Vijf meter papier op één schijfje
H
■1
ss
Multi Media
ightsimulator ten strijde
WL lüi
Voer voor detectives
FBI
Voetbalcijfers
J!
DAG 10 OKTOBER 1998
SAMENSTELLING FRANK BUURMAN EN JAN V
SPEL van de WEEK
In een goede uitlaatklep
ior omwonenden die ge-
lebben van de geluids-
pt: het bombarderen van
jiol tijdens een spelletje
poft Combat Flight Simu-
Dok het neerhalen van
!s behoort tot de moge-
en. Maar in eerste in-
18 gaat het toch om een
[litaire vluchtsimulatie
|h in de tweede wereld-
j afspeelt. Spitfires, Hurri-
en Mustangs nemen het
en Messerschmidts, Foc-
Jfs en Stuka's in de lucht-
fboven Engeland, Frank-
IDuitsland.
poft Flight Simulator is
de populairste vluchtsi-
or op de markt. Er be-
jeen programma waar
[uitbreidingen voor zijn
pacht en er bestaan spe-
fubs die complete vlieg-
.Jorganiseren. Sommige
Huchtvaartpiloten gaan
ia het dagelijkse werk
de computer zitten om
en een spannende virtu-
Cht te maken. De pure
iaat zal wellicht zijn
phalen voor het ordinai-
ogsgeweld binnen zijn
sche flightsim, maar
vamen bij Microsoft
steeds meer verzoeken binnen
om de vliegtuigen 'tanden' te
geven: mitrailleurs dus. Dat is
nu dus gebeurd met de Com
bat Flight Simulator (CFS).
De grote kracht van CFS is de
mogelijkheid om landschap
pen en vliegtuigen uit te wisse
len met Flight Simulator 98 (en
oudere versies via een conver
sieprogramma). Dat betekent
dus dat de jachtvliegtuigen
overal ter wereld kunnen vlie
gen en met elk vliegtuig de
strijd kunnen aanbieden. Mi
crosoft heeft voorlopig gekozen
voor zes beroemde vliegtuigen
(Spitfire, Hurricane, Mustang,
Thunderbolt, Focke Wulf en
Messerschmidt), maar het ligt
voor de hand dat program
meurs overal ter wereld daar
heel wat vliegtuigtypes aan toe
gaan voegen.
Als spel is MCS niet zo bijzon
der. Het zijn de bekende histo
rische luchtslagen die kunnen
worden uitgevochten aan de
hand van missies en in in een
campagne gekoppelde missies.
Vliegtuigen escorteren, bom
menwerpers en VI 's neerhalen,
het vertrouwde werk dat je in
talloze eerdere militaire
vluchtsimulaties terugvindt.
Opmerkelijk is vooral het foto
realistische landschap: geheel
West-Europa is in beeld ge
bracht zoals het er in 40-45 uit
zag. Verder is het interessant
dat je de vliegtuigen letterlijk
aan stukken kun schieten. Dus
ook in laffe aanvallen op
Boeings, Airbussen en Fokkers,
als je die tenminste met je pro
pellervliegtuigje kunt inhalen.
Het wachten is dus op de pro
grammeur die de burgerlucht
vaart in MCS van mitrailleurs
voorziet.
Systeemeisen: min. Pentium 166
MMX, 16 Mb Ram, Windows
95/98. 3DFX-kaart aanbevolen.
Prijs: 129 gulden. Beschikbaar in
november.
s
P U
z
Z E L
Kruiswoordraadsel
RlIZONTAAL:
lijwerktuig; 5. plaaggeest; 7. eerzuchtig persoon; 10. klein
112. vruchtennat; 14. deel v.e. bureau; 15. soort appel; 17.
pboogvlies; 19. geliefde van Zeus; 20. voorzetsel; 21. freu
23. verbond; 25. bolgewas; 26. dunne brij; 28. thans;
oorschrift; 33. reeks; 34. heftig.
TICAAL:
jofboom; 3. bevel; 4. rustteken; 5. vreemde munt; 6. voer-
8. hoeveelheid; 9. beroep; 11. bazige vrouw; 12. bot; 13.
meisje; 14. Chinese munt; 16. kreet; 18. vrouw van Aegir;
zoogdier; 24. voorzetsel; 27. wandpilaster; 29.
30. soezerig; 31. muzieknoot; 32. voorzetsel.
jssing van vrijdag:
1. Tsaren; 7. troep; 8. jetje; 9. gokje; 10. vers; 11.
12. tuniek.
paal: 2. Sopje; 3. rietje; 4. namens; 5. stag; 6. volkomen; 10.
|H. git.
Nieuwe Encarta Winkler Prins overtreffende trap van debuut-uitgave
JAN VAN DER NAT
Misschien heeft u er ook ooit
eentje aan de deur gehad. Zo'n
slimme verkoper, die u een en
cyclopedie in de maag wilde
splitsen. Wellicht is hem dat bij
u gelukt en bent u in het rijke
bezit van een forse rij dikke
boeken, die een indrukwekkend
geheel vormen in de kast. Mo
gelijk heeft u daarna ook steeds
de jaarboeken aangeschaft ten
einde het omvangrijke naslag
werk up-to-date te houden. Dat
lijkt handig, maar is het natuur
lijk niet. Wie voor een werkstuk
iets wil opzoeken zit op die ma
nier al snel met drie delen en
een paar jaarboeken voor zijn of
haar neus.
Anno 1998 is dat allemaal verle
den tijd. Wie wil kan natuurlijk
nog altijd naar de winkel stap
pen voor bijvoorbeeld de Grote
Winkler Prins. Ga wel met de
auto, of laat 'm thuis bezorgen,
want de bekendste encyclope
die van ons taalgebied beslaat
26 delen. Het vervelende is
dat-ie bij aanschaf al weer niet
helemaal bij de tijd is. Het gaat
om de negende editie en dat
geeft al aan dat een encyclope
die niet 'zo maar even' in elkaar
wordt gezet.
Anthony Winkler Prins, natuur
kundige, letterkundige en theo
loog, schreef tussen 1870 en
1882 vrijwel geheel eigenhandig
de Geïllustreerde encyclopaedie,
Woordenboek voor Wetenschap
en Kunst, Beschavingen Nijver
heid. Wie even meerekent ziet
dat een editie gemiddeld dus
twaalf jaar meeging.
Uitgever Elsevier, die het na
slagwerk sinds versie drie liet
verschijnen, wil het nog niet he
lemaal toegeven, maar de kans
dat er nooit meer een papieren
uitgave van de Grote Winkler
Prins zal verschijnen is heel
groot. In samenwerking met de
Encarta van Microsoft ver
scheen in 1997 de 'Grote' voor
het eerst in het klein. Op precies
één cd-rommetje. De vele kilo's
papier waren vervangen door
een plastic doosje met een ge
wacht van minder dan een ons.
Deze week verscheen de tweede
digitale editie, de Encarta Wink
ler Prins editie 99, en u kunt er
rustig vanuit gaan dat er in de
toekomst elk jaar in oktober een
vers schijfje in de winkels zal
liggen. Aangevuld, uitgebreid en
vermoedelijk vanaf de uitgave
2000 niet langer op e'e'n schijf
je, want ook op een cd-rom is
de ruimte - ook al beslaat die in
dit geval een stapel van vijf me
ter a4'tjes - nu eenmaal be
perkt. Nu al zit er een tweede cd
in het doosje, maar daarop staat
uitsluitend het onderdeel Pro
jectbeheer, waarmee artikelen
uit de encyclopedie, al dan niet
in combinatie met eigen artike
len en/of stukken van het Inter
net, kunnen worden gerang-
|Bl
Craig Batholomew: 'In de VS maken we wèl een versie met meer schijfjes.'
S T R
HEINZ
T/JDENS HET £7^ KOf&T EE AUE&J
MAMS W02 VOETBAL EEEKAAT.
wmtr
-Z£F3,/ SMU/?rr
r VANPESMJRF
PIE IESÉSMUEPT
"Ski
TOMPOES
,,U hebt daar een wit bankbiljet, zie
ik", zei heer Ollie. „Dat komt
tegenwoordig meer voor. Er is heel
wat geld in omloop, maar het ont
kleurt nogal. Ik heb het persoonlijk
meegemaakt."
„Het is treurig", mompelde de krui
denier bedrukt. „Een héél slechte
kwaliteit geld. En natuurlijk is de
middenstand weer de dupe."
„We blijven lachen", merkte heer
Bommel op, doch dit viel in slechte
aarde.
„Spreek me niet over lachen!" riep
Grootgrut uit. „Al dat gelach gaat ten
koste van de kleine zelfstandige. En
gisteravond was men zo onbe
schaamd om de kijkers in hun ge
zicht uit te schelden. Ik zie daar niets
vermakelijks in."
„Het komt allemaal door de wel
vaart", hernam heer Ollie. „In het be
gin zag ik er ook het leuke niet van,
maar Tom Poes zei eh... ik bedoel,
sinds ik Br'ekel mee laat doen aan
zijn eigen grappen, begin ik er pret in
te krijgen." „Brekel?!" herhaalde de
winkelier met een dreigende klank in
zijn stem. „Dat is de man die schut
tingtaai uitsloeg voor de beeldbuis."
„Ja, ja", zei heer Bommel opzij stap
pend. „Hier staat hij. Al deze licht
Heer Bommel en de Liefdadiger
puntjes zijn zijn werk, als u begrijpt
wat ik bedoel." Nu stegen de zorgen
de middenstander naar de keel. Hij
greep een zak grutsprits in glanzende
verpakking en deed die met grote
kiacht op de hoed van de liefdadiger
terechtkomen onder het uiten van
onsamenhangende kreten.
Het gerucht van dit gebeuren knet
terde door de stille straat en trok de
opmerkzaamheid van enkele voorbij
gangers. „Nou zal je het hebben",
sprak een van hen. „Zie je dat? Dat is
die vent van de t.v.-uitzending van
gisteravond. Hij valt daar de kruide
nier aan."
Voor de volgende eeuw: Office 97 Plus!
Gebruikers van Microsoft Offi
ce kunnen zonder problemen
de volgende eeuw binnenstap
pen met behulp van de aan
vulling Office 97 Plus!. De zo
genaamde 'euro-update' zorgt
ervoor dat het euro-symbool
probleemloos kan worden in
gepast in tekstverwerker,
spreadsheet en dergelijke. En
dat is handig als na 2000 het
eurogeld de bestaande valuta's
vervangt. Ook is een program
maatje toegevoegd dat de PC
test op jaar 2000-bestendig-
heid.
Office Plus! bevat verder Mi
crosoft Outlook 98, waarmee
onder meer elektronische post
doelmatig kan worden be
heerd op de computer. Voorts
nieuwere versies van Internet
Explorer (4.01) en NetMeeting
(2.1). Ook is spellingcontrole
voor de Nederlandse, Franse
en Duitse taal aanwezig. Voor
Nederlands zijn er zelfs speci
fieke woordenlijsten voor me
disch, juridisch en technisch
jargon.
De zogenaamde Intranet Kit is
handig voor mensen die snel
een bedrijfsnetwerk willen
maken en verder zijn er nog
talloze nuttige aanvullingen en
uitbreidingen voor Windows
öffaee97Plus!
en onder meer Access in het
pakket opgenomen. Tenslotte
zijn testversies voorhanden
van Microsoft Project, Pu
blisher en Frontpage 98.
Office Plus! kan rechtstreeks
besteld worden bij Microsoft
en kost 89 gulden. Daarvoor
krijgen de kopers een Neder
landstalige, een Engelstalige
en een Franstalige versie. Wie
Office 97 nu koopt krijgt het
pakket er automatisch bij. Be
stellen via internet: www. mi-
crosoft.com/benelux/cdrom/
V
WIL DE RAAFF
Liefhebbers van echte detecti
ve-verhalen kunnen hun hart
ophalen aan Hopkins FBI, een
'getekend' spel van Kult, in
Nederland uitgebracht door R
&P Electronic Media. Hoofd
persoon is de door de speler
bestuurde 'special agent'
Hopkins, die op de grootste
zaak van zijn leven wordt ge
zet.
De storyline: het kostte
Hopkins twee jaar zoeken om
het brein te pakken te krijgen
van een groep terroristen die
in 1984 twee kernraketten bo
ven California lieten explode
ren, toen de regering niet aan
hun eisen wilde toegeven. De
ze door-en-door slechte man
Bernie Berckson belandde in
1987 op de elektrische stoel,
maar overleefde de stroom
stoot en ontsnapte op wonder
baarlijke wijze uit de gevange
nis. Hopkins mag opnieuw
aan de slag.
Flet spel begint in de rommeli
ge woonkamer van de over
duidelijk alleen wonende
Hopkins, waar je kunt wennen
aan de bediening. Door mid
del van de muisbediening kan
Hopkins deuren openen (zoals
die van de stinkende koelkast),
JAN VAN DER NAT
boeken en andere voorwerpen
bekijken, verschuiven of op
pakken. Als je pistool, schroe
vendraaier en autosleutels ge
vonden hebt kan het echte
werk beginnen met het ingrij
pen in een bankoverval, waar
de misdadigers bloederig met
hun gijzelaars omgaan. De
zoektocht leidt langs vele ge
bouwen, kamers en meer dan
vijftig personen (niet altijd
even zachtzinnig) met wie ge
sprekken te voeren zijn of de
buiten gevecht moeten wor
den gesteld.
Het spel appelleert heftig aan
de puzzelbehoefte van de spe
ler. De graphics, fraai en kleur
rijk, wekken een cartoonachtig
beeld op, vooral wanneer er
bloed wordt vergoten. Ook dit
spel is weer in het Engels,
maar gelukkig blijven de dialo
gen qua moeilijkheid door
gaans nog onder het niveau
van de gemiddelde Ameri
kaanse politieserie. In dit geval
niet echt een bezwaar dus.
Min. systeemeisen: Pentium
133,16Mb RAM, 20bMB vrije
ruimte, 2MB SVGA-videokaart,
4-speed cd-rom-speler, geluids
kaart, muis, Windows 95. Prijs:
79,95 gulden. Beschikbaar ge
steld door R&P Electronic Media.
Er zijn mensen die al hun le
ven lang alle mogelijke cijfer
tjes bijhouden van bijvoor
beeld het betaald voetbal.
John Frederikstad is daarvan
ongetwijfeld de bekendste,
maar er wordt wat afgecijferd
onder de sportfreaks. De
komst van de computer is na
tuurlijk voor deze mensen een
geweldige stap voorwaarts, al
schijnt met name Frederikstad
alles nog steeds met pen en
papier te doen. Nu zijn er twee
mogelijkheden om de pc te
gebruiken bij een dergelijke"
hobby. Je kunt natuurlijk uit
gebreide speadsheets en data
bases maken, zodat in elk ge
val het rekenwerk voor je
wordt gedaan. Maar doelmatig
werken met een programma
als Excel of DBase vereist de
nodige handigheid en compu
terkennis.
Easy Disk komt met de oplos
sing voor de huis-, tuin- en
keukencijferaars. In de sport
serie van deze uitgever ver
schenen twee nieuwe pro
gramma's. Met KPN Telecom-
petitie kan alles worden bij
houden over de hoogste divi
sie van het betaalde voetbal en
ook over de eerste (Toto) divi
sie en de nationale beker, de
Amstel Cup. Het schijfje van
de Champions League biedt
de mogelijkheid het interna
tionale topvoetbal te volgen.
Easy Disk bracht al eerder der
gelijk programma's op de
markt, maar deze editie ziet er
nog veel gelikter uit. Van alle
wedstrijden is een karakteris
tiek te maken, waarna het op
hoesten van keurige lijsten van
onder meer doelpuntenma
kers, gele en rode kaarten een
fluitje van een cent is. Je kunt
zelfs een eigen competitieboek
maken, want er zijn honder
den foto's en een enorme hoe
veelheid informatie meegele
verd. Ook is er de nodige aan
dacht voor de historie van het
betaalde voetbal.
De gebruiker kan moeiteloos
zijn werk up to date houden.
Ten eerste kun je een bijge
werkte versie toegestuurd krij
gen en daarnaast is het moge
lijk een e-mailabonnement te
nemen, waardoor je elke week
aanvullende informatie toege
stuurd krijgt.
Hoeveel mensen er wekelijks
rommelen met de cijfers van
het betaalde voetbal is niet be
kend, maar het zal slechts een
fractie zijn van degenen, die
alles bijhouden van een eigen
competitie. Voor het clubblad,
programmablad of gewoon ter
informatie voor het team. Met
Competitieplanner is het erg
simpel om alles bij te houden
en de pc zorgt voor de bereke
ningen. Een ideale hulp voor
coaches van allerlei sportploe
gen, die bovendien in het pro
gramma allerlei zaken over
traingsopkomst, blessures, in
valbeurten bij andere teams
kunnen bijhouden. Op voor
gedrukte formulieren kunnen
gegevens tijdens de wedstrij
den worden bijgehouden, die
dan later kunnen worden in
gevoerd.
Min.systeemeisen: pc 486, Win
dows 3.1 x, 6 Mb ramgeheugen,
VGA-scherm met 256 kleuren.
Prijs: 39,95. Alle programma's
gaan vergezeld van een extra
cd-rom met een terugblik in
woord en beeld van het WK
voetbal 1998. Beschikbaar ge
steld door Easy Disk/MVSP.
schikt voor een archief of een
werkstuk.
Dat nieuwe onderdeel paste
niet meer binnen de 650 Mb
van een cd'tje. Omdat ook de
basisinformatie wordt uitge
breid (de uitgave 99 beslaat on
geveer tweederde van de totale
inhoud - niet van het aantal on
derwerpen - van de papieren
uitgave) zal er vanaf volgend
dus een deel van de informatie
op het tweede schijfje komen te
staan.
Nu wordt het wisselen van cd's
door velen als lastig ervaren,
maar er zal ongetwijfeld een lo
gische verdeling worden ge
maakt, bijvoorbeeld door de
multimedia naar die tweede cd
te verschuiven. Over niet al te
lange tijd, wanneer het meren
deel van de pe's dat aankan, zal
er ongetwijfeld een uitgave op
dvd (digital versatile disk) ver
schijnen, het nieuwe medium
dat ongeveer vier keer de
informatie kan be
vatten van een ge
wone cd.
Craig S. Bartholo
mew, general mana
ger van de Learning
Business Unit bij Mi
crosoft en kort voor de
lancering van de
nieuwe uitgave even
een dagje in Neder
land, onderkent het
bezwaar Van meer
dere schijfjes. „In
de Verenigde Sta
ten maken we
twee uitgaven.
Eentje met een cd en
eentje met drie. De klant kan
dus kiezen. Uiteraard is de
tweede versie uitgebreider,
maar ook duurder. De prijs is
pieerd. De verkoopcijfers zullen
dit keer ruim worden overtrof
fen, want qua bestellingen zat
men al op 70.000.
Voor tweehonderd gulden (wie
een officieel exemplaar van de
98-uitgave heeft krijgt 50 piek
korting) is de Encarta Winkler
Prins natuurlijk nooit een mis
koop. De duizenden links naar
het Internet en de mogelijkheid
om tot eind 1999 maandelijks
de zaak te updaten (kost per
keer ongeveer 1 Mb
harde-schijfruimte) maken de
ze encyclopedie tot een uniek
naslagwerk, waarvan je bijna
automatisch elk jaar een bijge
werkte versie zou kopen. Dat
hoeft natuurlijk niet. Een jaartje
stilstand is (mede door de links
naar het web) nauwelijks ach
teruitgang. Tenslotte moest
men, in wat je al bijna de mid
deleeuwen van de encyclopedie
zou kunnen noemen, ruim een
decennium wachten op een
nieuwe versie.
Min.systeemeisen:
multimedia pc 486
DX met 50 Mhz
processor, Win
dows 95, 98 of NT
4.0, 8 Mb ram voor
Windows 95 en 16
Mb ram voor 98 of
NT. 30 Mb ruimte op
de harde schijf en ui
teraard een cd-rom-
speler, geluidskaart,
videokaart (minmaal
1 Mb), 256 kleuren
en een muis. Voor het
gebruik van Projectbe
heer is 5 Mb extra
ruimte nodig op de harde
schijf. Prijs: 199 gulden.
iets wat we altijd in de gaten
moeten houden. Voor Neder
land is 200 gulden aanvaard
baar, maar tevens ongeveer de
grens."
Compressietechnieken maken
het mogelijk de informatie
steeds verder in elkaar te per
sen. Bartholomew: „Daardoor
staan er op de uitgave 99 nu
twee miljoen woorden, 1.800 fo
to's, 100 kaarten en 100 vi
deofragmenten extra zaken en
is het aantal (vooral locale) links
naar het Internet uitgebreid van
2.400 tot 3.700."
Dat de Winkler Prins editie aan
slaat in Nederland en België is
duidelijk. Van de vorige uitgave
werden er ongeveer 80.000 ver
kocht en ook nog eens een
kwart miljoen (illegaal) ge-
ko-
