'We zijn er
kapot van'
Ook doopsgezinden hebben een nieuw dienstbo
'Amsterdamse bluf verslaat Leiden op triosyn
Kerk Samenleving
Uit de Leidsch Dagblad
979
redactie dick van der pi
Joodse stromingen sluiten vrede
londen De joodse stromingen in Engeland hebben met een ge
meenschappelijke verklaring een eind gemaakt aan een interne
strijd. Die was het gevolg van de weigering van de orthodoxe op
perrabbijn Jonathan Sacks in augustus 1996 de begrafenis van
zijn liberale collega Hugo Gryn bij te wonen. Zijn aanwezigheid
zou een impliciete erkenning van het liberale jodendom zijn.
Sacks nam wel deel aan een herdenkingsbijeenkomst van het
hele Engelse jodendom, die uitdrukkelijk geen religieuze dienst
was. De ultra-orthodoxen namen hem dit uiterst kwalijk. Om
zich te verdedigen schreef Sacks een brief aan de voorzitter van
die groepering die in maart 1997 uitlekte. Daarin omschreef hij
Gryn, die Auschwitz had overleefd, als „iemand die het geloof
grote schade had toegebracht". Ook zou het liberale jodendom
een 'valse leer' verkondigen. Dé liberale joden weigerden daarop
om Sacks nog langer als woordvoerder van alle joodse stromin
gen in Engeland te erkennen. „Hij is net zo min vertegenwoordi
ger van de liberale joden als de aartsbisschop Van Canterbury
dat is van de rooms-katholieken", zei de woordvoerder van de li
berale joden, rabbijn Jonathan Romain. Na moeizame onder
handelingen hebben de leiders van de joodse stromingen nu de
vrede getekend. Er komt een overlegorgaan dat in januari voor
het eerst zal vergaderen.
Scientology aangeklaagd
tampa» De officier van justitie in Tampa (VS) heeft een aan
klacht tegen de Scientology Kerk ingediend. Scientology wordt
beschuldigd van nalatigheid in verband met de dood van een
geestelijk gehandicapte vrouw, drie jaar geleden. Na een verblijf
van zeventien dagen in een Scientology-kliniek in Clearwater
(Florida) was de 36-jarige Lisa McPherson aan uitdroging overle
den, zo bleek uit de autopsie. Volgens Justitie had zij vijf tot tien
dagen niets te drinken gekregen. Volgens De officier van justitie
heeft Scientology een volwassen gehandicapte verwaarloosd en
zonder vergunning medische handelingen verricht. Scientology
ontkent alle schuld voor de dood van de vrouw. De dood was
volgens een woordvoerder het gevolg van een ongeluk. De ver
zorgers van de vrouw hadden in overeenstemming met hun reli
gieuze overtuiging gehandeld.
Pater haalt uit naar Israël
Vaticaanstad De Nederlandse pater K.P. Gumpel heeft felle kri
tiek geuit op het pleidooi van Israël om de zaligverklaring van
oorlogspaus Pius XII vijftig jaar uit te stellen. „Onhandig en on
gerechtvaardigd gedrag", oordeelt de jezuïet, werkzaam bij de
Vaticaanse congregatie voor de heiligverklaringen. „We laten
ons door niemand intimiderenzegt Gumpel in het Italiaanse
weekblad Liberal. „Deze tussenkomst kan een proces van zalig
verklaring dat al aan de gang is, niet blokkeren." De Israëlische
ambassadeur bij de Heilige Stoel riep het Vaticaan vorige week
op tot uitstel van de zaligverklaring, die in 2000 wordt verwacht,
totdat historisch onderzoek een duidelijk oordeel over de om
streden houding van Pius XII ten aanzien van de holocaust heeft
geveld.
Paus bezoekt parochianen San Matteo
rome» Paus Johannes Paulus heeft gisteren een pastoraal be
zoek gebracht aan de San Matteo-parochie in een van de bui
tenwijken van Rome. Hij sprak onder meer kort met enkele pa
rochianen. Na zijn bezoek vroeg de kerkleider te bidden voor
een oplossing in de Irak-crisis. foto ap
amsterdam anp
De Doopsgezinde Broederschap heeft
een nieuw dienstboek, getiteld 'De ge
meente komt samen'. Het vervangt het
vijftig jaar oude kanselboek. Het eerste
exemplaar werd afgelopen zaterdag op
de Broederschapsvergadering in Am
sterdam gepresenteerd.
In tegenstelling tot het ruim duizend
bladzijden dikke nieuwe Dienstboek
van de drie Samen-op-Wegkerken, is
de doopsgezinde tegenhanger een be
scheiden werkje van 132 bladzijden.
Maar het bevat ook voorbeelden van
gebeden, liturgische teksten en enkele
liederen.
De werkgroep, die tien jaar bezig is
geweest, heeft gekeken naar de bijbel,
joodse vormen van samenkomst in de
synagoge, de eigen traditie, gewoonten
van doopsgezinden in andere landen
en naar de oecumene. Het boek bevat
slechts hulplijnen. Omdat de Doops
gezinde Broederschap geen algemeen
aanvaarde spelregels kent in de vorm
van een kerkorde, is geen enkele ge
meente gedwongen zich aan het nieu
we dienstboek te houden.
Uitleg
Een kerkdienst moet volgens de werk
groep niet langer een 'one man (wo
man) show' zijn. Naast de leraar (het
doperse woord voor predikant) moet
een liturg de dienst leiden. In het nieu
we dienstboek is ook het woord preek
vermeden. Gekozen is voor uitleg en
vermaning, om aan te geven dat er een
eenheid moet zijn van leer en bijpas
sende levenshouding.
Ook de woorden Oude en Nieuwe
Testament komen niet voor. In plaats
daarvan spreekt het dienstboek van
Eerste en Tweede Schriftlezing. De
werkgroep wilde de suggestie vermij
den dat met het Oude Testament ook
het 'oude verbond' verouderd of on
geldig zou zijn.
Ook wordt er gesprokei
in plaats van ambt. Het la
tendeert naar een be
of naar een scheiding tus
ambtsdrager. Volgens
ten wordt Christus in de
gerepresenteerd door de
de priesters en evenmin do
kant en de kerkeraad. De
haar geheel is het lichaan
Foto uit de archieven
Foto's in deze rubriek kunnen worden nabesteld door binnen veertien dagen na plaatsing een ingevulde cheque
(geen overschrijvingskaart) ter waarde van vijf gulden (voor een exemplaar van 13 bij 18 in zwart wit) op te stu
ren naar het Leidsch Dagblad, t.a.v. Leidsch Dagblad Archieven, Postbus 54, 2300 AB Leiden of door contante
betaling aan de balie van het Leidsch Dagblad aan de Rooseveltstraat 82. U ontvang de foto binnen drie weken.
ANN01898
ANN01973
Woensdag 16 November
LEIDEN Door het gillen van eenige schooljongens
aan den Maresingel, werd het paard, gespannen
voor een dogcart, waarin gezeten waren de luitenant
der cavalerie d.B.P. en diens oppasser, schichtig en
kwam het rijtuig in aanraking met een der boomen
aan dien singel. Het voertuig viel om en vermoede
lijk met gebroken arm werd de luitenant binnenge
bracht in de nabijzijnde school. De oppasser bleef
ongedeerd. Het paard werd op de Steenstraat opge
vangen. De militaire dokter M. was spoedig ter
plaatse en verleende de eerste hulp.
Weer een voorbeeld, welke gevolgen zulk gillen
kan hebben. Ditmaal maakten zich aan dat vergrijp
schuldig leeerlingen der vermelde school. Het ver
dient bepaald overweging, dien leerlingen in den
ruimsten zin streng te straffen. Dat gebruikelijke gil
len achter paarden moet ophouden.
LEIDEN Dezer dagen vermeldden we dat de heer
N. Vetten, confiseur aan de Aalmarkt, de Koren
beurs van de inhuldigingsfeesten weer als „kunst
werk" van chocolade voor het oog had zichtbaar ge
maakt en dat ze waarschijnlijk zou worden verloot.
Thans kunnen we daaraan toevoegen dat de heer
Vetten daarvoor vergunning heeft verkregen en eeni
ge prijzen bij de verloting heeft gevoegd, welke nu
bij hem geëtaleerd staan.
Als men zijn blik over al die prijzen laat gaan, zal
mén toestemmen dat er inderdaad een zeldzaam
mooie verloting tegen weinig geld per lot is georgani
seerd.
Vrijdag 16 november
LEIDEN Eind 1961 werd de
toen 65-jarige ds. Izak de Tom
be beëdigd als ambtenaar van
de burgerlijke stand. Twaalf
jaar en 915 voltrokken huwelij
ken later zegt hij gelaten: „Aan
alles komt een eind". Vandaag
heeft ds. De Tombe zijn laatste
huwelijk gesloten. Vorig jaar
stelde de Leidse raad de veror
dening in dat ambtenaren van
de burgerlijke stand op hun 70-
ste jaar hun taak dienden neer
te leggen. De Tombe: „Ik had
graag de 1000 huwelijken vol-
gemaakt. Ik heb zelfs nog aan
geboden om het werk buiten
bezwaar van de gemeentekas
voort te zetten, gezien Leidens
precaire financiële positie,
maar dat kon niet".
Ds. De Tombe zegt dat hij bij
elke huwelijksvoltrekking emo
tioneel betrokken is. „Ik heb
het nooit als een routine-karwei
beschouwd. Voor elk huwelijk
maak ik ook een aparte toe
spraak. Ik weet het, het is alle
maal theoretisch gepraat, maar
jewiltzo'n huwelijk toch iets
LEIDEN - De sloop van de voormalige bakkerijgrondstoffenfabriek Backer en Co. aan het Utrechtse Jaagpad
vordert gestaag. Ook twee huizen op de Hoge Rijndijk gaan tegen de grond, om ruimte te scheppen voor een
aantal flats die zullen worden gebouwd ten behoeve van werkende jongeren, foto archief leidsch dacblad
meegeven".
In die twaalf jaar heeft ds. De
Tombe het een en ander mee
gemaakt tijdens het sluiten van
huwelijken. Het meest geroerd
heeft hem een huwelijksplech
tigheid uit het begin van zijn
carrière. „Kort voor dat huwe
lijk werd voltrokken, kwam de
vader van de bruidegom naar
mij toe en zei: „U trouwt straks
mijn zoon, ik heb hem ook op
gevoed als mijn zoon, maar uit
de papieren zal blijken dat het
niet in werkelijkheid mijn zoon
is. Wilt u daarvan zo min moge
lijk laten blijken in uw toe
spraak?" Ik heb daar natuurlijk
rekening mee gehouden. Een
half jaar later staat de zoon voor
mijn deur. Hij zei: „Mijn vader
is overleden. Zoudt u hem wil
len begraven? Volgens de letter
van de wet is het niet mijn ech
te vader, maar wilt u daar op de
begrafenis niets van laten blij
ken?".
LEIDSCH DAGBLAD
(Opgèricht 1 maart 1860)
kantoor
Rooseveltstraat 82 071-5356356
Postadres: Postbus 54,
2300 AB Leiden
abonneeservice
Abonnementen 071-5128030
Geen krant ontvangen?
Bel voor nabezorging:
Ma. t/m/vr. 18.00-19.30 uur en
Zaterdag 10.00-12.00 uur 071 -5128 030
directie
B.M.Essenberg,
W.M.J. Bouterse (adjunct)
J. Kiel (adjunct)
hoofdredactie
J.G. Majoor,
T. van Brussel (adjunct)
L.F. Klein Schiphorst (ad/und)
W.F
redactie
J. Rijsdam, chef redactie nieuwsdienst/kunst
W.F. Wegman, chef redactie Leiden
A.J.B.M Brandenburg, chef eindred. regio
F. Blok, chef eindredactie algemeen
W. van Wanrooy, chef a. i. red
Duin en Bollenstr.
W. Spierdijk, chef sportredactie
T. Brouwer de Koning, chef Rijn- en Veenstr.
E. Straatsma, chef red. Regio Leiden
Redactie:
Hoofdredactie:
ADVERTENTIi
Maandag t/m vrijdag van8J
ABONNEMEN1
bijvooruitbetaling:
per maand (acceptgiro)
per kwartaal (acceptgiro)
per half jaar (acceptgiro)
per jaar (acceptgiro)
Abonnees die ons een machtig
het automatisch afschrijven vat
geld, ontvangen 1,-kortingpr
VERZENDINGPER1
per kwartaal (nl)
LEIDSCH DAGBLAD 0P0
Voor mensen die moeilijk lez
hebben of blind zijn (oteeni
hebben), is een samenvatting»
nieuws uit het Leidsch Dagb'
beschikbaar. Voor informatie!)
Centrum voor Gesproken Led I
Z 1
K
N H U 1 Z
ongevallendienst
Rijnland Ziekenhuis, vestiging St. Elisabeth: 24 u. per dag
Diaconessenhuis: maandag t/m vrijdag 08.00-17.00 u. (uitgezondt
Leids Universitair Medisch Centrum. 24 u. per dag.
Rijnland Ziekenhuis, vestiging Rijnoord: geen ongevallendienst.
inlichtingen bezoekuren ziekenhuizen
Diaconessenhuis: tel. 071 -5178178.
Rijnland Ziekenhuis, vestiging Elisabeth: tel. 071 -5454545.
Rijnland Ziekenhuis, vestiging Rijnoord: tel. 0172-463131.
Leids Universitair Medisch Centrum: tel. 071-5269111
Jammer
De predikanten B. Weegink uit
Katwijk en P. Wilschut uit Al
phen aan den Rijn dienden tij
dens de synodevergadering al
ternatieve voorstellen in, gericht
op behoud van de Leidse oplei
ding. Wilschut kreeg zaterdag
morgen zestig collega's mee
voor zijn voorstel om de drie
opleidingen in Leiden, Katwijk
en Utrecht te laten voortbe
staan. „Dat voorstel was min
stens zo goed, zo niet beter dan
het genomen besluit. Nu laten
ze de een na grootste opleiding
- Kampen - en de oudste - Lei
den - vallen. Zij hebben de af
gelopen jaren heel veel gedaan
aan het bewaren van het karak
ter van hun klassiek-theologi-
sche opleiding. Het voelt erg
verdrietig wanneer het doek
valt."
Na jaren van moeizaam en pijnlijk onderhandelen is de
knoop doorgehakt. De Theologische Universiteit Kam
pen verhuist naar Amsterdam en een zware (internatio
nale) lobby heeft de opleiding in Leiden niet kunnen
redden. Onder zware tijdsdruk nam de triosynode van
de Samen op Weg-kerken zaterdagmorgen haar besluit
na een slopende vergadering van bijna twaalf uur,
waarbij voor tal van afgevaardigden de nachtrust er be
kaaid was afgekomen.
De ruime meerderheid waarmee de synode zich ten
slotte akkoord toonde met het bestuursvoorstel kwam
voor sommigen toch als een verrassing. Bij uitsplitsing
naar de afzonderlijke synodes bleek geen enkele afge
vaardigde van de Evangelisch-Lutherse Kerk tegen het
bestuursvoorstel te hebben gestemd.
Het uitblijven van een beslissing hing als een zware
dreiging boven de zitting van de triosynode en de span
ning en hectiek namen toe naarmate de uren wegtik
ten. Men zat vast aan een onverbiddelijke deadline: om
twaalf uur exact moest de zaal in Avifauna worden ont
ruimd.
Vrijdagmiddag werd duidelijk hoe spannend de tijds
druk zou worden, toen zich 53 afgevaardigden meldden
voor de sprekersronde, een record voor de triosynode.
Om half twaalf 's avonds (een uur later dan gepland)
had de laatste zijn zegje gedaan en kon men zich op
maken voor een korte nachtrust - of nachtelijke debat
ten in kleine kring. De kaarten leken nog niet geschud.
Van de sprekers hadden 34 een duidelijke voorkeur uit
gesproken: 17 voor en 17 tegen het bestuursvoorstel.
Velen toonden zich ernstig bezorgd over het lot van
Leiden: was de opleiding daar niet nota bene een ge
schenk van Willem van Oranje, de Vader des Vader
lands?
Zaterdagmorgen sloeg voor Kampen en Leiden het
laatste uur. Om 11.32 werden de neuzen geteld. Een
meerderheid van de 162 stemgerechtigden sprak zich
uit tegen schriftelijke stemming. Om kwart voor twaalf
werd het tegenvoorstel van Van Heijst/Wilschut om
Kampen en Leiden te behouden verworpen. En dan,
letterlijk om vijf voor twaalf, viel het doek definitief voor
de twee.
Ds. B. Plaisier, secretaris-generaal van de Hervormde
kerk, toonde zich meteen daarna vol vertrouwen. Hij
Opheffing 'Leidenkomt hard aan
Vervolg van voorpagina
Studente en actievoerster Henriëtta Veldhuyzen reageert
aangeslagen op het besluit van de triosynode de predi
kantsopleiding in Leiden op te heffen. „Ik heb een potje
zitten janken toen ik dit hoorde. We zijn er kapot van. Ik
weet niet goed wat ik moet zeggen. We zijn boos en te
leurgesteld: er waren zoveel goede argumenten vóór Lei
den."
leiden caroline van overbeeke
robbert minkhorst
Een commissie moet voor 1 juni
volgend jaar het plan uitwerken
en de triosynode neemt voor
eind 1999 een definitief besluit
over de predikantsopleidingen.
De synodes maakten wel het
voorbehoud dat een en ander
financieel haalbaar moet zijn.
De financiële adviesorganen re
kenden de afgelopen dagen de
vergadering een tekort van 20
miljoen gulden voor.
„Wellicht kan de theologische
faculteit in Leiden een in-
stroomlocatie voor Amsterdam
of Utrecht worden", suggereert
de Leidse decaan Adriaanse.
„Maar het is maar zeer de vraag
of dat lukt en of studenten niet
onmiddellijk daar gaan stude
ren waar ze ook hun kerkelijke
opleiding kunnen doen. We
hebben nu slechts 12 eerste-
Weegink vindt het jammer
dat er 'een kerkpolitiek' besluit
is genomen. De Katwijkse her
vormde dominee had voorge
steld om niet drie opleidingen
te handhaven, maar vier. „Dat
kon ook binnen de financiële
ruimte die de minister ons had
geboden. Inkrimpen of concen
treren is reëel, amputeren op
deze manier niet. Op de tradi
ties hadden we vreselijk zuinig
moeten zijn."
„Ik denk dat de Leidse lobby
te sterk is geweest", gaat Wee
gink verder. „Dat heeft vermoe
delijk contraproductief gewerkt.
Leidse air zou hand in hand
gaan met Groningse nuchter
heid. Maar in plaats daarvan is
het dit weekeinde een herhaling
van argumenten en zetten ge
worden."
jaars in Leiden. Als de helft
straks afvalt, welke bestaans
grond heb je dan nog als facul
teit?"
rekent op volledige medewerking van Kam[ h;
uitvoering van de fusie. „De synode heeft gt )S
dat weegt zwaar. In deze fase bestaat nogw n
maar ook Kampen zal deze weg inslaan d
Studentenwoordvoerder Broekman zei te vi e
gereformeerde kerken in de toekomst onvol
predikanten zullen krijgen. „Amsterdam he
studenten en slechts een kwart van de 200 s 11
uit Kampen gaat mee". De rest raakt volgen
spreid over opleidingen met een minder gei
karakter of gaat naar niet-SoW-opleidingen 1:
hij waarschijnlijk voor Groningen te kiezen.
Na het verlossende woord van de triosynodi 1
voor velen diep. Bovendien blijft er onzeker 'f
staan over de financiële gevolgen. De vergat 1
in toenemende spanning onder zware tijdsd r'
'Amsterdamse bluf, zoals iemand het noem
pleit te hebben gewonnen. De argumenten) if
hoofdstad zijn kennelijk voldoende prikkelei
komen. Maar het leven gaat door. Binnen ei mi
na sluiting van de vergadering vielen in dev fit
gen al de eerste afspraken te beluisteren ovi y
vestingsplannen tussen Amsterdam en Kam n
josoude holtkamp»n
De triosynode in Alphen aan den Rijn. Letterlijk om vijf voor twaalf viel zaterdag het doek voor 'Leiden'.
FOTO'DICIl
e
s
5
