'We spreken af: we
pikken 't niet meer'
WEER
Ode aan aardappe-
Het Gesprek van de Dag
Respect voor de werknemer
TT
WOENSDAG 4 NOVEMBER 1998
C 0
M E N T A A R
In de tijd dat Philips nog gewoon bekendheid genoot als de 'gloei
lampenfabriek in het zuiden des lands' kregen de arbeiders weke
lijks aan de fabriekspoorten de Philips-koerier uitgereikt. Daarin
stond alle informatie die voor het personeel van belang was. Vari
ërend van de maaltijden die de komende week in het Ontspan
ningsgebouw in Eindhoven werden geserveerd tot en met de offi
ciële mededelingen van de directie.
Sinds afdelingen personeelszaken zijn omgedoopt tot 'departments
human resource management' is de informatiestroom naar het
personeel grondig veranderd. In elk geval bij de elektronicareus.
Topman Timmer, die tot oktober 1996 de scepter zwaaide, verkoos
de Wall Street Journal als spreekbuis wanneer hij het voetvolk kond
wilde doen van ingrijpende beslissingen. Hij is daarop fel bekriti
seerd. De verdedigingslijn die steeds werd betrokken was dat Phi
lips nu eenmaal multinational is .die een internationaal podium
kiest voor zijn koersgevoelige informatie.
Opvolger Boonstra stapte - ondanks de slogan om dingen beter te
doen - deze week vrolijk verder op het verkeerde pad. Hij gebruikte
de Financial Times als koerier voor zijn bekendmaking dat in de
nabije toekomst eenderde deel van de 240 Philips-vestigingen
wordt gesloten. Zonder verder in details te treden jaagt hij tiendui
zenden personeelsleden en hun gezinnen de stuipen op het lijf. Zij
gaan nu een lange periode van onzekerheid tegemoet.
Naar de beweegredenen van de Philips-topman is het slechts gis
sen. Als het hem om de aandeelhouders ging, heeft hij zijn doel be
reikt. Want die reageerden positief en de koers ging fors omhoog.
Maar richting werknemers getuigt het optreden van Boonstra van
een gebrek aan moed. Het lijkt een trend te worden dat de baas als
brenger van slecht nieuws de werkvloer niet meer op durft. Steeds
vaker gebruikt hij de media om het vuile werk op te knappen.
KPN gaf gisteren een beter voorbeeld. Vla een video bracht de ver
antwoordelijke directeur de werknemers op de hoogte van de ernst
van de situatie in de desbetreffende bedrijfsonderdelen. Op deze
wat onpersoonlijke manier onvermijdelijk bij zo'n groot bedrijf
is in elk geval een poging ondernomen de werknemer uit te leg
gen wat hem of haar te wachten staat en waarom. Dat is het res
pect voor de werknemer, dat Philips mist.
Geweld op straat: „De samenleving moet de angst de baas worden en niet andersom."
foto paul van weel
Liefde op de first face
Paul de Leeuw kan ook best heel vriendelijk zijn. Hij geldt als een
van de uitvinders van afzeik-W, het soort programma's waarin de
presen tator zijn best doet om zijn gasten zo veel en zo hard mogelijk
onderuit te halen. Maar als hij zijn dag heeft, is Paul de Leeuw een
vriendelijk knorrende teddybeer een Viola Holt in houthakkers-
hemd, zeg maar.
Gisteren was het kennelijk zo'n dag.
Met Michelle en Erik de Bruin in je programma moet het toch niet
moeilijk zijn om je reputatie als tot presentator vermomde stoom
wals waar te maken. Maar Paul hield zijn lollige koetjes-en-kalfjes-
gesprek met de van dopinggebruik verdachte Ierse zwemkampioene
en haar eveneens van dopinggebruik beschuldigde atletiek-echtge-
noot opvallend lang vol.
'Was het tussen jullie liefde op de first face?'
En toen dan eindelijk de grote dopingvraag kwam, bood hij het
echtpaar hoffelijk alle mogelijke vluchtwegen. De De Bruintjes
mochten uitvoerig vertellen dat er was geknoeid met het urinemon
ster van Michelle, zonder dat ze ech t uitlegden hoe er was geknoeid,
wanneer er was geknoeid en wie er belang bij hadden ddt er was ge
knoeid.
Zodat je als kijker toch met een belangrijke vraag bleef zitten: waar
om had Paul de Leeuw dit stel in hemelsnaam laten overvliegen
vanuit Ierland?
Dezelfde houding had hij bij Gerard Cox een artiest die speciaal
uitgevonden lijkt te zijn voor afzeiktelevisie. De man kijkt voortdu
rend zo ontevreden en slaat de plank zo vaak mis als hij leuk wil
doen, dat je als kijker bijna smeekt dat hij de grond wordt inge
boord. Een roep waar Paul kennelijk doof voor was. Hij noemde Cox
allervriendelijkst de Marco Borsato van de jaren '60 en zong zelfs een
liedje met hem van Cox' nieuwe cd.
En helemaal vriendelijk was hij tijdens het sketchje of hoe moet je
noemen over het Rotterdamse benzinepomp-medewerkers oplei
dingscentrum. Een zich voortslepend onderdeel dat louter bedoeld
leek te zijn om Paul zijn arsenaal schuine 'pompen-grapjes' te laten
legen. Waarna hij zich vrolijk in de maling liet nemen dooreen stel
Rotterdamse teutebellen.
Ook een vorm van afzeik-televisie natuurlijk.
Maar het is niet te hopen dat dat in de mode komt.
Werkgroep tegen straatgeweld wil tips voor hulp verspreiden
'Zomaar' op straat in elkaar geslagen worden en niemand die helpt. Dat overkwam Jac
queline de Jong. Zij werd bijna een jaar geleden samen met haar vriend aangevallen in
het centrum van Rotterdam. Nog steeds lijdt ze onder de gevolgen, maar ze weigert
slachtoffer te blijven. Ze heeft een werkgroep opgericht om mensen te vertellen hoe je
kunt helpen als je zoiets ziet gebeuren, zonder zelf ook slachtoffer te worden. Morgen
avond is ze te gast bij Karei van de Graaf in het tv-programma Publieke tribune. 'De sa
menleving moet de angst de baas worden, en niet andersom.'
Het natste jaar van de eeuw
Het is de laatste tijd niet alleen extreem nat en somber, opvallend is
ook dat de neerslag veelvuldig vergezeld gaat van onweer. Vanaf 23
oktober heeft het vrijwel dagelijks ergens in het land geonweerd en
dikwijls bepaald niet zonder gevolgen. Zo sloeg gistermiddag even
over half zes de bliksem in op de KNMI vestiging te Hoek van Hol
land. De computers sloegen meteen op tilt en het kwam bijna tot een
brandje.
Het vele onweer heeft onder meer te maken met de grote tempera
tuurverschillen tussen het aardoppervlak en de hogere luchtlagen. Als
criterium geldt dat het verschil tussen 5 kilometer hoogte en de grond
zo'n 40 graden moet bedragen. Aan deze voorwaarde wordt geregeld
voldaan want op hoog niveau vriest het dikwijls 30 graden of meer.
Ook het relatief warme zeewater en de sterke winden op grote hoogte
spelen een belangrijke rol.
De buien die gisteren over ons land trokken brachten ook weer grote
hoeveelheden neerslag. In Bloemendaal werd tegen het middaguur
20 mm afgetapt (gevallen sedert maandagmiddag) en gisteravond
tapte Santpoort-Noord 23 mm af. De buien hadden het aanvankelijk
vooral op de kustgebieden gemunt maar later trokken ze meer west-
zuidwest-oostnoordoost. In Stompwijk viel tussen gisterochtend en
vanochtend 31 mm en de afgelopen nacht kwam er op Schiphol 21
mm naar beneden. In De Bilt is de jaarsom inmiddels opgelopen tot
circa 1090 mm. De kans dat 1998 het natste jaar van de eeuw wordt,
bedraagt nu 90%.
Vanavond koelt de atmosfeer dermate sterk af dat sommige buien van
natte (smeltende) sneeuw vergezeld kunnen gaan. De temperatuur
zakt naar minimale waarden, omstreeks 2 graden.
Morgen trekt over Schotland een nieuwe, sterk activerende depressie
naar Denemarken. Onder invloed van dit lagedrukgebied houden de
regen/buienkansen aan. De temperatuur loopt 's middags op tot 9-10
graden. Verder gaat het flink waaien. Aan de kust komt later op de
middag en tijdens de avond een harde, mogelijk stormachtige west
tot zuidwestenwind te staan.
Ook op vrijdag zijn er nog buien maar in het weekeinde nemen de
neerslagkansen tijdelijk af dankzij een krachtig hogedrukgebied bo
ven het midden van Europa.
Voor Jacqueline de Jong en haar
vriend Aad Speksnijder wordt
28 november een gedenkwaar
dige dag. Het is dan precies een
jaar geleden dat ze in het cen
trum van Rotterdam in elkaar
werden geslagen, midden tus
sen het koopavond-publiek. Zo
maar. En niemand die wat
deed.
Voor Aad was het al de derde
keer dat hij te grazen werd ge
nomen. Jacqueline's grote blau
we plekken verdwenen met de
tijd, maar wat bleef waren de
onvoorspelbare paniekaanval
len, de angst op drukke plaat
sen. Vreemden treedt ze niet
langer onbevangen tegemoet.
Jacqueline was een actieve
vrouw met een goede baan. Ze
heeft sindsdien nauwelijks meer
gewerkt, slikt nog steeds antide
pressiva, durft het openbaar
vervoer niet meer in en begeeft
zich op straat het liefst in het
gezelschap van anderen of haar
grote hond.
Toch weigert zij om slachtoffer
te blijven. Hier móet iets posi
tiefs uit voortkomen, vindt ze.
Juist het feit dat niemand hielp,
hetgeen voor haar het meest
schokkende was van de hele ge
beurtenis, inspireerde haar tot
het oprichten van een werk
groep. Deze wil in samenspraak
met de politie en mensen uit
onder meer de horeca en de be
veiligingsbranche het publiek
ervan doordringen dat je iets
moet doen wanneer voor je
ogen iemand wordt belaagd.
Op de bewuste avond waren
Aad en Jacqueline op weg om
een hapje te gaan eten. Een hen
onbekende man kwam van ach
teren aanrennen en riep dat ze
'met hun teringpoten van z'n
spullen moesten afblijven'. La
ter zou blijken dat ze, zonder
het te merken, een op de stoep
liggend zaktelefoontje aan de
kant hadden geschopt. Ze pro
beerden zonder succes om de
man en zijn even opgewonden
vriend te kalmeren. Eén van de
twee greep Aad in z'n kraag en
daarna werd Jacqueline, die er
wat van zei, hardhandig tegen
een winkelpui gesmeten. Aad
werd geschopt en geslagen en
kneusde z'n enkel. Toen hij zich
bezorgd over Jacqueline boog,
kreeg hij een van de aanvallers
op z'n nek. Jacqueline: ,,Ik had
twee mannen bovenop me en
dacht: nu ga ik dood."
Uiteindelijk kwam de politie en
werden de twee, 'keurige huis
vaders' van 30 en 35 jaar met
een flink stuk in de kraag, opge
pakt. Ze werden veroordeeld; de
één tot 140 uur dienstverlening
in plaats van de geëiste drie
maanden onvoorwaardelijke
celstraf, de ander tot tachtig uur
dienstverlening inplaats van
zes weken cel. Ze moesten bo
vendien een schadevergoeding
betalen van ruim tienduizend
gulden; geld dat nu wordt aan
gewend voor de campagne te
gen zinloos geweld.
De aanhouding was mogelijk
dankzij een paar jongeren die
toevallig vlakbij stonden te fil
men en alles vastlegden. Jac
queline: „Wij riepen:.gooi die
camera weg en kom ons helpen!
Maar zij bleven filmen." Twee
andere momenten die haar al
tijd zullen bijblijven: „Ik had
oogcontact met een vrouw met
een boodschappentas en zag
een ontzettende kilte. Ik was
voor haar een object dat in de
weg lag. En dan was er die man
met een fiets aan z'n hand die
bijna over me heen reed. Hij liet
me gewoon liggen."
Toch is ze niet bitter. „Natuur
lijk wil 99,9 procent van de be
volking dit helemaal niet. Al
leen: men doet niks. Ik denk dat
de meeste omstanders op zo'n
moment verlamd zijn van
angst." In Hamburg, waar Jac
queline deze zomer een kijkje
ging nemen, worden plastic
kaartjes uitgedeeld met tips hoe
te handelen in zo'n situatie. Jac
queline zou ze graag afgedrukt
zien achterop telefoonkaarten,
zodat iedereen ze op den duur
uit z'n hoofd kent: grijp in zon
der jezelf in gevaar te brengen;
haal versterking; onthou ken
merken van de dader; bel 1-1-2;
help het slachtoffer; stel je be
schikbaar als getuige.
Jacqueline de Jong wil met haar
groep een discussie op gang
brengen over manieren om met
dit soort geweld om te gaan en
hoopt een stimulerende en ad
viserende rol te kunnen gaan
spelen. Ze is naarstig op zoek
naar individuen en organisaties
die belangeloos mee willen hel
pen om het publiek te wapenen
tegen geweld op straat.
„Met z'n allen zijn we sterker
dan die minderheid, die kwaad
wil. Mensen die er omheen
staan, moeten beseffen dat het
ook hen kan overkomen. Je
kunt altijd iets doen, al is het
maar troosten na afloop. Als het
normaal wordt om in dit soort
situaties te handelen, zullen da
ders beseffen dat ze hier niet
zomaar meer mee weg komen."
Strijdbaar: „De samenleving
moet angst de baas worden, en
niet andersom. Bang zijn we
toch al, dus wat hebben we te
verliezen? We spreken het nu
gewoon met elkaar af: we pik
ken het niet meer."
MARUKE NU BOER
Morgenavond is Jacqueline de
Jong te gast bij Publieke tribu
ne, Avro, Nederland 1,23.03
uur. Wie haar werkgroep wil
ondersteunen, kan contact op
nemen met het bureau Com
municatie van de politie Rot
terdam-Rijnmond. Postbus
70023,3000LD Rotterdam. Te
lefoon 010-2747977, fax 010-
2750234.
Schoeisel
Terwijl boeren op hun zompige
akkerlanden de aardappeloogst
zien mislukken, houdt Alma
Huisken een vurig pleidooi voor
het eten van meer aardappelen.
Met de aardappeleters van Vin
cent van Gogh als inspiratie
bron schreef zij een boek over
alle facetten van de pieper. Vol
gens de culinair deskundige ko
men we de winter wel door: „De
goede aardappelen zijn in sep
tember al de grond uitgegaan.
Het Meerlandertje bijvoorbeeld,
dat wordt geteeld in de Haar
lemmermeer, is verrukkelijk."
Wijn kies je met zorg uit. Bij elk
gerecht iets
willen hebben, zochten ht#1
in de pasta's en rijst. Toen
kwam Montignac er nog eefa
overheen met zijn anti-aari^
pel-dieet. „Gelukkig heeft IP
deze onzin niet lang kunnefP
prediken", zegt Huisken. 1
ook de pastageneratie bekefa
zich rond het veertigste levp
jaar weer tot een lekker lictf'f
kruimig aardappeltje. Langjn
merhand raakt iedereen uil
keken op die liflafjes, waari
enkele voedingswaarde in
Heus, de aardappel behoud
zijn status als volksvoedseljü
nummer 1 in Nederland."
Wel prob|u
Huisken i?n
heimer ook
niet zou mis
staan. Een Do-
ré hoort echt
bij een stam-
pot met raap-
steeltjes en de
onlangs ont
dekte Timate
heeft iets bloe
migs en krijgt
een krokant
korstje in de
oven.
Een kloek
boekwerk is
'De aardappel'
geworden. Culinair deskundige Alma Huis-
Mooi gebon- ken: „De lofzang op de aardappel
den, harde moet niet alleen in mijn boek te
kaft, praktisch vinden zijn." foto united photos
in de keuken. de boer rick nederstic t
En dat is nodig
om de vele recepten, waarin de
aardappel een hoofdrol speelt,
appetijtelijk te kunnen berei
den. Een aangename bijbel over
het volksvoedsel dat na tarwe,
mais en rijst de vierde plaats in
neemt op de wereldranglijst van
voedingsgewassen. Alma Huis
ken die zich anderhalfjaar door
de aardappel in beslag liet ne
men, geeft ook bewaartips, legt
begrippen uit als 'phythoptho-
ra', 'blauw' of'spruiten' en
schetst de nieuwste ontwikke
lingen op het gebied van teelt
en verwerking.
Hoewel niet bekend is of Neder
landers het grootste aardap
peletende volk zijn, is wel dui
delijk dat ze in vergelijking met
de. omringende landen veel van
die knollen tot zich nemen. De
gemiddelde Nederlander eet
per jaar zo'n 86 kg aardappels.
En met het fabeltje dat je er dik
van wordt, rekent Huisken ook
af. Het kwaad schuilt in de bo
ter of saus. En in het vermeende
geloof dat er 'niks' in aardappel
zit, dus neem nog wat jus „Een
aardappel is een bonk koolhy
draten, vitaminen B en C, plus
nog wat eiwit en minerale zout.
Drie aardappels per dag leveren
al de helft van de als noodzake
lijk geachte dagelijkse portie vi
tamine C."
Toch is het volksvoedsel de
laatste jaren in het verdom
hoekje gekomerj. De twintigers
en dertigers die snel iets op tafel
MENSELIJK
Een gepensioneerde Zwitserse onderwijzer van 105 jaar is onlar
als gevolg van een computerfout opgeroepen als leerling voor de
sisschool. Volgens gemeentesecretaris ROLAND DOUGOUD var
plaats Echallens ontstond de fout omdat op een lijst met inwoni
leen de laatste twee cijfers van het geboortejaar stonden. De me
werd opgeroepen omdat hij in '93' geboren was, waarmee 1893
niet 1993 werd bedoeld. Computerdeskundigen verwachten dat
computers in het jaar 2000 vastlopen omdat veel programma's
leen met de laatste twee cijfers'van het jaartal werken en het ja<
'00' zullen opvatten als het jaar 1900.
Drie JEMENIETEN hebben een steekpartij en een auto-ongelukCJ
leefd. Een derde ongeluk binnen korte tijd werd ze echter fataal
mannen, die gewond waren geraakt bij een steekpartij, werden
haastige spoed naar het ziekenhuis vervoerd toen de chauffeur
macht over het stuur verloor. De auto stortte in een ravijn in de
van de hoofdstad Sanaa. De chauffeur, zijn twee zoons en zijn
overleefden het ongeluk niet, maar de drie mannen met steekwi
wel. Zij werden, nog zwaarder gewond, ineen passerende auto^S
gen. Enkele meters verder stortte ook die auto in het ravijn. Daai
lieten de drie gewonden, de chauffeur en een van de vier overig^
sagiers het leven. lU
gen uit. Alma Huisken: „W
koesteren nog altijd het
matig smakende, zwaar be
ten Bintje. Er ligt een grote
antwoordelijkheid bij de gi
grutters. In Franse superm
ten vind je van die smakeli
zakjes met spectaculaire r«
als Belle de Fontenay, Ratt
Charlotte. Ik zou willen dafl
ook in Nederland meer te
zen valt. En rode Pipo (hot
kookgemak, goed aroma)
re (rode schil, los van struma
of Wouds ter (bloemig, zac
van smaak) en zelf de Oppn
doezer Ronde (doe daar eeM
wat boerenboter op met e^or
slag zwarte peper uit de m n
zijn nauwelijks te krijgen. I
zijn het bedrijven als McC;
Aviko of Albert Heijn die al
maal dezelfde rotzooi op dlec
markt zetten. Om maar eej
wat te noemen, 'Aardappel
ders' dat nieuwe product vif
voor zoveel reclame wordt
maakt, bereid je in drie mM
ten zelf veel lekkerder en djor
spaar je (inclusief de ingrejrw
ten voor aanschaf eigen geioc
recht) ook nog eens drie gin i
uit. Nee, ik ben niet tegen j>k
mak. De heerlijkste aardappo
gerechten met de juiste a;
pel maak je in een handon
draai. Dus heb ik de hoop
het allemaal nog goed kon
SASKIA STOELINGA
Ons jongste nationale rampjeziter weer
op. Het heeft in het teken van het schoei
sel gestaan. De vorstin is ons daarin als
een moederdes vaderlands voorge
gaan. Zij bracht zelf haar kekke laar
zen mee. Met feilloos gevoel voor het
karakter van haar expeditie had ma
jesteit ditmaal voor aardkleurig rub
bergekozen. En we zagen haar fier lo
pen over de zandzakken in het be
dreigde Tol lebeek. In elegante rubber
laarzen met ronde leest waarmee Ne
derland maar eens pijlsnel op de inter
nationale markt furore moet gaan ma
ken.
Het viel op de foto's trouwens op dat al
leen de koningin zelf over de zandzakken
schreed. Haar gevolg ploeterde tor zijn
enkels gewoon door het water. Zo wil het
protocol. De dorpsburgemeester greep
zijn kans en deed zijn ambtsketen over
zijn windjack aan. Ook in tijden van
HAN MULDER
rampspoed weet zo'n man hoe het hoort.
Wie dat protocol negeerde was minister
Peper. Hij stapte als enige ongegeneerd
over de zakken in de verse voetsporen van
het staatshoofd, samen alvast het natio
naal platform tegen zinloos watergeweld.
Bram heeft als jongen uit het volk wel
meer problemen gehad met de juiste ver
houdingen.
Omdat een ramp vele gezichten heeft is
Beatrix even la ter op haar missie bij de
door het wassende water verraste tuinder
Van der Linden op bezoek. Daar bekijkt
ze met de blik van de Moeder van Smar
ten een danig door de elementen bezochte
bos winterpeen. Maar wat zien we daar?
Glanzende wandelschoenen methaifhoge
hak sieren ineens haar koninklijke voe
ten. Zo'n ramp vergt bij voortduring wis
selen van passende kledij blijkbaar. En
andermaal ontneemt minister Peper ons
bijkans het gezicht op die bos door het lot
getroffen wortelen. Het is een geluk bij
een ongeluk dat het geen bos uien is, an
ders zou het gesnik van het gezelschap
geen einde hebben genomen.
Nederland als plaats van onheil. In Go-
tenburgin Zweden verbranden zestig kin
deren in een discotheek In Honduras en
Nicaragua verzwelgt een wervelstorm het
ene dorp compleet met inhoud na het an
dere. Daar hebben ze Tegucigalpa en Po-
soltega, maar wij hebben Meppel en ook
in IJsselham heeft het flink gespookt. Een
jonge winkelierster uitHardenberg mag
in het journaal vertellen over haar ellen
de. Weer markeert schoeisel de kommer
en de kwel. Met op de achtergrond haar
geteisterde nering zegt ze: Vierhonderd
paren waren niet meer te redden. Schoe
nenwinkels lenen zich door veel klanten
op kousenvoeten gemakkelijk als decor
voorde betere soap, maar wanneer vier
honderd paren verdrinken in Hardenberg
0<
ondergaan we dat nationaal als treurig
eh diep tragisch. En heel een volk vestig I
dagenlang zijn hoop op Erwin Kroll en er
zijn verrukkelijke assistente Diana Woe a]
van wie we nooit de schoenen zien, vast
zwarte laarsjes.
Het gaat intussen beter nu. We zijn net
verzadigd van de ramp als een Friese
zandzak van het water. De commissarh
sen van de koningin kunnen samen me
het rubber voor de voeten weer een tijd r'
de bezemkast. Commissarissen van de
koningin lijken op de ijsmeesters tijden:
een Elfstedentocht. Ze moeten lang wac,
ten voordat het weer zover is en stralen
vervolgens vooral overbodigheid uit. Re
lus met je GSM, Hans Alders met je brill
tje, misschien weten jullie het nog niet
maar deze tv-ramp is ook weer voorbij.
Over en sluiten. De laarzen uit. We lopeflfl.
weer gewoon op klompen. Zimpe, zamf 1
zompe. r
