Tegenvallers verdelen coalitie
Van Kemenade signaleert
geen doofpot bij Defensie
35
?vdA wil hoorzitting
t ver cijfers Schiphol
ongres over luchtvaart
Binnenland
Machiavelli
Kabinet vraagt weer
om loon te matigen
Olifantenverdoving was xtc
Een trieste opsomming
van fouten
INSDAG 29 SEPTEMBER 1998
Prijs voor leuke urnenmuur
het| ien haag De gemeentelijke begraafplaats Ommen heeft net als
0U( |e begraafplaats Heilige Land Stichting en de gemeentelijke be
rt Bi raafplaats Moordrecht één van de meest creatieve gedenk-
[bdi ilaatsen voor gecremeerde overledenen, vindt de Koninklijke
fereniging voor Facultatieve Crematie, De Facultatieve. Begraaf -
ilaatsen die zich onderscheiden in crematiegedenkplaatsen
lsc|] naakten dit jaar, net als in 1997, kans op één van de zes aan-
;nu ïoedigingsprijzen: een geldbedrag en een 'umament'. Ook de
ign loorderbegraafplaats in Leeuwarden, de gemeentelijke begraaf-
laats Voerendaal en de gemeentelijke begraafplaats Wormer
e n ielen in de prijzen. De onderscheidingen worden in de eerste
zoj elft van oktober ter plaatse uitgereikt.
tcupuncturiste gedood in praktijk
iinterswuk. Een 42-jarige vrouw uit Winterswijk is gisteravond
irmoord in de wachtkamer van haar praktijk. De vrouw, ge
luwd en moeder van vier kinderen, had gisteravond nog een
antal patiënten behandeld. Ze oefende een praktijk uit in acu-
mnctuur en reflexologie en woonde met haar gezin niet op dit
dres. Een recerchebijstandsteam zoekt de zaak verder uit.
dist kost vrouw het leven
incuLOEen 35-jarige automobiliste uit Almelo is vannacht om
et leven gekomen bij een botsing in dichte mist in het Overijs-
else Sibculo. Zij kwam op de linkerweghelft terecht en botste
lontaal op een tegemoetkomende vrachtwagen. De vrachtwa-
en, geladen met dertig ton melk, kantelde. De bestuurder raak
te licht gewond.
«sjloosbuien zorgen voor wateroverlast
pen» Twee hoosbuien hebben gisteravond voor overlast ge-
dajorgd in Zuid-Limburg. In de gemeenten Gulpen, Margraten en
lïttem kwamen tussen de vijftig en honderd meldingen binnen
an ondergelopen kelders en verstopte rioleringen. In de ge-
i[. neente Gulpen trad het riviertje de Gulp buiten haar oevers. De
fli, ituatie is niet zo ernstig dat de brandweer zandzakken hoeft
an te slepen. Het is na de wateroverlast van een paar weken ge
iden de tweede keer binnen een maand dat de inwoners van
uid-Limburg te maken hebben met het wassende water.
•leenkamer kraakt cijfers Jorritsma
PvdA wil volgende week een
arzitting over Schiphol. Des-
adigen van het Nationaal
:ht- en Ruimtevaart Labora-
ium (NLR), Schiphol en de
ksluchtvaartdienst moeten
Kamer komen uitleggen hoe
nu precies zit met al het cij-
ntateriaal, heeft PvdA-fractie-
Drzitter Melkert gisteren ge
op een partijbijeenkomst
^feaarlem. De VVD vindt het
^■r nog te vroeg voor. WD'er
PjpKfeldhuis wil dat eerst minis-
Netelenbos van verkeer en
lerstaat uiüeg geeft over het
ermateriaal.
)p basis van een achteraf
1 te rooskleurige voorstelling
zaken heeft de Kamer inge-
md met honderdduizend ex-
vluchten voor Schiphol in
stappen van twintigduizend
jaar. In een eind oktober te
schijnen rapport laat de Al-
nene Rekenkamer zich ui-
;t kritisch uit over de gang
zaken. ,,Dat de cijfers zijn
nanipuleerd is misschien te
rk uitgedrukt, duidelijk is wel
er met de cijfers veel is mis-
|aan", aldus een betrokkene,
olgens voormalig minister
verkeer Jorritsma zouden
bij honderdduizend vluchten
extra maar twaalfduizend wo
ningen ernstige geluidshinder
ondervinden. Inmiddels blijkt
dat Schiphol Jorritsma al eerder
heeft gewaarschuwd dat dit
aantal ruim overschreden
wordt. Het is onduidelijk wat er
met die informatie is gebeurd.
De PvdA wil nog niet zo ver
gaan om te schrappen in het
aantal extra vluchten op Schip
hol. Regeringspartner D66 wil
dit wel.
Melkert wil met de hoorzit
ting bereiken dat de goede cij
fers op tafel komen en dat dui
delijk wordt hoe alle verwarring
heeft kunnen ontstaan. In een
parlementaire enquête, zoals
GroenLinks wil, ziet hij niets.
Melkert wil naar eigen zeggen
de juiste cijfers hebben omdat
er binnenkort een besluit moet
vallen over de toekomst van de
luchtvaart.
Eén van de opties is een
luchthaven in zee. Melkert
maakte duidelijk dat zo'n eiland
er zonder particuliere investeer
ders niet komt. ,,De belasting
betaler mag niet het risico lopen
met een onbetaalde rekening te
blijven zitten." Hij wees daarbij
op de slechte ervaringen met
het vinden van private financie
ring voor HSL en Betuwelijn.
)e PvdA houdt eind volgen-
maand een speciaal congres
ir de toekomst van de lucht -
irt. Roel de Wit, oud-com-
>saris van de koningin in
)rd-Holland, leidt een par-
ommissie die met voorstel-
moet komen. De Wit hekel
gisteren de opstelling van
ANP Algemeen Nederlands Per
CPD Geassociei
WD en D66 tegen extra oplopen financieringstekort
Het politieke gevecht om de verdeling van meevallers
lijkt veranderd in een gevecht over de vraag hoe eventue
le financiële tegenvallers moeten worden opgevangen.
Het kabinet heeft ervoor gekozen het begrotingstekort
weer iets te laten oplopen als de groei lager uitvalt dan de
geraamde 2,25 procent. WD, D66 en CDA voelen daar
niets voor, de PvdA daarentegen vindt het een 'verstandi
ge keuze'. Vandaag debatteert de Kamer met minister
Zalm van financiën over zijn miljoenennota.
den haag anp
de gemeente Haarlem, die al
voor een eiland in zee heeft ge
kozen. De Wit zelf ziet meer in
een overloopvliegveld in
Flevoland, waar alle charters
en het vrachtverkeer kunnen
worden ondergebracht.
Melkert wilde op die suggesties
nog niet ingaan.
In het regeerakkoord zijn alleen
afspraken gemaakt over de ver
deling van meevallers. Drie
kwart daarvan wordt bestemd
voor extra verlaging van het fi-
Apotheker wil
nog niet praten
over melkquota
brussel anp
De Nederlandse regering is be
reid een of twee jaar eerder dan
voorzien te praten over afschaf
fing van het stelsel van
melkquota in de Europese Unie,
maar minister Apotheker van
landbouw vindt het daarvoor
nu nog te vroeg.
Groot-Brittannië, Zweden,
Italië, Denemarken en Grieken
land willen met ingang van
2006 af van het quotumstelsel,
waarbij de zuivelproduktie aan
een plafond wordt gebonden en
via een garantieprijs de boeren
een minimum-inkomen wordt
gegarandeerd. Halen ze dat mi
nimum niet, dan krijgen ze di
rect geld overgemaakt uit Brus
sel.
In de periode 2000-2005 wil
len de vijf landen de bestaande
quota verhogen met vier pro
cent, terwijl de garantieprijs
met dertig procent zou moeten
dalen. Omdat daardoor veel
boeren onder het minimumk-
inkomen uitkomen, zou de zui
vere inkomenssteun flink moe
ten toenemen.
Het argument van de vijf lid
staten is dat de zuivelsector ge
baat is bij meer marktwerking.
Verder zou de uitgangspositie
van de Europese Unie in de toe
komstige onderhandelingen
over vrijere wereldhandel bin
nen de Wereldhandelsorganisa
tie (WTO) ermee worden ver
sterkt.
De voorstellen gaan echter
veel verder dan die de Europese
Commissie dit voorjaar heeft
gelanceerd in het kader van de
hervorming van het gemeen
schappelijk landbouwbeleid.
Duitsland en Frankrijk zijn
mordicus tegen en hebben
daarover een brief op hoge po
ten aan de commissie geschre
ven, zo bleek gisteren tijdens
een vergadering van de EU-mi-
nisters van Landbouw.
,,We moeten de discussie niet
schuwen", stelde Apotheker.
Maar echt enthousiast over af
schaffing van het quotumsys
teem is de D66-bewindsman
niet. Hij vreest voor de kosten,
omdat de inkomenssteun voor
de boeren omhoog gaat als de
garantieprijzen zo fors worden
gekort.
Europees landbouwcommis
saris Fischler liep evenmin
warm voor de ideeën van de in
de wandelgangen vernoemde
'bende van vier', waarbij Grie
kenland zich later aansloot. „Elk
land is vrij om ideeën te lance
ren. We zullen ze bekijken."
IM STEVENHAGEN
T is je eeoe*.
urr zaanpam
of wij misschiêu
ZIJN XTC.HE0&M
G,6J0MP6N 7
nancieringstekort, een kwart
voor extra lastenverlichting.
Komt het tekort op 0,75 pro
cent, de helft van nu, dan wordt
de verdeling fifty-fifty.
Over tegenvallers werden in
de zomer geen afspraken ge
maakt, omdat iedereen dacht
dat die er toch niet komen ko
men. Sindsdien is de stemming
omgeslagen en in de miljoenen
nota liet het kabinet weten dat
het tegenvallers op dezelfde
manier wil aanpakken als mee
vallers. Driekwart wordt gedekt
door het financieringstekort te
laten oplopen, het overige kwart
komt in mindering op de las
tenverlichting. Zodra het finan
cieringstekort is gestegen tot
1,75 procent, wordt die verde
ling halfom half.
WD'er Van Beek vindt dat
zo'n afspraak hooguit voor een
jaar kan gelden. Valt de groei
blijvend lager uit, dan moet er
extra worden bezuinigd. Ook
D66-woordvoerder Bakker zet
vraagtekens bij het kabinets
plan, maar vooral waar het de
korting van de lastenverlichting
betreft. De vijf miljard gulden
die daarvoor is uitgetrokken, is
namelijk nodig als smeerolie
voor de belastingherziening in
2001. Is er minder beschikbaar,
dan komt volgens hem de be
lastingherziening in de knel.
Bakker en Van Beek bena
drukken dat de afspraken over
tegenvallers niet in het regeer
akkoord staan, zodat ze daar
niet aan zijn gebonden. PvdA-
woordvoerder Crone vindt dat
een formele opstelling bij een
volgens hem 'verstandige keus'
van het kabinet. Overigens
vindt Crone een debat over de
verdeling van tegenvallers
'nogal hypothetisch'. „Ik zal er
nog eens op wijzen hoeveel buf
fers door dit kabinet al zijn in
gebouwd tegen wat minder
economische groei.
D66 en WD vinden in elk ge
val wel het CDA aan hun zijde.
Dat vindt volgens woordvoerder
Balkenende toch al dat het ka
binet niet ver genoeg gaat bij
het verlagen van het financie
ringstekort. Hij pleit voor een
betere maatvoering: wat minder
uitgaven voor nieuw beleid in
het eerste jaar van deze regeer
periode en wat meer geld voor
tekortverlaging.
Fietshelm voor
jonge Drenten
Zo'n vijfduizend Drentse zesja
rigen krijgen deze week een
helm voor hun fietstochtje van
en naar school. De helm dan
ken ze aan de Asser Tafelronde,
die vorig jaar werd gealarmeerd
door de bevinding van de Gro
ningse hoogleraar Ten Duis dat
de meeste verkeersongelukken
met jonge kinderen plaatsvin
den bij het fietsen van en naar
school. Bij deze ongelukken
komt bovendien relatief veel
hersenletsel voor. In Nederland
is de fietshelm nog niet ver
plicht voor de schooljeugd. De
actie moet zorgen voor een
snelle acceptatie van de fiets
helm in Nederland.
den haag De Machiavelliprijs gaat dit jaar naar
Hans van Mierlo, de politicus die het na ruim dertig
jaar in de politiek rustig(er) aan gaat doen. De prijs
is tien jaar geleden ingesteld om de overheid aan te
moedigen beter te communiceren met de burgers.
De 67-jarige redenaar bij uitstek kreeg de prijs uit
handen van WD-Kamerlid Rempt-Halmans de
Jongh als aanmoediging om zich niet afzijdig te
houden van het politieke debat nu hij het Haagse
toneel verlaten heeft. Oud-premier Lubbers bena
drukte in de Machiavellilezing het belang van goe
de overheidsvoorlichting voor het functioneren van
de democratie. Hij kon niet nalaten om daarbij wat
steken onder water uit te delen: „De cijfers over
Schiphol moeten voorkomen dat burgers begrijpen
wat er aan de hand is". Om door te gaan met: „De
verkiezingscampagne werd gevoerd met als inzet
een voortzetting van de paarse coalitie door een
'winning team' met Van Mierlo, Bolkestein, Walla
ge en Wijers". Om na het noemen van deze inmid
dels vertrokken politici op te merken: „Het CDA
kon niet meedoen aan de tweede paarse coalitie
omdat die als enige grote partij niet pleitte voor
lastenverlichting. En wat zien we in het eerste jaar
van het nieuwe kabinet: lastenverzwaring".
foto cpd robbert coddyn
den haag anp
Net als een paar weken geleden
op prinsjesdag heeft het kabinet
gisteren werkgevers en bonden
gisteren nog eens op het hart
gedrukt dat loonmatiging gebo
den blijft. De FNV mikt voor
volgend jaar op 3,5 procent
loonsverhoging, maar minister
van sociale zaken De Vries hield
de bonden gisteren voor dat dat
de werkgelegenheid in gevaar
kan brengen. De werkgevers
zeiden al eerder dan deze eis
'niet realitisch en gevaarlijk' is.
Morgen hebben kabinet, werk
gevers en werknemers hun na
jaarsoverleg.
De Vries overhandigde bon
den en werkgevers gisteren een
notitie van zijn ambtenaren.
Het ministerie van sociale za
ken stelt nadrukkelijk dat het
niet gaat om een 'politieke uit
spraak' van het kabinet. Het
stuk is de partners gewoon ge
stuurd ter informatie, aldus een
woordvoerder. Minister De
Vries heeft aan de analyse van
zijn ambtenaren nog geen con
clusies verbonden.
Een woordvoerder van de
FNV ziet het ambtelijke stuk
van Sociale Zaken niet als een
oproep om de looneisen te ma
tigen. Het is niet meer dan een
analyse van de actuele econo
mische situatie, stelt de vakcen
trale in navolging van Sociale
Zaken.
zaandam.anp dam. De inspectie voor de
volksgezondheid heeft het toen
meteen ondergebracht in de
Opiumwet en verboden, aldus
de politie Zaandam. In de dier
geneeskunde mag het middel
nog wel worden gebruikt. De
twee partygasten zijn inmiddels
uit het ziekenhuis ontslagen.
Volgens de dienstdoend arts
zullen de twee mannen geen
blijvende schadelijke gevolgen
van GHB ondervinden. De 24-
jarige man die de ampullen bij
zich had, is inmiddels weer vrij.
Het verdovend middel waar
door in de nacht van zaterdag
op zondag twee mannen op een
houseparty in Zaandam onwel
werden, staat beter bekend als
vloeibare xtc. Het middel Gam
ma Hydroxy Buteyraad (GHB)
wordt in de diergeneeskunde
gebruikt voor het intraveneus
(via de ader) verdoven van
beesten zoals olifanten. Tijdens
Koninginnedag in 1996 was het
middel voor het eerst verkrijg
baar in Smartshops in Amster-
Kamer blij dat De Grave communicatie gaat verbeteren
den haag gpd
vervolg voorpagina
Bij het ministerie van defensie
zijn onwelgevallige zaken rond
de val van de enclave Srebrenica
niet in de doofpot gestopt. Wel
was er bij het departement spra
ke van 'vele onzorgvuldigheden
en tekortkomingen' in de infor
matievoorziening. Het openbaar
ministerie is bij de opsporing
van wangedrag door Dutchbat-
militairen 'veel te passief ge
weest'. Dit zijn enkele belangrij
ke conclusies uit het onderzoek
dat de Noord-Hollandse com
missaris van de koningin J.A.
van Kemenade heeft ingesteld
naar de gebeurtenissen rond de
val van de moslim-enclave. Hij
presenteerde zijn rapport 'Om
trent Srebrenica' gisteren.
Aanleiding voor dit door minis
ter De Grave (defensie) in au
gustus gevraagde onderzoek was
de vraag of Defensie bewust za
ken en feiten rond de val van de
moslimenclave heeft verdraaid,
of verborgen of beïnvloed. Van
Kemenade verklaarde gisteren
dat bij Defensie veel is misge
gaan in de informatievoorzie
ning, zowel binnen de organisa-
tie als naar buiten. Van bewuste
opzet was volgens hem echter geen sprake.
In een eerste reactie toonde De Grave zich
verheugd over de conclusie dat de integri
teit van zijn departement 'intact is geble
ven'. Wel is hij geschrokken van de 'stevige
conclusies' van Van Kemenade over het
functioneren van zijn departement. Colle
ga-bewindsman Korthals, wiens minister
van justitie in de rapportage ook een veeg
uit de pan krijgt, onderschreef eveneens de
conclusies van het rapport. Hij wil het
functioneren van het openbaar ministerie
(OM) verbeteren.
De regeringspartijen PvdA, WD en D66
zijn blij dat minister De Grave van defensie
naar aanleiding van het rapport van Van
Kemenade over de kwestie-Srebrenica de
communicatie op zijn ministerie gaat ver
beteren. Het CDA vindt dat het rapport
nog te veel vragen onbeantwoord laat. Een
parlementaire enquête is daarom noodza
kelijk, aldus de christen-democraten. Zij
geven daarbij de voorkeur aan een onder
zoek door de Eerste Kamer omdat het gaat
om beslissingen genomen door de Tweede
Kamer.
D66 vindt het nog te vroeg voor een en
quête, maar sluit die ook niet uit. De De-
den haag gpd
Van Kemenade tijdens zijn toelichting op het
rapport. foto cpd cees zorn
mocraten vinden ook dat er nog veel vra
gen onbeantwoord zijn, maar wachten net
als de PvdA de bevindingen van de Twee
de-Kamerwerkgroep Srebrenica af. Wel
moet De Grave snel met een plan van aan
pak komen voor de reorganisatie van zijn
ministerie en de krijgsmacht.
PvdA en WD zijn blij dat nu duidelijk is
dat er geen opzet in het spel is om bepaal
de informatie achter te houden. PvdA'er
Zijlstra vindt het goed dat De Grave de
ambtelijke organisatie en de krijgsmacht
'eens goed opschudt'. WD'er Van den
Doel vindt het verder opvallend dat het
openbaar ministerie zo'n passieve rol heeft
gespeeld in de hele gang van zaken.
GroenLinks vindt de belangrijkste con
clusie naar aanleiding van het rapport dat
oud-minister van defensie Voorhoeve, te
genwoordig Kamerlid voor de WD, gefaald
heeft. „Voorhoeve is er blijkbaar niet in ge
slaagd zijn organisatie goed te sturen", al
dus het Groen Linkse Kamerlid Vos.
'Niemand deed het expres, maar vrij
wel alles ging mis', zou de ondertitel
kunnen zijn van de trieste opsomming
van missers in het rapport 'Omtrent
Srebrenica'. Zou toenmalig minister
Voorhoeve nog op Defensie zitten, dan
zou hij nu kunnen opstappen. De
Noord-Hollandse commissaris der ko
ningin Van Kemenade spreekt over
'communicatiestoornissen en moeiza
me verhoudingen tussen de centrale
organisatie van defensie en de konink
lijke landmacht'. En: „Geconstateerd
dient te worden dat hierdoor de minis
ter niet steeds tijdig en adequaat is ge
ïnformeerd, hetgeen het beeld naar
buiten nadelig heeft beïnvloed."
Een aantal zaken op een rij:
De fotorolletjes
„Laat die fotorolletjes", hield Van Ke
menade gisteren de pers voor. Hij is er
volledig van overtuigd dat het foutief
ontwikkelen van een fotorolletje met
beelden van de val van de enclave het
gevolg is van een ongelukkige fout van
de ontwikkelaar.
Demanagementsrapportage
Dit document, waarin vijf Dutchbat-
ters al in 1995 anoniem tegenover de
marechaussee hun frustratie over mis
dragingen en falen van collega-militai
ren en de bataljonsleiding uitten, is
door de landmacht te laat aan toen
malig defensieminister Voorhoeve en
het openbaar ministerie gegeven. Men
ging er ten onrechte van uit dat bij een
aanstaande 'debriefing' waarin alle
Dutchbatters hun zegje konden doen,
deze feiten alsnog op tafel zouden ko-
De debriefing
Deze operatie diende volgens Van Ke
menade te veel doelen. Bovendien
hadden de militairen verschillende
ideeën over de aard van de gesprek
ken. De een verwachtte met verklarin
gen een aanzet te geven tot verder on
derzoek, de ander dacht dat het een
eindgesprek betrof. Uiteindelijk bleken
de gesprekken wegens de vertrouwelij
ke aard ook nog eens niet gebruikt te
kunnen worden voor een strafrechte
lijk onderzoek naar wangedrag van
Dutchbatters.
Hetdebriefingsrapport
De summiere samenvatting van de ge
sprekken leidde tot frustratie onder
Dutchbatters. Het rapport had ade
quater en uitvoeriger moeten ingaan
op zaken als het rijden met voertuigen
over vluchtelingen, het begeleiden van
vluchtelingen, het onthouden van me
dische behandeling aan gewonde loka
le inwoners, het functioneren van de
bataljonsleiding en mogelijke geld
transacties waarvoor Dutchbatters
zich leenden.
Het YPR-incident
Een Dutchbatter meldde tijdens de de-
briefing dat met een pantservoertuig
type YPR vermoedelijk over twintig tot
dertig moslims is gereden. De uitge
breide verklaring komt 'zeer summier'
terug in het uiteindelijke debriefings-
rapport en wordt niet adn het open
baar ministerie (OM) gerapporteerd.
Nadat het OM er wel over werd inge
licht, ging men daar niet tot een on
derzoek over. Pas recent, na hernieuw
de publiciteit, is door het OM naar de
ze zaak alsnog een strafrechtelijk on
derzoek ingesteld, hoewel er in verge
lijking met de eerdere melding geen
nieuwe feiten op tafel lagen.
Het Angola-dagboek
Een dagboek van een militair met aan
tekeningen over wangedrag (seks met
minderjarigen, drank- en drugsge
bruik) van mariniers in Angola, werd
vernietigd nadat hij het voor onder
zoek beschikbaar stelde. „Een onge
lukkige administratieve vergissing",
oordeelt Van Kemenade. Overigens
vindt de toenmalige officier van justitie
Besier voor militaire aangelegenheden
dat destijds ten onrechte geen straf
rechtelijk onderzoek naar de wange
drag in Angola is ingesteld. Besier sug
gereert tijdens het gesprek met Van
Kemenade dat dit wel een doofpot
zaak betrof.
Opmerkelijk was een sneer van Van
Kemenade richting pers. Die bracht
sommige incidenten en situaties vol
gens hem ten onrechte als nieuw feit
of presenteerde een onvolledige weer
gave. „Hierdoor kon de indruk ont
staan dat door Defensie stelselmatig
en met opzet feiten worden achterge
houden en dat de militairen in Srebre
nica zich ernstig hebben misdragen",
aldus het rapport.
Volgens Van Kemenade heeft Defensie
te krampachtig gereageerd op de com
motie rond Srebrenica, vooral doordat
het ministerie niet gewend is om voor
het voetlicht te komen. Overigens brak
Van Kemenade gisteren enkele keren
een lans voor de toenmalige Dutchbat
ters: „Onze beoordeling is gemakkelij
ke wijsheid achteraf. De Nederlandse
militairen verkeerden tijdens de val
van de enclave Srebrenica in een ho
peloze, gevaarlijke en traumatische si
tuatie."
