Israël dreigt opnieuw met
blokkade Wye-akkoord
Buitenland
Doema eist rapport over
gezondheid Boris Jeltsin
Winterwonderland
Gruwelproces voor Joegoslavië-tribunaal
Turkse regeringsformatie
in handen veteraan Ecevit
Berechting Pinochet in Chili onmogelijk
Maffiabestrijder moest
vluchten voor Mikhailov
lONDERDAG 3 DECEMBER 1998
DPA Deutsche Prcssc Agentur
Drama na brand in Filipijns weeshuis
nilla Een Filipijnse non troost een moeder, nadat de brand
weer van de hoofdstad Manilla haar kind heeft gevonden tussen
Ée resten van een afgebrand weeshuis. Daarbij kwamen van
nacht zeker 27 mensen om, op zes na allen kinderen. Het vuur
tyntstond in de vroege ochtend, waarschijnlijk als gevolg van
kortsluiting. Het legde het houten, drie verdiepingen hoge ge-
iouw geheel in as. De meeste slachtoffers zijn in hun bed op de
ovenste verdieping verrast. De meeste van de 43 kinderen, op-
lassers en andere medewerkers van het weeshuis die veilig uit
let brandende gebouw wisten te komen, bevonden zich op de
begane grond. Bij daglicht werd de omvang van het drama pas
ïelemaal duidelijk. De baby's die in het gebouw waren achter
gelaten, kwamen waarschijnlijk meteen om door inademing
tan de rook. Sommige oudere slachtoffers konden niet ont-
inappen omdat de nooduitgangen waren geblokkeerd. Een en-
teling sprong uit een raam.
FOTO AP BULLIT MARQUEZ
1
Brussel wil forse reductie uitstoot
•Anti|RUSSEL De Europese Commissie wil scherpe limieten stellen
W" de uitstoot van benzeen en koolmonoxide. Voor benzeen
==^tou de uitstoot moeten dalen met zeventig procent. De emissie
an koolmonoxide moet met eenderde omlaag. De twee stoffen
ragen niet direct bij aan het broeikaseffect, maar kunnen wel
inkerverwekkend zijn. Vooral het wegverkeer stoot benzeen en
lolmonoxide uit. Daarom moeten nieuwe EU-regels voor
(randstofverbruik en maximale hoeveelheden giftige stoffen in
inzine en diesel de grootste bijdrage aan vermindering van de
^itstoot leveren. Daarnaast stelt de Europese Commissie maat-
igelen voor om het autogebruik terug te dringen, onder meer
ia rekeningrijden. Verder pleit het dagelijks bestuur van de EU
tor de promotie van alternatieve brandstoffen, zoals autogas.
fransen aangeklaagd voor vogeljacht
iSELFrankrijk is door de Europese Commissie opnieuw
tor de Europese rechter gesleept in verband met de jacht op
•gels. Aan de bestaande procedure tegen de gebrekkige be-
herming van nesten voegt Brussel nu een klacht toe over het
ringe aantal vogelsoorten waarop niet gejaagd mag worden,
[erder wil de commissie dat Franrkijk het jachtseizoen fors in-
ri. lagers mogen in Frankrijk al op de meeste vogels schieten
de nationale feestdag 14 juli. Europese regelgeving bepaalt
it het jachtseizoen pas in september begint. Verder mogen
CSjranse jagers in veel gevallen doorgaan tot in februari, hetgeen
Tryporal jonge vogels bedreigt. Ook dit is in strijd met EU-richtlij-
ien.De Franse milieuminister Voynet wilde het jachtseizoen
:|el verkorten, maar het parlement ging daar na een massale
monstratie van jagersorganisaties niet mee akkoord.
grotten mogelijk van pilote Earhart
angeles Een skelet dat op het Polynesische eiland Nikuma-
)ro is gevonden, is wellicht dat van Amelia Earhart, de eerste
kouwelijke piloot die in 1937 een vlucht om de wereld probeer-
le te maken en daarbij op mysterieuze wijze verdween. De bot-
[Jfn werden in 1940 gevonden door Britse soldaten. Volgens bot-
iderzoeken die destijds zijn gedaan, waren ze afkomstig van
;n man. Maar twee forensische antropologen, die de oude on-
erzoeksrapporten onlangs hebben bestudeerd, denken dat de
Jtten van een blanke vrouw met een lengte van 1 meter 70 wa-
bn. Het meest gangbare verhaal over het lot van Earhart is dat
ïj en haar navigator Fred Noonan hun positie niet meer wisten
pra bepalen, zonder brandstof kwamen te zitten en neerstortten
Hssen Azië en Hawaï. Anderen geloven dat ze door de Japan-
;rs gevangen zijn genomen als vermeende spionnen.
innan gaat naar Libië voor Lockerbie
VN-secretaris-generaal Kofi Annan gaat mogelijk naar
ibië om te praten over de uitlevering van de twee verdachten
de bomaanslag op een Pan Am-vliegtuig boven het Schotse
kerbie. Libië heeft nog altijd niet ingestemd met een proces
jen de verdachten in Nederland naar Schots recht. Nederland
ïeft een wet aangenomen die het mogelijk maakt een deel van
luchtmachtbasis Soesterberg 'uit te lenen' om de twee Libi-
Ifthe agenten te berechten. De Libische leider Gadaffi eist dat de
jee na het proces hun eventuele straf uitzitten in Nederland.
|e VS en Groot-Brittannië eisen echter dat de twee verdachten
eventuele straf in Schotland uitzitten. Het is nog niet be-
:nd hoe Annan naar Libië wil reizen. De VN hanteren een em-
go op vluchten naar het land, zolang Tripoli de verdachten
iet voor berechting uitlevert. Bij de aanslag op het Amerikaan
vliegtuig kwamen in 1988 270 mensen om.
Janter: anti-fraudedienst voor EU
Hussel Er moet een onafhankelijke dienst van fraudebestrij-
ers worden opgericht, die zich onder meer gaat bezighouden
Jet het controleren van de hoge Europese ambtenaren in Brus-
Qjftl. Met dat voorstel probeerde voorzitter Santer van de Euro
pe Commissie gisteren de kritiek in het Europees Parlement
misstanden bij het dagelijks bestuur van de Unie te pareren,
fet parlement heeft vooral problemen met het feit dat de huidi-
anti-fraudedienst wordt gecontroleerd door de commissie,
n dus verantwoording moet afleggen aan dezelfde mensen die
J geacht wordt te controleren. Santer geeft het parlement
kfiarin gelijk, en wil de fraudedienst volgend jaar al hervormen,
voorwaarde dat de vijftien lidstaten en het parlement daar
^^^el mee instemmen.
'v jpaans varkenstransport overvallen
hsABONIn Portugal zijn twee Spaanse vrachtwagens, die met
^jt'n vijfhonderd varkens onderweg waren naar een abattoir,
(nsdagavond overvallen door een groep van vijftien gemasker-
e en gewapende mannen. De overvallers reden de vrachtwa-
fcns in een greppel, waar zij omsloegen. Een deel van de var-
his werd gedood of raakte gewond. Andere dieren ontsnapten.
C Ale politie verdenkt Portugese varkensboeren van de overval.
brige week heeft de oproerpolitie waterkanonnen, paarden en
Dnden ingezet tegen boeren die een weg hadden afgezet om
Un eisen voor meer Financiële hulp en beperking van de invoer
ln varkens kracht bij te zetten.
Vitte Huis moet worden opgeruimd
Ashington Het Witte Huis is een bende en daar moet snel iets
worden gedaan. De staat van onderhoud komt niet overeen
t de algemeen aanvaarde normen voor een woning of hotel,
at staat in een gisteren gepresenteerd renovatieplan ter waar-
van bijna zes miljoen gulden. De twee eeuwen oude ambts-
joning van de president van de Verenigde Staten moet niet al
en worden opgeruimd maar ook uitgebreid. Het voorstel
ïorziet onder meer in een ondergrondse parkeergarage, een
Icreatieruimte en een bezoekerscentrum. Bovendien moet er
in modem alternatief komen voor de ruimte waar de pers
Drdt toegesproken. Als woning heeft het Witte Huis volgens
ri rapport verschillende tekortkomingen. Zo kan het presiden
te gezin in het meedogenloos formele complex nergens re-
jeëren na een hectische dag. Er is ook een ernstig gebrek aan
pslagruimte, waardoor toiletten, gangen en oprijlanen vol
aan met meubels en apparatuur.
'1",
Het Israëlisch-Palestijnse vredesproces is voor de zoveel
ste maal in een impasse geraakt. Israël heeft drie nieuwe
eisen gesteld aan een verdere uitvoering van het Wye-ak
koord en de Palestijnen achten die onaanvaardbaar.
tel aviv ad bloemendaal
correspondent
De Israëlische regering wil dat
de Palestijnse president Arafat
expliciet verklaart dat hij vol
gend jaar geen onafhankelijke
Palestijnse staat zal uitroepen.
Hij moet zich neerleggen bij het
Israëlische besluit dat Palestijn
se gevangenen 'met bloed aan
hun handen' niet worden vrij
gelaten, en hij moet zorgen dat
er onmiddellijk een eind komt
aan 'Palestijns geweld en oprui
ing tot geweld'.
De Israëlische eisen staan in
een verklaring, die gisteravond
is uitgegeven naar aanleiding
van een gewelddadig incident
op de Westelijke Jordaanoever.
Daarbij waren twee Israëliërs
licht gewond geraakt. Palestijn
se studenten die voor de vrijla
ting van gevangenen demon
streerden, tuigden in de buurt
van Ramallah een Israëlische
soldaat af, nadat ze hem uit een
auto hadden getrokken. De
spanning was al opgelopen
door de moord, eerder op de
dag, op een Palestijn in Jeruza
lem.
De relatie tussen Israël en het
Palestijnse bestuur, die na het
Wye-akkoord wat beter leek te
worden, is de afgelopen dagen
bijna met het uur verslechterd.
De Palestijnen zijn kwaad over
de mate waarin de regering-Ne-
tanyahu de nederzettingen ver
sterkt en andere maatregelen
neemt om zijn rechtse rege
ringscoalitie in stand te kunnen
houden. Ook de vrijlating van
250 gevangenen, de eersten van
een totaal van 750 in de komen
de drie maanden, heeft voor
weinig vreugde gezorgd. De
meesten bleken criminelen en
geen 'politieke gevangenen'.
Het Palestijnse bestuur heeft
gisteravond laten weten dat de
Israëlische eisen onaanvaard
baar zijn omdat ze niets met
het Wye-akkoord hebben te
maken.
MOSKOU AFP-DPA-ANP-Rtr
De Doema, het Russische
parlement, heeft gisteren
een motie aangenomen
waarin het een verklaring
eist over de gezondheid
van president Jeltsin. Vol
gens een woordvoerder van
de president heeft de eis
geen juridische waarde.
Het parlement betwijfelt
of Jeltsin gezond genoeg is
om zijn ambt uit te oefe
nen. De motie, die de
hoofdarts van het Kremlin
oproept binnen tien dagen
een medisch rapport om
trent Jeltsins gezondheid
naar het parlement te stu
ren, is met grote meerder
heid aangenomen. Slechts
33 van de 280 stemmers
waren tegen.
Op het moment ligt Jel
tsin in een ziekenhuis in
Moskou. Hij herstelt van
een longontsteking. Vol
gens een woordvoerder kan
Jeltsin maandag zijn taken
als president weer op zich
nemen. De Franse presi
dent Chirac, die gisteren
een kwartier met Jeltsin te
lefoneerde, vond dat de
stem van de Russische pre
sident goed klonk. Jeltsin is
in de afgelopen jaren meer
malen tijdelijk in zieken
huizen en herstellingsoor
den opgenomen, voorna
melijk wegens hartproble-
lizaragga Ongewoon vroege
kou blijft grote delen van Europa
bij vlagen lastig vallen. Zelfs de
Noord-Spaanse provincie Navarra
werd de afgelopen dagen geteis
terd door sneeuwstormen en he
vige regenval. Dit naar voedsel
zoekende varken op de hoogvlak
te van Lizaragga moet zich in
Winterwonderland hebben ge
waand. Meteorologen in Spanje
verwachten de komende dagen
overigens wel een weersverbete-
ring. FOTO EPA JESUS DICES
Dertienjarige
Belgische jongen
bekent doodslag
BRUSSEL MARC PEEPERKORN
CORRESPONDENT
Een dertienjarige Brusselse jon
gen heeft gisteren bekend een
31-jarige stadsgenoot een ijze
ren staaf door de schedel te
hebben gegooid. De man stierf
afgelopen weekeinde aan zijn
verwondingen. Het 'staafmci-
dent' heeft veel beroering ver
oorzaakt in België. Het ministe
rie van justitie onderzoekt óf
het strafrecht niet voor mensen
vanaf twaalf jaar moet gelden.
Nu ligt die grens nog op vijftien
jaar.
Het slachtoffer bezocht afge
lopen vrijdag samen met een
collega een café. Buitengeko
men vroeg het tweetal een
groepje jongeren de weg naar
de dichtstbijzijnde geldauto
maat. Op weg daarheen werd
de man getroffen door een ijze
ren staaf die als wegafzetting
werd gebruikt. De staaf door
boorde zijn schedel, waarop het
groepje jongeren de benen
nam.
De dertienjarige dader is
overgebracht naar een gesloten
inrichting, evenals twee ande
ren. Justitie heeft nog geen en
kel duidelijk motief voor de
aanslag. De term 'zinloos ge
weld' is inmiddels in België net
zo bekend als in Nederland
Vanwege de jeugdige leeftijd
van de dader kan deze niet vol
gens het gewone strafrecht
worden veroordeeld, waardoor
een strenge veroordeling is uit
gesloten. Het Belgische minis
terie van justitie studeert op
verlaging van de strafrechtelijke
leeftijd.
den haag marjolun de cocq
Lijkbleek verlaten de toeschou
wers de publieke tribune na de
getuigenissen tegen de Bosni
sche Serviër Jelisic voor het Joe
goslavië-tribunaal in Den Haag.
Meer dan welke zaak voor het
tribunaal tot nu toe, verbeeldt
het proces-Jelisic de horror van
de oorlog in Bosnië.
In trui of poloshirt, lichtjes
onderuitgezakt in de beklaag
denbank, lijkt de 30-jarige Jeü-
sic een doorsnee knul. Maar ge
durende twee weken in mei
1992 was deze 'Servische Adolf
een geüniformeerde moordma
chine. „Dit is het gruwelijkste
tingen van het tribunaal al jaren
bijwoont. Jelisic heeft een groot
deel van zijn misdaden bekend.
Hem wacht een zware gevange
nisstraf, mogelijk levenslang,
voor misdaden tegen de men
selijkheid.
In de loods van het Luka-ha-
vencomplex aan de rivier de Sa
wa in Brcko, waar honderden
moslims en enkele Kroaten
werden vastgehouden, ontpop
te de reparateur van landbouw
machines zich als enthousiaste
en effectieve beul voor de Bos
nische Serviërs. Volgens de
aanklagers moet hij over de
honderd moslims hebben ver
moord.
Jelisic liquideerde zijn slacht
offers, vaak na zware mishan
delingen, met een terloops
schot in de nek. Of hij liet ze
hun hoofd op een rioolrooster
leggen, waardoor hun bloed
keurig netjes in de Sawa vloei
de. Getuige 'B', een 53-jarige
moslim die Jelisic bij het roos
ter twee gevangenen zag ver
moorden, vertelde hoe hij na
derhand het rooster van men
selijke resten moest ontdoen en
hoe hij Jelisic' kantoor moest
reinigen.
Onbeschrijflijk is de scène die
'B' en andere getuigen schetsen
van de lijdensweg van een mos
limgevangene wiens rechteroor
door een bewaker was afgesne
den. Jelisic liet de moslim, he
vig bloedend en oor in de hand,
op zijn knieën plaatsnemen
voor een groep gevangenen in
het Luka-kamp. Hij bood hun
zijn pistool aan. „Iemand die
hem wil doodschieten?" De
moslim smeekte: „Mensen,
help me, dood me." Niemand
stapte naar voren en uiteinde
lijk werd de gevangene door Je
lisic naar buiten gevoerd, waar
na een schot klonk.
Het proces wordt op 25 janu
ari hervat.
istanbul jessica lut2
Het is uitgesloten dat de Chi
leense oud-dictator Pinochet in
zijn land wordt veroordeeld we
gens onder zijn regime gepleeg
de schendingen van de men
senrechten. Specialisten in het
internationale recht zijn het er
over eens dat een berechting in
Chili juridisch onmogelijk is.
Ook de Chileense advocate en
mensenrechtenactiviste Fabiola
Letelier, die voor een kort ver
blijf in Nederland is, zegt dat
een proces in Chili geen kans
maakt. De enige manier om de
oud-dictator te laten berechten
is volgens haar uitlevering door
Groot-Brittannië aan Spanje.
Fabiola Letelier is de zuster van
de in 1976 in Washington door
de DINA, de beruchte geheime
dienst van Pinochet, vermoorde
oud-minister van buitenlandse
zaken Orlando Letelier. Na de
militaire staatsgreep tegen de
regering van Allende had deze
zijn toevlucht gezocht in de
Verenigde Staten, waar hij om
kwam bij een aanslag met een
autobom.
Twee Chileense generaals, DI-
NA-chef Contreras en diens
plaatsvervcrvanger Espinoza,
zijn onder Amerikaanse druk
wegens de moord op Letelier
tot zeven en zes jaar gevange
nisstraf veroordeeld. In hun ge
val was de in Chili geldende
amnestieregeling voor onder
Pinochet door militairen ge
pleegde misdrijven niet van
toepassing, omdat de moord ii
de Verenigde Staten is ge
pleegd.
De familie Letelier wil dat ook
Pinochet als opdrachtgever
wordt berecht voor
de moord. Samen
met Chileense orga
nisaties van nabe
staanden van
slachtoffers van
Pinochet en men
senrechtenorgani
saties heeft Fabiola
Letelier bewijsmate
riaal verzameld
voor het onderzoek
dat de Spaanse
rechter Garzon twee
jaar geleden tegen
Pinochet instelde.
Garzon heeft inmid
dels twee verschillende uitleve
ringsverzoeken aah Groot-Brit
tannië gedaan. Het eerste heeft
betrekking op tijdens de dicta
tuur in Chili gepleegde misdrij
ven tegen Spaanse burgers. Op
grond van het zogeheten be
schermingsbeginsel claimt de
Spaanse justitie rechtsmacht in
deze zaken. Het tweede uitleve
ringsverzoek draait om interna
tionale misdrijven: genocide
(volkenmoord) en foltering. De
bevoegdheid van de Spaanse
rechters om deze zaken te be-
GUS SCHREUDERS
juridisch
medewerker
rechten is gebaseerd op het Ge
nocideverdrag en het Verdrag
tegen foltering.
De aanklacht tegen Pinochet
wegens genocide houdt in dat
hij een deel van de Chileense
natie heeft willen vernietigen,
maar aangezien
hiervoor politieke
motieven beston
den is dit punt van'
de aanklacht juri
disch zwak te noe
men. Sterker staat
Garzon met zijn
beroep op het anti-
folterverdrag als
basis voor het ver
zoek aan Londen
om uitlevering van
Pinochet.
Om die uitlevering
te voorkomen zou
de Chileense mi
nister van buitenlandse zaken
Insulza aan Groot-Brittannië en
Spanje hebben voorgesteld
Pinochet naar Chili terug te stu
ren in ruil voor de toezegging
dat hij alsnog in eigen land zal
worden berecht.
Fabiola Letelier acht dit uitge
sloten. Sinds 1978 is in Chili
een speciale Amnestiewet van
kracht - ingevoerd door Pino
chet - die hem van straffeloos
heid verzekert. Bovendien is hij
volgens de grondwet van 1980
senator voor het leven en daar
mee onschendbaar. Om een
proces in Chili mogelijk te ma
ken zou eerst de grondwet
moeten worden veranderd. Dat
kan alleen met medewerking
van de senaat waar de militai
ren en andere Pinochet-aan
hangers een automatische
meerderheid hebben.
Daar komt bij dat het Chileense
Hooggerechtshof niet bereid is
Pinochet te berechten. Ook an
dere niet-militaire rechtbanken
zouden zich dadelijk onbe
voegd verklaren indien de Chi
leense overheid een vervolging
tegen Pinochet aanspant in ruil
voor zijn terugkeer uit Groot-
Brittannië. Een proces zou al
leen voor een militair tribunaal
kunnen worden gevoerd. Het is
ondenkbaar dat de militaire
rechters een veroordeling uit
spreken van de generaal die is
uitgeroepen tot 'weldoener van
het leger'.
Uiterlijk 11 december moet de
Britse minister van binnenland
se zaken Straw beslissen of
Pinochet wordt teruggestuurd
naar Chili of aan Spanje wordt
uitgeleverd. Dat laatste is juri
disch mogelijk gemaakt door de
Law Lords, het hoogste Britse
rechtscollege, die het beroep
van Pinochet op onschend
baarheid als voormalig staats
hoofd hebben afgewezen.
correspondent
De Turkse politieke veteraan
Ecevit (73) is gisteren door pre
sident Demirel benoemd tot
formateur. Ecevit lijkt de enige
die een regering kan vormen uit
het huidige parlement, zo zei
Demirel. Ecevit, die mogelijk
voor de vierde keer premier
wordt, is echter niet de man die
Turkije's problemen met Euro
pa en een haperende economie
kan oplossen.
De meest voor de hand lig
gende combinatie is die van de
conservatieve Moederlandpartij
van demissionair premier
Yilmaz, de Partij van het Juiste
Pad van (giller en Ecevils Partij
van Democratisch Links.
Ecevit benadrukte gisteren
nogmaals nooit in zee te zullen
gaan met de islamisten. Die ziet
hij als gevaarlijke huichelaars
die de democratie willen mis
bruiken om deze omver te wer
pen. De oude vos geniet mede
daarom het respect van de mili
tairen.
Hij is pertinent tegenstander
van andere dan economische
maatregelen om het Koerdische
probleem hel hoofd te bieden.
Op economisch vlak is hij niet
meer absoluut tegen privatise
ring, maar ook geen voorstan
der.
In de jaren zeventig leidde
Ecevit drie keer een regering. In
1974 gaf hij het bevel tot de mi
litaire inval op Cyprus en
schiep daarmee een probleem
dal vijfentwintig jaar later nog
steeds niet alleen onoplosbaar
is, maar tevens een onover
brugbare barrière lijkt ie vor
men tussen Europa en Turkije.
De keiharde, onverzoenbare ri
valiteit tussen hem en (de hui
dige president) Demirel, bracht
het land aan de rand van de af
grond en leidde tot de militaire
staatsgreep van 1980.
GENEVE BOB KROON
CORRESPONDENT
Op de derde dag van het proces
tegen de Russische 'peetvader'
Sergei Mikhailov kwam de
macht van het door hem gelei
de misdaadsyndicaat Solntsevs-
kaja duidelijk aan het licht. Eén
van de getuigen, Majoor Nikolai
Uropov, inspecteur van de
RUOP, de Moskouse anti-maf-
flabrigade, bleek politiek asiel te
hebben gekregen in Zwitser
land omdat hij wegens zijn me
dewerking aan de Geneefse jus
titie door Mikhailovs trawanten
met de dood zou zijn bedreigd.
Volgens eigen zeggen ont
snapte hij in 1996 ternauwer
nood aan een moordaanslag. In
januari vorig jaar kwam hij naar
Genève om de Zwitserse rech
ter van instructie Zecchin bij te
staan in diens onderzoek in de
zaak-Mikhailov. Bij terugkeer in
Moskou kreeg Uropov van het
centrale commissariaat van de
Moskouse recherche te horen
dat hij beter kon onderduiken.
Daarop reisde hij op 14 October
1997 naar Genève, waar hij on
middellijk asiel en politieke be
scherming aanvroeg.
Solntsevskaja begon volgens
Uropov met 'gewone' misda
den, zoals afpersing, bankroof
en diefstal, maar in 1992 werd
de miljoenenopbrengst van het
syndicaat geïnvesteerd in legale
ondernemingen, waardoor de
organisatie allerlei nuttige ver
takkingen in de Russische eco
nomie en hel regeringsapparaat
kon opzetten.
Mikhailov wees de verklarin
gen van Uropov als 'volledige
verzinsels' van de hand, en zijn
advocaat noemde de om veilig
heidsredenen op video opgeno
men getuigenis een 'Disney-
land-vertoning'.