Israëliërs en Palestijnen
botsen weer op Westoever
Economische belangen verhinderen klimaatafspraken
Buitenland
Leger Indonesië gooit reputatie te grabbel
Leoniden zorgen voor
oplichtende nachthemel
Dodental orkaan Mitch
stijgt door epidemieën
rkije wil uitlevering
PKK-leider Öcalan
Agusta-proces: De daders liggen op het kerkhof
)AG 16 NOVEMBER 1998
I werkt aan 'etnische bom'
Israëlische biologen onderzoeken volgens de Sunday
lomenteel de mogelijkheid om een virus of bacterie te
die exclusief schadelijk is bij mensen met bepaalde ge-
zogenaamde 'etnische bom' zou onderscheid moeten
lissen joden en Arabieren. De dodelijke organismen
door de lucht of via waterleidingen verspreid kunnen
Het wapen wordt gezien als het antwoord op de Iraakse
tegen Israël. Experts in de chemische oorlogvoering be-
dat het idee in principe mogelijk is. Eerder werkte het
aanse apartheidsregime zonder resultaat aan een der
apen om zwarten te raken.
chet in Chili voor de rechter
j. De Chileense regering heeft het hooggerechtshof vrij-
raagd een speciale rechter aan te wijzen om twaalf zaken
jneraal Augusto Pinochet over te nemen die momenteel
ij een lagere rechtbank. De stap van de regering lijkt erop
te laten zien dat Pinochet ook in zijn eigen land vervol-
eht, mochten Britse rechters bepalen dat hij onschend-
d geniet, waarna hij naar Chili zou kunnen terugkeren,
ise juridische experts vinden dat een uitleveringsverzoek
]i voorrang zou moeten krijgen boven een dergelijk ver-
n Spanje of andere Europese landen die de ex-dictator
en vervolgen, aangezien Pinochet een Chileen is die
erdacht van misdrijven die in Chili zijn begaan.
vist voor rechten zwarten is dood
jton Stokely Carmichael, de radicale activist voor de
ivan de zwarten in de Verenigde Staten, is gisteren op
;e leeftijd in de Afrikaanse staat Guinee overleden. Carmi-
eldt als uitvinder van het begrip Black Power (zwarte
Carmichael was in de jaren zestig oprichter en leider
geweldloze studentenorganisatie SNCC en daarna leider
radicale Zwarte Panters. Carmichael brak een jaar later
Panters omdat die wilden samenwerken met radicale
Carmichael ging met zijn toenmalige vrouw, de zange-
iain Makeba, naar Guinee.
iverleenster neergeschoten
De Britse hulpverleenster Sally Becker - de 'Engel van
genoemd wegens haar werk in die Bosnische stad - is
ii in het Noord-Albanese stadje Bajram Curri door een
>nde man in haar been geschoten. Becker ligt in een zie-
over haar toestand is nog niets bekend. Het is de twee
dat Becker in het gebied is aangevallen. In september
in de buurt van Bajram Curri onder dreiging van vuur-
sdoor bandieten uit haar auto gedwongen. Op 16 juli
door de Serviërs in Kosovo tot 30 dagen gevangenisstraf
deeld wegens het illegaal oversteken van de Albanees-Joe-
sche grens. Ze werd twee weken later vrijgelaten en het
ïkrijk pakt illegalen op bij grens
Frankrijk heeft de afgelopen vijf dagen ongeveer 1.200 il-
lopgepakt die probeerden Italië binnen te komen in een
,daar een werkvergunning te krijgen. De immigranten ho-
profiteren van een Italiaans besluit om 38.000 werkvejr-
igen te verlenen aan buitenlanders die kunnen bewijzen
roor 27 maart dit jaar in Italië waren of dat ze een baan
roden hebben gekregen. De aangehouden illegalen wor-
uggestuurd naar hun land van herkomst, of ze worden
aten met de mededeling dat ze Frankrijk binnen 48 moe-
laten.
iet tegen NAVO in Macedonië
De Joegoslavische regering is fel tegen de stationering
edonië van NAVO-troepen die de OVSE-waamemers in
i moeten beschermen en eventueel evacueren. De zaak
van Macedonië ontving een brief waarin de regering
esident Milosevic zegt zich 'energiek' te verzetten tegen
ist van de zogenoemde Rapid Reaction Force. Volgens de
he staatstelevisie zijn de waarnemers in Kosovo alleen
en excuus voor de NAVO om gewapend in te grijpen in
lavië. De waarnemers moeten de uitvoering controleren
takkoord dat de Amerikaanse gezant Richard Holbrooke
iber sloot met Milosevic.
la Jones: 'Ik heb gewonnen'
Paula Jones ziet zichzelf als wmnaar in haar rechts-
;en de Amerikaanse president Bill Clinton. Jones trof vrij-
schikking met Clinton, die ze beschuldigde van seksuele
itie. Toen hij nog gouverneur van Arkansas was en zij
lewerker, zou Clinton haar op een hotelkamer hebben
'dhem oraal te bevredigen. De president betaalt haar 1,6
gulden schadevergoeding. Jones eiste 2,2 miljoen. Eer
zij nog een bod van 1,4 miljoen afgewezen. Jones zegt
gevoel te hebben duidelijk te hebben gemaakt dat Clin-
ag niet door de beugel kon.
leeft de Italiaanse rege-
Seel om uitlevering van
van de Koerdische Ar-
ij PKK gevraagd. De
.'r öcalan is donder-
in Rome aangehou-
'Turkse regering stuurde
1de minister van buiten
zaken en die van defen-
Rome om het verzoek
te zetten. Vice-pre-
rit waarschuwde derde
geen asiel te verlenen
'an, die al twintig jaar
st gezochte man is in
Italiaanse regering moet
besluit nemen over het
verzoek. De Italiaanse
*et verbiedt uitlevering
toden waar de doodstraf
toden uitgesproken. De
t*et maakt de doodstraf
F maar in het land is
kt begin van de jaren
Netanyahu: Dreigende taal van Arafat gevaar voor de vrede
Ondanks de pogingen van de Amerikaanse Midden-Oos
tengezant Dennis Ross om de vaart in het Israëlisch-Pa
lestijnse vredesproces te houden, hebben Israëliërs en
Palestijnen elkaar dit weekeinde met dreigende taal om
de oren geslagen. Op de Westoever kwam het tot botsin
gen tussen Palestijnse demonstranten en Israëlische sol
daten.
jeruzalem» ap
De Palestijnse lèider Yasser
Arafat herhaalde zijn al eerder
geuite voornemen op 4 mei
1999 een onafhankelijke Pales
tijnse staat uit te roepen. In een
toespraak voor de Palestijnse
radiozender Stem van Palestina
zei Arafat: „Wij zullen niet toe
staan dat iemand onze droom
aanvalt." Tegen leden van de
Fatah-beweging in Ramallah zei
hij: „Ons geweer is paraat, en
we zijn bereid om het te gebrui
ken als ze ons willen weerhou
den in al-Aqsa te bidden". Al-
Aqsa is de belangrijkste moskee
van Jeruzalem.
De Israëlische minister van
buitenlandse zaken Ariel
Sharon riep joodse kolonisten
op meer heuvels op de Westoe
ver te veroveren voordat de par
tijen een definitief akkoord be
reiken over het gebied waar de
Palestijnen een eigen staat wil
len vestigen. „Iedereen daar
moet in actie komen, rennen,
meer heuvels innemen, het ge
bied uitbreiden. Alles dat is in
gepikt, zal in onze handen zijn,
alles dat we niet inpikken, zal in
hun handen zijn. Zo zal het
gaan", zei Sharon op een bij
eenkomst van de rechtse Tso-
met-partij, een coalitiepartner
in Netanyahu's regering.
De Verenigde Staten hebben
er bij Israël op aangedrongen de
nederzettingen op de Westoe
ver niet verder uit te breiden. In
het vorige maand in Washing
ton ondertekende akkoord van
Wye Plantation beloven Israël
en de Palestijnen af te Zien van
eenzijdige acties waarmee de
status quo op de Westoever
wordt gewijzigd.
De Israëlische premier Benja
min Netanyahu noemde Arafats
dreigementen een gevaar voor
de vrede. „Dit brengt het hele
akkoord van Oslo in gevaar en
het werpt een erg donkere scha
duw over liet akkoord van
Wye", zei hij. Israël heeft de
Verenigde Staten, die een be
middelende rol hebben ge
speeld bij de totstandkoming
van het akkoord van Wye, ge
vraagd de uitspraken van Arafat
te veroordelen.
Werk van Wiranto lijkt voor niets te zijn geweest
jakarta theo haerkens
correspondent
In één klap is het werk dat de
Indonesische legerleider en mi
nister van defensie en veiligheid
Wiranto het afgelopen half jaar
heeft verricht om de reputatie
van het leger op te poetsen te
niet gedaan. Het geweld waar
mee zijn manschappen demon
strerende studenten de afgelo
pen week, maar vooral vrijdag,
een halt toeriepen, heeft Indo
nesië geschokt en de bevolking
ervan overtuigd dat het bedroe
vend is gesteld met het leger.
Wiranto begon na het aftre
den van Soeharto met een grote
schoonmaak in een poging de
belabberde reputatie van het le
ger op te vijzelen. De beschuldi
gingen van schending van de
mensenrechten door het Indo
nesische leger waren niet van
de lucht. Vanaf eind vorig jaar
tot aan de presidentsverkiezin
gen in maart van dit jaar ver
dwenen pro-democratische ac
tievoerders, van wie maar een
deel is teruggekeerd.
Toen in de bloedige meida
gen van dit jaar vier studenten
van de Trisakti-universiteit wer
den doodgeschoten, kon moei
lijk ontkend worden dat militai
ren de trekker hadden overge
haald.
Wiranto wilde voorkomen dat
de slechte reputatie van het le
ger zou leiden tot het inperken
van de invloed van het leger in
het politieke en economische
leven van Indonesië. De leger
leider wilde zelf orde op zaken
stellen en beloofde onderzoek
naar de geruchtmakende ont
voeringen van pro-democrati
sche actievoerders.
Ook liet Wiranto geruchten
over schending van de mensen
rechten in Aceh onderzoeken
en hij bood de bevolking zelfs
zijn verontschuldigingen aan
voor de manier waarop het le
ger daar in de vroege jaren ne
gentig had huisgehouden. Dat
was nog nooit eerder gedaan en
yersterkte de indruk dat Wiran
to echte verandering wil.
Eerder had de legerleider al
verontschuldigingen aangebo-
Chinezen in Jakarta zoeken naar de overblijfselen van hun winkel. De Chinezen, die een minderheid in Indo
nesië vormen, waren wederom het doelwit van plunderingen tijdens de rellen van vorige week.
foto ap rama surya
den voor het uitblijven van
deugdelijk optreden van veilig
heidstroepen bij de rellen in
mei, die een eind maakten aan
hetregime-Soeharto. houdén voor verhoor. Vandaag
In opvolging van de rellen van worden nog meer oppositiele-
afgelopen week heeft de politie den verhoord,
al vijf oppositiepolitici aange-
Als een meteoor ter grootte
een zout-korrel met 70 km.
per seconde een satelliet
raakt, heeft dat het zelfde
effect als een inslag van
een kaliber .22 kogel
)e inslag veroorzaakt
een wolkje van geladen
plasma dat elektronica
kan storen.
Bij helder weer is in de nacht van dinsdag op woensdag in het sterren
beeld Leeuw aan de zuidelijke hemel een sterrenregen waar te nemen.
infografiek graphic n£ws/rd/rl\
helemaal opbranden. Vandaar
dat ze in de volksmond 'vallen
de sterren' heten. Als ze niet op
branden en de aarde bereiken,
heten ze opeens meteoriet.
Sommige meteorenzwermen
keren jaarlijks terug, maar de
Leoniden bereiken morgen de
piek van een 33-jarige cyclus.
Vooral in Oost-Azie zal men
volgens astronomen honderden
tot duizenden meteoren per uur
zien. In Nederland zijn waar
schijnlijk vanaf 23.00 uur en ge
durende de nacht tientallen
meteoren per uur te zien.
Uit voorzorg hebben diverse
landen al hun satellieten in de
ruimte omgedraaid met de be
doeling ze tegen de inslaande
deeltjes te beschermen.
ruswuk anp
Wetenschappers, amateurastro
nomen en romantici maken
zich op voor een ontmoeting
met de Leoniden, de bekendste
meteorenzwerm uit de geschie
denis. Talloze 'vallende sterren'
zullen morgenavond de hemel
oplichten en mogelijk een ge
vaar vormen voor tientallen
ruimtesatellieten.
Rond de zon draaien niet al
leen de aarde en de andere pla
neten, maar ook kometen en
ontelbare kleine deeltjes en
stofjes, soms ter grootte van een
zandkorrel. Als deze deeltjes
met hun zeer hoge snelheden in
onze atmosfeer terecht komen,
zorgen ze door de wrijving voor
een heldere lichtflits, waarna ze
managua dpa-afp-anp
Het aantal slachtoffers in het
door de orkaan Mitch getroffen
Midden-Amerika neemt door
uitbrekende epidemieën toe. In
Chinandega in het noorden van
Nicaragua zijn tot gisteren al
vier mensen overleden als ge
volg van de infectieziekte lepto-
spirose, een vorm van koorts
die onder meer leidt tot long
bloedingen.
Uit Nicaragua komen boven
dien meldingen van 150 geval
len van cholera. 422 mensen
zijn getroffen door knokkel
koorts, terwijl 400 malaria-
slachtoffers zijn geregistreerd.
In Honduras zijn twee mensen
besmet met cholera en 400 met
malaria.
De Franse president Chirac
heeft gisteren in Guatemala
aangekondigd dat Frankrijk alle
overheidsschulden kwijtscheldt
van de vier landen in MiddeiT-
Amerika die het zwaarst zijn ge
troffen door de orkaan. Chirac
riep op tot soortgelijke genero
siteit van alle kïedietverstrek
kende landen jegens deze vier
staten.
Het Amerikaanse concern
Dole houdt zijn 6.000 werkne
mers op de bananen- en ana
nasplantages in Honduras in
dienst. Vorige week ontstond de
indruk dat Dole evenals Chi-
quita massaal werknemers zou
ontslaan nadat de orkaan Mitch
grote delen van de plantages in
Honduras had verwoest. Dat
bleek anders te liggen. Chiquita
heeft laten weten zijn 7.800
werknemers inderdaad tijdelijk
op non-actief te stellen maar
het land niet te zullen verlaten.
De werknemers is een financië
le regeling aangeboden.
buenos aires anp
Koerden zijn gisteren voor het Haagse Vredespaleis in hon-
nggegaan. Zij protesteren hiermee tegen de arrestatie van hun
'ian. foto anp ed oudenaarden
tachtig geen executie meer ver
richt. De Turkse minister van
justitie, Denizkurdu, zei giste
ren dat een wetsvoorstel om de
doodstraf af te schaffen bijna
klaar is.
Honderden in Nederland wo
nende Koerden zijn dit week
einde voor het Vredespaleis in
Den Haag in hongerstaking ge
gaan uit protest tegen de arres
tatie van hun leider. Ook in Ita
lië en Duitsland vonden protes
ten plaats.
In Turkije leven naar schat
ting 8 tot 15 miljoen Koerden.
Ze worden niet officieel erkend
als minderheid. Het gebruik van
de Koerdische taal in het onder
wijs en in de ether is verboden.
Veel Koerdische politici zitten in
de gevangenis omdat ze ervan
worden verdacht sympathisan
ten van de PKK te zijn. Diverse
Koerdische organisaties zijn om
dezelfde reden verboden.
De vierde klimaatconferentie
van de Verenigde Naties heeft
niet het van te voren gewenste
resultaat opgeleverd. Cruciale
afspraken over maatregelen om
het klimaat te beschermen zijn
uitgesteld.
Op de vierde conferentie zou
den afspraken van de vorige
conferentie, opgeschreven in
het zogenoemde Kyotoprotocol,
worden uitgewerkt. In decem
ber 1997 beloofden de geïndus
trialiseerde landen in het Japan
se Kyoto dat zij hun uitstoot van
broeikasgassen gingen vermin
deren. Landen kregen de moge
lijkheid om hun reductie voor
een deel in het buitenland te
verwezenlijken, door daar te in
vesteren in klimaatvriendelijke
projecten.
In Buenos Aires zou worden
afgesproken welk deel een land
zelf, in eigen land, zou moeten
doen, en voor welk deel het over
de grens kon aankloppen. In
Buenos Aires bleek échter dat
geen land ter wereld maatrege
len wil nemen die de economie
bedreigen. Zolang dus de con
currentiepositie niet is veiligge
steld, verzet niemand een stap.
En om daar een oplossing voor
te bedenken waarmee (bijna)
iedereen kan leven is veel crea
tiviteit en tijd nodig.
Omdat intussen de econo
mieën doorgroeien en dus de
uitstoot van C02 en andere
broeikasgassen alleen maar
blijft stijgen, zal de wereld
steeds zwaardere maatregelen
moeten nemen.
De enige winst in Buenos Ai
res is dat de hoog oplopende
ruzies tussen de Verenigde Sta
ten en de Europese Unie, en
brussel paul koopman
correspondent
Het laatste pleidooi in het Belgi-
scne 'smeergeldproces van de
eeuw', de Agusta-affaire, was
meteen ook een juweeltje van
eenvoud. Terwijl oud-PS-partij-
voorzitter Guy Spitaels onver
stoorbaar voor zich uitkeek, op
perde zijn advocaat voor het
Hof van Cassatie dat niet deze
man, maar iemand anders ver
antwoordelijk was voor gesjoe
mel met steekpenningen. Om
precies te zijn partijgenoot An-
dré Cools, voormalig chef van
de Luikse federatie enhoe
spijtig al een paar jaar dood.
De centrale boodschap van het
Agusta/Dassault-proces is na
twee maanden juridische arbeid
nogal ontluisterend: de daders
liggen op het kerkhof. Geen an
der Belgisch financieel schan
daal heeft zo in het teken van de
dood gestaan als de illegale par
tijfinanciering waarmee de Parti
Socialiste (PS) en Socialistische
Partij (SP) in de jaren tachtig
hun kassen spekten.
Wat is de balans? Een bij de du
bieuze legerorders betrokken
luchtmachtgeneraal, Jacques
Lefebvre, dronk zich om te be
ginnen dood in zijn hotelkamer
toen de corruptiezaak aan het
rollen werd gebracht. Daags
voor de opening van het proces
overleed één van de verdachten
en tevens belangrijke getuige:
de Italiaanse helikopterfabri
kant Rafaelo Teti. Halverwege
het proces kwam de echtgenote
van verdachte Etienne Mangé
(penningmeester van de Socia
listische Partij) om bij een
brand die zij vermoedelijk zelf
had aangestoken en liet een
brief achter die de SP-partijtop
post mortem ontlastte.
De Franse wapenfabrikant Ser
ge Dassault verschool zich ver
volgens achter zijn moeder om
de 'giften' van zijn bedrijf aan
de SP en PS te verklaren. „Het
geld werd afgetroggeld van mijn
moeder. Het kwam van een re
kening van haar in Zwitserland,
waarvan ik het bestaan niet
eens kende", zei de industrieel.
Moeder Dassault is helaas
op 94-jarige leeftijd overleden.
Aan het slot van het proces
werd tenslotte André Cools als
grote zondebok ten tonele ge
voerd: de man die in 1991 werd
geliquideerd en wiens dood on
derzoeksrechter Ancia indertijd
juist op het spoor van illegale
partijfinancieringzette.
Deze processie van overleden
zielen is niet alleen wat bizar, ze
heeft mogelijk ook verstrekken
de gevolgen. Het Agusta/Das
sault-proces is namelijk veel
méér dan een poging van de
Belgische justitie om schuldigen
te vinden en te berechten. Bij de
dagvaarding van prominenten
als de oud-ministers Willy
Claes, Guy Spitaels en Guy Coë-
me staat tevens het gezag van
Vrouwe Justitia zelf op het spel.
Uit opiniepeilingen blijkt dat
minder dan dertig procent van
de Belgen nog vertrouwen heeft
in het wettelijk gezag. Voor een
'operatie eerherstel' lijkt de
prestigieuze Agusta-zaak in
middels echter geen gelukkige
keuze. De belangrijkste beklaag
den Claes en Coëme heb
ben tijdens het proces een be
tonnen verdedigingslinie opge-
I bouwd en openbaar aanklager
Liekendael heeft daar slechts
kleine stukjes afkunnen bikken.
Steeds meer waarnemers begin
nen dan ook te vrezen dat de
'grote vissen' volgende maand
het justitiepaleis vrolijk zullen
verlaten.
Dat de Belgische socialistische
partijen tezamen ruim 140 mil
joen frank van de wapenfabri
kanten Dassault en Agusta heb
ben ontvangen, wordt door vrij
wel niemand bestreden. Maar
daarmee is omdat de zaak
speelde in de jaren tachtig
nog geen bëwijs van corruptie
geleverd. Het aannemen van
geld van de wapenindustrie en
het doorsluizen daarvan naar
buitenlandse rekeningen, was
in die tijd wel laakbaar, maar
nog niet per definitie strafbaar.
Van omkoping is pas sprake als
er een duidelijk verband is tus
sen het gunnen van de legeror
ders en het incasseren van pen
ningen. Dat verband is voor het
Hof van Cassatie niet onomsto
telijk aangetoond.
Deze week wordt de bel voor de
laatste ronde in het proces ge
luid, als zowel het OM als de be
klaagden nog éénmaal het
woord krijgen. Daarna zullen de
rechters van het Hof zich bera
den op het vonnis. Heel mis
schien biedt de optelsom van
veeUoevalligheden toch vol
doende grond om de 'grote vis
sen' in het Agusta-proces te
kunnen veroordelen. Maar zelfs
dan zal er een bittere bijsmaak
zijn. De corruptie rond legeror
ders van Agusta (helikopters) en
Dassault (wapensystemen) is
immers nog steeds niet volledig
opgehelderd. De wijlen echtge
note van Mangé zei het al in
haar afscheidsbrief. „De waar
heid zal ik nooit kennen. Ik kan
naast datgene wat ik nu weet,
alleen maar vermoeden".
tussen de ontwikkelingslanden
en de industrielanden, niet tot
een definitieve breuk hebben
geleid die Kyoto' helemaal on
gedaan zou hebben gemaakt.
Men praat weer met elkaar en
lijkt meer begrip voor elkaar te
hebben gekregen.
GOED NIEUWS
VAN A&P TV
fBONDUELLE GROENTEN
Franse sperziebonen, j
doperwten, macedolne of
