Spaanse regering polst
ETA over vredesoverleg
j-
fl
s
Buitenland
Aantal doden en vermisten orkaan Mitch loopt op tot 24.000
Spaanse rechter: Pinochet
leidde criminele organisatie
Regering Israël vertraagt
afwikkeling Wye-akkoord
HELP SLACHTOFFERS
ORKAAN "MITCH"
Gebroeders Bush zetten koers naar Washington
VOENSDAG 4 NOVEMBER 1998
lift
lEbe.
""Militairen schieten voetbalfans dood
WL^ Ten minste vier toeschouwers zijn gisteren omgeko-
aar ermen en verscheidene anderen gewond geraakt nadat Congolese
militairen het vuur openden op voetbalfans in een stadion in de
hoofdstad Kinshasa. De wedstrijd tussen Sportive Vita en Daring
■Klub Motema Pembe, beide afkomstig uit de hoofdstad, werd
^^acht minuten stilgelegd, terwijl soldaten de slachtoffers verwij-
P* aderden. Andere fans namen de benen. Een journalist die getuige
ir|.f |f|was van de schietpartij zei dat het in de chaos niet mogelijk was
^jte zien wat er precies gebeurde. Hij kon niet zeggen wat de aan-
JJeiding was voor het incident en wie de slachtoffers waren.
b. JTaliban beschieten beroemde boeddha
ge ent
slamabad Een van de grootste culturele schatten van Afghanis
tan, een bijna tweeduizend jaar oud en 35 meter hoog boeddha-
oeeld, is tijdens gevechten tussen het leger van de Taliban en sji-
fW?itische moslims door een raket getroffen en beschadigd geraakt.
ÉeeHet beeld is een van twee wereldvermaarde boeddhabeelden die
in de bergwand boven Bamyan, de hoofdstad van de gelijknami
ge provincie in centraal Afghanistan, zijn uitgehouwen. Een
vluchteling uit Bamyan zei in het Pakistaanse Islamabad dat het
incident zich vorige maand had voorgedaan bij de strijd om de
provincie. Het is de tweede keer dat de beelden het slachtoffer
zijn geworden van een mosliminvasie. Eeuwen geleden schuur
den moslimsoldaten die de regio tot de islam bekeerden, neus,
ogen en lippen van de hoofden af.
21 Twijfel over holocaust-memoires
fjew york Zijn boek over de verschrikkingen die hij als peuter
meemaakte in nazi-concentratiekampen in Polen werd alom ge
prezen, maar nu zijn er twijfels gerezen over het waarheidsge
halte van Binjamin Wilkomirski's 'Bruchstiicke: Aus einerKind-
n fieit 1939-1949'. Terwijl de uitgever volhoudt dat de schrijver een
jn Letland geboren jood is die de jodenvervolging heeft over-
p/m) leefd, worden er vraagtekens gezet bij de identiteit van de au-
leur. In Zwitserse justitiële registers komt Wilkomirski voor als
een in 1941 geboren zoon van een ongetrouwde protestantse
vrouw. Volgens deze gegevens zou hij zijn geadopteerd door een
echtpaar uit Ziirich. In het nawoord van zijn boek refereert Wil-
komirski al aan deze onduidelijkheid en zegt hij dat een derde
persoon, die nu dood is, deze justitiële gegevens heeft veran
derd.
Turken demonstreren tegen corruptie
ftNKARAIn verschillende plaatsen in Turkije zijn gisteren hon
derden mensen de straat op gegaan om te protesteren tegen
banden tussen de staat en de georganiseerde misdaad, die twee
Jaar geleden bij toeval werden blootgelegd. De demonstraties
lverden gehouden op de tweede verjaardag van het zogenaamde
iSusurluk-ongeluk', waarbij in 1996 een voortvluchtige misdadi
ger en een politiefunctionaris om het leven kwamen en een lid
Kan de regerende partij, die met de twee in een auto zat, gewond
taakte. Het kwam tot een schandaal, dat een minister de kop
Icostte. Een parlementair onderzoek wees uit dat de overheid
pendes had ingehuurd om 'staatsgevaarlijke' personen, onder
vie activisten voor mensenrechten en journalisten, uit de weg te
uimen.
"Iran traint Harnas voor doden Arafat'
ramallah Een naaste medewerker van Yasser Arafat heeft giste-
en gezegd dat de Palestijnse veiligheidsdienst de afgelopen
naanden door Iran gesteunde pogingen van Palestijnse extre-
nisten heeft verijdeld om de Palestijnse leider en vooraanstaan
de leden van diens kabinet te vermoorden. Iran traint en finan
ciert een geheime cel binnen de extremistische Hamas die de
■noorden op de Palestijnse functionarissen als ook zelfmoord
aanslagen in Israël zou moeten uitvoeren, zei Tayeb Abdel Ra-
liim, secretaris-generaal van de Palestijnse Autoriteit.
ijirinovski betaalt film over Lewinsky
moskou De opnames voor een Russische speelfilm over de re-
atie tussen de Amerikaanse president Clinton en de voormalige
Vitte Huisstagiaire Lewinsky kunnen ieder moment van start
jaan. Regisseur Aleksander Sorokin'zegt de financiering van de
ilm rond te hebben, mede door steun van de ultranationalisti-
;che partij LDPR van Zjirinovski. Volgens Sorokin zal de film na-
Tielijk voor een belangrijk deel worden betaald door 'dezelfde
itructuren die ook de LDPR van geldmiddelen voorzien'. De film
moet over zo'n zes maanden uitkomen.
Vlisdaad in China gestegen
eking Het aantal misdaden in China is in het eerste kwartaal
an dit jaar met ruim eenvijfde toegenomen tot ruim 833.000
jevallen. Dit meldde persbureau Xinhua gisteren. De vice-voor-
itter van de Nationale Volksassemblé (parlement), Cao Zhi, zei
lat de stijging van 21,6 procent vooral het gevolg is varrhet toe-
^-enomen aantal moorden, diefstallen met geweld, alsmede cri-
ninele activiteiten samenhangend met gokken, drugs en prosti-
utie. Volgens Cao Zhi hebben de autoriteiten de zaak nog onder
:ontrole. Kranten in Hong Kong zeggen dat de misdaad vooral is
;estegen in het noordoosten van China, waar sanering van de
jublieke sector veel mensen werkloos heeft gemaakt.
Ex-lid Rode Brigades niet uitgeleverd
iqrdeauxDe Franse justitie heeft gisteren negatief gereageerd
j>p een verzoek van Italië om uitlevering van een ex-lid van de
jnkse gewapende groepering Rode Brigades. Het gaat om de in
j984 in Milaan tot levenslang veroordeelde Sergio Tornaghi (40),
%ie eind februari in Frankrijk is aangehouden. Het gerechtshof
r4an Bordeaux heeft de motivering voor de weigering nog niet
[Jbekendgemaakt. Tomaghi werd in december 1984 tot levens
tang veroordeeld wegens medeplichtigheid aan moord, deelna-
__me aan een gewapende groep en het bezit van wapens. Hij
vluchtte nog dat jaar naar Frankrijk, dat hem vijfjaar later een
verblijfsvergunning gaf. De Rode Brigades, in 1970 opgericht,
waren in de jaren zeventig en het begin van de jaren tachtig ver
antwoordelijk voor talrijke moorden op politici, journalisten en
industriëlen.
[Turkije wil uitlevering van Kaplan
iNkara Turkije wil Duitsland om de uitlevering vragen van Me-
in Kaplan, een islamitische leider die het brein zou zijn achter
een verijdelde zelfmoordaanslag op het mausoleum van Mustafa
Kemal Ataturk, de grondlegger van de seculiere Turkse repu
bliek. Turkse autoriteiten zeggen dat de aanslag vorige week had
pupinoeten samenvallen met de festiviteiten rond de 75ste verjaar
dag van de stichting van de Turkse republiek. Met de arrestatie
Van 23 leden van de groep werd de aanslag echter voorkomen,
f olgens de autoriteiten was het bevel tot de aanslag afkomstig
van Kaplan, hoofd van de in Duitsland gevestigde Vereniging
Islamitische Groepen en Gemeenschappen. Duitsland wees
erdere verzoeken om zijn uitlevering af omdat hij een politieke
r vluchteling is.
TEGUCIGALPA AFP
Bij de ramp in Midden-Amerika als gevolg van
de orkaan Mitch is het aantal doden en vermis
ten opgelopen tot bijna 24.000. In Nicaragua
dreigt daarbij ook nog een uitbarsting van de
vulkaan Cerro Negro.
Vrijdag bedolf in dat land een modderstroom
op de hellingen van een andere vulkaan, Casita,
al mogelijk tweeduizend mensen. Maar vandaag
begon Cerro Negro, 32 kilometer verderop, lava
en as te spuwen. Bij de uitbarsting van 1995 be
dolf de vulkaan 240 vierkante kilometer grond.
Van de mogelijk tweeduizend doden op de
hellingen van Casita waren er gisteren 1.350 be
vestigd. Volgens de Nicaraguaanse radio zijn
door enorme overstromingen in het district Wi-
wili in het noordelijke berggebied aan de grens
met Honduras nog eens duizend doden geval
len.
In het zwaarste getroffen Honduras, waar de
oogsten volledig zijn weggevaagd, zijn gisteren
al zevenduizend lijken geborgen. Maar dit aan
tal kan nog stijgen, zei het hoofd van de com
missie voor nationale rampen, kolonel Osorio.
Mexico stelt voor de hulpverlening een lucht
brug in met twaalf legervliegtuigen, leent 28 he
likopters voor reddingswerk uit en schenkt 28
ton aan medicijnen en bijna 1.300 ton voedsel.
Hulp is reeds onderweg uit de VS. EU, Japan,
Taiwan en Israël. Vooral drinkwater, voedsel en
dekens gaan naar het rampgebied.
Een aantal Nederlandse gemeenten stelt in
totaal een half miljoen gulden beschikbaar voor
hun zustergemeenten in Nicaragua. Het Rode
Kruis heeft daarnaast een kwart miljoen gulden
beschikbaar gesteld. Minister Herfkens van ont
wikkelingssamenwerking trekt 1,4 miljoen uit
voor noodhulp aan Midden-Amerika.
Aankondiging Aznar valt verkeerd bij oppositie
MADRID Rtr-DPA
VSB Bank al gebeld voor een
afspraak om uw geld sneller te
laten groeien? 0800-8182.
De Spaanse onderzoeksrechter
Garzon wil de Chileense ex-dic
tator Pinochet vervolgen voor
het opzetten en leiden van een
'internationale criminele orga
nisatie'. Dit komt bovenop de
aanklacht van volkerenmoord,
marteling en moord. Dit blijkt
uit het uitgebreide document
dat hij gisteren tegelijk indien
de bij zijn verzoek aan de
Spaanse autoriteiten om Lon
den om uitlevering van Pino
chet te vragen.
De 'internationale criminele
organisatie' leidde volgens Gar
zon de Chileense genocide
campagne. Daarbij was niet al
leen het Chileense leger betrok
ken, maar ook veiligheidstroe
pen uit Argentinië en andere
Zuid-Amerikaanse landen.
Zij bedienden zich als werk
tuigen voornamelijk van ont
voeren, martelen en op onwet
tige wijze gevangen houden en
veroorzaakten de dood of ver
dwijning van zeker 3.178 men
sen, aldus de rechter. Eerder
had Garzon, toen hij Londen
met succes om arrestatie van
Pinochet vroeg, de ex-dictator
de dood van 94 mensen aange
wreven.
Bij zijn uitleveringsverzoek
trok de rechter gisteren een ver
gelijking met de uitlevering van
Rudolf Hess als oorlogsmisda
diger door Londen aan het
Neurenberg-Tribunaal. De
plaatsvervanger van Hitler was
in 1941 eerst ook op Britse bo
dem gearresteerd. Volgens Gar
zon kan Pinochet in geen geval
aanspraak maken op diploma
tieke onschendbaarheid. Hij
reisde naar Londen noch als
ambassadeur, gezant, minister,
hoofd van een missie noch als
gevolmachtigde.
'Overleg is vrede' valt er in de Noord-Spaanse stad Bilbao op een muurtje te lezen. Premier Aznar maakte gisteren bekend dat de regering gaat pra
ten met de ETA. foto reuters vincent west
De Spaanse regering gaat praten met de Baskische af
scheidingsbeweging ETA. Dat heeft premier Aznar giste
ren in min of meer bedekte termen aangekondigd. Hij zei
dat hij toestemming heeft gegeven om contacten te leg
gen met 'gesprekspartners uit ETA-kringen'.
zekerheid te bieden dat het ge
weld van de ETA definitief zal
stoppen, aldus Pique.
De regering-Aznar heeft zich
na de afkondiging van het be
stand door de ETA op 16 sep
tember op de vlakte gehouden
over eventuele vredesbespre
kingen. Men wilde eerst de Bas
kische verkiezingen op 25 okto
ber afwachten. Deze verkiezin-
BARCELONA HENK VAN DEN BOOM
CORRESPONDENT
Regeringswoordvoerder minis
ter Pique zei later dat de rege
ring door middel van deze ge
sprekken wil onderzoeken of
het vredesproces in gang kan
worden gezet. Vervolgens zijn
de contacten bedoeld om het
Spaanse en Baskische volk de
gen, waar zowel de partij van
Aznar als de politieke vleugel
van de ETA als grote overwin
naars uit de bus kwamen, heb
ben een gunstig klimaat gescha
pen voor een politieke oplos
sing van het Baskische conflict.
Aznar wilde gisteren nog niets
zeggen over een mogelijk begin
van de echte vredesonderhan
delingen. Een belangrijk punt in
het vredesproces is het lot van
de bijna zeshonderd ETA-ge-
vangenen. Die zitten in gevan
genissen verspreid over heel
Spanje. Baskenland wil ze te
rughalen naar de eigen huizen
van bewaring. Een ander strui
kelblok vormen de slachtoffers
van de ETA en hun families.
Daar groeit het verzet tegen elke
vorm van clementie met de
ETA-gevangenen.
De aankondiging van Aznar
viel gisteren verkeerd bij de op
positie, de socialistische arbei
derspartij PSOE. Een woord
voerder zei dat Aznar eerst an
dere politieke groeperingen had
moeten raadplegen alvorens te
besluiten contact met de ETA te
zoeken. De socialisten zijn bang
dat Aznar alleen met de eer gaat
strijken als het hem lukt vrede
in Baskenland te brengen.
TEL AVIV AD BLOEMENDAAL
CORRESPONDENT
De Israëlische premier Neta
nyahu wil zijn ministerraad pas
laten vergaderen over het Wye-
akkoord als de Palestijnen meer
duidelijkheid hebben verschaft
over hun veiligheidsplan. Vol
gens hem is bij het overleg in
Wye een tijdstip overeengeko
men voor de arrestatie van der
tig van moord op Israëli's ver
dachte Palestijnen, die nu vrij
rondlopen.Het Israëlische kabi
net had gistermiddag moeten
beginnen met de behandeling
van de overeenkomst, maar de
zitting werd eerst twee uur uit
gesteld en daarna op de lange
baan geschoven.
Het na de bijeenkomst in het
Amerikaanse Wye Plantation
openbaar gemaakte memoran
dum is voorzien van een aantal
vertrouwelijke zaken. Een ervan
is een 'veiligheidsplan', waarin
de Palestijnen bijzonderheden
verstrekken over de manier
waarop ze de terreur denken
aan te pakken. Het plan is be
doeld voor de Amerikanen, die
een scheidsrechtersfunctie ver
vullen, maar Washington mag
de grote lijnen aan Israël be
kendmaken.
De Amerikaanse ambassade
in Tel Aviv wilde gistermiddag
geen directe reactie geven op
het Israëlische besluit de kabi
netsbijeenkomst uit te stellen.
In Honduras Nicaragua
Mensen in Nood
GIRO 667
Den Bosch o.v.v. orkaan
L
VSB BANK
VSB. Daar kom je verder n
Amerikanen en
Britten voeren
druk op Irak op
LONDEN-BAGDAD AP
Groot-Brittannië en de Verenig
de Staten hebben Irak gisteren
gewaarschuwd dat ze het ge
bruik van geweld niet uitsluiten
als het land blijft weigeren VN-
wapeninspecties toe te laten.
Frankrijk riep zijn ambassadeur
uit Bagdad terug. De Ameri
kaanse minister van defensie
Cohen en zijn Britse ambtge
noot Robertson voerden in Lon
den kort overleg over Irak en
gaven na afloop een verklaring
uit waarin ze zeiden dat de twee
landen het 'volledig eens zijn
over de ernst van de situatie'.
Cohen liet weten dat hij van
de Saudische koning Fahd te
horen heeft gekregen dat deze
niet zal toestaan dat zijn land
als 'springplank' voor een aan
val op Irak wordt gebruikt. Fahd
ontving Cohen in Riyad, de eer
ste tussenlanding op een
rondreis van Cohen door de
Golfregio om de Amerikaanse
bondgenoten daar te polsen
over mogelijke militaire samen
werking.
Frankrijk riep zijn vertegen
woordiger in Bagdad voor over
leg terug. Dit besluit is opmer
kelijk omdat het land in het ver
leden als enige van de westerse
geallieerden tegen Irak enig be
grip opbracht voor de vaak wei
gerachtige Iraakse houding te
genover de Verenigde Naties.
Samen met Rusland ijverde
Frankrijk voor opheffing van de
sancties.
Rusland drong gisteren op
nieuw aan op een vreedzame
oplossing en maande de Iraakse
president Saddam Hussein de
wapeninspecteurs van de VN
hun werk te laten doen.
WASHINGTON ANP
Met hun overwinningen in Texas en Florida
lijken de broers Bush, zonen van oud-presi
dent George Bush, op weg om met hun
vorm van gematigd Republikeinisme hoge
ogen te gaan gooien in de Amerikaanse lan
delijke politiek. De jonge Jeb Bush moet
zich nog waarmaken als gouverneur in Flo
rida maar de herkozen gouverneur George
Bush van Texas zal zich naar verwachting
volgend jaar opwerpen als Republikeinse
presidentskandidaat in 2000.
Voor veel Republikeinen vormen de broers
dé gelegenheid om de partij, die nauwelijks
profiteert van zijn Congresmeerderheid en
president Clintons misstappen, een ander
gezicht te geven en weer kans te maken op
het presidentschap. De broers zijn, elk op
hun eigen wijze, bezig afstand te nemen
van het conservatieve beleid tegen abortus,
tegen homoseksualiteit, voor religieuze op
voeding en het verplichte schoolgebed
waarmee de Republikeinen veel gewone
Amerikanen van zich hebben vervreemd.
Oproepen tot het afzetten van Clinton zal
men niet horen van de broers.
De 52-jarige George is de eerste Republi
kein die is herkozen als gouverneur van de
op een na grootste Amerikaanse staat. Hij
behaalde een grote overwinning met de be
langrijkste kwaliteiten die een politicus kan
hebben; hij vertoont charisma en wekt en
thousiasme en opwinding waar hij ver
schijnt. Met zijn vanzelfsprekende zelfver
trouwen, stammend uit zijn jeugd toen va
der in de Texaanse olieindustrie werkte,
weet de in cowboylaarzen gestoken George
zowel machthebbers als gewone mensen
aan zich te binden.
In Texas toonde George dat de Republikei
nen ook steun willen geven aan de minder
bedeelden in het economische model. Als
vloeiend Spaanstalige zette hij zich krachtig
met particulier gefinancierde programma's
in om de arme Hispanics uit de bijstand te
halen en aan een baan te helpen, hen uit de
gevangenis te houden en het onderwijs te
verbeteren.
De 45-jarige Jeb Bush vertoont veel meer de
patriciërsstijl van zijn vader. Hij verloor vier
jaar geleden nog in Florida met een agres-
w A
jM
De zonen van de Republikeinse oud-president Bush, George W. (links) en Jeb, zijn gisteren tot
gouveneur gekozen. foto's »ap» david j. phillip/wilfredo lee
sief conservatieve campagne, waarbij hij
grote belastingverlaging, hard optreden te
gen de criminaliteit en snijden in de sociale
steun beloofde. Zijn fameuze antwoord op
de vraag wat hij zou doen om de etnische
minderheden te steunen, luidde: „Waar
schijnlijk niets."
Zijn ommezwaai was markant en dit jaar
zei hij te hebben geluisterd en geleerd. Jeb
spande zich in om de stemmen van de
zwarten te krijgen en sleep de scherpe kan
ten van zijn programma. De nadruk ligt nu
meer op het bieden van kansen dan op uit
sluiten van bevolkingsgroepen.
De overwinning van Jeb is van groot poli
tiek belang voor zijn oudere broer. Het lijkt
de springplank te worden voor George in
een eventuele presidentsrace. Als gouver
neur is zijn positie al sterk; drie van de vier
laatste presidenten waren gouverneur.
Maar Texas en Florida leveren samen meer
dan eenvijfde van alle kiesmannen die no
dig zijn om president te worden.
Critici zeggen dat de twee boter op het
hoofd hebben. George dronk veel en leidde
een wild leven tot hij twintig jaar geleden
trouwde. Er worden vraagtekens geplaats
bij sommige van Jebs zakenrelaties. De gro
te politieke vraag is of George de harde wer
kelijkheid van een nationale presidents
campagne zal aankunnen. Volgens sommi
gen is hij er nog niet aan toe.
In Washington scherpen conservatieve Re
publikeinen de messen, en worden al Bush'
politieke uitspraken gewogen. George laat
zich niet van de wijs brengen en hoopt dat
zijn vorm van Republikeinisme zo populair
wordt dat hij over de hoofden van zijn op
ponenten heen het grote publiek zal berei
ken.
Uitbreiding EU
loopt wellicht
vertraging op
BRUSSEL PAUL KOOPMAN
CORRESPONDENT
Alhoewel volgende week de on
derhandelingen met zes kandi
daten voor het lidmaatschap
van de Europese Unie starten,
gelooft vrijwel niemand dat de
uitbreiding snel kan worden ge
realiseerd. Nog voordat hij offi
cieel het ambt van Bondskanse
lier op zich had genomen, zond
Schroder al een schokgolf door
Midden- en Oost-Europa. Het
uitbreidingsproces is een veel
'gecompliceerder en langduri
ger proces' dan wordt aangeno-
men.opperde hij eind vorige
maand.
Het uitbreidingsproces maakt
nog wel vorderingen, maar die
zijn niet meer om over naar
huis te schrijven. Dat komt vol
gens waarnemers zowel door
verminderd enthousiasme bij
de huidige lidstaten, als door
het besef dat het overnemen en
toepassen van Europese regel
geving een heidens karwei is.
De meer afwachtende hou
ding die de EU aanneemt, heeft
ook iets te maken met de gene
ratiewissel in de selecte club
van Europese leiders. Vertrok
ken zijn de chefs die de Tweede
Wereldoorlog nog hebben mee
gemaakt: Mitterrand, Thatcher,
Kohl. In hun plaats is een jonge
re club aangetreden bij wie de
conferentie van Jalta, toen Eu
ropa in twee invloedssferen
werd verdeeld, iets minder
scherp op het netvlies staat.
Sinds eind vorig jaar mogen zes
kandidaat-lidstaten zichzelf tot
de 'kopgroep' van toetreders re
kenen: Polen, Hongarije, Tsje
chië, Estland, Slovenië en Cy
prus.
