'De waarheid zal
boven water komen'
TV
WEER
Herdenkingmunt voor Dial1;;
WOENSDAG 6 JANUARI 1999
COMMENTAAR
Voetbal op verzadigingspunt
Sepp Blatter, voorzitter van de wereldvoetbalbond FIFA, be
spreekt vandaag met IOC-baas Juan Antonio Samaranch zijn
plan om vaker een WK voetbal te organiseren: eens in de twee
jaar in plaats van eens in de vier jaar. Als Samaranch gevoelig is
voor het plan, zal het IOC voetbal wellicht uit het olympisch
programma schrappen en is voor Blatter de weg vrij zijn droom
werkelijkheid te laten worden. In het jaar dat de Olympische
Spelen worden gehouden, zal in die opzet ook een WK voetbal
plaatsvinden.
De plannen hebben groot verzet opgeroepen bij de Europese
bond UEFA en dat is begrijpelijk. De UEFA is organisator van
het EK voetbal en de lucratieve Champions League. Als het aan
Blatter ligt, wordt het EK een plaatsingstoemooi voor zijn mon
diale titelstrijd. Dat betekent diskwalificatie van het EK en dat
zal de UEFA niet accepteren. Ook als het gaat om het clubvoet
bal zijn de twee machtige organisaties eikaars concurrenten.
Met de uitbreiding van de Europa Cup-toernooien heeft de
UEFA al duidelijk gemaakt welke kant de organisatie op wil.
Over een paar jaar zal er naast de nationale competities een
Europese competitie bestaan. Dat betekent nóg meer wedstrij
den en nóg meer geld, want voetbal op televisie is nu eenmaal
een goudmijn. Maar hoelang nog?
Er gaat nog maar zelden een avond voorbij zonder dat de bal
rolt. Het verzadigingspunt is bijna bereikt, maar de FIFA lijkt
zich dat niet te realiseren. Het WK is juist zo leuk omdat het
maar één keer in de vier jaar wordt gehouden. Maar het gaat er
kennelijk niet om wat de liefhebers ervan vinden. Pas als de
sponsors (televisie) afhaken, zal Blatter tot inkeer komen.
O tijdeno zeden!
O tempora, o mores!, riep de Romeinse redenaar en filosoof Ci
cero ooit uit. O tijden, o zeden. Waarmee hij bedoelde: mensen
maak je toch niet druk, niets blijft bij het oude, wen maar aan
het idee dat met de tijden ook dezeden, normen en waarden
veranderen, accepteer dat, wat we nu nog abnormaal vinden
vinden we overeen tijdje wellicht normaal.
Zo was het in de Romeinse tijd, zo is het nu nog. Neem nou de
Nederlandse televisie. Wat is die veranderd zeg. de afgelopen ja
renSommige programa's die ze vandaag de dag uitzenden
zouden vroeger toch ondenkbaar zijn geweest? En die, oude tra
ge. truttige programma's van weleer komen ook zelden meer op
de buis.
Natuurlijk wist ik dat al lang, maar gisteren werd ik wat dat
betreft weer eens stevig met de neus op de feiten gedrukt. C'est
arrivé pres de chez vous, heette de film die RTL 5 gisteravond
uitzorui. Een fictieve documentaire over ene Ben. Niet het type
dat mooie meisjes kust en ten huwelijk vraagt. Nee, Ben is een
seriemoordenaar, die de een na de ander om zeep helpt. Eens
per maand keelt hij een postbode, i>oor al die pensioentjes die
hij rondbrengt. Zo komt Ben te weten wie er op zijn oude dag
warmpjes bij zit. En al die ouwetjes molt hij hij fiiis ook. Net als
het kind dat getuige is van de moord op zijn ouders. En de taxi
chauffeur die Ben naar een van zijn moorden bracht.
Uiteindelijk sneuvelt Ben zelf ook. En een handjevol familiele
den. En een vriendin van Ben. En alle leden van de camera
ploegdie Bens activiteiten filmden. Kortom: o tempora, o mo
res! Een cynische uitvergroting van alle geweld van vandaag de
dag. In zwartwit. Net als de films i>an vroeger. Waarnaar ik
door de enorme hoeveelheid geweld zowaar begon terug te ver
langen.
Dus pakte ik na afloop een oude Televizier uit mijn archiefje,
een exemplaar van 19 november 1960 om precies te zijn. Ik las
een bespreking van Julietta, ook franstalig en ook in zwartwit,
een film die de enige Nederlandse zender zou uitzenden. De in
houd is niet moeilijk te volgen. Julietta. die met haar moeder en
haar zusjes de vakantie heeft doorgebracht in het badplaatsje
Arcahon. heeft in die dagen ook kennisgemaakt met de Prins
van Alpen, een charmante veertiger, die in de ban van het jonge
meisje Julietta ten huwelijk heeft gevraagd. Het klinkt erg ver
leidelijk, maar zij kan er niet tegen als hij haar kust...
Inderdaad, de tijden veranderen. Kussen in plaats van kogels,
dat was toen de norm op televisie.
Uitzonderlijk hoge maxima
Het wordt bijna een cliché maar er is weer een gewichtig record ge
sneuveld. Nooit eerder in ons land is de temperatuur in het begin van
januari zo hoog geweest als gisteren. In het Limburgse Nijswiller werd
het maximaal 16,8 graden. Dat betekende een verbetering van het
landelijk decaderecord met bijna 2,5 graden. Van de KNMI stations
was Oost Maarland koploper met 16.4 graden. Het is deze eeuw alleen
ruim 50 jaar geleden, op 16 januari 1947, nog zachter geweest. Toen
steeg de temperatuur in Maastricht tot 17,2 graden. Dat was trouwens
midden in één van de strengste winters van de eeuw.
In onze regio werden gisteren ook uitzonderlijk hoge maxima gemeten.
Valkenburg bij Leiden boekte maximaal 13,8 graden,
Schiphol 13,2 en zelfs op het duinstation van Bloemen-
daal, op een steenworp afstand van de koude Noordzee,
werd het nog 12,1 graden.
Vandaag is het opnieuw heel zacht geweest maar voor het
weekeinde hangt een duidelijke ommezwaai in de lucht.
Op zaterdag trekt een depressie over onze omgeving naar
het zuidoosten. Aan de achterzijde van dit systeem koelt
de atmosfeer scherp af. De temperaturen gaan overdag
naar waarden dichtbij het vriespunt en s nachts komt het
tot lichte vorst. Verder zou er enige tijd sneeuw kunnen
vallen.
Op de lange duur zakt de straalstroom heel ver naar het
zuiden weg. Daardoor wijkt een nieuwe depressie naar het
zuidwesten van Europa uit terwijl ertussen Schotland en
IJsland een krachtig hogedrukgebied tot ontwikkeling
komt. Het gevolg is dat de wind volgende week uit het
oosten gaat waaien en de kou versterkt wordt. Kortom we
gaan van een Driekoningenlente (periode rond 6 januari)
naar een Antoonwinter (halverwege januari).
Morgen valt er tijdens de ochtend eerst nog enige tijd re
gen. 's Middags wordt het droog en komt de zon af en toe
tevoorschijn. De temperaturen stijgen nog tot rond 9 gra
den en er waait een matige, langs de kust eeri krachtige
wind uit westelijke richtingen. Morgenavond gaat het op
nieuw regenen en vrijdag zet het thermisch verval in.
jan visser
Ondenvijzer Harry Valkenier in gevecht met de BVD
De koude oorlog mag dan onderhand een decennium historie zijn, Haarlemmer Harry Valkenier zit er voor zijn gevoel
nog midden in. De onderwijzer voert al een jaar of dertien tegen de Binnenlandse Veiligheids Dienst een juridisch ge
vecht, volgens hem de nasleep van het al lang bijgelegde conflict tussen Oost en West. Zijn verhaal, dat vanavond uitge
breid wordt belicht in het tv-programma Dossier Weerwerk (Nederland 3, 21.03 uur), begon in 1985 op het strand van
Den Helder met de vondst van een onduidelijk pakketje. De marine keek ernaar en zag er niets in. Gealarmeerd door de
mededeling dat het bundeltje papier onder mysterieuze omstandigheden uit een Helders museum was ontvreemd, be
sloot Valkenier zelf op onderzoek uit te gaan. Voor hem is het bijna een uitgemaakte zaak dat hij inzage heeft gehad in het
logboek van een Russische onderzeeër, getorpedeerd door de Noorse marine. ,,De bedreigingen van een BVD-agent heb
ben mij strijdbaar gemaakt. De waarheid zal boven water komen."
MENSELUfess
Harrison Ford.
HARRISON FORD is de
te filmster van de AmeryoAft
gevolgd door wijlen Johi^le s
ne. Volgens een jaar ijk? geb
niepeiling, waarbij meflgeri:
duizend mensen word® zijl
dervraagd, vallen Fords igeb
kingen van onder andaan
diana Jones vooral goed le ve
geren tussen 18 en 2>il 1'
Wayne wordt gevolgd dolikei
Gibson, Clint Eastwood avert
Cruise. Eastwood was voider
nog de meest populaire 1
teur. Hoogst genoteerde nci
was JULIA ROBERTS, n
vijftiende plaats. £Li
uis I
pef
Persoonlijk zegt Harry Valke
nier geen geheimen te hebben,
de Staat der Nederlanden vol
gens hem des te meer. Dat de
BVD sinds jaar en dag speciale
belangstelling voor hem aan de
dag legt, is voor de Haarlemse
onderwijzer net zon vanzelf
sprekend gegeven als twee maal
twee vier is. Maar wat door de
jaren heen achter zijn rug om
zoal aan gegevens over hem
zijn verzameld, daarvan is hem
ondanks aanhoudende juridi
sche pressie weinig gewaar ge
worden.
„De Arob-procedure die ik heb
aangespannen om in het bezit
te komen van mijn BVD-dossier
heeft niet meer opgeleverd dan
een soort juridische peepshow
in de bibliotheek van Binnen
landse Zaken. Die zaak heb ik
gewonnen, maar de andere
partij heeft de uitspraak van de
Raad van State zo uitgelegd dat
mij inzage werd verleend in wat
ze van mij hadden. Of beter ge
zegd, wat ze beweerden van mij
te hebben."
Bij de Marine wordt de zaak
van het verdwenen Russische
logboek afgedaan als een sterk
overdreven en opgeklopt ver
haal. Het eertijds uit de kluis
van het Dorus Rijkersmuseum
gestolen document was van
'nul en generlei' waarde.'
Valkenier gelooft dat het pak
ketje, in 1985 op het strand ge
vonden door zijn kameraad
Pim Veltkamp, een veel minder
onschuldige lading droeg dan
Binnenlandse Zaken onveran
derd doet voorkomen. Ten eer
ste was daar een medewerker
van de Marine Inlichtingen
Dienst, die eerst ongemeen veel
interesse toonde voor de
vondst, maar na drie maanden
beweerde niets met de beschre
ven vellen te kunnen, omdat ze
onleesbaar waren. „Heel
vreemd, want met eigen ogen
heb ik de cyrillische, met brui
ne inkt op geel papier geschre
ven letters gezien. En zo blijft
het natuurlijk ook een hoogst
vreemde zaak dat het pakketje,
notabene op zijn advies opge
borgen in de kluis van het red
dingsmuseum Dorus Rijkers, zo
maar kon verdwijnen.
Toch al de natte vinger-theorie
aanhangend dat vriend Velt
kamp een logboek van een Rus
sische schip van het Helderse
strand had opgeraapt, werd
Valkenier in zijn vermoeden ge
sterkt na lezing van de recensie
van een boek, geschreven door
de Zweedse professor Leiten-
berg. „Die schreef dat volgens
een Sovjet-strategie geregeld
Harry Valkenier: „Andere mensen
by."
voorraaddepots werden aange
legd door Russische onderzee-
ers in neutrale wateren, een
goeie driehonderd meter onder
de zeespiegel. Dat gebeurde
volgens Miltenberg dan vooral
voor de fjordenkust van Noor
wegen. Hij schreef ook dat de
Noorse marine bij de vleet Rus
sische duikboten torpedeerde."
VPRO Radio achtte in de jaren
tachtig het verhaal van Valke
nier aannemelijk genoeg om
hem een twintig minuten du
rende belronde te gunnen. Na
enkele telefoontjes bemachtig
de hij het nummer van een
Noorse admiraal, die door Val
hebben een elektrische trein, ik zie deze kwestie onderhand als een hob-
FOTO UNITED PHOTOS DE BOER RICK NEDERSTIGT
kenier meteen op de bluf werd
genomen. „Ik heb hem uitge
breid gefeliciteerd met het suc
cesvolle bombardement van
een Russische onderzeeër. Hij
reageerde onmiddellijk dat de
Noorse marine dat niet had ge
daan'."
Een paar dagen later stond er
bij hem iemand op de stoep,
die zich uitgaf voor politie
ambtenaar. „Hij zei dat er iets
met mijn broer was. Maar die
kerel was nog niet binnen of hij
begon te vertellen dat Binnen
landse Zaken een telex had ge
stuurd met de vraag wie me
neer Valkenier toch wel was. Hij
zei ook dat er iets in stond over
een logboek en over een Russi
sche onderzeeër. Ik maakte
hem kenbaar dat alles maar
eens goed in de openbaarheid
moest komen. Op zijn beurt
dreigde hij over lijken te zullen
gaan, mocht zijn naam ooit in
de publiciteit komen."
„In reactie daarop heb ik de
toenmalige Haarlemse burge
meester Schmitz schriftelijk in
kennis gesteld van mijn onge
noegen over het optreden van
de bewuste politie-ambtenaar.
Schmitz schreef me terug dat
het een actie betrof van de Poli
tieke Inlichtingen Dienst, res-
Bovenste plank
Een gebouw krijgt soms wat voor mensen
meestal niet is weggelegd: een nieuwe
kans. Het Haagse zwembad De Regentes
beleeft zijn tweede jeugd. Het was achter
een onaanzienlijke gevel altijd al een
prachtige ruimte met vijftig strekkende
meter gechloreerd water. Proletarisch
Den Haag leerde er kort na de eeuwiuisse-
lingzoetjesaan zwemmen. Daarvóór
was het met die kunst erg slecht ge-
steld. Van fris water hield een arm
mens zich verre. Hoogstens een
keer per week in een teil voorde
kachel, waarin de familie met
zachte zeep in een snelle esta
fette achter elkaar zich enigs
zins reinigde.
De Regentes werd een monu
ment voor de emancipatie
van kansarmen. Ze stond
model voor vele Nederlandse
zwembaden die later kwa
men Wie zwemmen kon, nam
zijn lot al een beetje in eigen
hand. Tegenwoordig is De Re
gentes een theater. Beneden,
waar de douches waren, is nu de
garderobe. Het lange bad zeifis
de thuisbasis van Het Nationale
Toneel. Er gaat momenteel een
prachtige Hamlet. Ter hoogte van het die
pe is het schouwtoneel, waar de Deense
koningszoon na lang aarzelen tot zijn
niets en niemand meer ontziende hande
len komt. De bodem is een zandbak. Wij.
de toeschouwers, bevolken een tribune
die tot de nok reikt. Diep eronder was
vroeger het kikkerbad. Gespetteren gejoel
zijn verstomd. Nu klinken er de versla
vende verzen van Shakespeare, zojuist
door de Britten tot Man van het bijna ge
dane millennium benoemd. Ze hebben
op dat eiland kennelijk de hoop opgege
ven dat in de twaalf maanden die reste
ren, nog een evenknie van de grote Wil
liam zal opstaan.
Een zwembad en een theater hebben alles
gemeen. Allebei zijn ze een soort micro
kosmos van het echte leven. Bravoure en
angst heersen er. Wel eens de verlatenheid
van een klein jongetje waargenomen dat
voor het eerst in zijn leven van de bad
meester moet watertrappelen? Ooit de
doodsnood gadegeslagen van een klein
meisje op de lage duikpiank, ten prooi
aan de hoon van haar vriendinnen?
Maar ook ooit het lefgozertje aan het
werk gezien vanaf de hóge, inclusief een
salto achterstevoren? Drama tot waar het
oog reikt. In de kleedhokken en daarbui
ten moet men goed op zijn spullen letten.
Gemengd zwemmen doet bij elke genera
tie opnieuw gemengde gevoelens ontlui
ken. Kortom, het zwenibad is het leven
ingedikt tot zijn kern en daarmee het to
neel van het hoogste niveau. Daarom
moet een stad alle oude zwembaden
koesteren en omscholen tot theater als het
chloor de tegels al te zeer heeft aangevre
ten.
Het is niet van vandaag of gisteren, dat
recyclen van gebouwen. Van heidense
tempels maakten we kerken. Die werden
op hun beurt weer omgebouwd tot mos
kee of omgekeerd. Ga maar in Rome kij
ken oflstanboel en Cordoba. Er is heel
wat wat verbouwd, vertimmerd en plat
geslagen in het kader van het ware geloof
van de dag. Op altaar en preekstoel is al
tijd veel toneel gespeeld. Dat stopte ab
rupt toen ze de eerste kerk gingen ombou
wen tot meubelboulevard.
Maar een oud zwembad blijft echt een
schouwburg. Hamlet daalde in de Haagse
Regentes een steile trap af. Het was of hij
met de ogen dicht van een duikpiank
stapte in een bassin zonder water op weg
naar zijn vernietiging. Hoog boven het
kikkerbad was ik getuige van een drama.
Van de bovenste plank.
sorterend onder de BVD. Voor
mij was de maat helemaal vol,
toen ik erachter kwam dat die
kerel ook in de buurt naar mij
was gaan informeren."
Valkenier zegt anders dan an
deren te zijn. De meeste men
sen die ooit mot hadden met de
BVD, hielden zich nadien ge
deisd. Hij dus niet. „Maar ik
sleepte de ene na de andere
BVD-er voor de rechter. En dat
zijn ze niet gewend. Gelijk pis
sebedden handelen die lui al
tijd in het duister."
Hij ontkent ten stelligste een
querulant te zijn. En voor zo ver
Valkenier het kan inschatten
vrienden en collega's al even
min. „Dat komt, omdat ik tel
kens mijn gelijk heb kunnen
halen bij de rechter. De eerste
Arob-zaak die ik destijds glans
rijk won, was eigenlijk een
doorbraak. Omdat bleek dat de
Nederlandse wetgeving niet
spoorde met allerlei Europese
verdragen over mensenrechten.
Dus moest er een nieuwe wet
aangaande de BVD worden ge
maakt. Dijkstal heeft dat be
loofd, maar inmiddels is hij mi
nister af en zijn we vier jaar ver
der. Kennelijk zitten ze in Den
Haag erg met deze zaak in de
maag."
De 48-jarige Haarlemmer denkt
te weten waarom. Al surfend
over de elektronische snelweg
vond hij onlangs op Internet
een website van het Russische
Nikitincomite. „Ik las dertien
kantjes over ongelukken met
Russische kemonderzeeërs. Het
kan dus zijn dat het logboek af
komstig is van een Russische
kernonderzeeër, die ergens ra
dioactiviteit ligt te lekken. Nie
mand hoeft zich zogenaamd
ongerust te maken, maar om
dat Nikitin al die ongelukken
keurig in kaart heeft gebracht,
is wel de doodstraf tegen hem
geëist. Niet alleen vanwege de
aantasting van mijn goede
naam, maar ook voor hem zet
ik hier zijn missie voort."
De zaak heeft Valkenier veel
tijd, maar geen gulden gekost.
„Sterker nog: ik hou er nog geld
aan over. Op humanitaire gron
den is BVD-slachtoffer Wilman
vijftig mille schadevergoeding
geboden. Hetzelfde bedrag
claim ik als niet alle stukken
over mij op tafel komen. Ik
weet dat mijn tegenstrevers een
lange adem hebben. Maar ik
kan het ook heel lang volhou
den, hoor. Andere mensen heb
ben een elektrische trein, ik zie
deze kwestie onderhand als een
hobby."
GERARD VAN PUTTEN
Sinds kort is in het Groning^
plaatsje Usquert het succef a 1
telecomadviesbureau BenO
gevestigd. Op zich niet zo tr.e
der, ware het niet dat Bend"®
wordt geleid door BEN WOr
DRING, een jongen die nai'
lijks oud genoeg is om een ftl
tenwijk te mogen lopen. Be
dertien jaar. Zijn carrière k'
een stroomversnelling na ei
treden in het VARA-prograr
Kassa. De jeugdige ondernj1®1,1
oogstte daar veel bewonder
met zijn Internetsite over gc
koop bellen. Een groot telef
bedrijf bood hem gratis eeri^11
bare 'domeinnaam' aan, dir^
ook nog eens zelf mocht ki^rt
Dat werd 'www.bellen.com nt
der deze naam is advertereifwa
toegestaan, iets wat op eeni
male site verboden is," zeg|
,,Zo kan ik dus geld verdier|0|
Omdat hij te jong is om off ir
eigenaar te zijn, staat BenC^c
de Kamer van Koophandel j
gistreerd op de naam van zitec
moeder. De bedrijfsvoering! v£
hij echter zelf in handen. Z<irsl
geit de ondernemende brugjm[
ser de advertenties en is hijjr 4
voor een groot telecombedr|
Ben laat op zijn site zien biyvc
je het goedkoopst kunt bellij],
r
sp
ad
lijk
Veertienhonderdtachtig roagir
een voor elke dag dat ze mdzoi
kaar omgaan, hebben een iele
in het Italiaanse Verona er een
toe kunnen bewegen haar tjeri
te herzien om haar verloofd! oi
bons te geven. De afgewezed
ROBERTO liet een bloemisoel
rozen bezorgen in het restai
waar zijn geliefde ALESSAI
met haar familie zat te dine T
De laatste bloem bezorgde
genhandig, gezeten op een
paard. Vervolgens smeekte a
haar te trouwen. Alessandn
dankte hem vriendelijk en i
het diner voort. De bloemis
Verona hield aan de misluk
missie zo'n 12.000 gulden
»i
ng
HAN MULDER
Michael Sedgewick, directeur van de Britse Koninklijke Munt, confsl
leert een aantal munten van vijf pond die gisteren wereldwijd weri°l
uitgegeven ter nagedachtenis van de in 1997 overleden prinses D*el
Haar portret in profiel is afgebeeld op de ene zijde, aan de andere f11
staat een afbeelding van prinses Elizabeth (midden rechts). De mu'n
die gisteren in New York werd 'gelanceerd', wordt aangeboden vo*"
rond de dertig gulden, de werkelijke waarde is rond de vijftien guljv
De opbrengst wordt verdeeld onder de liefdadigheidsdoelen waar)
Diana zich inzette. fori*1'
