Een dronken sint krijgt
voor altijd de zak
TV
WEER
Het Gesprek van de Dag
Voetbal is oorlog
DONDERDAG 3 DECEMBER 1998
152
C 0
E N T A A R
Voetbal is oorlog. Soms zelfs letterlijk. De draconische maatregelen
van de Turkse regering om de wedstrijd Galatasaray-Juventus zon
der incidenten te laten verlopen, veranderden het stadion Ali Sami
Yen gisteravond in een vesting. Tientallen tanks en 22.000 zwaar
bewapende politiemensen waren naar Istanbul gedirigeerd om de
23.000 toeschouwers in toom te houden. Iedere supporter een ei
gen agent, het was kennelijk de enige manier waarop de zwaar be
laden Champions League-wedstrijd tot een goed einde kon worden
gebracht.
Als zulk machtsvertoon blijkbaar noodzakelijk is, komt vanzelf de
vraag op of een voetbalwedstrijd (of welk ander evenement dan
ook) nog wel dient door te gaan. En ongetwijfeld hebben de grote
commerciële verplichtingen van de UEEA, de organisator van de
Champions League, aan haar sponsors een rol gespeeld bij het be
sluit om de wedstrijd te laten doorgaan. Op Turks grondgebied nog
wel.
Maar er speelt hier ook wat anders. De UEFA kon en mocht met
recht de Turkse regering verantwoordelijk houden voor de veilig
heid van supporters en spelers. De Turkse regering heeft de afgelo
pen weken immers niets gedaan om de volkswoede over het niet-
uitleveren van de Koerdische rebellenleider Öcalan door Italië ook
maar enigszins in te tomen. Een logische consequentie van het uit
buiten van de volkswoede voor politieke doeleinden is dat de rege
ring gisteren ook alle verantwoordelijkheid op zich nam voor de
veiligheid in en rond het stadion.
Het vooral politieke besluit om de wedstrijd niet te verbieden is ge
lukkig niet ontaard in een veldslag. Maar het toonde voor de zo
veelste keer aan dat sport en politiek wel degelijk, en soms heel erg
veel, met elkaar hebben te maken.
Taaioorlog
Sneeuw, ijzel en regen
Wolkenvelden hebben het 'Eligiuswintertje' - zo wordt in de Kalender-
klimatologie een periode van winterweer in het begin van december
aangeduid - de kou behoorlijk parten gespeeld. Ook tijdens de afgelo
pen nacht vroor het slechts een paar graden. Op het duinstation van
het KNMI bij Bloemendaal werd -3 geregistreerd en Schiphol rappor
teerde -2,8.
De wolkenvelden ontstaan doordat er op enkele honderden meters
hoogte een warme luchtlaag aanwezig is. In de meteorologie spreekt
men in een dergelijke situatie over een inversie ofwel een tempera-
tuuromkering. Normaal gesproken neemt de temperatuur namelijk
met de hoogte af; bij een inversie treedt er op bijvoorbeeld enkele
honderden meters hoogte een temperatuurstijging op. De inversie
fungeert als een pot op een deksel waaronder de vochtige wolkenbrij
zich weet te handhaven.
Ook het te zwakke transport van relatief droge luchtmassa's uit het
oosten van Europa is debet aan de hardnekkigheid van de wolkende
ken. Overigens klaarde het vanochtend in de regio Twente wel op. Het
gevolg was een snelle daling van de temperatuur. Op de vliegbasis
Twenthe werd -6,6 graad gemeten.
De komende dagen wordt de inversie opgeruimd. Tussen een depres
sie die boven de Oostzee gestalte krijgt en een luchtdrukmaximum op
weg van de regio Groenland/IJsland naar de Britse eilanden, koelt de
atmosferische bovenkamer van het noorden uit sterk af. De uit de
poolstreken afkomstige lucht wordt echter aangevoerd over de
Noordzee waardoor nabij het aardoppervlak juist een temperatuur
stijging optreedt. Vrijdagmiddag komt het kwik in onze regio uit
op omstreeks 5 graden.
Het binnendringen van de uit noordelijke streken afkomstige
luchtmassa's gaat vanavond en de komende nacht gepaard met
enige sneeuw, morgen overgaand in regen. IJzel is daarbij niet
uitgesloten. Vrijdagmiddag breekt echter ook de zon af en toe
door. De wind is noordwestelijk van richting en matig van sterkte.
Tijdens het weekeinde kan het 's nachts licht vriezen, overdag
komt de temperatuur enkele graden boven nul uit. Verder vallen er
enkele winterse buien. Geen doorzettende winter dus.
MENSELIJK
Zou Rosenborg - Athletic Bilbao een weekje zijn uitgesteld, vanwege
een aangespoelde walvis of zo, dan hadden we daar nog geen mi
nuut van gezien. En zou Bayern Miinchen - Bröndby zijn gespeeld,
omdat het Duitse veld een week eerder onder bier had gestaan, dan
was de Nederlandse televisiekijker verstoken geweest van beelden.
Maar gisteren speelde Galatarasay tegen Juventus. 'Dat wordt oor
log', dacht de NOS en trok een blik pathetische woordenbreiers open.
Neem nou de tekstschrijver van het journaal. 'Voor de Italianen is
dit het duel van de angst' was de regel die Pia Dijkstra moest voorle
zen in het journaal. Prima kreet, fraai geformuleerd. Zoiets trekt kij
kers. Wij gingen er eens goed voorzitten. Mijn buurman hield het na
die uitspraak op zeven gele kaarten en tiuee rode. Ik gokte op negen
gele kaarten en twee rode.
En ja hoor, het werd oorlog. Rondrennende Turken en Italianen pro
beerden elkaar vreselijk te beschadigen. Er liep zelfs even een speler
rond met bloed op zijn gezicht. Dat zag die andere woordenbreier
van de NOS ook, Eddy Poelman, onze oorlogsverslaggever in de
loopgraven van Istanbul.
Oorlog scherpt blijkbaar de geest, want wij zaten op het puntje van
onze stoel en Poelman slaagde er zowaar in geheel tegen zijn ge
woonte een kloppende volzin te construeren. 'Op de brug over de
Bosporus stonden de soldaten zij aan zij met getrokken wapenen
Knap hoor, tussen vier doodschoppen en een stuk of wat elle
boogstootjes door!
Maar plotseling was de oorlog voorbij. Turken en Italianen hielpen
elkaar overeind na ongelukkig valpartij tjes. Het fluitende stadion
was een bakje met zacht tsjirpende krekeltjes geworden. Wij leunden
achterover en ook Eddy Poelman was zijn frisheid en zijn concentra
tie kwijt. Hij zakte terug naar zijn oude niveau. Het niveau van de te
ingewikkelde zinnen en grammaticale fouten. Ja, onze woordenbrei
er liet weer de ene steek na de andere vallen. Complete breiwerken
'De kopbal was een argeloze', klonk het. 'Er is qua gewelddadigheid
nog niets gebeurd voor zover bekend'. 'Voor de rest was er menig ge
val dat makkelijk kon worden weggewuifd'. En, helemaal op het
eind: 'Een wedstrijd waarin in ieder geval de vrede in en rond de lij
nen bewaard is gebleven'.
Nou ja, was het toch nog een beetje oorlog. Taaioorlog.
WIL BUYS
Gladde wegen en steile
daken. Weerspannige
schimmels en stoute
kinderen. Kerstman
nen en ongelovigen.
Het kan de Sint niets
deren. Elk jaar trekt hij
er weer met zijn Pieten
op uit. Hartverwar
mend en goedge
mutst.
Toch dreigt Sint uit te glijden
over commercie, egoïsme en in
dividualisme. Vanuit het Belgi
sche Sint Niklaas klinkt een op
roep tot Sint-fundamentalisme
en back to the Klaas-roots: Een
sociale Goedheiligman, die het
kind weer leert delen. En Pieten,
die géén gepofbroekte verple
gers zijn van een seniele, oude
man.
Een vreemdeling zeker. Die ver
dwaald was zeker. Of een onge
lovige rakker, die in een vlaag
van verstandsverbijstering han
delde? De video van de politie
in het Belgische stadje Sint
Niklaas kan nog steeds geen uit
sluitsel geven. Zoektochten in
d'een en d'andere hoek lever
den niets op. Naar zijn naam
kan niet gevraagd worden. De
dader van de aanslag op het bij
na drie meter hoge Sint Nico-
laasbeeld voor het stadhuis in
de nacht van 11 op 12 oktober
1996 is nog niet gepakt, hoe
graag de Belgen de roede ook
zouden leggen over de pleger
van deze heiligschennis.
Met geweld had de zonderling
om 3.15 uur de staf van het ke-
ramieken beeld van de Sint pro
beren los te wrikken. Daarbij
was de linkerhand van de heili
ge verbrijzeld en ook ontstond
er een gat in het voetstuk. De
schade van ruim 5000 gulden is
allang hersteld, het beeld staat
weer fier op de markt. En ook
Lieven Dehandschutter, voor
zitter van het Sint Nicolaas Ge
nootschap heeft geen trauma's
overgehouden aan de aanslag.
Nee, eerder heeft hij.er moed
uitgeput om zijn kruistocht voor
het behoud van dit feest der
feesten in de Lage landen te in
tensiveren. Maar hij beseft eens
te meer dat de bedreigingen
van dit volksfeest constant op
de loer liggen.
De anti-Sint-makkers staken
hun wild geraas nog steeds niet.
Ondanks klappen met de roede,
strafarbeid in de Spaanse pe-
pernootfabriek van de Sint of
een leven zonder cadeautjes.
Het grote gevaar komt echter
niet van nachtbrakende rotzooi-
trappers. Nee, volgens Lieven
Dehandschutter schuilt het
grootste gevaar 'in de hoofden
van de mensen.' „In 1989 heb
ben we het Sint Nicolaas Ge
nootschap opgericht. Hier in
Sint Niklaas, want wij zijn in
Europa de grootste stad, die
naai-Sinterklaas is genoemd."
Volgens Dehandschutter dreigt
het goed fout te gaan met de
Sinterklaasviering. „Steeds
meer raakt de ware zin van het
feest naai' de achtergrond. Het
accent is te zeer komen te lig
gen op consumptie, individua
lisme en egoïsme. Dat staat al
lemaal haaks op de traditie van
het Sinterklaas-feest. Het is
nooit de bedoeling van de Sint
geweest dat kinderen enkel hun
hebzucht zouden bevredigen.
Wel dat uit rijkdom gedeeld
wordt. Geven en delen met
minder bedeelden in de klas, in
de buurt en uw woonplaats.
Juist ja, een sociale Sinterklaas
willen wij weer."
De Sinterklaas-ideoloog praat
vriendelijk maar op licht doce
rende toon. Het directeurschap
van een lokaal vormingsinsti
tuut zal hier niet vreemd aan
zijn. Evenmin zijn andere baan
als schepen (wethouder) en lid
van het Vlaamse parlement. En
hoewel hij er in zijn moderne
kostuum niet uitziet als een
fundamentalistische Sint-aya
tollah is zijn boodschap even
onwrikbaar als die van de mol-
lahs uit de Perzische heilige
stad Quom: 'Terug naai" de wor
tels van dit oer-feest. Weg met
al die moderne uitwassen'.
Dehandschutter: „Niet met het
vingertje omhoog willen we on
ze boodschap brengen. Maar
wel luid en duidelijk. Het more
le aspect van het Sint-feest
dient terug te keren. Als de kin
deren iets krijgen, dan moeten
ze leren om hier samen met an
deren van te genieten. Anders
wordt het een hol, plat vermaak
zonder betekenis.
Dehandschutter en zijn Ge
nootschap richten hun bood
schap niet enkel tot ouders,
stiefouders en voogden. De Sint
is ook de heilige van de hande
laren. „Zij moeten het feest be-
Clubs op bres
voor behoud
Sint-feest
Nederland kent twee clubs,
die ijveren voor het behoud
van het Sinterklaas-feest: Het
Sint Nicolaas Genootschap
Nederland en de Stichting
Nationaal Sint Nicolaas-co-
mité. Beide werden in 1993
opgericht omdat toen de
Sint-verering op een diepte
punt was. Nog slechts 42
van de Nederlanders vierde
indertijd het feest der fees
ten. De kerstman dreigde de
Sint te overvleugelen.
Het Comité reikt drie prijzen
uit: de zilveren stoomboot
voor lokale intochtcomités,
de zilveren pepernoot voor
personen of instanties, die
zich verdienstelijk hebben
gemaakt voor het Sint-feest
alsmede een prijs voor de
fraaiste etalage.
Het Genootschap geeft curs-
susen 'Hoe gedragen Sint en
Piet zich?' Voorts zoekt het
Genootschap actief naar mo
numenten, die herinneren
aan Sint Nicolaas. De in
spanningen van de clubs
worden beloond; 60% van de
Nederlanders 'doet weer iets
aan Sinterklaas'.
Informatie: Stichting Natio
naal Sint Nicolaas Comité,
tel. 035-541.73.36 Sint Nico
laas Genootschap Neder
land: tel.040-253.69.36.
reikbaar houden voor de klein
tjes. Maak er geen lopende
bandwerk van, zeggen we tegen
hen. Geen heilige, die zaak na
zaak binnenrent. Die hier en
daar wat cadeautjes rondstrooit,
even een kleine in de wang
knijpt en hup, vort, in gestrekte
draf naar de volgende ongedul
dige winkelier holt. Dat is de
dood voor dit prachtige feest."
Al acht jaar geeft het Genoot
schap Sint- en Piet-scholings
cursussen. In een weekeinde en
voor 50 piek krijgen de adspi-
rant Sinten en Pieten uitgelegd
hoe een echte Sint en Piet zich
dienen te gedragen op het heilig
avondje. „In theorie en prak
tijk," verduidelijkt hij.
Sint en Piet wordt eerst verteld
waar ze vandaan komen. Want
de twee moeten toch weten wat
voor historische bagage ze mee
dragen in hun zak en tabberd.
„In een rollenspel leren we ze
om te gaan met bepaalde lastige
vragen. Want, wat zegje als Sint
wanneer een kind vraagt waar
je woont en wat je het hele jaar
doet. Dat kan pijnlijke momen
ten opleveren voor een Sint, die
niet goed bij de les is. Kinderen
stellen nogal eens irrationele
vragen. Het is moeilijk opereren
in de schemerzone tussen fictie
en realiteit. Een Sint moet er
voor waken dat hij het mysterie
niet verklapt."
Hij benadnikt het belang van
een foutloze outfit en een per
fect verhullende schminck. „Al
les wat de waardigheid van de
Sint schaadt, kan niet," klinkt
het streng. „Een Sint op
gympjes? Vergeet het maar."
Een Sint met een borrel op of
een stuk in zijn mijter krijgt
voor altijd de zak. „Een Sint bij
wie het plaklint van zijn baard
zichtbaar is, die kan er beter
mee stoppen. Helaas komen we
zulke slordigheden en uitwas
sen nogal eens tegen," verzucht
Dehandschutter.
Zo'n 200 Sinten en Pieten heeft
het Genootschap inmiddels
heropgevoed. Een aardig aantal,
meent Dehandschutter.
„Maar", erkent de Piet en Klaas-
kjwaliteitsbewaker, "de beun
klazen, die maar wat aanrot-
zooien en die het louter om de
poen gaat, bereiken we niet."
GPD/RAY SIMOEN
De directeur van het Amerik^
softwarebedrijf Microsoft Bill
GATES, zal omgerekend 19Gjer
joen gulden beschikbaar steljac|
om kinderen in derdewereld!^
den in te enten. Gates, waar-r g|
schijnlijk de rijkste man ter wen
reld, signaleert dat levensred^
de vaccins zeer snel beschikl
zijn voor kinderen in het wesler
maar dat kinderen in ontwik^aj
lingslanden daar vaak vijftier
op moeten wachten. ,,We hel
de sociale plicht deze ongel ik
heid te bestrijden", zei hij.
aandeel van 22 procent in hfj^
drijf, dat op een waarde van ^Qr
dan tachtig miljard gulden W'
geschat. P
Een ukelelevan HENNIEVR[or
TEN, rugbyballen van ERICCp
TERPSTRA, een zwarte banc,,
ANTON GEESINK, een rekeif"
chine van COR BOONSTRA C
een meditatiekussen van R0. f'
NALDJAN HEIJN. Hetissle]^
een kleine greep uit de reek4n
reedschappen' die op 12 de|e
ber worden geveild ten behoi
van het goede doel. Organisa
van de openbare verkoop is
stichting Gered Gereedschap
Het gebeurt in de Comedy ClN f
aan het Max Euweplein in Aifjr;
sterdam. De opbrengst van cX
veiling wordt gebruikt om ge[^
dicapte jongeren in Ghana ej^
startkapitaal te geven voor ei/er
gen bedrijf. In totaal komen
kavels onder de hamer. R!
Een BLOEMISTENECHTPAfea,r
moet voor het gerechtshof irjm
wcastle verschijnen op besq
ging van het stelen van graft'
men. Dit meldde de BBC. Oij
tuigen zagen hoe het paar b(|
ketten en kransen meenam y*
de openbare begraafplaats ii
wcastle. Bloemen en condol)^
cekaartjes werden later in d^
ferbak van hun auto gevond«aa
De twee bloemisten bewerei^ j
zij controleerden of hun con[er
renten hun werk wel goed d^ct
PD
Kindertelefoëj
van ondergaii
i ittc
gered
De Kindertelefoon is met éi*
schenking van het Nationa'
Fonds Kinderhulp voorlopNh
red van de ondergang. Vooor
jaar 1998 krijgt de voorzien ui
215.000 gulden en voor zofcu
1999 als 2000 150.000 guld|g
Daarmee is een gedeelte vfot
het financiële gat voor de W
dertelefoon, verenigd in hfao
Landelijk Overleg Kindertete
foon (LOK), gedicht. Eerdqai
jaar sloeg de organisatie alh i
omdat KPN Telecom als gi v<
ste geldschieter van de ge-igjj
sprekskosten zich terugtreed
Ook andere financierdershi
ten hun donaties. Er ontsti
daardoor een gat van ruirrH
ton.
De Kindertelefoon vindt h®
tijd dat de overheid struct®
gaat bijdragen aan de ges®
kosten. „Wij hebben na tv®
jaar ons bestaan bewezen®
jaar stijgt het aantal gespr®
met kinderen. In 1992 haai
we er 60.000 en in 1997 ll||
We verwachten aan het eif^
van het jaar uit te komen <j
125.000 gesprekken, verde
over twintig Kindertelefoo;
licht LOK-bestuurslid H. tijg
man toe.
De organisatiekosten vanrj
miljoen gulden per jaar kq|Sf
voor rekening van de twas$
provincies. De Kindertelefj
probeert daar nu ook een!
turele bijdrage voor de gej
sprekskosten van te krijge:
Interprovinciaal Overleg (feit
praat half januari over het rr
stel.
Getrouwde dochters
jaar mij, van de oudsteen van de jongste
dochter. De eerste trouwde op een mooie mei
dag in Amsterdam op z'n Amsterdams. Mijn
man noemt haar altijd het 'meisje van Ver
meer', omdat ze lijkt op dit archetype van een
Hollandse jonge vrouw. Als bruid op een open
boot die door de grachten voer, werd ze een
soort tijdloos boegbeeld van fiere, vervulde
vrouwelijkheid, met haar sluier die zich rag
fijn aftekende tegen de stralend blauwe lucht
en het vanillekleurige kanten lijfje van haar
bruidsjurk dat cle volmaakte achtergrond van
17de-eeuwsegrachtenhuizen kreeg. Op brug
gen en terrasjes reageerden mensen enthou
siasten vertederd, want er kwam tastbaar ge
luk voorbij. Ze klapten, ze hieven het glas, ze
riepen goede wensen, terwijl de bruidstaart
i verd aangesneden.
'Hoe voelde je je', schreef een kennis mij een
paar weken later. 'Zo'n beetje als de moeder
van Marilène? Een traan tje weggepikt zeker?'
Ik ken geen feest dat zo feestelijk is als het hu
welijk van een kind, al bleef ik de hele dag
een beetje sprakeloos van al die overweldigen
de gevoelens die in mijn hart om voorrang
streden. Dankbaarheid. Ontroering. Vertede
ring. Trots. Verbazing. Vooral dit laatste.
Want waar blijft de tijd?
Het leek nog maar eergisteren dat ze met zo'n
enorme schooltas naar de brugklas ging. En
nu is ze al de bruid. Het hu welijk van prins
Maurits en Marilène was voor mij een herha
ling van wat ik twee weken tevoren bij mijn
eigen dochter en schoonzoon had gezien: twee
jonge mensen die onvoorwaardelijk voor el
kaar kiezen, omringd door de uitstraling van
puur geluk, waardoor zij dat uitgewoonde
woord dat liefde heet zelfs voor de grootste cli
nicus weer zijn waarach tige inhoud terugge
ven.
Meer dan dertig jaar getrouwd, vind ik ware
liefde nog altijd een mysterie. Het is de erva
ring van een soort zielsverwantschap, je her
kent in de ander je diepste zelf. Het vermogen
lief te hebben werkt als een toverstokje om de
tegenstellingen te verenigen, van half heel te
worden. Dat is ook de achtergrond van het
huwelijksritueel: het wit van de bruid en het
zwart van de bruidegom vertegenwoordigen
de dualiteiten, het licht en de duisternis, het
leven en de dood, het vrouwelijke en het
mannelijke, die juist door het contrast eikaars
bestaan bekrachtigen en meer inhoud geven.
In dat ritme van tegenpolen speelt het avon
tuur van de aarde en ons menszijn zich af.
Denk ik aan de bruiloft van mijn oudste
dochter, dan zijn alle herinneringen sym
lisch samengebald in één beeld: dat van L{
stralende bruid op een booten een bruidj{
die vrolijk met zijn hoed naar het publier-
de kant zwaait. Denk ik aan de bruiloft yj
mijn jongste dochter, dan zie ik weer vott
hoe zij en haar bruidegom het oude, Ro
maartse kerkje verlaten. Hoe ze, hand in'^e
hand, overspoeld door gezeefd zonlicht,
de rijstgooiende bruiloftsgasten - de rugiV(
keren en samen op het romantische, glo(^s
de laantje bij de kerk naar de toekomst /L
'Mam, nu heb ik een man', zal de dochtL^
paar uur later op de badkamer, warmeel(
haar make-up voor de receptie een beetjlQ(
werk, opeensin het volle besef van haar^
splinternieuwe verworvenheid, uitroepe
In ons huis hangen nu twee, totaal versae
lende, gestoomde bruidsjurken. De brui
zijn inmiddels al weer lang overgegaan jjC
orde van de dag, die ze wel zal leren dat>n
via de liefde intens kunt slijpen of slijten, j
elkaar. En dat het bezit van een man kivQj
baar is. Je kunt hem verliezen aan het Zo)e
de sleur, aan een som van misverstandeL;
venslange liefde is voor de gelukkigen én,Q]
de sterken. ka
Aan het boompje bij de bijkeuken wapperen
nog de witte linten. Een herinnering aan 'het.
huwelijk van onze jongste dochter, waarvan
ik nog niet kan scheiden. Ze roepen de beel
den op van de dochter op haar meisjeskamer,
het museum van haar jeugd, die op een sep
temberdag de metamorfose tot bruid onder-
terwijl de zon vastbesloten boven de
eiken voor ons huis uitklimt. Er hing
een krans met witte rozen en linten
aan de voordeur, het rozenboogje
naar het pad van de voordeur
was helemaal versierd met
groen, witte bloemen en tulen,
en het boompje bij de garage
had witte strikken gekregen.
Toen de bruidegom zich meld
de, kwam zij in volle luister
de trap af, terwijl wij - ou
ders, vrienden en vriendinnen
- een lied zongen. De Brui
degom raakte zichtbaar ont
roerd en moest iets wegslik
ken. Mijn man en ik keken el
kaar aan, hij glimlachte bij de
herinnering aan zijn ontroe
ring toender tijd.
Twee huwelijken bracht dit
HELEEN CRUL
