Rijk moet achterstallige
iuur Naturalis betalen
erscheurde bloedband drijft moeder tot misère
Cultuur&Kunst
Ill
Je kan niet alles in de gaten houden'
s»
Kunstkerstboom in kunstbos
Feestelijke kleurexplosies
van Martin van Dijk
N RIJSDAM, 071 -5356444. PLV CHEF ANNET VAN AARSEN 071 -5356443
'erschil van mening over hoogte bedrag
aturalis, het meest succesvolle museum van het jaar, zit
I v iet een forse huurschuld. Althans, de Rijksgebouwen-
II ienst (RGD), de beheerder van het gebouw aan de Leid-
Darwinweg. De RGD moet - volgens een uitspraak van
?t kantongerecht gisteren - tussen de 42 en 43 miljoen
alden achterstallige huur en rente betalen aan project-
ntwikkelaar Hulotte uit Waalwijk. Het Rijk huurt Natu-
ilis van dit bedrijf en ook nog eens vier gevangenissen
een TBS-kliniek.
lgens een woordvoerder van
RGB heeft de uitspraak geen
olgen voor Naturalis. De
ksoverheid gaat Hulotte voor-
pig betalen. Eerder schortte
childerij gestolen uit galerie LUMC
dat tussen de twee
hilderijen, 'De Wijze' en het
leven is ontstaan, is even
-lc ndig als snel weggewerkt. In
galerie van het LUMC zijn de
ee doeken nu wat dichter
1{ ar elkaar toegeschoven en
^te|emand meer die merkt dat
derde schilderij, portret van
Labrador, er tussenuit is
rdwenen. Het werk werd af
lopen weekeinde gestolen.
Bryan Bey. de maker van de
ie werken, kwam er gisteroch-
be id zelf achter. Zijn doeken
ïgen nog maar net een dag
de jaarlijkse kunstexpositie
het ziekenhuis-personeel.
?LE»
n Bryans werk bleef niets an-
is achter dan een verwrongen
waaruit het doek (40 bij 50
op grove wijze is verwij -
haag/leiden
de RGD de huuroverdracht op
omdat ze de berekende vergoe
ding te hoog vond. De huur
voor de zes gebouwen is geba
seerd op de bedragen die de
projectontwikkelaar heeft gefi-
nancieerd voor de bouw van de
betrokken gebouwen. Hulotte
verschilt met de RGD van me
ning over de hoogte van het ge-
investeerde bedrag en daardoor
over de hoogte van de huur.
Raadsman mr. E. Wagema-
kers van de projectontwikkelaar
vindt de sanctie om de huur
dan maar helemaal niet te beta
len, veel te ver gaan. Hij bena
drukte tijdens de behandeling
van deze zaak dat zijn cliënt
failliet dreigt te gaan als de RGD
de huur blijft weigeren te beta
len.
Voorlopig
Volgens de advocaten van de
RGD moet de overheidsinstan
tie na de uitspraak van de kan
tonrechters nu wel overgaan tot
het betalen van de (achterstalli
ge) huur. Maar deze uitspraak
en situatie is slechts voorlopig,
benadrukken zij. De uiteindelij
ke beslissing over de te betalen
huur valt in de bodemprocedu
re die momenteel in Den Haag
loopt. Op het vonnis in die pro
cedure kunnen de partijen ook
nog eens in beroep gaan.
De kantonrechters vinden dat
de RGD ten onrechte niet be
reid is zich aan de gesloten
huurovereenkomst te houden.
De gebouwendienst van het
Rijk is eigenmachtig tot verreke
ning overgegaan. Die verreke
ning is in de ogen van de rech
ters echter contractueel uitge
sloten.
in pablo cabenda
d teder Koos Bey vertelt dat
vierentwintigjarige zoon
ica ir aangeslagen is door de
vo fstal. „Hij is door De Zijl Be-
hi yen te werk gesteld op een
id rkervaringsplek op de kin-
iea afdeling van het LUMC. Per
i i lecember zou hij misschien
vaste dienst worden geno-
iiti n. Maar dat ging niet door
idat er geen geld meer was.
was al een grote teleurstel
dei g, en dan komt dit er nog bo-
viop."
Iryan Bey zelf staat een
ntnetje verslagen tussen *zijn
overgebleven doeken: 'De
Avize', een persoonlijke weer-
\V« re van een detail van Mi-
Bryan Bey, tussen zijn overgebleven werk, hoopt dat de dief spijt krijgt:
„Wie weet brengt hij het schilderij wel terug." foto loek zuyderduin
chaelangelo's schepping van om hij gestolen is. Misschien
Adam (beter bekend als 'de vin- heeft iemand zo'n hond thuis
gertjes'), en een fruitstilleven. en vond hij het goed lijken."
„Van de drie werken was de La- Bryan weet niet of hij de Labra-
brador het mooiste. Dat hoorde dor opnieuw gaat schilderen,
ik ook van een heleboel andere „Ik heb de schets nog wel thuis,
mensen. Ik weet echt niet waar- Nee, het is niet mijn eigen
hond. Het is van een fotootje."
Uiterlijk reageert Bryan kalm
op de diefstal, maar van binnen
kookt hij. Het schilderen is voor
hem een belangrijke uitlaatklep.
De diefstal zal hem er niet van
weerhouden door te gaan. Hij is
evenmin van plan zijn andere
twee schilderijen uit de LUMC-
galerie weg te halen. Zijn vader
is het daar niet mee eens.
„Weghalen, zei ik tegen hem.
Maar Bryan wilde daar niets van
weten."
Bryan Bey. „Het gaat ook he
lemaal niet om de financiële
waarde van het werk, weet u.
De emotionele waarde is veel
groter. Alles hier op de expositie
is wel keurig verzekerd maar
daar krijg je natuurlijk je schil
derij niet mee terug."
LUMC-voorlichter Dirk Ket
ting betreurt de diefstal maar
zegt verder weinig te kunnen
doen. „Er is natuurlijk patrouil
le, maar er lopen dagelijks dui
zenden mensen in en uit het
ziekenhuis. Je kan niet alles in
de gaten houden. Dit is geen
museum met een elektronische
beveiliging. In de opstelling van
de expositie zitten ook een aan
tal dode hoeken en dan heeft ie
mand maar luttele seconden
nodig om het kwaad te verrich
ten. Maar, er is nooit eerder
werk uit de ziekenhuisgalerie
verdwenen."
Bryan en zijn vader hopen dat
de dief spijt krijgt van zijn daad.
„Wie weet brengt hij het schil
derij dan wel terug.
Amsterdam Studenten aan de Amsterdamse Rietveldacademie hebben 24 visies op het thema 'kerst
boom' op de Nieuwmarkt in de hoofdstad uitgestald. Hierboven een kerstboom ingepakt in truien, ge
maakt door Stephanie Kratz. De winnende boom is echter eentje die helemaal in mootjes gehakt als een
massief blok wordt getoond, ontworpen door Adelijn van Huis. Het kunstbos is nog tot 28 december vrij
te bezoeken. foto •'gpd/harmen de jong
Herkomst Stradivarius Rieu niet omstreden'
Er is geen sprake van dat de Stradivarius-viool die
André Rieu wilde kopen, van dubieuze, Duits-
joodse herkomst is. Rieu en veilinghuis G. Bong-
arts in Aken gaven een week geleden aan dat de
koop vanwege de omstreden herkomst niet is
doorgegaan. Maar volgens vioolbouwers is de
koop ongedaan gemaakt, omdat het instrument
geen echte Stradivarius is.
Experts zijn het er volgens de internationale
vereniging van vioolbouwers over eens dat een
aantal wezenlijke onderdelen van het instrument
niet door de meester zelf zijn gemaakt.
De vereniging van vioolbouwers in Basel is zeer
ontstemd over de publiciteit die Bongartz en Rieu
teweeg hebben gebracht. Ten onrechte hebben
zij de naam van de beroemde vioolbouwer Pierre
Vidoudez uit Genève door het slijk gehaald, door
te vertellen dat hij de viool van een joodse familie
in bewaring had gekregen en na de oorlog heeft
doorverkocht.
Jeugdkoren in
Hooglandse
echt een feest
muziek
recensie lidy van der spek
Kerstconcert door Kinderkoor Eigenwijs,
Jeugdkoor Op Maat en C.O V. Ex Animo,
oJ.v. Wim de Ru Gehoord 21/12, Hoog
landse Kerk, Leiden.
'Komt allen te samen, jubelend
van vreugde'. Het zijn er heel
veel: vaders, moeders, ooms en
tantes, oma's en opa's, vriend
jes, oude en piepjonge zangers,
blazers en strijkers, kerstbomen
en sterren, kist- en kerkorgel, ja
alles doet mee om de Heer te
prijzen.
Het Matthew Locke Brass En
semble introduceertin feestelij
ke dissonanten de samenzang
met de oude garde 'Ex Animo'.
Onder tromgeroffel maken deze
steunpilaren plaats voor het
kleine volkje, dat keurig netjes
aantreedt en daar gaan we de
winternacht in met het kinder
koor 'Eigenwijs' en elk vogeltje
zingt zoals het gebekt is; dan
pink je een traantje weg van
nostalgie en mooiheid. Af en toe
soleert een zangvogel voor de
microfoon zo zuiver als een en
geltje 'dat zo trouw zondaars
mint'.
Dit jaar doet Eigenwijs niet
onder voor het jeugdkoor 'Op
Maat', niet alleen in aantal
maar ook in kwaliteit En daar
om zijn de liedjes waarin kin
derkoor en jeugdkoor samen
zingen zo verschrikkelijk prach
tig. De Berliner Postiljon stuift
voorbij 'van cher ami tot in de
knie'. Het krulstaartje boven op
de bol van de kleinste ster danst
mee van plezier.
Als de trompetten weer swin
gend uit hun besneeuwde dak
mogen, gaan de junioren als
muizen zitten en ze piepen niet
eens. Het tweestemmige 'Na,
na, na kindeke teer' weeft enge
lenhaar door elkaar en de 'ng'
van kling klokje kling blijft wel
zeven tellen hangen, heel knap.
'Op Maat' kneedt sierlijke spag
hettislierten in 'Bom in a stable
so bare' en Ex Animo laat horen
dat 'oud' nog niet suf betekent.
Een drietal instrumentalisten,
Hieke, Hara en Robert cello,
viool en dwarsfluit) geven de
koren precies wat ze nodig heb
ben: steun, veelstemigheid, mu
zikaliteit, zonder te overheer
sen.
Tot slot huppelen er een hele
boel kerstvrouwtjes rond met
klingelende puntmutsen, staat
er één witte geit als een verlich
te kerstboom middenin Ex Ani
mo te twinkelen en wenst de
hele bubs ons een happy new
year. Zo'n feest kan alleen maar
bestaan bij de gratie van een
voortdurend flonkerende rossi
ge kaars, die de hele cast bran
dende houdt van de eerste tot
de laatste minuut en dat kan
niemand anders wezen dan di
rigent Wim de Ru.
ie Bruijs grijpt voor musical 'Blood Brothers' terug op straatarme jeugd
Joke Bruijs: „Het is mijn vak om een ander personage neer te zetten dan ik zelf ben.'
daarom zeker niet meteen te
popelen toen er aan mij bleek te
zijn gedacht voor die moederrol
in deze musical. Maar toen ik
eenmaal was gaan kijken in
Londen, was ik wel direct ver
kocht. Het is zo'n prachtig, uit
het leven gegrepen personage,
ik had er meteen wat mee. Ge
lukkig dat daarna snel de oplos
sing met Angela, voor de perio
de waarin ik qua tijd moeilijk
zat, werd aangedragen want ik
zou het toch wel verschrikkelijk
jammer hebben gevonden ails
deze buitenkans aan mij was
voorbijgegaan."
Joke Bruijs staat in 'Blood
Brothers' eigenlijk pas voor het
eerst op het eerste plan in een
professionele musical. In haar
geboortestad werden eerder
rondom haar in hetzelfde genre
weliswaar 'Kaat Mossel' en
'Mooi Katendrecht' opgetrok
ken, maar dat waren theater
producties met welwillende
amateurs. „Ik had toen veel
meer het gevoel dat ik de kar
moest trekken. Nu sta ik met
tien talentvolle jonge collega's
om me heen en heb ik helemaal
niet zo het idee dat het om mij
draait. Wat trouwens ook zo is,
omdat er naast de moeder nog
drie zware rollen in deze voor
stelling zitten."
In dit geval is Joke Bruijs ver
uit de oudste van het (elfkoppi-
ge) span, maar ook daarin wil ze
geen alibi voor een uitzonde
ringspositie zien. .Alleen op het
podium ben ik de moeder van
de groep. Op alle andere mo
menten doe ik net zo hard en zo
gek met al die jongelui mee. Het
is soms net alsof ik weer in een
schoolklas ben terechtgeko
men."
„Ik moet zeggen, zo'n prettige
sfeer in zo'n vroeg stadium heb
ik nog nooit meegemaakt. Komt
misschien wel doordat de club
niet te groot is. Wat mij betreft
is deze productie precies de
juiste maat. Met een solo-pro
gramma door het land trekken
is en blijft toch een eenzame
missie."
Het opereren in teamverband
en het daarbij behorende keten
heeft ze van huis uit meegekre
gen. „Met drie oudere broers en
dan ook nog eens als meisje,
ben ik altijd gewend geweest
om me te roeren. Je moest wel,
wilde je niet alleen maar op je
kop krijgen."
Dergelijke 'terug naar de ei
gen kindertijd-gedachten' heeft
ze op het podium vooral rich
ting haar eigen moeder. „In die
mevrouw Jonkers van mij her
ken ik zoveel van mijn eigen lie
ve moeder. Haar uitspraak 'ik
ben te arm om gelukkig te kun
nen zijn', zal ik nooit kunnen
vergeten. Die bijna radeloos
heid die ik als kleine meid bij
haar heb gezien, komt nu weer
tevoorschijn bij deze mevrouw,
die bij God niet weet hoe ze de
eindjes aan elkaar moet knopen
en daarom een van haar twee
jongens weggeeft, zodat in elk
geval die ene het goed zal krij
gen en later kan gaan stude
ren."
Dat ze zelf de rol van moeder
nooit heeft gespeeld heeft ze
geen moment bezwaarlijk ge
acht voor het moeten neerzet
ten van de door ouderzorgen
gekwelde mevrouw Jonkers.
„Ieder mens van Hees en bloed
kan zich volgens mij heel goed
inleven in haar benarde situatie.
Angela zal, als ze straks zelf uit-
gezwangerd is en het van me
overneemt, misschien inder
daad wat meer uitgaan van haar
eigen kleintjes, maar of daar
door de interpretatie zo anders
wordt, dat betwijfel ik."
'Blood Brothers', een musical
van Willy Russel in de regie
van Eddy Habbema. Met o.a.
Joke Bruijs (vanaf februari
meestal Angela Groothuizen),
Danny de Munk en Frank Rig-
ter. Tot en met 3 januari in
Luxor, Rotterdam; 9 en 10 fe
bruari in de Leidse Schouw-
burg.
beeldende kunst
recensie martun verhoeven
Tentoonstelling: Martin van Dijk. Te
zien: t/m 10 januari, do. t/m zo. 10.30-
17.30 uur, Bleijenberg GaJene, Touw-
baan 1Leiderdorp
Na jaren gebalanceerd te heb
ben op de grens tussen figura
tie en abstractie, kiest de Leid
se schilder Martin van Dijk
(1963) dit jaar definitief voor
de puur abstracte vormentaal.
De schilderijen van Van Dijk
gaven weliswaar altijd al blijk
van een grote interesse in een
vereenvoudiging van de wer
kelijkheid, maar figuratieve
vormen als mediterrane huis
jes, mensfiguren en regelmatig
opduikende laddertjes zorg
den tot voor kort nog voor dui
delijk herkenbare aankno
pingspunten binnen het werk.
In de nieuwste doeken, die
momenteel worden tentoon
gesteld bij Galerie Bleijenberg,
zijn het enkel nog de elemen
ten kleur, vorm en beweging
die de dienst uitmaken. Nu de
herkenbare voorstellingen
voorgoed verdwenen zijn (of
zien we daar toch nog een lad
dertje in de verte?), lijken de ti
tels meer dan ooit belangrijke
hints die de kijker een bepaal
de richting op sturen. Het
schilderij met de titel 'Mor
ning is Warming* bijvoorbeeld
roept - mede door zijn brede
roze streken - de zwoele sfeer
op van een warme Italiaanse
zomermorgen.
De doeken van Van Dijk
ontstaan nog altijd al schilde
rend. Zonder schetsen of voor
studies zet de schilder compo
sitie en kleur intuïtief op het
doek. Deze manier van werken
zorgt voor ongekend levendige
resultaten met spontane en
driftige, soms nerveuze geba
ren en met een palet dat geen
enkele beperking kent: felrood
gaat zonder pardon over in
donkergroen, blauw, roze en
wit. Veel doeken laten zich
dan ook omschrijven als fees
telijke explosies van zuiver
kleur. Op hun beste momen
ten brengen ze de namen van
schilders als Lataster en De
Kooning in herinnering. De
composities concentreren zich
op het centrum van het doek,
terwijl de randen rustig wit
zijn gehouden.
In het nieuwe werk van Van
Dijk moet de compositie het
helaas regelmatig afleggen te
gen de chaos. In doeken als
'Watershed' en 'Scenery' bij
voorbeeld is het niet eenvou
dig een rustpunt te vinden.
Hier lijkt de schilder nog het
meest op een kind dat in een
veel te grote snoepwinkel is
beland en alles tegelijk wil
pakken: niet alleen strijden
oneindig veel verschillende
kleuren om de aandacht, ook
alle mogelijke manieren van
schilderen worden naast el
kaar uitgeprobeerd: brede
streken, vette klodders en verf
spatten wisselen elkaar voort
durend af en ook veel voor
zichtige aanzetjes en te
kenachtige kriebels buitelen
bijna achteloos over het doek.
Overtuigend is het werk al
leen daar waar de totale chaos
in toom wordt gehouden en
het spontane schilderen en
een weloverwogen compositie
de strijd met elkaar aangaan.
Zo'n voorbeeld is bij uitstek
het doek 'Ontluiken'. Tegen
een witte ondergrond ont
springt vanuit het centrum
een pasteus opgebrachte bos
kleuren - als een veelkleurige
bloem of plant - die verv olgens
de randen van het doek op
zoekt. Explosief en beheerst
tegelijkertijd.
