Rijp en Groen
Hagen in soorten en maten
15 NARCISSEN
BOLLEN GRATIS
VRIJDAG 23 OKTOBER 1998i®
redactie saskia stoelinga q)
De afscheiding tussen twee tuinen
is vaak van het grootste belang.
Die afscheiding zorgt voor de no
dige privacy en vormt tevens de
achtergrond van onze beplanting.
Aangezien de meeste stadstuinen
aan de smalle kant zijn, is het aan
genaam als de afscheiding niet te
veel ruimte inneemt. We willen
immers nog een stukje tuin over
houden. Een haag moet dus met
zorg worden gekozen, liefst in
overleg met de buren. Immers een
goede buur is nog steeds belangrij
ker dan een verre vriend.
De haagkeuze is momenteel groot.
Waren net nog niet zo lang gele
den alleen maar hagen van conife
ren zoals Thuya en Chamaecyparis
en waren het in nog vroeger tijden
uitsluitend ligusters die als haag
gebruikt werden, nu zijn er ontel- Bnever
baar veel mogelijkheden. Zelfs de postbi
goede oude redelijk groenblijven- 2003 PA y
de liguster, die tot ver na de oorlog
vrijwel de enige haagplant was, is weer terug en
de coniferen die we jarenlang zagen, krijgen nu
weer gezelschap van haagbeuk en beuk, waarvan
de haagbeuk bladverliezend is en de beukenhaag
's winters verdord blad houdt, dus minder trans
parant is.
In redelijk brede tuinen zien we ook de zoge
naamde laurierkers wel als haag toegepast. Die
mag overigens niet met een heggenschaar ge
knipt worden maar moet gewoon met de snoei-
schaar in toom worden gehouden. Verder is het
nuttig te bedenken dat deze Prunus, want het is
eigenlijk een Prunus, niet geheel en al winterhard
is. Op koude en winderige plaatsen kunnen alle
bovengrondse delen tot de grond toe bevriezen al
kan tot troost gemeld worden dat hij volgend
GREET BUCHNER
geeft antwoord op
voorjaar weer uitloopt en binnen
twee jaar zijn volledige hoogte op
nieuw bereikt. Maar ja, je zit twee
jaar wel met een minieme haag.
Heel mooi, blijvend bij de meest
strenge vorst en weinig aan te
snoeien, is de diep groene taxus
haag. Niet goedkoop in aanschaf,
taxus is een trage groeier. Het duurt
dus lang eer de kweker exemplaren
van een redelijke hoogte kan verko
pen. Maar juist die trage groei
maakt snoeien makkelijk. Er is een
groot nadeel aan de taxus, het
snoeisel is giftig voor plantenetende
dieren zoals geiten, schapen en
paarden. Toen de melkboer nog
met paard en wagen langs de deur
kwam was de taxushaag gevreesd.
Ook de rode besjes, vruchten die na
verloop van tijd aan de struik ko
men zijn zeer giftig. Dingen om aan
te denken.
En nu de nieuwste haagvorm die
snel aan populariteit wint: de klim-
Die heb ik in twee jaar tijd bijna twee
meter hoog mooi afgedekt groen zien worden.
Gebniikt werd de meeste hard groeiende Hedera.
Niets eenvoudiger dan een dergelijke haag die
bijzonder weinig ruimte inneemt. Je begint met
een degelijk hek, dus niet gewoon kippengaas,
maar een stevig hek met de nodige steunpunten
want de bladmassa wordt zwaar. Dat hek neemt
in de grond geen ruimte in. Naast het hek komen
klimopplanten met wortels goed stevig in de
grond. De takjes worden meteen vastgemaakt
aan het hek. Zuinigerds kunnen ook beginnen
met klimop takjes die zelf makkelijk wortel schie
ten maar dan moeten er meer dan 5 of 6 per me
ter gebruikt worden. Immers niet elke stek wor
telt.
Dat boldert over 's dichters fijn be
snaard gevoel.
Een ieder is zichzelf het naast..."
„Het is toch wel lekker rustig", zei
Tom Poes, de pas inhoudend. „En
dat zal het wel blijven, hoor. Brekel is
weg!" De heer De Canteclaer hief zijn
face-a-main en staarde hem zo kil
aan, dat het Tom Poes koud over de
rug liep. „Fi done", prevelde de edel
man. „Dag en nacht wordt men ge
hinderd door de passerende levens
vormen van Brekels, Bommels en
trawanten. De tijd van het sonnet is
voorbij en het enige dat er overblijft,
is de terugkeer naar de oergedachte."
ver als ze opum eer/ beetje
ovdep ccntpole heebev. a&mt
epam s/vwen ...we bebbev post/"
ze&th/j. ezv bp/ef van keet óaoem
Heer Bommel en de Liefdadiger
„U begrijpt het niet", zei Tom Poes.
„Brekel is werkelijk weg; ik heb het
zelf gezien." De ander luisterde ech
ter niet. Hij staarde peinzend naar de
bleke maan en mompelde: „Bij de
zevenboom in 't Savelbos zijn van
nacht de brekels los. Jawel. Quisque
sibi proximus." „Ik weet niet, wat hij
bedoelt", dacht Tom Poes, terwijl hij
schouderophalend doorliep. „Met
die is niet te praten." Nu, daar had
hij gelijk in. Maar wat de markies be
doelde, kan het slot van deze ware
geschiedenis ons misschien leren.
Nieuw zijn de terracotta potten die, voordat ze
worden gebakken, met pigment op kleur zijn
gebracht. Hierdoor onstaat een zacht
bruin/grijze kleur die de pot een verweerd ui
terlijk geeft. foto pr
ren en planten. Planten hebben vanzelfsprekend een oos
terlijk en zijn enerzijds weelderig van vorm of uiterst strak
De van oorsprong Aziatische Azalea met zijn Bonsai-i
uiterlijk brengt leven en sfeer. Vooral de witte en licht ri
kleurde bloemen geven een kleurig accent aan de sobere
ting. Om het effect niet te gezellig te maken - het huis v
staat voor een serene, sobere sfeer - wordt veel aandai
steed aan de pot of bak waarin de bloeiende plant komt te
Natuurlijke kleuren en materialen zijn het meest geliefd:
van lichtblond hout, oude en verweerde houten of stene
ken, maar ook gevlochten rieten manden en keramische v
Peary Kariboe bedreigd
Volgens Greenpeace is de stijgende temperatuur de oorzaak v
grote sterfte onder de Peary Kariboes. foto anp/stevei
De Peary Kariboe, een Noord-
Amerikaans rendier dat alleen
op enkele west-arctische ei
landen van Canada voorkomt,
wordt met uitsterven be
dreigd. Volgens Greenpeace is
de stijgende temperatuur in
het leefgebied van deze ren
dieren de oorzaak van de grote
sterfte.
Volgens de Canadese weten
schapper dr. Ann Gunn zorgen
de hogere temperatuur en ae
wind voor een hoger en dich
ter pak sneeuw. De rendieren
slagen er niet meer in het
voedsel onder de sneeuw te
bereiken en sterven.
Greenpeace vreest da
leen de Peary Kariboe. fl
ook vele andere dierens
in het Noordpool-gebie
slachtoffer kunnen won
van het veranderende
Gunn ontdekte dat dep
tie van de Peary Kariboe
1961 met meer dan 95 p
is afgenomen. Begin jart
tig waren er ruim 24.000
exemplaren van de Peal
niboe, vorig jaar telden*
zoekers nog slechts 110"
dieren.
Cryptogram
voest housen, oe/ft/c/msep f
zb&t eaom en h/j oa/jpr&ao/w
/w z'/v lc/pven- ew 6pjw1 komt
óóxr HANOJE HELPEN
Het huis v
biedt mi
strakke,
vormgevin
ruimte aai
tualiteit. M
en acce
combinere
thetiek en
tionaliteit,
geven daa
ook uitdi
aan gee
waarden,
trast, en 1
nie - het oi
HORIZONTAAL:
1. De staat van één hijswerktuig (6); 7. Woody maakt films
voor iedereen (5); 8. Hemels wezen plus haarversteviger (5); 9.
Wat riskeren door erin te rijden (5); 10. Vanuit Zwitserland
halen ze me uit Bremen (4); 11. Tenslotte het snoepgoed van
een bedremmeld persoon (6); 12. Gebruik een pollepel voor dit
gebak! (6).
VERTICAAL:
2. Afnemen met een verfstof (5); 3. Hier moet het uitkomen, of
uit die andere maat (6); 4. Dier met verdraaide liezen (6); 5.
Om zo in te bijten, al is het niet netjes (4); 6. Opstelling van
een oorlogsonderscheiding (8); 10. Toeristische trekpleister
langs de weg (4); 11. Eén van de twee waarop men slaapt (3).
Oplossing van donderdag:
Horizontaal: 1. Soja; 4. soda; 8. ore; 10. por; 11. fa; 12. ges;
14. ge, 15. Erato; 17. skua; 18. raat; 20. va; 21. os; 22. prei;
23. mimi; 24. leges; 26. cd; 28. non; 29. zo; 31. arm; 33. wei;
34. paar; 35. geer.
Verticaal: 1. Sof; 2. ora; 3. je; 5. op; 6. dog; 7. are; 9. kea; 12.
graaien; 13. stromen; 15. euvel; 16. oasis; 17. sip; 19. tri; 25.
gok; 26. cap; 27. dra; 29. zee; 30. oir; 32. ma; 33. we.
Het was al laat, toen Tom Poes die
avond naar huis liep. Een zacht
windje bewoog het lommer, maar
verder was het zeer stil in de natuur.
„He?," dacht Tom Poes, „het is net of
ik in de verte hoor roepen. Zou daar
iemand zijn, die hulp nodig heeft?"
Hij verhaastte zijn pas, maar bij een
kromming in de weg merkte hij, dat
hij zich vergist had. Het was de mar
kies, die in de eenzaamheid van de
nacht bij zijn heg stond en tot de
maan sprak.
„Plat is het leven, dat tiert en raast,
Dat haast en jakkert naar een vorm
loos doel.
HEINZ
<s*c/*i eeeer een enorme pp/et-
aanval oehreeen.h/j trapt
zohat het halve ho/sje aan
pu/hpoe/ep f
TOMPOES
Biezenweg 70. Santpoort (N).
Tel. 023 - 537 61 90
bij aankoop
van 2 dozen
(bloeiende)
violen a f 10,-
per doos
(GELDIG TOT 30 OKTOBER)
HÉT ADRES VOOR AL UW TUINPLAN
foto anp
schijnlijk de Neily Moser. De
vraag luidt of deze in de herfst
gesnoeid moet worden. Vroege
zomerbloeiende Clematissoor
ten worden niet of weinig ge
snoeid. Alleen de laatbloeiende
soorten worden diep in ge
snoeid omdat ze op het jonge
hout bloeien. Dus niet snoeien
maar wel ervoor zorgen dat de
voet van de plant bedekt blijft
want zon op de wortels is scha
delijk voor deze bosplant.
Een interessant bonenverhaal
ontving ik van de heer P.P.J.
van Zijp uit Leiderdorp. Drie
jaar lang werden zelf gewonnen
bonen, oorspronkelijk afkom
stig van een pakje uit de super
markt, gezaaid. Het waren brui
ne bonen en dit jaar bleek de
oogst niet alleen uit bruine bo
nen te bestaan maar ook uit een
gedeelte kievitsbonen en nog
wat bruine bonen met vlekjes.
De vraag luidt: komt men bij
langer zaaien van zelf gewon
nen zaad bij de oorspronkelijke
wilde boon uit? Daar geloof ik
niets van. Bonen worden al eeu
wen gecultiveerd en verbeterd
dus de wilde boon is wel erg ver
weg. Een andere vraag luidt of
alle bonen eetbaar zijn en welke
kleur de kievitsbonen zullen
hebben na koken. Alle bonen,
ook de spercie- en prinsessen-
bonen zijn eetbaar als ze min
stens tot zestig graden zijn ver
hit. Bij deze temperatuur ont
leedt fasine, een licht giftige stof
die zich in bonen bevindt Na
een nacht weken en drie kwar
tier koken bleken de bruine bo
nen bruin en de kievitsbonen
gevlekt en beide soorten waren
lekker van smaak. Ik ben overi
gens erg benieuwd hoe het af
zal lopen met oogsten in de ko
mende jaren, het blijft span
nend.
GREET BUCHNER
Vraag en antwoord
Prunus gebukt
onder wisseling
van klimaat
Dank zij een schrijven van HA
Hendriksen uit Haarlem is
mijn raadsel rond de teunis
bloem waarschijnlijk opgelost.
Mijn raadsel luidde: waarom
zijn er dit jaar zo abnormaal
veel teunisbloemen? Het ant
woord heeft de heer Hendriksen
gevonden in een boekje van Jac.
Tijsse en het luidt: door de sa
mentrekking van de wortel
wordt tegen het najaar het rozet
stijf tegen de grond getrokken
en de kern met de spruit voor
het volgend jaar komt dan
nogal beschut te liggen. Toch
vriezen in strenge winters vele
dood. Vorige winter was abnor
maal zacht. Vandaar. In elk ge
val veel dank voor het ant
woord.
Henny van Dijk uit Haarlem
schrijft dat ze dankzij mijn ver
haaltje over oorwormen iets
meer begrip heeft gekregen
voor dit bijzonder diertje. Altijd
meegenomen, hoe meer begrip
voor al wat leeft des te beter. En
nu de bijen die de springbal-
semienen bezoeken. Zijn het
geen hommels? Bij mij zijn het
vooral hommels die op deze
fraaie bloemen afkomen. Maar
het kunnen natuurlijk ook bijen
zijn die overigens niet solitair
leven maar altijd in kolonies.
Waarschijnlijk zijn het bijen uit
korven. Al zullen er hier en daar
nog wel enkele wilde bijenvol
keren zijn, maar ik weet daar
weinig over.
Een moeilijke vraag komt van A.
Wagner uit Zwanenburg. De
knolbegonias die andere jaren
geen enkel probleem oplever
den, kregen dit jaar zonder uit-
Een prunus in volle bloei.
zondering last van een schim
mel. En nu komt het meest be
vreemdende. Ook gloednieuw
gekocht knollen kregen last van
de schimmel. Volgens mij is
hier maar een verklaring voor,
al geef ik die graag voor een ie
der die het beter weet. De grond
waarin de begonias terechtko
men deugt niet. Is het een
nieuw soort potgrond, is het
wellicht een slecht soort com
post?
Ontsmetten van de grond is
mogelijk (althans bij potgrond)
als men een tablet superol op
lost in ongeveer anderhalve liter
water en daarmee de grond be
giet alvorens de knollen erin te
stoppen. Maar daarvoor is het
nu te laat. Zijn er wellicht meer
planten in dezelfde grond gaan
kwijnen?
De heer G. Walter uit Leiden
vraagt of ik weet wat er te doen
valt aan een Prunus die veel
blad heeft verloren in de zomer,
nadat het blad vlekkerig werd.
Helaas vrees ik dat deze boom,
evenals veel andere Prunus en
Malussoorten aan
getast is door een
nieuwe ziekte, die
waarschijnlijk het
gevolg is van de
vreemde klimaat
wisselingen. Het valt
te proberen om de
aangetaste takken
weg te snoeien,
maar indien het
mijn boom zou zijn
dan zou ik hem ver
vangen door een
andere boom op
een andere plaats of
in geheel nieuwe
grond.
Mevrouw Bronds-
ma uit Haarlem
heeft op het balkon
een Clematis, waar-
Verhuizen voor zeldzame aap
Zo'n vijfhonderd mensen in
een streek in Oost-Kenia heb
ben afgelopen week onder
protest ingestemd met een ge
dwongen verhuizing om een
bijna uitgestorven apensoort
te redden. De uitbreiding van
hetTana-natuurreservaat, die
deze week begint, moet de Ro-
de-Colobusaap, een bijna uit
gestorven soort, van de onder
gang redden.
Een volwassen Rode-Colo-
busaap is circa 60 cm groot en
weegt ruim tien kilo. Hij heeft
roodbruinachtig haar op de
kop en donker haar op de rug.
Het beest komt nauwelijks nog
voor in Oost-Afrika, behaive in
het Tana-reservaat. Wel
nog Rode-Colobusapen
Congo en enkele West-/
kaanse landen.
De hele operatie, die wo
bekostigd door de Werd
bank, heeft onder de doi
gen binnen de nieuwe g
van het park grote opsd
ding veroorzaakt. In eei
stantie was iedereen tegi
verhuizing. Maar volgen
Keniase Dienst voor Wil
heer zijn ze overstag ge
„omdat er een groeieni
ontstond dat het b
deze zeldzame dieren té
houden". De bewoners
hun verhuiskosten verge
Plant van weelde
De Begonia is als
bloeiende kamer
plant een verras
sende klassieker in
het huis van Weel
de. De gekartelde
rand van het fris
groene blad en de
romantische, over
dadig bloeiende
bloemen in helder
wit of dieprood
zorgen daarvoor.
Inhakend op de
nieuwe trend kan
bijvoorbeeld een
stijlvolle presenta
tie worden ge
maakt met drie
witte begonia's in
zilverkleurige pot
ten. Rode en felro
ze begonia's kun
nen in een hoge
vaas op een lage
bijzettafel zorgen
voor een bijzonder
kleuraccent. De
bloemvormen van
de begonia zijn
enkel- en dubbel-
bloemig, helemaal
of half gevuld of gebanjerd. Deze laatste variant lijkt erg o|
ranonkel en spreekt in felle zuurstokkleuren veel jonge me
Plant van Zen
