochies en kerkelijke instellin
gen in Limburg helpen bij de
invoering van de euro. Het bis
dom heeft daartoe als eerste
bisdom in Nederland een werk
groep Euro opgericht.
De meeste kerkbesturen be
staan uit vrijwilligers. Het bis
dom kan zich voorstellen, dat
niet iedereen weet hoe de over
gang van guldens naar euro's
moet verlopen. Vanaf 2002
moeten alle betalingen, waar
onder de salarissen van pries
ters. in de nieuwe munt worden
voldaan.
De kerkbesturen ontvangen
binnenkort een informatieboek
je over de invoering van de eu
ro. In 2002 komen overigens
ook munten in omloop met de
beeltenis van de paus. Het Vati-
caan gaat de euro wellicht als
officiële munt invoeren, zo liet
kardinaal Edmund Szoka, mi
nister van Financiën van het
Vaticaan. vorig jaar weten. Nu
gebruikt het Vaticaan in het be
talingsverkeer de Italiaanse lire.
ROTTERDAM ANP
Vrouwen en getrouwde mannen moeten priester
kunnen worden. Het huidige verbod in de
Rooms-Katholieke Kerk past in een 'politiestaat,
maar niet in de kerk', zegt dr. VV. van Paassen in
een vraaggesprek met het opinieblad De Bazuin.
Van Paassen (66) neemt donderdag afscheid als
vicaris-generaal van het bisdom Rotterdam.
Alleen ongehuwde mannen mogen priester
worden, omdat de RK-Kerk veronderstelt dat Je
zus niet getrouwd was en alleen mannen tot zijn
discipelen riep. Wat het ambt betreft lijdt de RK-
Kerk volgens Van Paassen aan een 'paternalisti
sche neurose'. Daarom mogen priesters niet ge
trouwd zijn en mag niemand over de wijding
van wouwen spreken, zegt de voormalige rech
terhand en plaatsvervanger van de bisschop. „In
de bijbel zie ik voor die stelling geen enkel fun
dament en in de kerkgeschiedenis alleen maar
een bepaald tijdgebonden fundament. Ik hecht
grote waarde aan het celibataire priesterschap,
maar ik acht dat niet belangrijker dan het sacra
ment van het huwelijk of van de eucharistie", al
dus Van Paassen. Hij zegt zo twintig pastorale
werkers en werksters te kunnen noemen die
voor de priesterwijding in aanmerking komen.
De toenmalige bisschop Simonis van Rotter
dam benoemde Van Paassen in 1973 tot vicaris-
generaal. „Ik heb de bisschop gelukkig voor en
kele rampen kunnen behoeden, vooral als hij
weer eens disciplinaire maatregelen tegen perso
nen wilde treffen", vertelt Van Paassen. „Ik heb
Simonis regelmatig voorgehouden dat de Vati
caanse interventiepolitiek, waaraan hij zelf zijn
benoeming te danken had, tot niets zou leiden."
De benoeming van een reeks conservatieve bis
schoppen in Nederland in de jaren zeventig en
tachtig riep bij veel gelovigen weerstand op.
pal
In 1988 werd Van Paassen opnieuw, nf3^
door bisschop Bar, benoemd tot vicariph1
raai. Het plotselinge vertrek van Bar iptz'
noemt Van Paassen een dieptepunt in zijf30'1
baan. Hij heeft er bij Bar tevergeefs oppe(
drongen niet te wijken voor de geruchti
zijn vermeende homoseksuele voorkeur. j()(
pe zag geen uitweg meer. Hij was dooT
voor berichten in de pers over zijn persJBlS
levenswandel." pD(
Sinds 1993 werkte Van Paassen ondpei
schop Van Luyn van Rotterdam. De 44-j»Lei
H .A. Verbakei volgt Van Paassen op. lug
jok\
pi te
Gr
aarl
ine
De opmerkelijke vondsten van de perschef van het aartsbisdom
Jan-Willem Wits: Who's afraid of God? was een gouden inval van tien minuten, hooguit.
FOTO CPD/MARCO HOFSTE
Zelfs CNN berichtte over Who's afraid of
God? Wits' idee werd wereldnieuws. De
rel werd aangewakkerd door geschokte re
acties uit kunstkringen en het geding dat de
Stichting Beeldrecht voerde om de poster
uit de handel te laten nemen. Wits: „Ik voel
de dat het goed was, dat het klopte."
Perschef Jan-Willem Wits van het aartbis
dom Utrecht viel op. De man die houdt van
verrassingen kwam onlangs met een voor
het bisdom verrassende mededeling: hij
had gekozen voor een nieuwe baan als
persvoorlichter van het Rotterdamse hoofd
kantoor van adviesbureau Moret Ernst
Young. Wits was door een headhunter be
naderd met de vraag of hij wilde sollicite
ren. „Het bedrijfsleven - oké. het is een ver
schrikkelijk cliché - is voor mij een nieuwe
uitdaging."
De 'licht hervormd' opgevoede Wits wilde
als jongetje dominee worden. Net als opa.
In zijn studententijd koos de Amsterdam
mer voor het katholicisme. Aanvankelijk
studeerde hij politicologie in Leiden, later
theologie in Utrecht. Hij voltooide geen van
beide studies, in het laatste geval omdat hij
met succes naar de baan bij het aartsbis
dom had meegedongen.
Schijnwerpers
De tijd van de grote verandering binnen de
katholieke kerk was al bij zijn aankomst in
gezet. De cultuuromslag van een naar bin
nen gerichte organisatie naar een meer op
de maatschappij georiënteerde kerk was in
volle gang. Wits beseft dat die ontwikkeling
hem in staat stelde te doen wat hij wilde en
zo het aartsbisdom Utrecht volop in de
schijnwerpers te plaatsen.
Wits greep de vrijheid met beide handen
aan. Binnen en buiten het aartsbisdom liet
hij van zich horen. De nieuwe huisstijl dong
mee naar de Nederlandse Huisstijl Prijs.
Terwijl de Rotterdamse bisschop Muskens
scoorde met het verhaal over hel stelen van
broden door minima, deed Wits dat met
zijn postercampagnes om jongeren naar de
kerk te halen.
Who's afraid of God? kwam in december
1997 tot stand in een één-tweetje met ont
werpster Marijke Kamstra. „We waren aan
het brainstormen en op een gegeven mo
ment kwam het gesprek op de vernieling
van de schilderijen van Barnett Newman.
Het was een gloeilamp-inval: van die mes
steken maak je een kniis, de titel Who's
afraid of Rèd, Yellow and Blue? werd veran
derd in Who's afraid of God?. Een gouden
inval van tien minuten, hooguit."
Achthonderd affiches werden in scholen
Wanneer hij eind februari aan
de Maliebaan de deur achter
zich dichttrekt is jan-Willem
Wits (30) drie jaar en vier
maanden perschef geweest
van het aartsbisdom Utrecht.
Niet de lengte van het
dienstverband zal kardinaal
Simonis en de zijnen Wits nog
lang doen heugen. Wel zijn
ideeën. Neem de bijna
wereldberoemde poster Who's
afraid of God?, of de affiches
met een naakt, zwanger
vrouwenlichaam. Wits blikt
terug op zijn vondsten en de
bewogen jaren die er het
gevolg van waren.
opgeplakt, media berichtten over de actie.
Pas toen dagblad Trouw er een groot voor
pagina-artikel aan spendeerde, brak het te
genoffensief van de Stichting Beeldrecht
los. De stichting en ook de directie van het
Stedelijk Museum tipten de weduwe van
Newman. Het verwijt: de poster week te
weinig af van het originele schilderij.
Wits: „Ze kwamen meteen met de eis van
25.000 gulden. Ik moet zeggen, ik trok wel
even wit weg. Shit, dacht ik. Ik had gedacht
dat als we de kleuren zouden veranderen,
we geen problemen zouden krijgen. Ach
teraf gezien hadden we misschien beter
meteen een advocaat kunnen inschakelen."
Heilig huisje
„Ik had wel gedacht dat de kunstwereld het
niet leuk zou vinden. We kwamen tenslotte
aan het heilige huisje van de beeldende
kunst. Rudi Fuchs had als directeur van het
Stedelijk Museum geroepen dat het vernie
len van het kunstwerk een moordaanslag
was. Dan komt een grapje natuurlijk hard
aan. Maar wij hadden snel de publieke opi-
tsd
nie mee. zeker omdat het de kunstwe
was die het verwijt maakte. Nota ben
kunst, die voortdurend de samenlevii
choqueert, provoceert en dan ook no|
met geloofsthema's! De omkering vai
venties, dat was de grap."
In het kort geding dat ervan kwam wi
aartsbisdom zich niet 'als watjes later n 3
blazen'. Na het aanvankelijke verlies z 01
het Amsterdamse hof in hoger beroep hie
zaak recht. En de poster? Daarvan wei111
er liefst 2500 verspreid. Ook niet-kath 1 e
ken wilden wel een Wits aan de muur °P
De tweede poster die veel in beweginj
bracht, was die van de naakte romp v 1
zwangere vrouw, van de navel tot het
van de borsten. Het was Wits eigentiji
aankondiging van de advent. De verst ™aa
ning leidde in november 1998 direct t ;ds
stormachtig media-offensief. Het aart 1
dom werd in de gaten gehouden. [s
Sommigen zagen er een erotische afb
ding in, anderen stoorden zich aan de
wijzing naar de zwangerschap van Mi 1
Wits: „Het naakt was op zich geen doi1
ling. We wilden iets met kerst op scho r(}e
de aloude boodschap van de geboortt
Jezus verbreiden onder jongeren. Het^
beeld brengen van het lichaam zelf, z<
naakte buik, heeft een heel sterke zegj h"
kracht, het is functioneel bloot. Wantl1
kun je nu beter de kwetsbare groei vai 1
menselijk leven in beeld brengen dan Je
eir
Groen licht cht
De ophef bleef verder beperkt tot een
gens niet in behandeling genomen kla
bij de Reclame Code Commissie. Opt
scholen werd de poster volgens Wits 1
minder aanstootgevend gevonden. „D l3r
zelf jong en ook opgegroeid in een tijt 8
waarin er heel anders tegen bloot wor :mj
aangekeken. Ik kan me voorstellen da 'B1'
dinaal Simonis er persoonlijk meer m en
mee had. Maar hij heeft er groen licht
gegeven, omdat hij ook zag dat de bot
schap voor jongeren was bedoeld."
Dat de katholieke boodschap wel besilai
aan jongeren die niet zijn opgegroeid efi
religie en geloof, ervaart Wits regelma -ro
„Tijdens de campagne hadden we eei
sprek met een aantal studenten. Vien
vijf hadden nog nooit van advent geht ns
En echt, ik overdrijf niet, laatst moestt nb
studenten kunstgeschiedenis in het G iel
rijneconvent een schilderij van Jezus'
siging beschrijven. Er was er eentje die
schreef: 'Daar hangt een halfnaakte m
met baard aan een stuk hout'."
Uit de
Foto uit de archieven
Foto's in deze rubriek kunnen worden nabesteld door binnen veertien dagen na plaatsing een ingevulde cheque
(geen overschrijvingskaart) ter waarde van vijf gulden (voor een exemplaar van 13 bij 18 in zwart wit) op te stu
ren naar het Leidsch Dagblad, t.a.v. Leidsch Dagblad Archieven, Postbus 54, 2300 AB Leiden of door contante
betaling aan de balie van het Leidsch Dagblad aan de Rooseveltstraat 82. U ontvang de foto binnen drie weken.
ANNO 1899
Maandag 9 Januari
LEIDEN Den Leidenaars staat een bijzondere,
aantrekkelijke avond te wachten, waarop wij de aan
dacht vestigen. Aanstaande Donderdag-avond zal in
de Stadszaal een buitengewone voorstelling worden
gegeven, waarin eenige 'moderne wonderen' zullen
worden getoond, welke - in verband met hetgeen wij
er van vernamen - inderdaad raadselachtig en on
doorgrondelijk mogen worden genoemd. Een heer en
twee dames geven, met grote vlugheid en veel han
digheid, verschillende staaltjes te zien van gedach
ten raden, getallen opgeven, geblinddoekt bepaalde
voorwerpen opzoeken, enz., enz., waarvan de uitvoe
ring aan het wonderbaarlijke grenst. Wij kunnen dan
ook ieder aanraden, die er maar éénig belang in
stelt, er heen te gaan en deze gelegenheid welke
zich niet dikwijls voordoet, niet ongebruikt te laten.
GEMENGD NIEUWS Te Rozendaal leeft, volgens
het 'Hdlb.', sedert drie jaar een jonkman, die in al
dien tijd geen nat of droog door de keel heeft gekre
gen. De 18-jarige Henri Van Reuzel. In 1895, als
metselaarsjongen in een in aanbouw zijnd huis werk
zaam, dronk hij bij vergissing uit een kruik met kar-
bol. De keel verbrandde en de slokdarm schroeide
dicht. Daar de jongen van honger had moeten ster
ven, werd door den dokter ter hoogte der maagstreek
een opening van een vingerdikte in het lichaam ge
sneden, waardoor voedsel in de maag werd gespo
ten. Als de andere huisgenooten nu het middagmaal
gebruiken, bedient deze wonderbare huisgenoot
zichzelf met een spuit waardoor hij vloeibaar voedsel
in de maag brengt. Alles bekomt hem goed en Henri
is even gezond als de anderen.
ANN01974
Woensdag 9 januari
LEIDEN De Sociaal Medische
Dienst van de Marine is verhuisd
en het gebouw aan hét Noordein
de staat leeg. Niet voor lang,
want het zal zeer binnenkort wor
den bemand en bewoond door de
stichting Vorming Werkende Jon
geren en de stichting Katholieke
(Kritische) Werkende Jongeren.
De barakken op het terrein zijn
gisteren afgebroken en ten dele
in brand gestoken door de ge
meente. Dat was nodig in ver
band met het doortrekken van de
geprojecteerde verkeerslus voor
de doortrekking van het Kort Gal
gewater als parallelweg van het
Noordeinde en via het voorterrein
naar het Noordeindeplein.
WASSENAAR In het Wasse-
naarse kindertehuis Maritima,
waar ongeveer drieëntwintig
meisjes onderdak vinden brak
gistermiddag brand uit op de bo
venverdieping waar o.a. het gym
nastieklokaal is gevestigd. De
brand, waarvan de oorzaak nog
onbekend is, veroorzaakte een
grote rookontwikkeling, waarvan
het verkeer op de kruising bij Den
Deyl hinder ondervond. Bij de
brand was alleen sprake van ma
teriële schade, de kinderen kon-
Het - tijdelijk lege - pand aan het Noordeinde waar tot voor kort de Sociaal
huisvest.
den tijdig naar een naast het ge
bouw liggende school worden
overgebracht.
LEIDEN Rond kwart over één
vannacht is brand uitgebroken in
het woonwagenkamp aan de
Haarlemmertrekvaart. Een grote
sta-caravan brandde geheel uit.
De schade werd door de brand
weer op zo'n 50.000 gulden ge
schat. Toen men de brand voor
een groot deel had geblust, ver
telde de eigenaar aan de politie
dat er munitie in zijn woonwagen
Medische Dienst van de Marine was ge-
FOTO ARCHIEF LEIDSCH DAGBLAD
lag opgeslagen, nl. handgranaten
en patronen. Onmiddellijk wer
den de brandgasten op veilige af
stand teruggetrokken. Maar toen
de brand tegen twee uur was ge
blust, was er nog niets ontploft:
er werd geen munitie gevonden.
L O F
LEIDSCH DAGBLAD
(Opgericht 7 maart 1860)
KANTOOR
Rooseveltstraat 82 071-5356356
Postadres: Postbus 54,
2300 AB Leiden
ABONNEESERVICE
Abonnementen 071-5128030
Geen krant ontvangen?
Bel voor nabezorging:
Ma. t/m/vr. 18.00-19.30 uur en
Zaterdag 10.00-12.00 uur 071 -5128 030
DIRECTIE
B.M.Essenberg,
W.M.J. Bouterse (adjunct)
J. Kiel (adjunct)
HOOFDREDACTIE
J.G. Majoor,
T van Brussel (ad/unct)
L.F Klein Schiphorst (adjunct)
REDACTIE
J. Rijsdam, chef redactie nieuwsdienst/kunst
W F Wegman, chef redactie Leiden
A.J.B.M. Brandenburg, chef eindred. regio
F Blok, chef eindredactie algemeen
W. van Wanrooy, chef a. i. red
Duin en Bollenstr
W. Spierdijk, chef sportredactie
T. Brouwer de Koning, chef Rijn- en Veenstr.
E.Straatsma, chef red. Regio Leiden
Redactie:
Hoofdredactie:
ADVERTENTIES
Maandag t/m vrijdag van 8.30 to !jn
rat
ABONNEMENTEN
bij vooruitbetaling:
per maand (acceptgiro)
per kwartaal (acceptgiro)
per half jaar (acceptgiro)
per jaar (acceptgiro)
Abonnees die ons een machtiging ve WE
het automatisch afschrijven van het< lta
geld, ontvangen 1,- korting per bet^j c
VERZENDING PER POST
Voor abonnementen die per post ijja
worden verzonden geldt een toeslag
aan portokosten per verschijndag.
'at
LEIDSCH DAGBLAD OP CASSET
ïilijk lezen, sfe gg
hebben of blind zijn (ol een andere
hebben), is een samenvatting vc
uit het Leidsch Dagblad op gt£c:
ONGEVALLENDIENST
Rijnland Ziekenhuis, vestiging St. Elisabeth. 24 u. per dag.
Dlaconessenhuis: maandag t/m vrijdag 08.00-17.00 u. (uitgezonderdt
Leids Universitair Medisch Centrum: 24 u per dag
Rijnland Ziekenhuis, vestiging Rijnoord geen ongevallendienst
INLICHTINGEN BEZOEKUREN ZIEKENHUIZEN
Diaconessenhuis: tel. 071 -5178178.
Rijnland Ziekenhuis, vestiging Elisabeth: tel. 071 -5454545.
Rijnland Ziekenhuis, vestiging Rijnoord: tel. 0172-463131.
Leids Universitair Medisch Centrum: tel. 071-5269111
