Steeds meer verwarring over Kosovo NAVO nu vooral bezorgd om eigen imago Succes van Midden-Oosten-top is lang niet zeker Buitenland Opkomst bij protest Rusland valt tegen taliaans kabinet-Prodi an stemming overleven Japan en Zuid-Korea begraven verleden iezen De internationale verwarring over wat er met Kosovo moet gebeuren, wordt steeds groter. Van de Veiligheids raad vallen geen concrete stappen te verwachten en wat de NAVO gaat ondernemen, is inmiddels ook onzeker. Vandaag belegde het Nederlandse kabinet een spoedver gadering over de kwestie. BRUSSEL-DEN HAAG DPA-Rtr-AFP-GPD-AP Er is weinig kans dat de Veilig heidsraad nog komt met toe stemming voor militaire acties tegen Servië. Westerse diploma ten bij de Verenigde Naties zeg gen dat er geen moeite meer wordt gedaan voor een resolutie met concrete dreigementen. Het was dinsdag al moeilijk ge noeg om een oppervlakkige ver klaring op te stellen. De NAVO zegt desondanks klaar te staan om binnen enkele dagen in actie te komen. Alle voorbereidingen zijn afgerond, meldde secretaris-generaal So- lana. Vandaag praten de NAVO-am- bassadeurs in Brussel over de vraag of er een wettelijke basis is voor acties. Het Nederlandse kabinet kwam vanochtend in spoedzit ting bijeen om zich over dezelf de kwesties te buigen. Neder land heeft zich in principe be reid getoond mee te doen aan aanvallen op Servië. Voor het zover komt, moet ook de Twee de Kamer zich daar nog over buigen. De Amerikaanse minister van defensie, Cohen, zei vandaag dat de NAVO inmiddels 430 ge vechtsvliegtuigen bijeen heeft gebracht voor een eventuele aanval op Servische doelen. Vanavond komt in Londen de Contactgroep voor voormalig Joegoslavië bijeen. De Ameri kaanse minister van buiten landse zaken, Albright, zal haar collega's uit Rusland, Frankrijk, Bij een kamp van vluchtelingen ten zuiden van Pristina tappen uitgeweken Albanezen water. foto epa mladen antonov Italië, Duitsland en Groot-Brit- tannië inlichten over de bespre kingen van haar gezant Hol brooke met de Joegoslavische president Milosevic. Een Britse woordvoerder zei dat besluiten niet te verwachten zijn. De Britse premier Blair drong vanochtend aan op een eensge zinde houding van de interna tionale gemeenschap. Als de rest van de wereld zijn verant woordelijkheden ontloopt, zal Milosevic opnieuw door de ma zen van het net glippen, zo zei Blair in China, waar hij op be zoek is. De Nederlandse ambassade in de Servische hoofdstad Bel grado is schriftelijk en telefo nisch bedreigd. Ambassadeur J. Sizoo heeft dat gezegd. „Zodra de eerste bommen op Servische grond vallen, zullen jullie niet meer levend naar huis gaan", aldus een van de dreigementen. Ook andere westerse ambassa des zijn bedreigd. In het Neder landse gezantschap werkt nog slechts een kernstaf van zes mensen. Ander personeel en ge zinnen van stafleden hebben Servië al verlaten. Wordt lot luchtaanvallen besloten, dan gaat de ambassade helemaal dicht. BRUSSEL PAUL KOOPMAN CORRESPONDENT Nu de Servische leider Milosevic zijn oorlog tegen het Kosovo-bevrijdingsle- ger UCK heeft gewonnen, dreigt de NAVO eindelijk in actie te komen. ,,We hebben de munitie klaar", zei de Britse defensieminister Robertson begin deze week. Westerse diplomaten in Belgra do pakken hun koffers en de Ameri kaanse Zesde Vloot is in verhoogde staat van paraatheid gebracht. Toch is het aftellen niet echt begonnen. Op de valreep aarzelt de NAVO. Opnieuw. Een spoedvergadering van de zestien NAVÓ-ministers van buitenlandse za ken, gepland voor vandaag in Brussel, werd gisteren afgelast. Reden: de NAVO heeft meer tijd nodig om het eens te worden over een ingreep in Ko sovo. Zeven maanden van loze dreige menten aan het adres van Milosevic heeft zeker 800 doden en ruim 300.000 vluchtelingen opgeleverd. En passant verspeelde het militaire bondgenoot schap een groot deel van zijn geloof waardigheid. Maar aan de operatie 'herstel vertrouwen' en 'red de vluchte lingen' zitten de nodige haken en ogen. Om te beginnen weet vrijwel niemand wat er moet gebeuren als de kruitdam pen na een NAVO-bombardement zijn opgetrokken. Zal de internationale ge meenschap voor vele jaren een aan zienlijke strijdmacht in Kosovo willen legeren? Het voorstel hiertoe dat de Amerikaanse diplomaat Holbrooke gis teren aan Milosevic deed, lijkt vooral bedoeld om de Russen te masseren. De animo voor het sturen van soldaten is bij de bondgenoten vooralsnog een stuk minder groot dan de bereidheid tot luchtaanvallen Een volgend probleem is de reactie van het gedecimeerde UCK, dat nog steeds de afscheiding van Servië eist. Na een geallieerd bombardement op Servische doelen zal het UCK beslist weer moed vatten en met nog meer overtuiging op afscheiding van de internationaal ver oordeelde agressor aandringen. Westerse diplomaten in Bosnië vrezen verder dat een luchtcampagne het fra giele Dayton-vredesakkoord kan op blazen. ,,Er ontstaat hier een onover zienbare chaos", voorspelde een EU- vertegenwoordiger in Banja Luka, bang voor een opstand van de Serviërs in de Republiek Srpska en aanslagen tegen westerlingen. Dit scenario heeft zich overigens al voor een deel voltrokken. De oorlog in Kosovo leidde tot een ra dicalisering van de Bosnische Serviërs, die nu een president hebben verkozen die Srpska wil aansluiten bij het Servië van Milosevic. Deze complicaties staan echter in de schaduw van het Grote Dilemma waar mee de NAVO nog steeds worstelt: durft het bondgenootschap het aan om een soeverein land aan te vallen omdat het de mensenrechten van zijn eigen burgers niet respecteert? Niet voor niets dreigt Rusland met de terugkeer naar de Koude Oorlog als de NAVO de ze stap zet. President Jeltsin heeft, net als Milosevic, te maken met opstandi ge provincies. Ook China, dat ongehin derd het 'autonoom gebied' Tibet kon plunderen en brandschatten, zit er niet te wachten op een NAVO die zich op werpt als gewapende hoeder van ver drukte minderheden. Deze heftige op positie maakt dat er voor de NAVO een fors prijskaartje hangt aan een inter ventie in Kosovo. De relatie met Rus land zal er beslist door verstoord raken. Met steeds verder opgevoerde oorlogs- retoriek en oefenvluchten boven de Balkan heeft de NAVO getracht te ver hullen dat de organisatie zelf ook nog niet weet of er wel een solide rechts grond is voor optreden in Kosovo. De VS, Groot-Brittannië en ook Nederland denken dat de resolutie die de VN op 23 september aannam voldoende basis biedt, maar Denemarken, Spanje en Griekenland zijn zover nog niet. De straks aantredende Duitse kanselier Schroder en de Italiaanse premier Pro di krabben zich ook op het hoofd. Kleumende Kosovaarse vluchtelingen zullen vermoedelijk te weinig gewicht in de schaal leggen om deze menings verschillen te overbruggen. Daarom wordt nu zwaarder politiek geschut in stelling gebracht. „Een breuk met Rus land moeten we riskeren, omdat de ge loofwaardigheid van de NAVO zelf op het spel staat", werd deze week in het Brussels hoofdkwartier onderstreept. „De inzet is erg hoog", zei president Clinton in Washington, wijzend op hetzelfde argument. Ziedaar een van de belangrijkste redenen voor de plots verhevigde bezorgdheid van de NAVO over de situatie in Kosovo. Het lot van de vluchtelingen daar is inmiddels nauw verweven met het lot van de NAVO zelf. Als Milosevic niet net op tijd inbindt, is een vlucht naar voren de enige mogelijkheid die het bondge nootschap nog rest om iets van zijn ge schonden imago te redden. Nederlandse regering in spoedberaad bijeen karta De Indonesische politie heeft bevestigd dat twee mili- iren zijn gearresteerd in verband met tientallen mysterieuze loorden in de provincie Oost-Java. Dat meldde de Indonesi- :he krant Jaiua Pos gisteren. De twee militairen zouden inmid- sls zijn overgedragen aan de militaire politie en bekend heb- sn dat ze bij aanslagen aanwezig waren. De laatste maanden jn in de omgeving van de stad Banyuwangi ongeveer honderd lensen vermoord door een bende die zich vermomt als 'ninja'- ichters. De bende heeft het voorzien op traditionele genezers ukuri) en islamitische voorgangers. Meer misvormde babies na Tsjernobyl ■inden Het aantal aangeboren misvormingen bij kinderen in l'it-Rusland is met 83 procent toegenomen sinds de ramp met |ekerncentrale in Tsjernobyl (Oekraïne). De stijging van het Bntal gevallen van een hazenlip, mongolisme en misvormde le- Kmaten en organen is het hoogst in gebieden die het zwaarst Ijn getroffen door de radioactieve fallout van"de ergste kem- imp in de geschiedenis, nu twaalf jaar geleden. In licht met ra ioactiviteit besmette gebieden in Wit-Rusland melden artsen len toename van 24 procent aan misvormingen. chröder en Fischer bezoeken Clinton inn» De toekomstige Duitse bondskanselier Schroder vliegt indaag samen met Groenen-leider (en toekomstig minister van ïitenlandse zaken) Fischer voor een kort bezoek naar Was- ngton. Schroder gaat daar praten met de Amerikaanse presi- int Clinton en topman Wolfensohn van de Wereldbank. pmmunisten vliegen elkaar in de haren Betogers in Moskou droegen foto's van Jeltsin mee. Niet alleen was door het portret van de president een kruis gezet, ook was zijn voor hoofd voorzien van een Davidsster. Anti-semitisme komt in Rusland nog op vrij grote schaal voor. foto reuters dima korotajev rtE» HANS GELEUNSE IRESPONDENT centrum-linkse regering in lië maakt een goede kans om irgen een vertrouwensstem- ng te overleven. Dat bleek teravond toen de kruitdam- n van hevig parlementair en tenparlementair debat gszins waren opgetrokken, let voortbestaan van premier idi's kabinet kwam aan een len draadje te hangen toen kleine communistische partij elopen weekeinde zijn ge- igsteun introk. Prodi's Olijf- imcoalitie had de stemmen Ai de 34 Rifundazione-com- nisten nodig om op de been •lijven. )e Heropgerichte Commu- ten, een afsplitsing van de •rmalige Communistische Itij van Italië (PCI), bezweken teren echter onder interne tijstrijd. Veteraan-stalinist, n{ 'tijoprichter en oud-voorzit- Cossutta riep tijdens een de- eunstratieve bijeenkomst dat ie :b~ fsluiting van ebron ten einde RON AP lestijnen hebben vanochtend i algemene staking georgani- :rd uit protest tegen de Israë- •he afsluiting van Hebron. Er •ken ook gevechten uit met aëlische troepen. Die hebben irop de acht dagen oude •kkade van de stad op Weste- e Jordaanoever opgeheven, nkels, restaurants en scholen iven gesloten. Jongeren beko- den de Israëlische soldaten een joodse enclave in de Pa- Cijnse stad bewaakten met sen en stenen. De soldaten (j loten met rubberkogels op de Rogers. Hoewel de blokkade y 1 de stad werd opgeheven, ie ief het uitgaansverbod in het - or Israël gecontroleerde cen- ;(j m van de stad wel van <3 lcht. De afsluiting was het ge- jf g van een graanaataanval arbij elf Israëlische soldaten evenveel Palestijnse burgers vond raakten. De dader zou d Palestijn zijn geweest. 'de tijd is gekomen om niet te gehoorzamen en voor de rege ring te stemmen'. Waarschijnlijk zal Cossutta, die wordt gesteund door 20 le den van de Rifundazione-frac- tie, zondag een nieuwe partij oprichten: Italiaanse Commu nisten. Hardnekkige geruchten willen dat de voormalige 'PCI, die nu Democraten van Links heet (DS), de stemmen van Cossutta en de zijnen heeft 'ge kocht'. Dankzij de interne com munistische twist kan premier Prodi nu op minimaal 312 par lementsleden rekenen. Dat zijn er drie te weinig om te kunnen overleven. Vandaar zijn oproep gisteren aan individuele kamer leden en niet aan partijen om hem te steunen. De politieke prijs die Prodi voor het voortbestaan van zijn kabinet moet betalen, is het ver lies van slagkracht. Bij diverse binnenlandse politieke knel punten hoeft hij in de toekomst niet te rekenen op een parle mentaire meerderheid. In tientallen Russische steden gingen gisteren bij elkaar meer dan een miljoen demonstranten de straat op. De opkomst was echter slechts een fractie van de tientallen miljoenen die volgens de vakbonden en de commu nisten hun onvrede kenbaar zouden maken. De eisen: Jeltsin moet weg en achterstallige lonen moeten worden uitbetaald. Voor Jeltsin was het een zwar te dag. De man die eens de hoop van het volk belichaamde, zat nu volstrekt geïsoleerd ach ter de dikke Kremlinmuren. In een reactie op het ordelijk ver loop van de demonstraties prees hij de Russen gisteravond voor hun 'grote gevoel voor burgerlijke verantwoordelijk heid'. Jeltsin hoefde dan ook geen moment bang te zijn dat de demonstratie voor de poor ten van zijn bastion in geweld zou ontaarden. De ruim 100.000 actievoerders rond het Rode Plein waren boos, maar beslist niet agressief. Het was een bon te mengeling van communis ten, liberalen, anarchisten, royalisten, Kozakken en zelfs klokken luidende priesters. In het hele land verliepen de acties zonder incidenten. Hon derdduizenden politiemannen waren op de been. Ook waren grote speciale eenheden van het ministerie van binnenlandse za ken in actie. Hoewel op sommi ge plaatsen ultra-linkse en na tionalistische agitatoren agres sief en soms anti-semitisch taal gebruik niet schuwden, was het vrijwel overal een matte verto ning. In een opmerkelijk interview werd Jeltsin door zijn vrouw Naina in bescherming geno men. Ze zei onder meer dat de mensen wonderen van haar man hebben verwacht. „Maar hoe kun je iemand bekritiseren omdat hij geen toveraar is?" Vooral de persoonlijke aanval len doen haar pijn: „Als het over zakelijke dingen gaat, is dat in orde. Boris Nikolajevits kent zijn fouten en heeft die erkend. Anders wordt het als ze hem be kritiseren om hem te vernede ren. Over de fysieke toestand van Jeltsin zei ze dat hij voortdu rend onder medische controle staat: „De dokters zeggen dat hij min of meer in orde is." Ze ontkende hardnekkige geruch ten dat hét echtpaar naar het buitenland wil vertrekken en dat de familie daar- al landhui zen heeft gekocht. TOKYO» JUDITH STALPERS CORRESPONDENT Zuid-Korea en Japan willen een punt te willen zetten achter het verleden. De twee landen rich ten zich vanaf nu op de toe komst. Economische samen werking, intensief overleg over veiligheidsvraagstukken en vrije culturele uitwisselingen staan daarbij centraal. De Japanse premier Keizo Obuchi en de Zuid-Koreaanse president Kim Dae-jung, die op staatsbezoek is in Japan, ondertekenden van daag in Tokyo een verklaring van die strekking. De Japanse regering 'bezint zich diep op het koloniale verle den, toen veel mensen op het Koreaanse schiereiland hebben moeten lijden'. „Uit de grond van mijn hart bied ik het Ko reaanse volk mijn verontschul digingen aan", zei premier Obuchi tijdens een persconfe rentie. De Zuid-Koreaanse pre sident voegde eraan toe dat de ze uitspraak voldoende moet zijn om het verleden te laten rusten. „Voor twee landen die eikaars directe buren zijn, is het belangrijker zich op de moei lijkheden van vandaag en de uitdagingen van de toekomst te richten", aldus Kim Dae-jung. Bovenaan het problemenlijst- je staat de economische malaise die Japan, maar vooral Zuid-Ko rea in een diepe recessie heeft gestort. Volgens het Internatio nale Monetair Fonds zal de Zuid-Koreaanse economie dit jaar acht procent krimpen. Zuid-Korea heeft hard financië le steun nodig. Kim Dae-jung heeft Japan om drie miljard dol lar gevraagd,, die Tokyo waar schijnlijk ook zal geven. Ook zoekt Seoul technische kennis en investeringen van het Japan se bedrijfsleven. Een even belangrijk discussie punt is de opstelling tegenover Noord-Korea, zeker sinds Noord-Korea eind augustus een lange-afstandsraket lanceerde die over Japans grondgebied vloog. Zuid-Korea propageert een intensiever overleg met Ja pan, enerzijds om een geza menlijk front te vormen tegen over het onberekenbare Noord- Korea, maar ook om de rol van de Verenigde Staten in Oost- Azië enigszins te beteugelen. Zoals eerdere staatsbezoeken van Zuid-Koreaanse presiden ten aan Japan werd ook het be zoek van Kim Dae-jung door het oorlogsverleden overscha duwd. Alle aandacht was gericht op de bewoording van de Ja panse verontschuldiging. In Zuid-Korea zijn veel mensen fel gekant tegen toenadering tot Ja pan. In de ogen van de slachtof fers heeft de Japanse regering niet ten volle haar verantwoor delijkheid erkend voor alle gru welijkheden die tijdens de kolo niale tijd in Korea plaats von den. Japan bezette het Koreaanse schiereiland van 1910 tot 1945. Het dwong iedereen Japans te leren en een Japanse naam aan te nemen, transporteerde hon derdduizenden Koreaanse ar beiders naar mijnen en fabrie ken in Japan, en gebruikte dui zenden Koreaanse vrouwen als 'troostmeisjes'. Clinton, Netanyahu en Arafat komen volgende week bijeen De Amerikaanse president Clinton ontvangt volgende week donderdag zijn Palestijnse ambtgenoot Arafat en Israëls premier Netanyahu. Of de top veel oplevert, staat te bezien. TEL AVIV AD BLOEMENDAAL CORRESPONDENT De Amerikaanse president Clinton zal op 15 oktober om de tafel gaan zitten met de Israëlische en Palestijnse lei ders. Het is de bedoeling dat hun be raad enkele dagen duurt en wordt be kroond met een overeenkomst over de verdere afwikkeling van de Oslo-ak koorden. De Amerikaanse minister van buiten landse zaken, Albright, is optimisti scher dan ooit dat de topconferentie nabij Washington een succes zal wor den. „Er is opmerkelijke vooruitgang geboekt en ik constateer een nieuwe sfeer", zei ze gisteren, na besprekingen in de buurt van Gaza met premier Netanyahu van Israël en de Palestijnse president Arafat. Maar ze voegde er onmiddellijk aan toe dat nog heel wat werk moet worden verzet. Volgens haar naaste medewerkers wordt de top dan ook geen voorgekookt succes. Onderwerp van de besprekingen is nog altijd een uit januari daterend Ameri kaans compromis-voorstel. De Palestij- nen hebben dat eerder dit jaar in prin cipe aanvaard. Israël ging vorige maand akkoord met een van de twee bestanddelen: terugtrekking van het le ger van dertien pocent van de Westelij ke Jordaanoever. Maar Israël stelt als voorwaarde dat ook overeenstemming wordt bereikt over een zeer gedetailleerde uitwerking van het tweede onderdeel: de weder zijdse verplichtingen op veiligheidsge bied. Daarbij gaat het om zaken als een effectief optreden van het Palestijnse bestuur tegen radicale organisaties, het uitbannen van opruiende propaganda, de definitieve wijziging van het Pales tijnse Nationale Handvest en de om vang van de Palestijnse veiligheidstroe pen. De Palestijnen eisen van Israël onder meer een krachtiger optreden tegen militante joodse kolonisten. Daarnaast is er een aantal praktische problemen, waaronder het in gebruik nemen van het Palestijnse internationale vliegveld, de aanleg van een zeehaven, de ope ning van een Palestijnse industriege bied aan de grens met Israël en de in stelling van een open verkersroute tus sen de Gazastrook en de Westoever. Voor de Amerikaanse bemiddelaars is het belangrijkste probleem dat deelak koorden over al deze zaken pas kun nen wofden bekrachtigd als er een overeenkomst kan worden bereikt over het hele pakket. De Palestijnse onder handelaars hadden graag gezien dat minister Albright gisteren een 'micro overeenkomst' had bekendgemaakt over zes deelproblemen. Daaronder waren de terugtrekking van dertien procent van de Westoever, een over eenkomst over de volgende (derde) te rugtrekkingsfase en hervatting van de Israëlisch-Pale'stijnse samenwerking op veiligheidsgebied. Maar Netanyahu wilde daar niet aan. Het vredesproces in het Midden-Oos ten zit nu al negentien maanden muurvast. Netanyahu en Arafat heb ben daarmee het oude record verbe terd dat in 1974/75 was gevestigd door premier Begin en de Egyptische presi dent Sadat. Het duurde toen zeventien maanden voor Israël en Egypte een voorlopig vredesakkoord bereikten. Maar destijds ging het om een com pleet nieuwe overeenkomst, waarbij bovendien Israël de hele Sinai-woestijn aan Egypte zou teruggeven. Netanyahu en Arafat onderhandelen over niet meer dan een nadere uitwerking van het in 1993 gesloten Oslo-akkoord. De Amerikanen hebben de afgelopen maanden meer dan eens duidelijk ge maakt dat de tijd dringt. Mei volgend jaar eindigt de looptijd van de Olso-ak- koorden en volgens dan moet overeen stemming zijn bereikt over een defini tieve regeling van het Israëlisch-Pales- tijnse conflict. Arafat heeft aangekon digd dat hij een onafhankelijke Pales tijnse staat zal uitroepen als dat niet lukt. Clinton heeft er ook persoonlijk belang bij dat Israëliërs en Palestijnen het ein delijk eens worden. Volgende maand zijn er verkiezingen voor het Congres en een akkoord kan hem in deze moei lijke tijden steun opleveren van conser vatieve volksvertegenwoordigers, die in het algemeen de sterke pro-Israël-lob- by steunen. Volgens de Israëlische media is Neta nyahu al benaderd door conservatieve Republikeinen in Washington, die niet willen dat hij door een akkoord met Arafat de in nood verkerende Clinton een steuntje in de rug geeft. De Ameri kaanse president wil zich volgende week in ieder geval intensief met het overleg bemoeien. „Ik ben bereid nel zoveel tijd te investeren als nodig is", zei hij gisteren. have De staat California is in de Verenigde Staten de baker- iat van de windenergie. In de heuvels bij Mojave zijn veel indmolens opgesteld. California is de eerste Amerikaanse staat gefaar consumenten kunnen kiezen uit welke bron ze stroom wil- htdfn betrekken. foto ap damian dovarganes letectiepoortjes slecht voor pacemaker Lhington Pacemakers en andere geïmplanteerde medische iparatuur kunnen in de war raken door antidiefstalsystemen ivvapendetectiepoortjes. Dit schrijft de Amerikaanse Food and frugAdministratiori (FDA) in een brief aan artsen in de Vere- igde Staten. Behalve pacemakers kunnen ook botgroeistimula- iren ontregeld raken door het elektromagnetische veld van be- ^kingsapparatuur. De afgelopen tien jaar heeft de FDA 44 mel- Ingen gekregen van incidenten, waarvan de meeste overigens jet heel ernstig waren. Ook medische bladen hebben gewag ge laakt van het probleem. Bij sommige dragers van pacemakers aden veranderingen op in het hartritme. Anderen vielen flauw kregen buikpijn. lilitairen achter moorden Oost-Java

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsch Dagblad | 1998 | | pagina 7