Schalmei van het mooie lied
ZONDAG OPEN
Zwarte handel floreert bij Van Gogh
n
Een zeemanskoor klinkt zo stoer'
Cultuur& Kunst
Schone
Schijn
ATERDAG 2 JANUAR11999
Indipenza: doeken en kijkkistjes
leiden In de galerie van Kunstcentrum Haagweg 4 in Leiden is
vanaf volgende week vrijdag de tentoonstelling Indipenza te
zien, met werk van Valerio de Angelis, Casper van der Kaay,
Ernst Kamphuis en Halbe Nicolai. De Italiaanse duizendpoot
Valerio De Angelis heeft inmiddels vele internationale exposities
op zijn naam staan. Hij maakt figuratieve kunst, van grafiek tot
sculpuren. De Leidse kunstenaar Casper van der Kaay besloot
an- zich na een carrière als fotograaf toe te leggen op de schilder-
in, kunst. Op de expositie zijn van hem olieverfschilderijen van
s' eenvrouwenfiguren te zien, net als van Halbe Nicolai. Ernst Kamp-
4,5Chuis maakte, vaak van voorwerpen die hij op straat vond, intri-
jnd, gerende kijkkistjes. De opening van de tentoonstelling, vrijdag
nburgpm 18.00 uur, is tegelijkertijd de nieuwjaarsreceptie van Kunst-
teurs centrum Haagweg.
jnh> Bezoekersrecord voor Kunsthal
Rotterdam De Kunsthal in Rotterdam kan voor 1998 een abso
luut record aan bezoekers bijschrijven. Maar liefst 336.466 men
sen namen een kijkje in de tentoonstellingsruimtes. De succes
volle tentoonstelling '100 jaar M.C. Escher' droeg in belangrijke
mate bij aan het record. Vanaf de opening op 12 september tot
nu trok deze tentoonstelling meer dan 185.000 bezoekers.
Escher is verlengd tot en met 10 januari. De Kunsthal denkt ook
n fiij-voor 1999 een grote publiektrekker in huis te hebben: de ten-
onne(toonstelling 'Picasso, kunstenaar van de eeuw' die vanaf het
;chijrvooriaar te zien is.
(fjBoze geesten uit Japan
Groningen» Mingei, oftewel Japanse Volkskunst, is het onder
werp van een tentoonstelling in het Groninger Museum. Jeffrey
Montgomery bouwde in twintig jaar tijd een grote verzameling
op, die bestaat uit maskers, textiel, votiefbeeldjes en voorwerpen
van hout, metaal, keramiek en banboe. Op de foto een masker,
voorstellende een boze geest, uit de zestiende eeuw. Mingei is te
zien tot en met 3 maart. foto anp
Helmut Lotti wil alles zo goed mogelijk doen
Ook een Big Star kan fra
giel zijn. De Helmut Lotti
die ons aanvankelijk ver
schijnt, doet vermoeden
dat hij met slechts twee
streepjes op zijn pyjama
kan volstaan. Ruim verbor
gen in een winterse jas
komt hij zo kleintjes over,
dat je bijna giechelend zou
willen gaan zoeken waar
die grote stem dan wel zit.
Als hij even later in de
kleedkamer bezig is zijn
daagse pak te verwisselen
voor het rokkostuum van
de zanger Lotti, en gemoe
delijk met bloot bovenlijf
vragen beantwoordt, dringt
zich echter ineens het
beeld van de wielrenner
Joop Zoetemelk op. Een op
het oog iele verpakking
waarin toch heel veel
kracht en pezigheid zit.
den haag frans happel
Nog zoiets. In de souvenir-pro
gramma's en ander glanzend
uitgevoerd publiciteits-materi-
aal ter promotie van de Belg die
in slechts enkele jaren een be
hoorlijk stuk wereld veroverde,
staan zo vaak de woorden 'gui
tig' en 'schalks', dat het idee
voedsel krijgt dat Lotti een ach
teloos flierefluitertje is. Dat is hij
niet. Helmut Lotti heeft name
lijk voldoende doorgedacht om
zichzelf een imago te scheppen.
Heeft geconcludeerd dat het bij
zijn publiek heel prettig kan
overkomen als hij zo gewoon
mogelijk doet. Dat het hem het
beste gaat, als men hem be
schouwt als een bescheiden,
aardige jongen die erg mooi
liedjes zingt en een plezierige
aaibaarheidsfactor bezit. „Het
gaat er om dat ik mijn ding op
het podium goed doe en me be
schaafd gedraag tegenover mijn
fans en de pers".
Gesteund door zijn manager
Piet Roeien is de vroegere Elvis
Presley-imitator Helmut Lotti
sinds 1995 als de lichte zanger
van het populair klassiek in snel
tempo een concern geworden.
Met inmiddels wereldwijd bijna
vier miljoen verkochte cd's. Met
een knappe verkoop van aller
hande bij-artikelen, tot en met
handdoeken en badjassen en
zelfs doosjes met Voice Pearls
('Voor een frisse en heldere
Helmut Lotti: „Ik wil gewoon leuke liedjes blijven maken.'
stem', pour une voix fraïche et
cristalline') toe. En met een
massaal publick.
Misschien kenschetst die Hel
mut Lotti zich wel het beste, als
we te praten komen over ambi
tie. „Natuurlijk ben ik bezig om
het allemaal zo goed mogelijk te
doen. Natuurlijk heb ik veel am
bitie. Toch is die nietalles verte
rend of zo. Als ik nu zes dagen
in de week aan het werken ben,
dan heb ik de zevende dag
graag voor mezelf. Eh, tot ik
hoor dat er in een bepaald land
nog maar zoveel cd's zijn ver
kocht. Dan heb ik iets van: we
moeten daar iets doen, we móe
ten daar iets dóen en daar wil ik
dan die zevende dag gerust aan
spenderen."
En: „Er zijn mensen die beter
zingen dan ik. Er zijn véél men
sen die beter zingen dan ik.
Waarom ik dan toch zoveel suc
ces heb? Eh, ik weet het niet
precies. Door mijn gedreven
heid, denk ik. En door de onge
dwongen manier waarmee het
team en ik met muziek omgaan.
We proberen het allemaal zo
goed mogelijk te doen, dus
kwaliteit te behouden en toch
een eenvoudige benadering te
vinden".
Waar moet dat op den duur
naartoe?
„Ik heb geen einddoel. Ik wil
gewoon leuke liedjes blijven
maken. En dan zijn er een paar
foto gpd
dromen. Ik zou bijvoorbeeld
graag eens een show doen met
van alle soorten muziek er in en
daar een cd van maken, met
nog meer eigen materiaal daar
op dan op de cd's tot nu toe. Ik
zou ook graag een musical wil
len doen. Nee, niet op de scène,
een muzikale film en dan daar
in de hoofdrol zingen. Mis
schien kan ik daarvoor ook zelf
een paar nummers schrijven,
maar ik heb geen zin om ook
zelf het verhaal uit te vinden. In
zoverre: dat zou ik wel willen,
maar ik denk dat ik er te weinig
verbeelding voor heb. Want
voor die verbeelding moet je er
dan echt voor gaan zitten, niet
te veel andere zaken omhanden
hebben. Welnu, op dit i
is het iets te druk om veel na te
denken".
Na twee speciale kerstconcer
ten van Helmut Lotti, vorige
week in Den Haag, wacht Ame
rika op hem. Voor het eerst New
York. Ook een droom? „Ja. Maar
zeker ook is het de kick. Vooral
de kick. Omdat iedereen altijd
zegt dat het niet kan, een gewo
ne Belg die succes haalt in Ame
rika. Om dan te kunnen zeggen:
kijk, het kan dus wel. Eigenlijk
alleen maar daarom. En dan
mag me dat nog geld kosten
ook. Dat vind ik niet het belang
rijkste. Het is veel meer het eer
gevoel. Hoewel dat bij mij nooit
in ziekelijke mate aanwezig is
geweest. Want als het mislukt:
dan heb ik pech gehad en ver
der is er niets aan de hand."
Wordt het nu tijd om het nog
even te hebben over dat 'guitig'
en 'schalks'. Hoe moeten we dat
begrijpen? Helmut Lotto lacht
fijntjes. „Ik maak nogal eens
grappen. Als ik in een moeilijke
situatie zit, dan werk ik mijzelf
er soms ook uit met een grap.
Mensen schijnen dat nogal leuk
te vinden. Adrem zijn? Ja, dat is
het. Ik ben af en toe wel adrem,
ja. Soms iets té, misschien."
Dat vraagt om een voorbeeld.
Stilte. Dan: „Poehh. Op dit mo
ment ben ik geloof ik niet zo
adrem. Sorry hoor." Vervolgens:
„Ja, ik ben ooit eens mijn tekst
kwijtgeraakt. Toen ben ik op de
grond gaan liggen. Of dat adrem
is weet ik niet, maar iedereen
vond het toch wel grappig."
Kan Lotti zijn publiek karak
teriseren? „Mijn publiek is ie
dereen. Een op de drie families
in België heeft mijn eerste klas
sieke cd in huis. Dus ik denk dat
iedereen er van houdt. Er zijn
heel gewone mensen die graag
mooie liedjes horen. Ja, ik denk
dat dat het is. Mensen willen
liedjes horen. En ik pro-
e die te geven. Dat gaat in
België wat makkelijker dan zeg
maar bij u, in Nederland. In
België zijn ze al op voorhand
enthousiast, in Nederland zijn
ze eerst kritisch, tot ze er zeker
van zijn dat het goed is."
Het trefwoord 'discipline'
stond ook nog op ons lijstje. „Ik
heb alleen discipline voor de
dingen waar ik zin in heb. Vroe
ger op school had ik geen disci
pline. Maar ik stond 's morgens
wel om vier uur op om twee
honderd kilometer te gaan fiet
sen. Ja, wielrenner was ik, nou
ja, wielertourist. En ik fiets nog
steeds. Heerlijk'"
beer z
Zomerfestival
Amsterdam:
kruisbestuiving
amsterdam gpd
Het Koninklijk Concertge
bouworkest werkt deze zo
mer samen met de band
van Winton Marsalis in een
Ellington-programma. En
kele dagen later treedt het
orkest op met het Kronos
Kwartet ('het strijkkwartet
in spijkerbroek in een
werk van Morton Feldman.
'Kruisbestuiving' en
'nieuw publiek' zijn de sleu
telwoorden. In de zomer
van 1999 organiseren het
Concertgebouw en het Con
certgebouworkest samen
een Amerikaans festival (22
juni tot 4 juli), 'American
Adventures' getiteld. Voor
muziekliefhebbers wordt
het een alternatief voor het
Holland Festival, dat in zijn
nieuwe beleid aan de toon
kunst geen hoge prioriteit
geeft. Concertgebouworkest
en Concertgebouw: ze heb
ben dagelijks met elkaar te
maken. De een huurt bij de
ander. Maar voor het eerst
organiseren ze samen een
evenement. Het risico wordt
gedeeld.
Concertgebouw-dirtec-
teur Martijn Sanders: „Het
plan dateert van het Mahler
Feest in 1995. Dat ging van
ons uit, maar het orkest was
er natuurlijk sterk bij be
trokken. We dachten toen:
we moeten dit idee verder
uitwerken. Maar door de
drukke programmering van
gebouw en orkest duurde
het even".
De EUington-bewerkin-
gen die het Concertgebouw
orkest op 24 juni speelt zijn
van de hand van Winton
Marsalis. Eerder, op 22 en
23 juni, treedt Marsalis als
trompettist op met het Lin
coln Center Jazz Orchestra.
Er zijn in het Concertge
bouw ook concerten door
het Arditti Kwartet, het Kro
nos Kwartet, het Asko En
semble en de zangeres Syl
via McNair. De program
ma's bevatten werk van on
der anderen Gershwin, Car
ter, Zappa, Feldman, Reich,
Bernstein, Ives en Barber.
En Philip Glass komt in de
Grote Zaal enkele van zijn
Etudes voor piano spelen.
Het Concertgebouworkest
sluit het festival op 4 juni af
met een concert in het Von
delpark, geleid door Leo
nard Slatkin, de 'centrale di
rigent' van 'American Ad-
ylark our words! Ook dit jaar zal
iet Leidse culturele leven weer
lansen op de maat van oma's
breipennen. Er staat dan wel
len nieuwjaar voor de deur,
naar daarmee zijn de oude me-
jgheid en gezapigheid nog niet
verdreven. Want laten we eerlijk
tijn: het culturele leven ligt hier
au toch al jarenlang zieltogend
tan het infiius. Pechtold de
Trotse trommelt bijna met zijn
ruisten door zijn borstkas heen;
^u/ifUveren veren worden als zet-
pillen toegediend, maar het
blijft kaalslag alom. Wie op cul-
et °luurgebied werkelijk aan zijn
trekken wil komen, moet nog
oen steeds spoorslags naar Amster-
t. Leiden bruist? Ja. Maar als
ben aspirine.
aP°Hébben wij eigenlijk Leidse
rdeitainstenaars? Als je het beleid
ggeltan Stedelijk Museum De La-
y j;enhal bekijkt, kan er maar één
■antwoord zijn: ja, maar alleen
ial^ode. Ook dit jaar zal er daarom
opnieuw geen overzichtsten-
ifcsWoonstelling zijn van het werk
genvan schilders als Jacques Turk
r ,en Willem van Scheijndel. Bin-
e tan de Nederlandse culturele
tertelite zoemen hun namen in het
)r //rond, maar hier, binnen de sin-
te //fie's- wordt die gesmoord door
het kussen der onverschillig
heid. Men gaat bij De Lakenhal
op zeker met exposities van
en kunstenaars die in de loop der
uu/fijd naam hebben gemaakt. Niet
ll(Ujdie enge nieuwlichterij!
0, ja, borrelvrienden en -vrien
dinnetjes van De Lakenhal, on-
cer-gevaarlijkenaar-de-ogen-kijker-
e. fltjes, krijgen af en toe ruim baan
ijk om te exposeren. Maar voor
weerbarstige kunstenaars als
er Van Scheijndel en Turk gaat de
yerjdeur van het museum op de
ts- grendel. 'Nee, hoor, aan de deur
or /(Wordt niet gekocht', zegt bellen-
j/. /JQeisie Bolten. Ouwe koek
wordt in huis gehaald, werk van
""Jschilders wier stoffelijke over*
de schotten allang zijn verwaaid.
p Maar een levende Leidse schil-
J;0(der, dat wil zeggen: een schilder
die een beetje controversieel is
Een Leids cultureel leven. Dat is net zoiets als een leven na de dood. Je moet wel heel wanhopig zijn om erin
te geloven. archieffoto taco van der eb
Leiden bruist? Ja, als een aspirine
washington
Handelaren in kaartjes voor de
grote tentoonstelling van schil
derijen van Vincent van Gogh in
de National Gallery in Washing
ton verwachten morgen, op de
laatste dag van de tentoonstel
ling, flinke winst te maken.
Maar dan moeten ze wel bereid
zijn om in de vroege ochtend
enkele uren in de vrieskou door
te brengen.
Het museum geeft iedere dag
vanaf 11.00 uur 's ochtends
2.000 vrijkaartjes uit, met een
maximum van vier per persoon.
De handelaren proberen die
vrijkaartjes te bemachtigen. Al
snel na de opening van de ten
toonstelling op 4 oktober vroe
gen kaartenbureaus 125 dollar
per kaartje (238 gulden), maar
woensdag waren er op de zwar
te markt kaartjes te koop van 20
tot 40 dollar (38 tot 76 gulden).
Morgen zal de rij voor het mu
seum zich naar verwachting om
6 uur 's ochtends gaan vormen.
„Is zondag de laatste dag? Dan
gaat de prijs omhoog tot 100
dollar", zei een kaartjesverko
per. In de afgelopen dagen
strekten de rijen zich uit tot zes
blokken om het museumge
bouw.
Als de tentoonstelling haar
deuren sluit, zullen meer dan
450.000 bezoekers de werken
van Van Gogh hebben gezien.
De schilderijen - 'Van Goghs
i Van Gogh' - zijn geleend den de Van Goghs in Los Ange
les tentoongesteld. Meer dan
eenderde van de 200.000 kaart
jes voor die tentoonstelling is
inmiddels verkocht. Na de ten
toonstelling in Los Angeles ke
ren de schilderijen weer terug
naar Amsterdam.
het Van Gogh
Amsterdam, dat op het moment
wordt gerenoveerd. Drie van de
72 werken waren nog nooit in
de Verenigde Staten te zien ge
weest.
Van 17 januari tot 4 april wor-
zondag gezellig woonshoppen in de WoonMall. U bent van harte
ussen twaalf en vijf. Bij ruim vijftig woonspecialisten onder één dak.
BS
W o o n m a I I
ALEX ANDRIUM EED
DE GROOTSTE W00NBELEVENIS VAN NEDERLAND.
in de Lakenhal nor done.
Hetzelfde geldt voor een beeld
houwer als Frans de Wit, een
man die in het land miljoenen
projecten heeft mogen realise
ren, maar die hier een bijna
anoniem leven leidt. En De La
kenhal maar roepen: we willen
een nieuwe moderne vleugel,
we willen een nieuwe moderne
vleugel! Beetje potsierlijk. Wat
moet een oude duif met zo'n
ding? Je kunt net zo goed een
lamme een cursus dansen ge-
Het Centrum Beeldende Kunst
biedt al net zo'n droevig beeld.
Van die ludieke thematentoon-
stellinkjes, jongens, dat ligt lek
ker in de markt! Van je Roeper-
de-poep-zat-op-de-stoep, kom
laten we vrolijk wezen! Kunst
om de kunst? Nooit van ge
hoord! Binnenkort weer de Van
der Lubbe-tentoonstelling. Ja,
jongens, leuk zeg! Wat kunste
naars aanschrijven en allemaal
een dingetje over Van der Lub-
be doen. Echte verbondenheid
met het thema? Nul komma
nul! Jodocussen die op het
nieuws rondom Van der Lubbe
meeliften. Als je geen thema
hebt, dan krijg je er van het CBK
wel een! Mensen die zich nog
nooit hebben verdiept in onze
stadgenoot en die. als je het
over het Bruinboek hebt, begin
nen te lachen en denken dat je
een gids voor zonnecentra be
doelt
Ook op literair gebied leven wij
hier in een geblakerde toendra.
Enkele dichtertjes van wie er
niet één de belangrijke literaire
tijdschriften heeft gehaald,
drommen samen in Cultureel
Centrum De X, een gezalfd pa
tronaatsgebouw. En elkaar
maar lof toebrallen. 'Aardig ge
dicht zeg, gaat het over jezelf?'
En dat allemaal onder het vaan
del van 'Attitude 2000', wat zo
veel wil zeggen als: een positie
ve grondhouding. Een coryfee
uit de hoofdstad, ene Jan Kal, de
duurst betaalde rijmelaar van
Nederland, moet deze Prozac-
slikkers meesleuren in de vaart
der volkeren.
Het is allemaal van een tenen
krommende narigheid die zijn
weerga niet kent. En ook in de
Stadsgehoorzaal kabbelt het
culturele afwaswater onge
stoord voort. Directeur Petra
Unger verrast het publiek nooit,
maar haar personeel doorlo
pend. Ze zou de functionerings
gesprekken met de dames van
de horeca op het podium moe
ten voeren: een controversieel
stuk over slavernij in de jaren
negentig! Maar mooi dat zij die
tweede zaal - waar gaat ze die in
godsnaam voor gebruiken? - al
heeft losgepraat. Een paar me
ter verderop moet Ruud Visser
van het LVC bandjes, muziek
liefhebbers en dansers nog een
jaar of zes in een gebouw ont
vangen waar het doortrekken
van de wc kortsluiting veroor
zaakt. Urineren op eigen risico
en de grote boodschap kun je
beter thuislaten of in je broek
doen.
Een Leids cultureel leven. Dat is
net zoiets als een leven na de
dood. Je moet wel heel wanho
pig zijn om erin te geloven.
leiden cees van hoore
Warmonders zonder zeebenen in Schippertjeskoor
warmond sharon n
„West-Zuid-West van Ameland, daar ligt
een kolkje diep." Het Warmondse café De
Zon aan de Dorpsstraat is gevuld met zware
mannenstemmen. Het knijpje verandert
eens in de twee weken in een zeemans
kroeg als het onlangs opgerichte Warmond-
se Schippertjeskoor er repeteert.
Het koor zingt 'Ameland': „Maar onder
op de grond, is hij zo nat als stront", klinkt
het luidkeels. Na afloop is er applaus. „Zo,
dat ging goed." De koorleden willen de ke
len smeren, maar dirigent Geert van Tijn
laat zich niet vermurwen: „Het ging goed
voor de eerste keer, maar aan de zin 'maar
mooie meisjes niet' moet nog wat ge
schaafd worden. Niet te veel opdreunen,
mannen!"
Koorlid Nico Ouwehand kwam tijdens de
Schippertjesdagen, waarvan hij ook de initi
atiefnemer is. op het idee een zeemanskoor
op te richten. „Wij werken tijdens die dagen
vaak met koren. Maar die hebben zoveel
noten op hun zang, ze vragen wel duizend
gulden voor een optreden. Dat was ik zat.
Daarom besloot ik een eigen koor in het le
ven te roepen. Gezelligheid staat voorop en
we willen vooral op de Schippertjesdag van
ons laten horen. We zullen dus niet bij het
afscheid van een of andere directeur komen
zingen."
Van 'Ameland' reizen de mannen al zin
gend af naar IJsland en Curasao. In elk lied
komt wel een vrouw voor. Of dat nu de
vrouw thuis is of een hoer in Curasao, het
zeemansrepertoire lijkt er niet buiten te
kunnen. Al grappend en lachend werken de
mannen zich door het programma heen.
Maar als ze zingen zijn de 'zeelui' wel seri-
Overigens hoeven de leden van het koor
geen zeeman te zijn om mee te kunnen
doen. Koos van Duin: „Ik heb helemaal
niets met de zeevaart. Ja, ik heb wel eens
gezeild. Maar ik doe vooral mee voor de ge
zelligheid."
Leo Randsdorp uit Lisse doet ook puur
voor de lol mee. „Ik zing heel graag. Ik ben
met de VUT en moet toch wat doen. Opval
lend is dat er veel mannen op dit koor zijn
afgekomen. Ik zing ook in andere koren,
daar zitten ze te schreeuwen om mannen.
Het zal er wel mee te maken hebben dat
een zeemanskoor zo stoer klinkt."
Ruud van der Loos zingt ook in een kerk
koor. „Maar dat is altijd heel serieus. Dit is
wat lichtvoetiger. Hoewel je wel moet op
passen dat je er geen onderbroekenlol van
maakt. Dat krijg je al gauw met mannen
onder elkaar.
„Zingen is lekker voor de keel." zegt Koos
van Duin. Maar een aantal koorleden klaagt
intussen over kortademigheid. De rest laat
zich niet kennen en zingt dapper door over
koude zeeën, verre landen en diepe wate
ren. Het zijn allemaal plekken waar de
meesten nooit geweest zijn, maar ze zingen
er om het hardst om.
