Strijd tegen onbegrip en onrech
9 A
Leidsch DagbladAltCHIIÏVEN
Kerk Samenleving
REDACTIE DICK VAN DER PLAS, O
Frankrijk wil pauselijke euro's niet
parus Frankrijk weigert de euromunten te erkennen die het Va-
ticaan van plan is uit te geven, heeft de Franse krant Liberation
gisteren bericht. Het Vaticaan wil zijn eigen versie vein de euro
uitgeven, waarop het portret van de paus staat, omringd dopr de
sterren die de Europese Unie symboliseren. Deze munt zal in
heel Italië als geldig betaalmiddel worden geaccepteerd, maar
Frankrijk wil de pauselijke euro's niet erkennen omdat ze in
strijd zijn met het principe van de scheiding tussen kerk en
staat, schrijft Liberation. Ook Monaco is van plan een eigen ver
sie van de euro te laten circuleren, maar het kleine vorstendom
ambieert niet dat deze munt ook buiten de grenzen geldigheid
krijgt. De ministers van financiën van de EU moeten op 23 no
vember tot een oplossing voor het conflict komen. In 2002 zul
len elf Europese munteenheden worden vervangen door de eu-
Kerk en politici laken morele verval
Johannesburg» Zuid-Afrikaanse kerkleiders en vooraanstaande
politici hebben gisteren een waardencodex afgesproken om het
morele verval in de samenleving tegen te gaan. De 'morele top'
in Johannesburg, waarvoor president Mandela het initiatief had
genomen, stelde een tienpuntenlijst op. Daarbij verplichten de
deelnemers zich dat ze integer, onomkoopbaar en onpartijdig
zullen zijn. Behalve Mandela en vice-president Mbeki namen
politici en leiders van de meeste Zuid-Afrikaanse kerken en niet-
christelijke religies deel aan de bijeenkomst. Bestrijding van de
corruptie heeft voor de regering de hoogste prioriteit, zei Man
dela. De sociale verandering van Zuid-Afrika kan niet zonder
een geestelijke vernieuwing. In de samenleving heeft een zorg
wekkend verval van normen en waarden plaats. Mandela wees
op de corruptie in het ambtenarenapparaat en bij justitie, op het
geweld op straat en tegen kinderen in het gezin, en op de slechte
belastingmoraal. De Zuid-Afrikaanse kerken hadden vorig jaar
Mandela gevraagd politieke steun te geven aan hun streven naar
morele vernieuwing. In januari is de volgende morele top. Onge
veer 80 procent van de Zuid-Afrikaanse bevolking is lid van een
kerk. De Zuid-Afrikaanse politie maakte gisteren bekend dat er
in het eerste halfjaar 116 politieagenten door geweld om het le
ven zijn gekomen. Sinds het land in 1994 de apartheid afschafte,
zijn er in totaal meer dan duizend agenten gedood. Het geweld
en daarmee samenhangend het verboden wapenbezit hebben
een onaanvaardbaar niveau bereikt, aldus de Zuid-Afrikaanse
politie.
Speciale herdenkingsdienst Agneskerk
den haag De Haagse Agnesparochie, die dit jaar haar honderja
rig bestaan viert, houdt op 2 november een requiem voor alle
overleden parochianen van de laatste honderd jaar. De parochie
hoopt dat alle oud-parochianen die elders in het land wonen de
mis zullen bijwonen om samen de dood van hun geliefden te
herdenken. Een kamerkoor voert tijdens de viering het requiem
van Gabriël Fauré uit. De plechtige samenkomst valt op Allerzie
len, de dag waarop de gestorvenen worden herdacht die nog in
het vagevuur verblijven.
Agenten op wacht bij 'spookkerk'
delain De 'boze geesten' die zouden rondwaren in de Franse
dorpskerk van Delain houden de gemoederen nog altijd bezig.
In de kerk vliegen sinds het altaar is verplaatst voorwerpen in
het rond. Diverse beeldep zijn al gesneuveld. De Franse geeste
lijken staan voor een raadsel. Het opmerkelijke fenomeen heeft
er inmiddels toe geleid dat de kerk een 'toeristische trekpleister'
is geworden. Agenten zijn voor het godshuis geposteerd om be
langstellenden op afstand te houden.
foto epa
Joop Spoor trekt zich lot van gevangenen in buitenland aan
Dankzij de niet aflatende inzet van de Utrechtse dominee Joop Spoor (52) kreeg de zieke Hans van Dam gratie
van de autoriteiten in India. Spoor was de eerste die op Schiphol Van Dam de hand drukte. Een hoogtepunt.
Precies vier jaar eerder was Spoor de laatste die Johannes van Damme sprak, vlak voordat de Nederlander in
Singapore werd opgehangen. Een dieptepunt.
|[»VMid:IIJ«i!l
LJL ardig snoepreisje'. Woedend
wordt Spoor als hij terugdenkt
aan de woorden die een man,
wiens naam hij weigert te noemen, tot hem sprak
toen hij in Singapore aankwam om Johannes van
Damme te bezoeken. „Men stond op het punt ie
mand op te hangen en dan zeggen dat ik mooie
reisjes maak. Hoe haalde die kerel het in zijn
hoofd." Het is tekenend voor het onbegrip en de
tegenwerking die Spoor in zijn werk voor Neder
landers in buitenlandse gevangenissen onder
vond. Maar het tij lijkt te keren.
De Utrechtse dominee werkt voor de onafhan
kelijke stichting Epafras voor hulp aan Neder
landse gedetineerden in het buitenland. De stich
ting, gefinancierd door het ministerie van justitie,
behandelt de mensen niet als een 'schuldige' of
'onschuldige', maar ziet gevangenen als mensen.
Juist mensen in buitenlandse gevangenissen voe
len zich eenzaam en verlaten. Spoor kan aan de
feitelijke situatie niets veranderen, maar de men
sen wel steun geven en ze laten weten dat ze niet
vergeten zijn.
„Ik werd in de auto gebeld door een vrouw die
in Argentinië gevangen zit. Ze heeft een kwartier
gepraat, haar hart gelucht. Aan het slot bedankte
ze me. Je kunt niet zeggen dat het een pastoraal
gesprek was, ik ben nauwelijks aan het woord ge
weest. Maar toch werd ik met dankbaarheid be
loond."
Dankbaar was ook Hans van Dam toen hij op
Schiphol landde. Het was een emotioneel mo
ment toen Spoor als eerste Van Dam de hand
drukte. Dankzij de gevangenispredikant groeide
Utrechter Van Dam uit tot het symbool van de
vergeten Nederlandse gevangenen in de wereld.
„Ik kom op voor die mensen", zegt Spoor. „Niet
omdat ze zielig zijn, de meesten hebben het aan
zichzelf te wijten dat ze vastzitten. Iedereen
maakt fouten in zijn leven, maar sommigen wor
den daarvoor wel erg zwaar gestraft.
Spoor heeft door de jaren heen een degelijke
reputatie opgebouwd en wordt algemeen als au
toriteit beschouwd als het gaat om Nederlandse
gedetineerden over de grens. Als hij zegt dat een
situatie ernstig is, dan gelooft mên dat. Mede om
die reden besloot de toenmalige minister van
buitenlandse zaken Hans van Mierlo op humani
taire gronden gratie te vragen voor Van Dam in
India.
„Het is natuurlijk fantastisch voor Van Dam
hoe het is afgelopen, ik gun het hem, maar Hans
is niet belangrijk. Het algemeen belang gaat bo
ven hem uit. De publieke opinie en de politiek
besteden nu meer aandacht aan de vergeten ge
vangenen. Dingen lopen fout als je even niet
goed oplet. Laatst nog bij een Nederlandse die
zwanger was en werd aangehouden in Jakarta.
Dat hoorden wij pas maanden later, toen was het
kind al geboren. Als een ambassade ons dat
meldt, kunnen we direct iets doen."
Spoor hoopt met de stichting Epafras dergelijke
problemen te ondervangen door een professio
neel netwerk op te zetten. Doel is alle gevange
nen buiten West-Europa twee maal per jaar te la
ten bezoeken door Nederlandse predikanten of
aalmoezeniers. Daarvoor heeft men ruim een
miljoen gulden nodig. Het bestuur is daarover in
onderhandeling met Buitenlandse Zaken.
Van jongs af hebben gevangenen de aandacht
van Joop Spoor. In zijn studietijd fietste hij dage
lijks langs het Utrechtse huis van bewaring op
weg van Bilthoven naar de universiteit. Het duur
de niet lang of hij ging als vrijwilliger aan de slag
met gedetineerden. „Ik heb iets met mensen aan
de onderkant van de maatschappij en die tref je
toch vooral in de gevangenis. Dat sprak me in de
bijbel al aan in het verhaal van Jezus. Ik ben geen
groot theoloog maar meer praktisch gericht. Het
geloof is voor mij geen doel op zich. Het doel is
humaniteit en dat doe ik met geloof en kerk."
Eenmaal als vrijwilliger aan het werk achter de
tralies wist Spoor dat hij niet meer weg zou gaan.
Na zijn studie werd hij gevangenispredikant in
Scheveningen, zeker in die tijd een van de zwaar
ste gevangenissen in Nederlan,d. Daar leerde hij
de extra problematiek van buitenlandse gedeti
neerden kennen.
Tijdens een studiejaar in Griekenland bezocht
de Utrechter voor het eerst Nederlandse gevange
nen in een buitenlandse cel. Hij deed dat op ver
zoek van de Nederlandse ambassadeur. Het zien
van de film Midnight Express, over wantoestan
den in een Turkse gevangenis, gaf Spoor het
laatste zetje. Hij moest en zou Nederlandse gede
tineerden helpen en ondersteunen.
Spoor herinnert zich zijn eerste bezoek aan
Spanje. „Daar zaten toen zeven Nederlanders, die
kon ik allemaal bezoeken. Nu zitten er zo'n twee
honderd. In totaal zitten nu meer dan 1600 Ne
derlanders vast in het buitenland. De meesten
zijn tot langdurige straffen veroordeeld. Door de
toenemende mobiliteit reizen Nèderlanders mak
kelijker de wereld rond. De Nederlanders buiten
West-Europa zitten vrijwel allemaal wegens
drugs. Maar in de drugs is ook zoveel geld te ver
dienen. Bij legalisering van de drugs is men in
één klap van zowel de drugsoverlast als -crimina
liteit af. Drugsbeleid moet een zaak van volksge
zondheid zijn en niet van justitie. Daarmee zeg ik
niet dat ik een voorstander ben van het gebruik
van drugs."
Nog ver voor de commissie Van Traa zich ver
baasde over wat nu 'gecontroleerde doorvoer'
van drugs wordt genoemd, trok Spoor al aan de
bel daarover. Begin jaren tachtig had de politie
een drugskoerier op de korrel. Men liet hem on
gemoeid met de drugs naar Zweden vertrekken.
Pas in dat land greep men in. „Die man werd ver-
oordeeld tot zeven jaar terwijl als hij in Neder
land zou zijn opgepakt hij met een paar weken
weer vrij zou zijn. De politie heeft bewust een val
opgezet en ik heb daar kritiek op geleverd. Dat le
verde wat kleine berichtjes op in de kranten. Ver
volgens werd ik bij de directeur-generaal geroe
pen van Justitie. We hebben lange tijd gepraat
over van alles en nog wat. Bij het afscheid, ik
stond al bij de deur, zei de man: 'O, ja, die zaak
met die koerier, terecht dat je kritiek had op de
aanpak van de politie, moet je vooral mee door
gaan'. En zo is het nog steeds, Justitie neemt het
me niet kwalijk als ik ergens kritiek op heb."
De doodstraf van Johannes van Damme ervaart
Spoor als een dieptepunt in zijn loopbaan. „Het
meest heilige wat er is, een leven, het enige wat
we hebben, wordt je afgenomen. Dat is het moei
lijkste wat er is. Het enige verwijt dat ik mezelf
maak, is dat ik hem niet eerder heb bezocht. We
hadden wel vaker met elkaar geschreven. Samen
met zijn vrouw heb ik hem die moeilijke laatste
dagen bezocht."
„Het was voor mij een uitkomst dat hij gelovig
was. Als dominee ben ik allereerst een geestelijk
verzorger. Dat maakte de laatste gesprekken een
stuk makkelijker. We spraken ook over zijn kinde
ren, hij haalde herinneringen op en werd daar
zelfs vrolijk van. Hij beleefde als het ware de
mooie momenten in zijn leven opnieuw. Van
Damme begon vervolgens over zijn geloof in
God, hij wist dat hij in zijn laatste gang niet alleen
zou zijn."
„Buiten de gevangenispoort stonden journalis
ten te wachten op de executie, veel mens
den hem brieven geschreven. Wat ik m
mocht ik doorvertellen. Daarvoor
media. Net als met Hans van Dam. Als
laatste week zelfmoord zou hebben g<
had Nederland op zijn kop gestaan en ha
een geroepen dat dit nooit had mogen ge
Als een anonieme Nederlander zelfmooi
buitenlandse cel pleegt, levert dat hoq
klein berichtje op. Dat is het verschil tl
bekende en een vergeten gevangene."
Oordelen over buitenlandse regira
Spoor niet. „Ik heb geleerd, hoe ma
soms ook is, een ander land toch maarti
teren. Als ze mensen martelen wordt hel
der verhaal, daar kun je iets van j
over de erbarmelijke omstandigheden ii
genissen in landen als India en Marokk
niet oordelen want zo zijn de algemene'
digheden in die landen ook buiten de gev
Je kunt geen systeem bekritiseren." Sai
king met de Nederlandse ambassades in
tenland is belangrijk voor Spoor. In h
Hans van Dam duurde het even, maar
laatst is er volgens de predikant veel go
geleverd. Het gratieverzoek hadden wij m
elkaar gekregen, daar heb je diplomaten*
dig."
De dominee heeft een contract bij J
zijn 65ste. Als de plannen slagen, moetei
ren het reiswerk van Spoor grotendeels i
men. Hij zal gedetineerden blijven bt
maar niet zo frequent als nu. Hij wil nado
ker de contacten in de netwerken onderl
en zoekt internationale samenwerking.!
altijd beter. Spoor wijst ter illustratie o
dertje met informatie voor gedetineerden
stichting Epafras. „Daar hebben we tvvai
ingestoken om ze te drukken en te ven
over de ambassades in het buitenland,
gooid geld. Ze moeten ze afgeven aan Ni
ders die gevangen worden genomen. N
reikte ze tot voor kort uit."
Foto uit de archieven
Foto's in deze rubriek kunnen worden nabesteld door binnen veertien dagen na plaatsing een ingevulde cheque
(geen overschrijvmgskaart) ter waarde van vijf gulden (vooreen exemplaar van 13 bij 18 in zwartwit) op te stu
ren naar het Leidsch Dagblad, t.a.v. Leidsch Dagblad Archieven. Postbus 54, 2300 AB Leiden of door contante
betaling aan de balie van het Leidsch Dagblad aan de Rooseveltstraat 82. U ontvang de foto binnen drie weken.
ANN01898
Zaterdag 22 October
ALFEN Door de ijverige bemoeiingen der vereeniging
„Gemeentebelang" is van Rijkswege in wijk Steekt nabij
hetGoudsche Rijpad een brievenbus geplaatst, zeer ten
gerieve der aldaar wonende ingezetenen.
GEDENKBOEK Wij hoorden niets dan goeds van het
Gedenkboek t.g.v. de feesten rond de inhuldiging van
H.M. Koningin Wilhelmina, dat wij onzen Abonnés aan
boden. De vraag was gisteren zelfs van dien aard, dat wij
besloten in allerijl nog 500 exemplaren te laten drukken.
Voor degenen, die een herinnering wenschen aan de
feestviering, hetzij om deze zelf te behouden of om aan
familieleden, die buiten de stad of buitenslands vertoe
ven, te zenden, is het dan ook - we zeggen het wel zelf! -
een alleraardigst boek. Voor niet-geabonneerden op het
Leidsch Dagblad stellen wij het verkrijgbaar ad 50 Cents,
terwijl het voor abonnés in het bezit van het bewijs daar
van voor den prijs van 25 Cents verkrijgbaar is, totdat ook
deze voorraad zal zijn uitverkocht.
HILLCGOM Van de drie lijders aan febris typhoidea
ten huize van den arbeider Th. Van Lierop, is gisteren de
man bezweken. Het lijk is denzelfden dag gekist en naar
het baarhuis achter de R.-K. begraafplaats overgebracht,
om den volgenden morgen te worden begraven.
DANKBETUIGING Met deze betuig ik mijn hartelijken
dank aan allen voor de vele blijken van belangstelling,
ondervonden bij de ziekte van mijn oudste Dochtertje, in
het bijzonder aan den Weled. Heer Dr. Blote, aan wien ik
naast God het behoud van mijn kind te danken heb. W.
Snoeker, Langebrug No. 109.
ANN01973
dinsdag 23 oktober
LEIDEN Als door een wonder
wist de bestuurder van deze Lo
tus, een 27-jarige Leidenaar,
zaterdagavond om kwart over
zes heelhuids te ontsnappen uit
de wrakstukken van zijn bolide,
die hij met een snelheid van
ruim honderd kilometer per uur
tegen een lichtmast aan de
Voorschoterweg had gereden.
De Lotus reed zaterdagavond
achter een Mercedes aan over
de Voorschoterweg. Op een ge
geven moment wilde de Merce
des een andere auto passeren.
De bestuurder van de Lotus was
echter juist bezig om zijn auto
langs de Mercedes te jagen. Hij
wist een botsing met de Merce
des te voorkomen, maar kwam
daarbij terecht in de midden
berm. Die volgde hij ruim 80
meter, om vervolgens weer op
de weg terug te keren. Inmid
dels had hij de macht over het
stuur verloren, en ramde een
lichtmast.
Tot stomme verbazing van de
omstanders stapte de man ech
De wrakstukken van de Lotus waar de bestuurder - wonder boven wonder - c
ter op een schaafwond aan de
neus na ongedeerd uit de auto.
OLIE Na Algerije heeft van
daag ook Koeweit besloten geen
olie meer te leveren aan Neder
land. Minister van Staat van
Koeweit Abdel Aziz Hoessein
heeft dat vanochtend bekend
gemaakt. "De uitvoer van olie
naar Nederland wordt gestaakt"
aldus de minister, "gezien de
vijandigheid van Nederland te
genover de Arabische rechten".
Koeweit produceert ongeveer
drie miljoen vaten ruwe olie per
dag. Daarvan ging tot nu toe ca.
elf procent naar Nederland. De
uit Koeweit geïmporteerde olie
omvat ongeveer twintig procent
van de totale olie-import van
ons land.
L O F
LEIDSCH DAGBLAD
(Opgericht 1 maart 1860)
KANTOOR
Rooseveltstf aat 82 071 -5356 356
Postadres: Postbus 54,
2300 AB Leiden
ABONNEESERVICE
Abonnementen 071-5128030
Geen krant ontvangen?
Bel voor nabezorging:
Ma. t/m/vr. 18.00-19.30 uur en
Zaterdag 10.00-12.00 uur 071 -5128 030
DIRECTIE
B.M.Essenberg,
W.M.J. Bouterse (adjunct)
J. Kiel (adjunct)
HOOFDREDACTIE
J.G. Majoor.
T. van Brussel (adjunct)
L.F Klein Schiphorst (ad/unct)
REDACTIE
J. Rijsdam, chef redactie nieuwsdienst/kunst
JPreenen chef red. Groot Leiden
AJ B.M. Brandenburg, chef eindred. regio
F. Blok, chef eindredactie algemeen
W.F Wegman, chef red. Duin en Bollenstreek
W. Spierdijk, chef sportredactie
T. Brouwer de Koning, chef Rijn- en Veenstr
E. Straatsma, chef red. Regio Leiden
Redactie
Hoofdredactie: 07
ADVERTENTIES
Maandag t/m vrijdag van 8 30tel'
07!
ABONNEMENTEN
bij vooruitbetaling:
per maand (acceptgiro)
per kwartaal (acceptgiro)
per half jaar (acceptgiro)
per jaar (acceptgiro)
in machtiging wd
:hrijven van hetJh
•n 1,- korting per beti
per kwartaal (NL)
LEIDSCH DAGBLAD OP CASSETTE
Voor mensen die moeilijk lezen, ski
hebben of blind zijn (of een anderd-
hebben), is een samenvatting va
nieuws uit het Leidsch Dagblad
beschikbaar Voonnformahe 0486-40
(Centrum voor Gesproken Lectuur, (fl
K E N H U I Z
Z I
ONGEVALLENDIENST
Rijnland Ziekenhuis, vestiging St. Elisabeth: 24 u. per dag.
Diaconessenhuis: maandag t/m vrijdag 08.00-17.00 u. uitgezonderdt&
Leids Universitair Medisch Centrum: 24 u per dag
Rijnland Ziekenhuis, vestiging Rijnoord- geen ongevallendienst.
INLICHTINGEN BEZOEKUREN ZIEKENHUIZEN
Diaconessenhuis: tel. 071 -5178178.
Rijnland Ziekenhuis, vestiging Elisabeth: tel. 071-5454545.
Rijnland Ziekenhuis, vestiging Rijnoord: tel. 0172-463131.
Leids Universitair Medisch Centrum: tel. 071-5269111
