Unscom ontkent
spionage voor VS
Shahak zonder uniform minder populair
Nieuwe 'Speaker' zoekt consensus
Steun voor president Sierra Leone
Pelgrimage
Verzet binnen CDU
tegen eigen actie groeit
Europese Commissie laat
zich niet snel wegsturen
De neergang van Edith Cresson
NDERDAG 7 JANUARI 1999
155
7
ers lonty's racistische plannen onthuld
lestpypENDe reputatie van de beroemde Britse oorlogsheld veld-
van larschalk Monty Alexander is opnieuw besmeurd door de
.terr^hulling van documenten waaruit blijkt dat hij grote, racisti-
ie plannen had voor Afrika na de Tweede Wereldoorlog.
1 pnty diende in 1948 een serieus plan in bij de Britse Defensie-
\forn van het Afrikaanse continent een blank bolwerk te ma-
;wonh tegen het 'zeer grote mogelijke gevaar' van een goedgeorga-
tpeeijeerde en groeiende communistische beweging in Afrika. Tij-
isantns een twee maanden durende rondreis door elf Afrikaanse
iden in 1947 concludeerde hij dat de Afrikaan 'een complete
1de is en niet in staat zelf zijn land te ontwikkelen'. De papie-
1 werden onlangs, vijftig jaar na dato, vrijgegeven.
fghaanse oppositie wil einde oorlog
tMABAD De Afghaanse oppositie wil de burgeroorlog in het
rwoeste land beeïndigen. Daarom heeft zij de Taliban-rege-
ig voorgesteld een staakt-het-vuren in te stellen en een inte-
n-regering te vormen. Dat maakte de verdreven regering van
irhanuddin Rabbani gisteren bekend. ,,Wij bieden dit als op-
jsing voor de oorlog en we zijn klaar om dit met de Verenigde
Ities of een instelling die daar onder valt te bespreken", aldus
n woordvoerder van Rabbani, wiens regering nog steeds de
ghaanse VN-zetel bezet.
Icalan wacht proces in Italië
ifMDe Koerdische leider Abdullah öcalan (49) krijgt een
oces in Italië, wanneer hij niet naar een ander land gaat. Dat
ieft de Italiaanse premier D'Alema gisteren verklaard. Zo'n
oces is mogelijk op basis van de anti-terreurconventie van de
iad van Europa uit 1977, volgens welke landen terroristen uit
keren of zelf berechten. Turldje beschuldigt öcalan ervan ver-
ttwoordelijk te zijn voor dertigduizend doden in vijftien jaar
(rorisme tegen Ankara. Italië levert hem niet uit aan Ankara
ndat in Turkije de doodstraf bestaat. Geen ander Europees
nd blijkt öcalan te willen hebben. Italië hield de leider van de
anuaerdische Arbeiderspartij in Rome aan toen hij vanuit Rusland
et een vals paspoort probeerde binnen te komen.
lolesterende fans voor rechter
?en De vier Duitse vandalen die worden verdacht van de mo-
0^8 Statie van politieman Daniel Nivel tijdens het afgelopen we-
Idkampioenschap voetbal in Frankrijk, zullen eind april voor
i rechter komen op beschuldiging van poging tot doodslag en
ebrengen van ernstig lichamelijk letsel. De vier verdachten
|n tussen de 23 en 30 jaar. Nivel lag enkele maanden in coma
i is nog maar gedeeltelijk hersteld nadat hij na de wedstrijd
liitsland-Joegoslavië in Lens werd belaagd. Eén van de ver-
ichten wordt ervan beschuldigd Nivel met een reclamebord te
7N, jbben geslagen, een ander zou de weerloos op de grond lig-
jnde politieman met een traangasgranaat hebben geslagen.
tuiten ambassade kapotgeschoten
ftAMARiBODe Surinaamse politie heeft een man aangehou
denen die ervan wordt verdacht dat hij dinsdagavond met een
fchtgeweer enkele ruiten van de Nederlandse ambassade in
iramaribo kapot heeft geschoten. Volgens de politie pleegde
man een 'wanhoopsdaad'. Uit het onderzoek is tot nu toe
jbleken dat hij enkele maanden geleden uit Nederland werd
izet. In Paramaribo poogde hij herhaaldelijk, maar tevergeefs,
qq ;n nieuw visum voor Nederland te krijgen. De Nederlandse di-
lomatieke vertegenwoordiging in Suriname was in november
ie* 197 ook al doelwit van geweerschoten. Bij de ambassadeursre-
dentie werden toen twee schoten gelost.
sraëlische leger schiet Palestijn dood
ibronIsraëlische soldaten hebben gisteren bij een controle
post van het leger in het centrum van Hebron op de Westoever
in Palestijn neergeschoten die, zoals later bleek, een speel-
jedpistool bij zich droeg. De 20-jarige Bader Kawasmeh, die
jlgens zijn vader geestelijk gehandicapt was, overleed enige
ren later in een ziekenhuis. Sinds maandag, toen militante Pa-
Stijnen een aanslag pleegden op een kolonistenbusje, is in He-
jon een uitgaansverbod van kracht voor Palestijnen. Volgens
B radio had de Palestijn geen gehoor gegeven aan een her-
aald verzoek halt te houden en had de man zich tijdens zijn
tucht opeens omgedraaid met het getrokken pistool. De solda-
>n openden daarop het vuur.
/redesproces frustreert IRA-aanhang
fLFASTHet Ierse Republikeinse Leger (IRA) heeft gisteren ge-
taarschuwd dat het trage tempo van het Noord-Ierse vredes-
toces zijn aanhangers steeds meer begint te frustreren. Ook
eschuldigde het IRA, dat achttien maanden een staakt-het-vu-
ïn in acht neemt, de protestantse meerderheid ervan te probe-
ïn het vredesproces te ondermijnen. De Noord-Ierse katholie-
en en protestanten moeten op grond van het in april 1998 af-
esloten vredesakkoord een regering vormen. De beoogde lei-
er van die regering, de protestant David Trimble, weigert met
inn Fein te regeren zolang het IRA zich niet ontwapent.
Aanklachten tegen Castro ingediend
»rusCiviele partijen hebben gisteren bij de Franse justitie in
arijs drie aanklachten ingediend tegen de Cubaanse leider
!astro, onder meer wegens schending van de mensenrechten,
jdvocaat Serge Lewisch diende namens twee Cubanen een
anklacht in tegen Castro in verband met de executie van een
lubaanse functionaris in 1989 wegens drugssmokkel. Een Fran-
e fotograaf en een Cubaanse schilder, die gevangen hebben ge-
eten op Cuba, dienden aanklachten wegens schending van de
aenselijkheid in verband met de onderdrukkingscampagne te
en intellectuelen. De Cubaanse dictator wordt in de aanklacht
tschuldigd van 'grootscheepse en systematische martelingen
li onmenselijke daden, geïnspireerd door politieke motieven
tl gericht tegen een specifieke groep van de burgerbevolking'.
Butler zinspeelt op mogelijk vertrek
new york-washington ap-gpd
Unscom-directeur Richard Butler heeft in een interview
gezinspeeld op zijn vertrek. Tegen de Sydney Morning
Herald zei Butler vandaag dat hij zijn werk met veel ple
zier heeft verricht, maar overweegt ermee te stoppen
wanneer zijn huidige termijn op 30 juni afloopt. Butler
legde geen verband met de berichten in de Amerikaanse
pers dat Unscom in Irak spionagea^ctiviteiten zou heb
ben ontplooid voor de Verenigde Staten.
bruikmaking van afluisterappa
ratuur, gevoelige informatie in
over de bewegingen en de be
veiliging van de Iraakse leider
Saddam Hussein. Deze infor
matie zou vervolgens aan de
Amerikaanse inlichtingendien
sten zijn doorgespeeld.
Butler verklaarde gisteren in
New York dat de berichten 'vol
fouten' staan. Hij ontkende met
klem dat Unscom voor de Ame
rikanen gespioneerd heeft of
voor welke regering dan ook.
Hij gaf toe dat hij in 1995 'aan
vullende hulp' zocht van VN-
lidstaten 'teneinde de Iraakse
muur van verzet tegen Unscom
De Verenigde Naties zijn giste
ren in grote verlegenheid ge
bracht door berichten dat Uns
com, de speciale commissie,
die de laatste zeven jaar in Irak
toezag op de ontmanteling van
Iraakse massavernietigingswa
pens, spionagewerk verricht
heeft voor de Amerikanen.
Volgens de kranten Boston
Globe en Washington Post, die
zich baseren op anonieme
hooggeplaatste functionarissen
binnen de Amerikaanse rege
ring, wonnen inspecteurs van
Unscom, onder meer met ge-
te doorbreken'. „Eén van die
lidstaten was natuurlijk de VS",
aldus Butler. „Maar waar aan
vullende hulp is geboden, be
trof deze uitsluitend aangele
genheden die binnen het man
daat van Unscom vielen. Nooit
voor enig ander doel."
Een woordvoerder van VN se
cretaris-generaal Kofi Annan
ontkende gisteren dat hij over
bewijzen beschikt die de ernsti
ge aanklacht tegen Unscom on
dersteunen, iets dat in de be
richten wordt gesuggereerd.
Verschillende woordvoerders
van de Amerikaanse regering
beklemtoonden gisteren dat de
berichten volkomen onjuist
zijn. .Anonieme functionaris
sen die deze berichten bevesti
gen, hebben zich niet goed la
ten informeren, dan wel voor
het karretje laten spannen van
Saddam Hussein", zei woord
voerder James Rubin van het
ministerie van buitenlandse za
ken.
freetown dpa-afp-rtr
De Veiligheidsraad van de Ver
enigde Naties heeft het afgelo
pen nacht opgenomen voor de
belaagde president van Sierra
Leone, Ahmad Tejan Kabbah.
De Braziliaanse raadsvoorzitter
Amorim veroordeelde de rebel
len in het West-Afrikaanse land
en zei dat de democratisch ge
kozen president het volste ver
trouwen van de raad geniet.
De rebellen van het Revolu
tionaire Verenigde Front (RUF)
meldden gisteren de verovering
van de hoofdstad Freetown.
Maar de West-Afrikaanse vre
desmacht Ecomog en de Sierra-
leoonse regering spraken dat
tegen. Het presidentiële ge
bouw en talrijke andere gebou
wen in de hoofdstad zouden
nog steeds in handen van de
door Nigeria geleide vredes
macht zijn.
Inwoners van Freetown zei
den dat de rebellen de scepter
zwaaien in het oosten van de
stad en in delen van het cen
trum. Het westen en de rest van
het centrum zouden nog in
handen van de regering en de
15.000 militairen van Ecomog
zijn. In het oosten van de stad
waren afgelopen nacht af en toe
schoten te horen.
De commandant van de re
bellen, Sam Bockarie, bood
Ecomog gisteren een bestand
aan, maar dan moet RUF-voor-
man Foday Sankoh vrijkomen.
Deze werd in oktober wegens
een staatsgreep tegen Kabbah
ter dood veroordeeld.
washington «john wanders
correspondent
„In een poel van bitterheid
kunnen geen oplossingen wor
den gevonden voor proble
men." Met deze op verzoening
gerichte uitspraak accepteerde
de Republikeinse afgevaardigde
Dennis Hastert gisteren de
functie van 'Spealcer' in het
Amerikaanse Huis van Afge
vaardigden.
Het Huis van Afgevaardigden
heeft een bizar jaar achter de
rug, dat vrijwel geheel in het te
ken stond van de Lewinsky-af
faire. Het seksschandaal rond
president Clinton en de voor
malige stagiaire Monica Le
winsky, kostte uiteindelijk
Speaker Newt Gingrich de kop.
Zijn beoogde opvolger, afge
vaardigde Bob Livingston uit
Louisiana sneuvelde ook. Li
vingston trok zich uit eigen be
weging terug, enkele dagen na
dat uiüekte dat hij zijn vrouw
meermalen ontrouw was.
Hastert is een conservatieve
Republikein die acceptabel is
voor alle politieke vleugels in
zijn partij. Hij ligt goed bij het
bedrijfsleven en bij de conser
vatieve achterban van de Repu
blikeinen, die grote invloed
heeft op de partijkoers. Hij zal
zich in zijn nieuwe, invloedrijke
rol sterk maken voor traditione
le Republikeinse thema's als
verlaging van de belastingen en
versterking van de defensie. Hij
is een overtuigd tegenstander
van abortus en een trouwe
steunpilaar van christelijk
rechts.
De Speaker bevindt zich in de
top-5 van invloedrijkste func
tionarissen in Washington. Zijn
rol is een mix van 'scheidsrech
ter' en 'kapitein'. De functie
wordt per definitie vervuld door
de leider van de grootste fractie
in het Huis van Afgevaardigden.
Een belangrijke taak die op
de schouders van Hastert rust,
is het bijeenbrengen van de Re
publikeinse partij. De Republi
keinen veroverden in 1994 on
der leiding van Gingrich de
meerderheid in het Congres. De
partij bracht zichzelf vervolgens
grote schade toe met interne
twisten over de partijkoers en
over de te volgen strategie in de
Lewinsky-zaak.
Calcutta Een pelgrim rookt zijn pijp voor een afbeelding van Kali, de hindoegodin van macht. De man is op weg naar Gangasar, waar de ri
vier de Ganges de Golf van Bengalen ontmoet. Veel pelgrims nemen daar een 'heilige' duik in het water. Overigens gingen veel gelovige Hin
does de afgelopen dagen ook op pelgrimstocht naar een baby die met twee hoofden is geboren. In het hindoeïsme worden goden vaak afge
beeld als wezens met meerdere hoofden en veel ledematen. De behandelend arts van de baby wil 'geen commentaar geven op het geloof van
de mensen', maar hij moet overgaan tot een corrigerende operatie bij het meisje'. foto reuters jayanta shaw
berlijn peter van nuusenburg
correspondent
De omstreden actie van de
grootste Duitse oppositiepartij,
de CDU, tegen de versoepeling
van het burgerschapsrecht stuit
ook in eigen gelederen steeds
meer op verzet. Vier jonge
christen-democratische parle
mentariërs verwierpen gisteren
de handtekeningenactie waar
mee de CDU het voorstel van
de rood-groene regering om
buitenlanders een dubbele na
tionaliteit toe te staan, wil tor
pederen. „De actie roept mis
verstanden en een versimpeling
van de discussie over het
vreemdelingenbeleid op. De
CDU loopt bovendien het risico
door de actie maatschappelijk
geïsoleerd te raken", aldus het
viertal op een persconferentie
in Bonn. Zij sloten met hun kri
tiek aan bij het groeiend leger
van christen-democraten die
wezen dat de actie de vreemde
lingenhaat in Duitsland zal
aanwakkeren.
brussel anp
tieke druk weigert de Commis
sie vooralsnog de Franse colle
ga Cresson (wetenschap) te of
feren. Zij is beschuldigd van
vriendjespolitiek en fraude.
„We zijn één college en alleen
het voltallig college kan naar
huis worden gestuurd", zei de
voorzitter, die een 'koelbloedig'
optreden van de commissie ga
randeerde.
Santer zei verder dat er een
interne gedragscode in de maak
is met afspraken rond aanwer
ving en benoeming van naaste
medewerkers van commissaris
sen. Daarmee moet volgens
hem vermeden worden dat de
'onafhankelijkheid van de com
missarissen wordt belemmerd'.
De Europese Commissie zal
niet opstappen als een gewone
meerderheid in het Europees
parlement een motie van wan
trouwen tegen haar steunt. De
commissie ligt zwaar onder
vuur wegens beschuldigingen
van fraude.
Alleen als een tweederde
meerderheid van de 626 afge
vaardigden in het Europees
parlement (EP) de motie aan
neemt, stapt het dagelijks EU-
bestuur op. Dat maakte voorzit
ter Santer gisteren duidelijk. De
motie komt volgende week
donderdag in Straatsburg in
stemming. Ondanks grote poli-
iarbie gaat
7errari rijden
washington afp
Je Amerikaanse speelgoed-
tbrikant Mattel, producent
an Barbie-poppen, levert
innenkort zijn producten af
let daarop afbeeldingen en
nblemen van Ferrari's. Het
pncern heeft met de Itali-
99(anse sportwagenfabrikant
*n exclusieve overeenkomst
isloten.
Op de speelgoedbeurs van
'eurenberg, die over een
laand begint, zullen de eer-
al efce stukken speelgoed en
ïrzamelaarsobjecten (zoals
Iiort- en racewagens voor
Dlwassenen) te zien zijn
iet het embleem van Ferrari
rop.
Bij het speelgoed gaat het
iet alleen om de poppen als
arbie en Ken, maar ook om
PLAJ igpuzzels, knuffelbeesten
JD n autootjes. Ferrari zegt
net Mattel in zee te zijn ge-
DUfoan omdat dit concern als
1 r°fe speelgoedfabrikant be-
^y|end staat en weet om te
c2aan met bekende merken.
Dl
PORTRET
tel aviv ad bloemendaal
correspondent
Amnon Shahak is sinds giste
ren officieel kandidaat voor het
premierschap van Israël. De
oud-stafchef lanceerde de
campagne van zijn nieuwe
centrumpartij met een felle uit
haal naar premier Benjamin
Netanyahu. „Netanyahu is een
gevaar voor het land. Netanya
hu moet vertrekken", zei Sha
hak over de man die hij wil op
volgen.
Het duurde niet lang voor de
premier reageerde. Zijn gifpijl
boorde zich trefzeker in de
achillespees van de kersverse
politicus: de vaagheid van zijn
politieke programma. „De pre
mier heeft met spijt en teleur
stelling vernomen dat generaal
Shahak zijn verkiezingscam
pagne is begonnen met een on
verholen persoonlijke aanval,
in plaats van met het toelichten
van zijn opinies - als hij die
heeft", staat er in de verklaring
die hij zijn woordvoerder gis
termiddag liet voorlezen.
In Netanyahu's verklaring staat
verder dat het volk nog steeds
in afwachting is van 'klare taal'
van Shahak. Om hem daarbij te
helpen heeft de premier maar
vast een aantal vragen gefor
muleerd, die tegelijkertijd dui
delijk maken in welke richting
hij zelf zijn campagne zal stu
ren. „Steunt u de stopzetting
van het proces met de Palestij
nen tot Arafat aan al zijn ver
plichtingen voldoet?" vraagt hij
de nieuwbakken partijleider.
„Wilt u het proces bevriezen
tot Arafat zijn voornemen op
geeft een Palestijnse staat uit te
roepen met Jeruzalem als
hoofdstad? Bent u het eens met
het standpunt dat terroristen
die zich aan moord hebben
schuldig gemaakt, niet moeten
worden vrijgelaten? Verzet u
zich tegen een terugtrekking
van de gehele Golan-hoogte?"
Volgens Netanyahu heeft Ehud
Barak, de leider van de Arbei
derspartij, al negatief geant
woord op al die vragen, waar
mee deze zich 'uiterst links'
zou hebben opgesteld. „Waar
staat u, meneer Shahak."
Het antwoord is dat Shahak
voor het dilemma staat waar
mee alle leiders kampen die
'het centrum' of 'de eenheid
van het volk' zeggen te verte
genwoordigen. Duidelijke uit
spraken leiden automatisch tot
verlies van aanhang. Als Sha
hak openlijk zou zeggen dat
vrede met Syrië zal moeten
worden betaald met het terug
geven van de Golan-hoogte -
iets waar hij ongetwijfeld zelf
van overtuigd is - verliest hij
potentiële aanhang in de Li
kud. En wil hij stemmers van
links trekken, dan kan hij moei
lijk beweren dat de Golan eeu
wig in Israëlische handen moet
blijven.
Daarom sprak hij gisteren vaag
over 'een compromis met Syrië
over de Golan'. Van de stich
ting van een Palestijnse staat
zal het naar zijn zeggen 'uitein
delijk' wel eens kunnen komen.
Zijn vaagheid heeft ook te ma
ken met de tegenslagen die hij
ineens moet verwerken. Toen
hij nog onder de wapenen was
en geen politieke uitspraken
mocht doen, wezen de opinie
peilingen Shahak aan als de
grote favoriet voor het premier
schap. Maar nu zijn uniform
sinds een week dissen de mot-
tenballen ligt, neemt zijn popu
lariteit een minder gunstige
keer. Bekende politici die over
wogen met Shahak in zee te
gaan, krabben zich nog eens
achter de oren.
Oud-minister Dan Meridor
heeft gisteren de eerste affiches
laten ophangen met de tekst:
„We hebben behoefte aan een
nieuw leiderschap - kies Dan
Meridor als premier". Shahak
hoopt dat hij Meridor in de ko
mende weken alsnog kan over
halen zijn partij te steunen,
maar het probleem is dat beide
mannen de leiding willen. Ze
hebben de vage afspraak ge
maakt dat wie het hoogst
scoort in de opiniepeilingen
lijsttrekker en premierskandi-
daat mag worden. Shahak be
gon met een grote voorsprong,
maar Meridor zit hem nu al
dicht op de hielen.
Een andere politicus op wie
Shahak aast, is Jitschak Morde-
chai, de huidige minister van
defensie. Mordechai ligt over
hoop met Netanyahu, maar
heeft nog niet besloten of hij
zijn politieke heil buiten de Li
kud zal zoeken. De enige be
kende ex-Likudaanhanger die
openlijk Shahaks partij steunt,
is Roni Milo, de voormalige
burgemeester van Tel Aviv.
In de komende weken woedt in
Israëls politieke partijen de
strijd om de kandidatenlijsten.
De verwachting is dat de Likud
weer met Netanyahu uit de bus
zal komen. De verkiezing van
Barak in de Arbeiderspartij
staat ook zo goed als vast.
De Europese Commissie ligt
zwaar onder vuur. Vooral de
Franse oud-premier Edith Cres
son (64), verantwoordelijk voor
het onderwijs- en wetenschaps
beleid, is bij het parlement in
ongenade gevallen. De libera
len willen volgende week een
motie indienen waarin het af
treden van Cresson wordt ge-
eist. Wie*is te vertrouwen, wie
een potentiële verrader? De
laatste maanden moet Euro
commissaris Cresson, in op
spraak gekomen wegens veron
derstelde misstanden op haar
kabinet, zich intensief met die
vraag bezighouden. Tegen de
Brusselse correspondent van de
Franse krant Libération spande
zij een proces aan, nadat hij
had beweerd dat Cresson oude
vrienden, zoals haar voormalige
tandarts, aan lucratieve con
tracten had geholpen. Toen an
dere media zich voor de zaak
begonnen te interesseren, ver
moedde zij meteen een rechts
complot. „Is het toeval dat
vooral linkse commissarissen
op de korrel worden genomen?
vroeg ze zich af in Le Monde.
Het is niet voor het eerst dat
Edith Cresson. foto epa
Cresson de handschoen moet
opnemen tegen een in haar
ogen vijandig gezinde pers. Vol
gens haar vrienden was ze het
slachtoffer van niets minder
dan een 'media-lynchpartij'
toen zij in 1992 al na elf maan
den moest aftreden als de eer
ste vrouwelijke premier ooit in
Frankrijk. Publicitaire uitglij
ders hadden daar veel mee te j
maken. Zo vergeleek zij Japan
ners met 'werkende mieren',
schatte dat een kwart van de h
Britse mannen homofiel is, en
liet zich ontvallen dat ze 'geen
bliksem' om de beurs gaf.
Nu wordt haar 'vriendjespoli
tiek' verweten. Ambtenaren
binnen de Commissie beschul-
digden haar van 'nepotisme',
omdat zij belangrijke posten
binnen haar kabinet zou toebe
delen aan vertrouwelingen.
In haar strijd met de buiten- t,
wereld heeft Cresson de afgelo
pen weken opmerkelijk weinig
bijval genoten van haar directe i
collega's en politieke chef, San-1
ter. Pas gisteren verklaarde San- ji
ter openlijk dat alle Europese
Commissarissen zich solidair i
verklaren met de geplaagde
oud-premier uit Frankrijk.
Van burgemeester, minister
en premier werd Cresson dank-
zij de persoonlijke inzet van f
Mitterrand Europees commis-B
saris in Brussel, maar deze laat-1'
ste functie mag niet gehoopte
kroon op haar carrière beteke
nen.
brussel paul koopman
Republikeinse afgevaardigden hebben hun kinderen meegenomen bij de aanstelling van het nieuwe Huis
van Afgevaardigden. foto reuters ira schwarz
