Cultuur&Kunst
Expositie toont broze relatie tussen mens en dier
85
69
65°°
99
-f
Schilder van de
beschadigde men
rmikefiY,;
Meer dan 250 aanbiedingen en altijd de nieuwste geuren!
DINSDAG 22 DECEMBER 1998
UNS
chef jan rijsdam, 071 -5356444, plv. chef annet van aarsen 071
arnhem» ellen leuser
De grens tussen natuur en cultuur is
broos. De relatie tussen mens en dier
staat regelmatig onder zware druk.
Neem bijvoorbeeld de recente anti-
varkensvleeslobby met Youp van 't
Hek als boegbeeld. Of het genetisch
gemanipuleer met schaap Dolly. Op
de tentoonstelling
'Animal Anima Animus' geven, veer
tien kunstenaars hun visie op die
vaak moeizame verhouding tussen
mens en dier. De tentoonstelling is
tot 1 maart te zien in het Museum
voor Moderne Kunst Arnhem.
Het meest rigoureus lapt de Frans
man Hubert Duprat (1957) de wetten
van de natuur aan zijn laars. Duprat
experimenteert met larven van de
waterjuffer. Met stukjes steen en
planten fabriceren deze insecten on
der water een beschermende koker
voor hun achterlijf. Duprat verwij
dert het vers geweven coconnetje en
plaatst de larven terug in een aquari
um met daarin stukjes goud en ver
schillende edelstenen. Wat blijkt? De
larven gaan onverstoorbaar aan de
slag om met het kostbare materiaal
een nieuwe beschermlaag aan te ma
ken. In het museum hangt een lang
werpig waterbassin aan de muur met
daarin krioelende larven met hun
chique gouden achterlijfjes.
Net als Duprat geeft ook de Duitse
kunstenaar Thomas Grunfeld (1956)
de schepping een eigen draai. De op
gezette dieren in de zeven vitrines
zien er levensecht uit, maar ze zijn
geassembleerd uit verschillende
diersoorten. Zo plaatst Grunfeld een
knuffelbare konijnenkop op het ach
terwerk van een kip. De rillingen lo
pen je over je lijf.
De Zwiterse Cornelia Hesse-Ho-
negger werkte aanvankelijk als we
tenschappelijk illustrator samen met
biologen. Op het eerste gezicht zijn
haar aquarellen dan ook niet meer
dan minutieus getekende lieflijke af
beeldingen van insecten. Een tweede
blik leert dat het om misvormde en
beschadigde beestjes gaat. De mo
dellen hebben blootgestaan aan ra
dioactieve straling. Hesse-Honegger
toont pijnlijk de tegenstellingen tus
sen de schoonheid van de natuur en
de verwoestende uitwerking van een
lekkende kerncentrale.
Een leven zonder katten kan Caro-
lee Schneemann (1939, New York)
zich niet voorstellen. De Amerikaan
se kunstenares houdt onvoorwaarde
lijk van katten. Ze dicht de dieren
menselijke trekjes toe. Ze noemt ze
erotisch, mysterieus en elegant. Deze
opvatting maakt haar twintig laseraf-
drukken van 35mm kleurenfilm een
tikkeltje bizar. De katten poseren als
pasgeboren baby's. Vol extase wor
den de 'borelingen' gezoend en ge
knuffeld.
De installatie 'Dragon heads' van
Marina Abramovic (1946, Belgrado)
is ontstaan naar aanleiding van haar
gelijknamige performance in 1993.
Op zeven televisies verschijnt het
hoofd van de in Amsterdam wonen
de kunstenares. Tergend langzaam
kruipen en glijden glimmende slan
gen over haar hoofd. De Boa contric-
tors en de pythons volgen, zoals
Abramovic hef noemt, haar 'energie-
lijnen'.
Kunstenaar Yukinori Yanagi speel
de vroeger, op het Japanse platte
land, vaak met insecten, vooral met
mieren. Voor zijn 'Wandering posi
tion' omkaderde hij met ijzeren bal
ken een vierkant stuk papier van
twee bij twee meter. Hij zette een
mier in de omheining. Enkele dagen
lang, vier uur per dag, achtervolgde
de Japanner met rood krijt de kris
kras rond rennende mier. Af en toe
lijkt het insectje te aarzelen,
schien zelfs wel gevaar te \!f>y
Maar dan weer zet het flink df
ken er in. Het is opmerkelijk
mier vooral heel dicht langs d I
ken rent. Wil hij ontsnappen
kent hij zijn territorium af? 'ty' I
ring position' illustreert onderjT
de macht van de mens over hel
De mier bleef gevangen zolang»
gi dat wenste. Zodra de kunsf
tevreden was met het resultaal]
de mier vrijgelaten.
'Animal AnimaAnimus',
maart te zien in Museum voo
derne Kunst Arnhem
Utrechtseweg 87 in Arnhem.l
dinsdag tot en met vrijdag
tot 17 uur en zaterdag en zi
van 11 tot 17 uur.
Bvlgari
pour femme
eau de parfum
spray, vanaf 30 ml
00
BVLCASi
...maar toegegeven, het vraagt aardig
wat zelfbeheersing wanneer u zo'n mooi
ingepakt cadeau van Douglas onder de
kerstboom ziet liggen. Want u weet dat
daarin één van de vele geurige cadeau
ideeën uit ons ruime assortiment zit.
Onze verkoopsters hebben uw kerstman
geholpen bij het maken van zijn keuze,
maar mogen natuurlijk niks zeggen.
Nog een paar nachtjes geduld!
Christian Dior nieuw bij Hugo Boss
Hypnotic Poison Douglas Hugo Woman
Chopard
Wish
ri juweel v<
~i parfum
eau de parfum
spray, vanaf 30 ml
Hugo Boss
Boss
eau de toilette
spray, 50 ml
Biotherm
Homme
Hydra-Detox
00
■c_-
Bij aankoop van twee Biotherm Homme
producten gratis douchegel 150 ml.
Gucci
Envy
bloemige, transparante geur
exclusieve
geschenkset;
eau de toilette
spray. 50 ml
bodylotion
100 ml
Nu met gratis bodylotion 30 ml.
00
Baratti
uw badritueel
895
Cadeautip: met badspons (f 2,95) in diverse klei
Informeer naar de vele mogelijkheden
van de Douglas Card.
Th TC
'f
'J
come in and find out
Haarlemmerstraat 104 - 2312 GD Leiden-Tel. 071-5130687
Aanbiedingen gelden zolang de voorraad strekt Prijswijzigingen voorbehouden.
Altijd het juiste geschenk
met de Douglas cadeaubon.
Expositie in Rotterdam
rotterdam dolf welling
Toen posters nog affiches heet
ten, werden Parijzenaars in
1891 aangenaam verrast door
een aanplakbiljet van de Moulin
Rouge op de boulevard de Cli-
chy. De tekening was op de
steen gezet door de nog onbe
kende 27-jarige schilder Henri
de Toulouse-Lautrec. De kun
stenaar schiep daarmee een
mijlpaal in de ontwikkeling van
de reclamekunst. Hij kreeg na
dien in de Moulin Rouge een ei
gen tafel. Het Rotterdamse mu
seum Boymans van Beuningen
wijdt nog t/m ml7 januari een
expositie aan deze schilder.
Achter het succes van zijn li
tho's verdween hij goeddeels als
schilder. In menige woning
hangt vandaag nog een repro
ductie van een van zijn bekend
ste affiches aan de wand. Zulke
grote bladen vormen een klein
deel van zijn oeuvre. Hij heeft
hooguit pen dertigtal verschil
lende aanplakbiljetten gemaakt
en ruim 300 andere litho's. Dat
hij meer dan tweemaal zoveel
schilderijen op zijn naam heeft,
realiseert men zich pas goed
wanneer men het door zijn
moeder ingerichte museum in
zijn geboorteplaats Albi be
zoekt.
Het leven van Henri is een
dankbaar onderwerp gebleken
voor romantisering, onder meer
in een boek van Pierre La Mure
en in de film die naar dat boek
is gemaakt. Als telg van een
hoogadellijke familie bracht hij
zijn jeugd door in het voorva
derlijke kasteel. Graaf Alphonse
was een grootgrondbezitter die
leefde voor de valkenjacht en de
paardensport. Hij verkleedde
zich soms als cowboy of als...
danseres. Wat de omgeving
daar van vond liet de excentrie
ke man koud.
Afzichtelijk
Zijn in 1864 geboren zoon Hen
ri was blijkens een foto een
knap kind. 'Petit bijou' (sieraad
je) werd hij genoemd. Een leven
als dat van zijn vader lag voor
de hand. Toen hij 11 jaar was
gaf de graaf hem een boekje
over de valkenjacht om hem de
geneugten van het leven in het
wijde veld duidelijk te maken.
Maar het liep anders.
Een botziekte, die zijn groei be
lemmerde, was er de oorzaak
van dat hij in 1878 een dijbeen
brak en in 1879 ook het andere.
De breuken herstelden lang
zaam en zijn groei kwam tot
stilstand. Hij werd een dwerg
achtige figuur met een te groot
lijkend hoofd. De sterke levens
kracht die zijn geslacht eigen
was behield hij. Dat maakte zijn
handicap nog schrijnender. Het
mooie knaapje werd al snel een
afzichtelijke man.
Van Gogh
Met een bewonderenswaardige
geestkracht vond Henri on
danks alles de weg naar een uit
zonderlijke carrière. Hij had als
kind al veel getekend en liet
zich nu in Parijs wat vakkennis
bijbrengen. In het atelier van
Fernand Cormon ontmoette hij
Van Gogh als medeleerling. De
twee konden het goed met el
kaar vinden. In 1887 heeft Henri
een portret van Vincent geschil
derd. Vincents broer, de kunst
handelaar Theo, was een van de
eersten die Henri's werk waar
deerde.
De mismaakte kunstenaar
kon zich vooral op zijn gemak
voelen bij mensen die in het
nachtelijke vermaaksleven
werkten: in het theater, het cir
cus, het café-chantant. In 1892
nam hij voor enkele jaren zijn
intrek in een bordeel waar hij
zijn vrienden en zijn post ont
ving. Hoeren namen hem zoals
hij was. Van zijn kant respec
teerde hij deze vrouwen en
sommigen droegen hem wat
echte genegenheid toe.
Beschadigd
Anders dan Utrillo keek hij niet
naar straten maar naar mensen
en vooral naar vrouwen. Hij zag
blijkens zijn werk de vrouwen
anders dan Degas, een schilder
die hij wel bewonderde - en dat
was wederzijds. Degas
veerde de vrouw zoals m
poes kan bekijken. Hen
teerde zijn figuren nieti
ups. Hij zag altijd de doCIU
leven beschadigde mens
Lapidoth vond die vooi1
bij alle bewondering vo
kleurgevoel van Toi t
Lautrec - onbehaaglijk. h
publiceerde hij een boe0EN,
Franse affichekunst. Hf
Henri 'het vleesch gei ft
sarcasme'. De Fransman j^,
het 'overal waar ontuch j|ev(
scht en het phyziek afzid ncjj,
zich paart aan het moree g.
sterlijke'.
Deze uitspraak zegt ieC
het onderwerp van de te ;ma
stelling in Boijmans 'De
tie van grafiek van Hen
Toulouse-Lautrec in r(
land'. Veelzeggend ook|G
een belangrijk deel vaig^g
drie zalen vullende ejjevv
bladen uit particulier be 1(j
vat. Het museum zelf kaï
meer bogen op een voi e
gelegenheid gerest:
exemplaar van een affi t
1893 voor de cabaretierJ
Bruant.
Bruant was beroemd
om de zakelijke leiders
cabarets 'Eldorado' en 'i
sadeurs'te kunnen di/ade
een affiche van zijn viii
accepteren. Pierre Duca;r
de 'Ambassadeurs' vo fsta
aanplakbiljet een 'afschi jven
1 zwijnerij'. Op het bladirker
mans ziet men de artiest rafdi
lings, voornamelijk in zi lece
rood. In zijn cabaret v vasi
Bruant een kleinere editi n.
Jane Avril
Naast Bruant boeidei g, er
vooral de populairste
van de café-concerts en
ville-theaters. Men ontnetje
de tentoonstelling onde ie O'
ren May Belfort, Jane Avi jze',
volumineuze Louise Were v
La Goulue ('de veelvraai
genoemd. Voor Louise
derde hij, toen ze in 189
was geworden voor de
hall, nog de tent wa
voortaan op kermissen
als buikdanseres. De twi
len worden nu bewaard
Louvre.
Van verscheidene acü herd
door Henri zijn geportnsou
bestaan ook foto's. Uit
gelijking blijkt dat de
naar in het uiterlijk de k
trekken zoals hij die zuiieu
duidelijk heeft laten uitofdn
De vrouwen stelden daisica
algemeen niet op prijiavo:
Avril onderscheidde zich i
andere dames van het i ft. Al
ven door haar belezen! i de
culturele belangstelling, chei
portretten die Henri v inny
maakte karikaturaal ank 1
stoorde haar niet; hethjntc
straal koud.
io p.
5ryai
I
Documentaire
De expositie omvat uit ilukt
lier bezit de veelbegeei i de
'Elles'. De reeks van Uit, oi
plus omslag ontstond i ft w
Ze geeft de 'vrouwen n: 'zoo
maat' - zoals de kui e ba
wrang zei - weer in ha: Izijd
leven zoals Degas dat
manier heeft gedaan. D
ten vormen een docun weg
over een facet van wat i,
'belle époque' noemt, r
Na de eeuwwisseling g it is'
lichamelijke conditie si Ier p
teruit. Hij was 37 jaar tol i
1901 stierf. Een van de i
schilders van zijn tijd w ierzi
met dat al ook in oliev r'
min of meer een graficu
tho's geven dan ook de ip'
van zijn kunstenaarsch r
invloed reikte ver. Ze
meer bespeurbaar bij R ;ela
diens blauwe en roze
en bij Rouault, die naas ruari
tus veel lichtekooien toir
koos. In Nederland
werk voor het eerst te
1892 toen de Haagsche
kring een groepstentoo! e
hield. cijfei
Heel
Toulouse-Lautrec
land. Tekeningen en (Jest s
Museum Boijmans Va Mede
ningen t/m 17 januari.
Ne
tsvr<
Giorgio Armani
Emporio
Armani She
nieuw bij
Douglas
eau de parfum
spray, vanaf 50 ml
Van Gils
Between
fris, jong en trendy
geschenkset:
eau de toilette
spray, 50 ml
douchegel
100 ml
Sheets
I
