P.C. Hooftprijs naar Lehning
Woede Willem Diepraam nog niets verminderd
ieuwe stichting vangt
ïg muziektalent op
tl
Noorderling met zuidelijke aspiraties
Muzikanten denken dat succes oneindig is'
Prijzenregen
uit naam van
prins Claus
chef jan rusdam. 071-5356444. plv chef annet vam aarsen071 -5356-1-13
|ijs voor ontwerper Bijlmermeer
Ifrdam Stedenbouwkundige Siegfried Nassuth (76). de ont-
ter van de Bijlmermeer, is door het Fonds voor de Beelden
kunsten, Vormgeving en Bouwkunst onderscheiden met de
Ivreprijs, waaraan een bedrag van 50.000 gulden is verbon-
I Volgens de jury heeft Nassuth het model van de functionele
Ibedacht; een strenge scheiding van functies, waarbij de
Izieningen zijn geconcentreerd onder wegdekken en par-
karages. De Bijlmer is vanaf het begin verguisd, maar de jury
■t die kritiek niet terecht omdat stedenbouwkundige aspec-
Lrorden verward met sociale factoren. De Oeuvreprijs is ook
lekend aan de beeldende kunstenaars Loes van der Horst,
foian de Vries. Herman Scholten en meubelontwerper Martin
Ier. In het Kröller-Müller Museum is tot 17 januari een expo-
over hun werk te zien.
recht krijgt megabioscoop
Utrecht krijgt een megabioscoop met 15 of 16 zalen en
mee het grootste bioscoopcomplex van Nederland. Het
Jsementscomplex moet over vijfjaar klaar zijn en gaat on-
[fieel uitmaken van het Urban Entertainment Centre op het
fceursterrein, dat verder zal bestaan uit een Holland Casino.
|rvan den Endes Beatrixtheater en een groot horecacomplex.
[ijzen voor speelfilm Stijn Coninx
jfrdam De door Stijn Coninx geregisseerde speelfilm 'When
fight comes' (Waar blijft het licht) is sinds begin oktober al
l|jier internationale filmfestivals met een prijs bekroond. Afge-
ifen week kreeg de productie de Prix du Film Fiction Cinema
flange speelfilms op het festival van Autrans.
Itrice Rie Gilhuys overleden
jerdam Actrice Rie Gilhuys is vorige week op 93-jarige leef-
tverleden. Ze was na haar laatste optredens bij het Nieuw
lerdams Toneel al twee decennia niet meer actief, maar
llde al jong met collega's als Eduard Verkade en Frits Bouw-
[ster. Ze deed ook televisie, zoals in de kinderserie 'Kunt u
He weg naar Hameien vertellen, meneer?', 'Het belang van
t' en 'Dubbelleven: van alles het beste'.
De P.C. Hooftprijs voor beschouwend proza 1999 gaat
naar Arthur Lehning (99). De essays en cultuurweten-
schappelijke studies van Lehning hebben volgens de jury
uitzonderlijke kwaliteit en betekenis. Belangrijke essays
en commentaren van Lehning zijn verzameld in drie
bundels: 'De draad van Ariadne', 'Ithaka en Prometheus'
en 'Het recht van de opstand'.
den haag anphet internationale tijdschrift 'i
10' op. Daaraan werkten beel
dende kunstenaars en architec-
Dr. Paul Arthur Lehning, oor
spronkelijk historicus en
econoom, schreef niet alleen
zelf, maar maakte ook publica
ties door anderen mogelijk. Hij
richtte in de late jaren twintig
ten mee van de Stijlgroep t
Bauhaus. Lehning onderhield
contacten met Ter Braak,
Slauerhoff en vooral Marsman.
Hij schreef naar aanleiding van
zijn vriendschap met Marsman
'De vriend van mijn jeugd' en
'Marsman en het expressionis
me'. Ook schreef hij kritieken
over modernistisch proza, over
poëzie en maakte hij vertalin
gen.
Een belangrijk wapenfeit van
Lehning is de uitgave van de
werken van de anarchist Mi
chael Bakoenin. Dat was de po
litieke filosoof naar wie hij zich
vanaf zijn 21e richtte. Lehning
was zelf al tien jaar betrokken
bij de literair-anarchistische be
weging toen hij in het begin van
de jaren dertig de revolutie in
Spaans Catalonië van nabij
meemaakte.
De jury: „Het is om die direc
te samenhang tussen levensfei
ten en publicaties dat we enige
nadruk leggen op Lehnings po
litieke en maatschappelijk in
zichten: ze hebben allemaal
hun neerslag gevonden in een
brede stroom publicaties, boe
ken, brochures, artikelen en le
zingen. Naar het oordeel van de
jury verdient Lehnings werk ook
de hoogste lof om zijn literaire
kwaliteit. „Daarbij denken we
niet alleen aan zijn verdiensten
voor de literatuur in engere zin,
maar ook aan de heldere, be
heerste en doeltreffende stijl
over niet-rechtstreeks letterkun
dige öhderwerpen, zoals in de
Huizinga-lezing 'Over vrijheid
en gelijkheid van 1976'."
Lehning krijgt, vlak voor zijn
eeuwfeest, 75.000 gulden voor
zicltzelf te besteden. Een halve
ton extra mag hij uitgeven aan
een project dat verband houdt
met zijn werk.
De uitreiking is in mei vol
gend jaar bij Lehning thuis. De
bekroonde wordt 23 oktober
volgend jaar honderd.
Arthur Lehning. foto archief
aad van der ven
[muziekconcoursen ont-
het niet, wel aan steun
[e prijswinnaars om zich
te kunnen ontplooien,
oe is de stichting Jeugd
irteert opgericht. Doelstel-
ïet presenteren van jong
lands muzikaal talent,
meent de stichting, de
ursen zijn daartoe noch
isatorisch, noch financieel
it.
bedoeling is niet rumoer
Wonderkinderen te cre-
aldus Hans Neuburger,
itter en projectleider van
chting. Neuburger, ex-eer-
p tviolist van het Radio Fil-
°Dnisch Orkest en lid van
audeamus Kwartet, bena-
het muziek-pedagogische
Het bestuur organiseert
rten (zes tot tien per jaar,
streven), stelt in overleg
u 0 Ie jonge solisten hun pro
ma's samen en selecteert
icenten ten behoeve van
faiuatie van de prestaties.
'""-'99 een program-
ad gevormd, bestaande uit
Hierck (zender-coördina-
adio 4), dirigent Anton
is, en Pieter Prick, direc-
van het Orkest van het
ik
igl
Ui concoursen waarmee
samengewerkt en die hun
rinnaars 'afstaan' zijn: het
"""■jes Hennen Concours, het
van Wely Vioolcon-
de Iordens Viooldagen.
ationaal Concours van de
irrg Jong Muziektalent Ne
derland, het Nederlands Harp
Concours en het Steinway Con
cours.
Opvallende afwezige is het
Prinses Christina Concours in
Den Haag. Dit heeft in de loop
der jaren ten behoeve van zijn
prijswinnaars zelf een uitge
breid netwerk opgebouwd.
Ruud van der Meer. directeur
van het Christina Concours,
blijkt bij navraag niets te weten
van de oprichting van de stich
ting Jeugd Concerteert.
Toch werkt een aantal laurea
ten van zijn competitie mee aan
het door het Peter van Anrooy
Fonds gesteunde openingscon
cert van de nieuwe stichting op
13 december in Den Haag. Het
zijn onder anderen de violiste
Cecilia Bernardini, de harpiste
Lavinia Meijer, de pianist
Alexander Scholtes en de cellis
te Esmé de Vries, die dan in de
Nieuwe Kerk optreden.
Openingsconcert van de se
rie van Jeugd Concerteert op
13 december in Den Haag
(Nieuwe Kerk, 14.15). De con
courswinnaars die optreden
zijn: Genia Makhtin (viool), Es-
mé de Vries (cello), Ties Melle-
ma (saxofoon), Lavinia Meijer
(harp), Cecilia Bernardini
(viool), Maartje-Maria den
Herder (cello) en Alexander
Scholtes (piano). Volgende
concerten van de stichting
Jeugd Concerteert: 27/12 Gro
ningen (Oosterpoort), 7/1 en
25/2 Eindhoven (Muziekcen
trum), 17/2 en 24/2 Utrecht
(Vredenburg).
amsterdam franqoise ledeboer
Het eerste werk van Willem
Diepraam verscheen in de ja
ren zestig in het links-radicale
blad 'Student' en in de jaren
zeventig maakte hij naam met
geëngageerde foto's voor Vrij
Nederland. Uit teleurstelling
over het maatschappelijke ef
fect van zijn werk keerde hij de
fotojournalistiek midden jaren
tachtig de rug toe en kregen
persoonlijke en esthetische
motieven de overhand. Een
overzichtsexpositie in het Am
sterdams Historisch Museum
(AHM) laat zien dat zijn woede
over misstanden na al die jaren
nog geen spat aan intensiteit
heeft ingeboet.
Uit begin jaren zeventig da
teren zijn foto's van schrijnend
armoedige, maar trots in de ca
mera blikkende binnenvaart
schippers en woonwagenbewo
ners. In die tijd fotografeerde
Diepraam ook de benepen bur
germansmondjes van deelne
mers aan een anti-abortusde
monstratie in Den Haag. Ook
het scherpe contrast tussen zijn
foto van opgefokte vakantie
gangers in het Spaanse Beni-
dorm en die van de beeldscho
ne Amsterdamse Peggy op een
desolate vlakte uit die tijd,
stemt nog steeds ongemakke
lijk.
Diepraam heeft een passie
voor reizen en legde de resulta
ten in de loop der jaren vast in
een aantal indrukwekkende fo
toboeken en tentoonstellingen.
In het AHM neemt hij de toe
schouwer opnieuw mee naar
een zoutmeer op Bonaire en
toont hij hoe nomaden in Mali
op de vlucht zijn voor een
zandstorm.
In 1995 verscheen zijn boek
'Landschap aan zee', met foto's
over de schandelijke lelijkheid
van het Hoogovensterrein in
IJmuiden. Compositie en lij
nenspel zijn esthetische hoog
standjes waar de toeschouwer
nu extra van kan genieten om
dat alle foto's op deze expositie
groot zijn afgedrukt. Maar on
danks dat genot doet Diepraam
ook met deze foto's de kijker
ongemakkelijk voelen: afgezien
van alle ellende die de mensen
elkaar aandoen, zijn ze ook nog
in staat overal mooie land
schappen in afschuwelijk ogen
de betonwoestijnen te veran
deren.
Uit journalistieke kringen en
van documentairefotografen
kwam aanvankelijk veel kritiek
op zijn nieuwe koers. Die hakte
er kennelijk zo diep in dat Die
praam midden jaren tachtig
besloot nooit meer in het
openbaar over zijn werk te pra
ten. Zelfs voor deze overzichts
expositie over de periode 1970-
1995 week hij daar niet van af.
Maar omdat veel van zijn colle
ga's vanaf het begin van de ja
ren negentig ook kozen voor j
esthetische en persoonlijke (fo- I
to)journalistiek kijkt hij vast te-
vreden terug op zijn ooit ver
guisde pioniersarbeid.
De tentoonstelling 'Willem
Diepraam 1970-1975' in het
Amsterdams Historisch Muse-
um (Kalverstraat 92, Amster
dam) duurt tot en met 10 ja
nuari 1999. Openingstijden: J
maandag tot en met vrijdag
van 10.00 tot 17.00 uur en op I
zaterdag en zondag van 11.00
tot 17.00 uur.
foto cPd/Willem diepraam Woestijnrand, Mali 1980.
Henk Molenberg 1924 - 1998
Cleuvers drumschool opnieuw de beste
eraties groeiden op met
k Molenberg. Noem een
ikeurige titel uit zijn om-
'ijke toneel-, film- en tv-
toire of men krijgt een
d van één van zijn talrijke
n. Domme Gijs in 'Flip, de
aaarsleerling' bijvoor -
i, de Duitse graaf uit 'Kunt
i de weg naar Hameien
illen, meneer?' en Meneer
aron uit 'Pommetje Horle-
H e kinderseries op tv die
1 live werden uitgezonden
lenk Molenberg zijn gang
Improviserend, af en toe
nierend, altijd mikkend op
ich. Hij speelde in tal van
edies, voor kinderen en
volwassenen, waardoor
gauw het stempel 'komi-
acteur' kreeg. Al te vaak
I vergeten dat hij ook seri-
icteur was, met een klas-
opleiding in Parijs, die
deed in toneelstukken als
i des Roses', 'Lijmen/Het
'Dynastie der kleine luy-
J 169 speelde Molenberg op
Bolland Festival Erasmus
Nederlandse opera 'Re-
ructie' van Harry Mulisch
I 'e'er Schat. Na een jaar bij
itfio (1961) maakte Molen-
tot 1977 deel uit van het
elijk Toneel, eerst Ensem-
later Globe. Daarna ging
eelancen. Acteerde naast
Richard Burton in 'The spy
who came in from the cold' en
was te zien in de sekskomedie
'Wat zien ik?', 'De verloedering
van de Swieps' en 'Mantel der
liefde'.
In de jaren zeventig was er een
keerpunt in de carrière van
Henk Molenberg. Met overga-
Henk Molenberg: groot gevoel
voor humor. foto archief
ve wijdde hij zich aan zijn lief
hebberij: koken. In tal van
kookboeken en culinaire pro
gramma's op radio en tv weid
de hij uit over recepten, die
meestal één ding gemeen had-
4en: makkelijk te bereiden en
toch zeer smakelijk. Ervaring
had hij opgedaan tijdens tour
nees, als hij kookte voor zijn
collega's. In '71 schreef hij sa
men met collega en beneden
buurvrouw In a van Faassen
'Rommelpotterij of op hoop
van zegen'. In feite was Henk
Molenberg een voorloper voor
de vele culinaire programma's
die tegenwoordig op televisie
zijn te zien.
Henk Molenberg werd in Gro
ningen geboren, maar leefde
een groot deel van zijn leven in
Amsterdam. In 1985 koos hij
echter voor Antwerpen, waar
hij een monumentaal pand in
de buurt van de Vogeltjesmarkt
betrok. Hij kon niet meer tegen
de verpaupering in Mokum.
Als hem werd gevraagd wat hij
van Amsterdam miste, ant
woordde Molenberg: 'De acht
tien sloten, die ik vroeger op
mijn Amsterdamse deur had.
mis ik beslist niet. Net zo min j
als de bekladde en bekraste
voorgevels van de schitterende
grachtenhuizen. Toen ik Am
sterdam als stad minder mooi
begon te vinden, besloot ik
weg te gaan'.
Henk Molenberg was een
noorderling, met zuidelijke as
piraties. Hij paarde een groot
gevoel voor humor aan een
Bourgondisch leven.
tom van ruswuk
den haag gpd
Een drummer die op stand
woont. Daar moet wat mee aan
de hand zijn. Hans Cleuver is
dan ook niet alleen slagwerker
van professie. Hans is zaken
man én eigenaar van de groot
ste drumschool van Nederland
en kan zich daarom niet alleen
een fraaie villa in het Scheve-
ningse permitteren, maar ook
een gebruind gelaat. Onlangs
werd de ex-drummer en mana
ger van Focus, die al sinds jaar
en dag een eigen slagwerk-
school in de badplaats heeft,
onderscheiden. Cleuver (51)
ontving voor het derde achter
eenvolgende jaar de prijs van
Beste Drumschool van de Bene
lux en voor de tweede maal de
trofee van beste drumleraar.
Academie
Cleuver heeft dan ook niet zo
maar een drumschooltje, maar
een heuse academie, waarbij
zeventien leraren en dik 300
leerlingen dagelijks van zeven
uur 's ochtends onderricht ge
ven, of krijgen, in wat Cleuver
'een vak' noemt. „Vroeger werd
een drummer gezien als ie
mand die maar wat op de trom
mels stond te hameren. Een
band bestond uit muzikanten
én een drummer. Ik ken de
grapjes wel. Drummen is een
vak. Een slagwerker móet jaren
studeren om zijn gecompliceer
de instrument onder de knie te
krijgen. Drummen doe je met je
handen, je voeten én je hoofd.
Waarom zou een violist meer
van een bepaalde partituur
moeten afweten dan een slag
Hans Cleuver met dochter in de studio: „Drummen is een vak."
foto gpd/robert van stuyvenberg
werker?"
Het stond al vroeg vast dat
Hans Cleuver muzikant zou
worden. „De Cleuvers zijn mu
zikanten. Mijn overgrootvader
was dirigent, zijn vader concert
pianist en mijn vader was dan
wel werkzaam bij een verzeke
ringsmaatschappij, maar vooral
een begenadigde pianist."
Het kwam vader dan ook
vreemd voor toen zoonlief zijn
voorkeur voor het slaginstru
ment liet blijken. „Je moet een
instrument leren spelen jon
gen", zei hij, waarmee hij wilde
zeggen dat een slagwerk geen
instrument was. „Ik heb toch
doorgezet. Ik herinner me dat ik
uren en uren doorbracht bij de
Veteranen Harmonie, waarvan
vader voorzitter was. Op mijn
zevende kon ik alle ritmes mee-
trommelen."
Later besloot hij les te nemen.
„Moest ik oefenen op een tri-
plexplankje en noten leren le
zen. Als de leraar merkte dat ik
mijn lessen niet had geleerd,
ging hij doodleuk de krant le
zen. Later leerde ik het vak van
John Engels. Ik zat meteen in
verschillende bands."
Hoewel I lans Cleuver al op jon
ge leeftijd succes had als slag
werker, besloot hij toch te gaan
studeren. „Psychologie", zegt
Cleuver. „Helaas heb ik de uni
versiteit maar drie jaar van bin
nen gezien. Op een dag liep ik
letterlijk Thijs van Leer tegen
het lijf. Voordat ik wist wat er
gebeurde speelde ik bij Ramses
Shaffy en later natuurlijk in Fo
cus."
Studie
Hoewel Cleuver later gouden ja
ren meemaakte met Focus, ver
gat de slagwerker de woorden
van zijn vader niet. Hans Cleu
ver keerde terug in de college
banken voor een studie be
drijfskunde. „Veel muzikanten
denken dat hun succes onein
dig is. Roem is vergankelijk, he
laas. Ik heb daarmee altijd reke
ninggehouden."
Cleuver werd manager. Eerst
van Focus. Later van Thijs van
Leer en Jan Akkerman. Begin ja
ren tachtig besloot Cleuver dat
het tijd werd zijn droom te ver
wezenlijk en zette zijn drum
school op. „En geen lullig oe
fenzaaltje. Ik zei tegen Jan
Pustgjens van het Concertge
bouworkest: Jan, let op, ik word
de grootste op dit gebied. Ik
hoor hem nog lachen."
amsterdam anp
Het Prins Claus Fonds heeft drie
Afrikaanse modeontwerpers sa
men een prijs van 200.000 gul
den toegekend. Met deze
hoofdprijs wil het fonds het hele
hedendaagse Afrikaanse mode-
ontwerp eren, dat traditie en
avant-garde en 'lage en hoge'
cultuur verbindt.
Alphadi uit Niger, Oumou Sy
uit Senegal en Tetteh Adzedu
uit Ghana kregen de onder
scheiding vandaag in het Paleis
op de Dam uit handen van
prins Claus zelf. Volgens het
fonds, dat ter gelegenheid van
de zeventigste verjaardag van
de prins werd ingesteld, spelen
modeontwerp en textiel een
grote rol in de vorming en uit
drukking van identiteit. Ze ge
ven Afrikaanse mode een plaats
binnen de internationale stijlen
en hebben ook een belangrijke
sociale en economische functie
voor het werelddeel.
De aanwezigen in het Paleis
op de Dam kregen van de Afri
kanen meteen een hele mode
show voorgeschoteld, gepresen
teerd door cultuurminister Ami-
nata Dramane Traoré van Mali.
Andere geïnteresseerden in Afri
kaanse mode kunnen van 12
december tot 31 januari voor
een speciale expositie in het
Stedelijk Museum in Amster
dam terecht.
Nog dertien anderen, kunste
naars en intellectuelen, kregen
een prijs van 40.000 gulden van
het fonds toegekend.
