'Een draak van een wedstrijd, maar wat zou het?'
VfB-Trainer 'Winnie' Schafer is
terriër langs de zijlijn en erbuiten
Sport
DINSDAG 29 SEPTEMBER 1998
Het was 1988,25 mei, een zwoele woensdagavond, vijf voor half elf, in Stuttgart. „Hans,
wanneer stop je er nou eens een?", riep Sören Lerby fijntjes naar Hans van Breukelen nadat
de Deen net ook PSV's vijfde penalty had benut. De Europa Cup 1 -finale tussen PSV en
Benfica in het Neckar-Stadion naderde zijn climax. Niet veel later koos Van Breukelen de
goede hoek, dankzij 'het boekje van Jan Reker'. PSV was de beste van Europa. Woensdag
treffen de finalisten van tien jaar geleden elkaar in Lissabon in een ander perspectief.
Willy van de Kerkhof (links) en Hans van Breukelen torsen de Europa Cup I na de finale tegen Benfica.
Tien jaar geleden streden PSV en Benfica om de Europese hoofdprijs
De 'lelijkste finale aller tijden'
werd ze genoemd. „Het was
een draak van een wed
strijd", erkent Hans van Breukelen, de
held van de avond. „Maar op het veld
en in het stadion heeft niemand dat ge
merkt. De spanning vergoedde alles."
Kees Ploegsma, destijds manager: „De
wedstrijd was niets, zeer zwak. Maar
spannend... Ik had het soms niet meer."
En wat zou het ook, tien jaar later reste
ren slechts de koele cijfers: PSV, win
naar Europa Cup 1, 1988. „Die ontla
ding vergeet ik nooit meer."
Woensdag is het Estadio da Luz in Lis
sabon decor voor het eerste treffen tus
sen beide teams sinds die avond in
Stuttgart. Benfica is inmiddels een, door
een gigantische schuldenlast achter
volgde, gevallen grootmacht, PSV een
ploeg in de overgang. De confrontatie in
poule F van de Champions League mist
de heroïek van tien jaar geleden. En niet
alleen omdat het geen finale is.
De overwinning in Stuttgart was de be
kroning van een verrassend sterk sei
zoen van PSV. Verrassend omdat Ruud
Gullit in de zomer van 1987 de club had
verlaten met de mededeling dat 'het
nooit wat zou worden in Eindhoven.'
Maar Guus Hiddink, opvolger van de
ontslagen Hans Kraay, beschikte over
een ervaren groep met 'winnaars' als
Ivan Nielsen, Eric Gerets, Sören Lerby,
Ronald Koeman en Wim Kieft. „Een
unieke groep", herinnert Van Breukelen
zich. Hij ziet zijn maatjes van vroeger
nog wel eens, zoals onlangs tijdens de
viering van het 85-jarig bestaan van
PSV. „En die 'bolle', Sören Lerby, kwam
ik bij PSV-Feyenoord nog tegen. Net als
Willem Kieft." Ploegsma: „Het was dé
afsluiting van een periode waarin een
ijzersterk elftal alle prijzen had gepakt.
De voorbereiding op het seizoen verliep
nog dramatisch. Van Breukelen: „Na
een toernooi waar we vierde werden
zijn de leidende spelers en de techni
sche staf 's avonds in de bar bij elkaar
gaan zitten. Iedereen was heel gedre
ven, er vielen harde woorden. Die uit
eindelijk resulteerden in een prachtig
seizoen. We werden kampioen, wonnen
de beker en de Europa Cup."
Rollertje
PSV schakelde achtereenvolgens Gala-
tasaray, Rapid WIen, Bordeaux en Real
Madrid uit, de laatste na twee bloed
stollende duels. In Spanje werd het 1-1,
in Eindhoven 0-0, exact dezelfde scores
van de duels met Bordeaux in de
kwartfinale. Die ene treffer in Madrid,
het befaamde 'rollertje', leverde Edward
Linskens eeuwige roem op. „Meer nog
dan op de finale ben ik later aangespro
ken op mijn doelpunt in Madrid. Mis
schien omdat het zo'n raar doelpunt
was. Ik raakte de bal volledig verkeerd
en hij stuiterde zo langs Buyo het doel
in. Ik denk wel eens: een wereldgoal had
misschien minder indruk gemaakt.
Mensen onthouden eerder die gekke
dingen: zoals het brilletje van Joop van
Daele."
Linskens was negentien jaar jong en
een waterdrager tussen gelouterde spe
lers als Wim Kieft, Ronald Koeman en
Eric Gerets. Die laatste, trainer van Club
Brugge en volgend jaar vrijwel zeker op
de bank bij PSV, is nog steeds de enige
Belg die ooit de belangrijkste Europese
beker in de lucht mocht houden. „Van
de wedstrijd zelf weet ik niet veel meer,
alleen dat wij de beste kansen kregen.
Maar het bleef 0-0. Een Europacup-fi
nale die met een penalty-serie moet
worden besloten is nooit leuk. Dat heeft
bij mij altijd een wrange bijsmaak ach
tergelaten."
Ploegsma zat tijdens de finale op een
stoeltje naast de dug-out. „Dat was ze
ker niet gewoon. Het was zelfs de eerste
keer. In de VIP-box zou de spanning
ondraaglijk zijn geweest. Nu kon ik lek
ker met voetbalmensen de stress van
me af praten. Toch heb ik er die avond
heel wat sigaretjes doorheen gejaagd."
Gerets behoorde niet tot de vijf strafsch
opnemers. „Nee, ik wilde er geen ne
men. Waarom niet? Dat was gewoon de
afspraak. We wisten van -tevoren wie er
zich zouden melden als hei zover zou
komen. Daar zat ik niet bij. Nee, ik heb
nooit gedacht nog aan de beurt te ko
men. We hadden Hans niet voor niets
meegenomen."
De uitverkorenen waren Koeman, Kieft,
Nielsen, Vanenburg en Lerby. Alle vijf
scoorden ze vanaf elf meter, net als de
Portugezen. Vandaar de verzuchting
van Sören Lerby in het voorbijgaan
richting Hans van Breukelen. „Pak er
eens één." Dat lukte ook oog in oog met
de Braziliaan Mozer niet.
Een zesde PSV'er moest de martelgang
van middenstip naar zestien meter-ge
bied ondernemen. Het was invaller An
ton Janssen, een verrassende keuze.
„Nog voordat Lerby de vijfde erin had
geschoten, vroegen hij en Koeman of ik
eventueel de zesde penalty wilde ne
men. Zij bepaalden dat, Hiddink stond
veraf, langs het veld. Ik was ingevallen
voor Gillhaus, speelde pas een half jaar
bij PSV. Maar een verrassing was het
niet voor me. Op de training hadden we
vaak een penaltycompetitie. En ik won
niet altijd, maar wel vaak. Ik schoot 'm
rechts van de keeper. De mooiste penal
ty uit mijn leven."
Daarna was het de beurt aan de Portu
gees António Veloso. Van Breukelen
dacht aan de woorden van Jan Reker,
enkele jaren eerder nog zijn coach. Re
ker hield van alle Europese spelers de
hoek bij waarin ze hun strafschoppen
mikten. „Jan had me de hoek gegeven
van Veloso. Het kwam uit. Hij schoot 'm
rechts van me en ik pakte de bal."
Dat Benfica en PSV elkaar woensdag
weer treffen roept bij Van Breukelen
geen speciale gevoelens op. „Poulewed
strijden in de Champions League zeg
gen mij niet zo veel. Ik heb ook het idee
dat de publieke belangstelling ervoor te
rugloopt. Zo'n duel vergelijken met een
finale kan niet." Ook Gerets was de link
ontgaan. „Is het echt de eerste keer dat
beide ploegen elkaar weer treffen?"
Beroerd
Frank Arnesen is de enige speler van
toen die nu - als directeur voetbal - nog
betrokken is bij het huidige PSV. De
Deen miste de finale door een ernstige
enkelblessure, die een einde maakte
aan zijn actieve loopbaan. „Het was so
wieso een beroerd afscheid, want ik
miste ook het EK in Duitsland."
Arnesen was er niet eens bij in Stuttgart.
„Ik had gewoon te veel pijn. Zodra ik
mijn been verticaal neerzette, verging ik
echt. De volgende dag kon ik ook niet
feestvieren op de Markt in Eindhoven.
Dat had gewoon geen zin. Thuis heb ik
een flesje champagne ontkurkt en de
volgende dag heb ik even gelunched
met de jongens. Dat was het."
De band met het succesteam van toen
zal blijven, weet Gerets. „Het is niet dat
we drie keer in de week bij elkaar op de
koffie komen. Iedereen heeft drukke
werkzaamheden, je wordt toch uit el
kaar getrokken door energievretende
jobs. Maar als we elkaar zien, is er toch
dat speciale gevoel. Dat zal altijd wel
blijven. Doe ze allemaal de groeten."
Stuttgart: Neckar-Stadion.
PSV - Benfica 0-0, na verlenging. Scheidsrechter:
Luigi Agnolin (Ita). Toeschouwers: 69.700. Gele
kaart: Sören Lerby. Strafschoppenserie: Ronald
Koeman 1-0, Elzo 1-1; Wim Kieft 2-1, Dito 2-2;
Ivan Nielsen 3-2, Hajry 3-3; Gerald Vanenburg 4-
3, Pacheco 4-4; Sören Lerby 5-4, José Carlos Mo
zer 5-5; Anton Janssen 6-5, António Veloso penal
ty gestopt.
PSV: Hans van Breukelen; Eric Gerets, Ivan Niel
sen, Ronald Koeman, Jan Heintze; Berry van Aer
ie. Gerald Vanenburg, Edward Linskens, Sören
Lerby; Wim Kieft, Hans Gillhaus (107. Anton
Janssen). Coach: Guus Hiddink.
Benfica: Silvio Louro; António Veloso, José Carlos
Mozer, Dito, Alvaro Magalhaes; Elzo, Pacheco,
Sheu Han, Chiquinho; Mats Magnusson (112. Ha
jry), Rui Aguas (51. Geovanio Vando). Coach: An
tónio José Oliveira.
In een grijs verleden maakte Winfried
Schafer, de trainer van VfB Stuttgart, al
kennis met Feyenoord. Hij was eind ja-
ren'60 een blond-rossig talentje bij
Borussia Mönchengladbach, gretig
maar onervaren. Schafer greep een oe
fenwedstrijd tegen Feyenoord, indertijd
nog een Europese grootmacht, aan om
zich onder de eerste keus van de toen
malige Borussia-trainer Hennes Weis-
weiler te scharen.
„Dat was de ploeg van Franz Hasil op
het middenveld en Ernst Happel op de
bank", herinnert de inmiddels 48-jarige
voetbaltrainer zich. „Ik kwam in het
veld en scoorde twee keer. Het werd 2-
2. Dat was meteen mijn grote door
braak bij Mönchengladbach. Eigenlijk
de start van heel mijn voetbalcarrière."
Bijna drie decennia later wordt Schafer
opnieuw geconfronteerd met de Rotter
dammers, in een naar zijn mening veel
te vroeg stadium van de strijd om de
UEFA Cup. Dat VfB Stuttgart in de Eu
ropa Cup III moet aantreden en zich
geen ticket wist te bemachtigen voor de
lucratieve Champions League, is een
van de redenen waarqm Schafer bij VfB
de plaats innam van Joachim Löw.
Löw was de afgelopen seizoenen suc
cesvol bij Stuttgart, met een nationale
beker en een plek in de (met 1-0 verlo
ren) Europa Cup Il-finale tegen Chel
sea. Maar hij had een te zachte hand
voor zijn soms rebellerende spelers en
bleef ver verwijderd van de Champions
League. Voldoende redenen om voor de
zonnebank-bruine voorzitter Gerhard
Mayer-Vorfelder om de coach op de
keien te zetten.
'Winnie' Schafer, na elf jaren weggelokt
bij regiogenoot en aartsrivaal Karlsruhe
SC, kent zijn opdracht. En Mayer-Vor
felder (voorzitter, bondsofficial, politi
cus en ijdeltuit) wist wie hij met de oud
prof in huis haalde. Een gedreven oe-
fenmeester, die zich als een terrier langs
de zijlijn ophoudt. Voortdurend aanwij
zingen schreeuwend, de scheidsrechter
controlerend en zelfs niet beroerd om
voor de volle tribunes in felle discussie
te gaan met zijn collega van de tegen
stander. Daarbij verliest hij de werke
lijkheid nog wel eens uit het oog. Toen
een van zijn Karlsruhe-spelers twee jaar
geleden Schalke's Youri Mulder op bru
te wijze uit de wedstrijd schopte, verde
digde Schafer die actie tegen iedereen
die het maar wilde horen.
„Hij is een fel baasje langs de lijn",
glimlacht Frank Verlaat, de aanvoerder
van de VfB. „Sommige spelers hebben
daar wel eens moeite mee, ik niet. Ik
hoor het vaak niet eens."
Maar ook in de catacomben bijt de trai
ner zich vast in zijn taak om van het
wespennest in Schwabenland een nieu
we succesformatie te maken. Conflicten
gaat hij niet uit de weg. Schafer wil naar
een nieuwe structuur bij VfB, waarin al
leen preses Mayer-Vorfelder en hijzelf
iets te vertellen hebben op technisch
gebied.
Schafer is een aanhanger van het Ne
derlandse voetbal, zonder dat hij die
strijdwijze vertaalt in z'n eigen, soms
oer voorzichtige tactiek. Libero Verlaat
blijft veilig in de buurt van zijn verdedi
ging en voorin gokt de oefenmeester op
twee centrumspitsen met daarachter
opkomende middenvelders zoals tech
nicus Djordjevic en 'Spielmacher' Ba-
lakov.
„Ik ken de Nederlandse manier van
spelen", zegt Schafer. „Die kunnen we
aan. Het is onze bedoeling om onze tac
tiek op te dringen aan Feyenoord, zodat
de Rotterdammers een stapje terug
moeten doen. Zij moeten achter ons
aanhollen, wij niet achter hen." Twee
weken geleden, in Stuttgart, mislukte
die opzet grandioos. Het was Feyenoord
dat de VfB een voetballesje gaf. De uit
slag is bekend: 1 - 3.
„Leo Beenhakker, die ik ken uit de tijd
dat-ie nog bij Grasshoppers trainde, is
een sluwe vos. Hij heeft Feyenoord weer
op de rails gezet. Maar de ploeg voetbalt
eigenlijk precies zoals ik destijds heb
meegemaakt als speler. Feyenoord is
een vechtploeg, die altijd bereid is te
knokken. En dat stadion in Rotterdam
ademt een sfeer uit, waaruit veel emo
ties naar boven komen. Dat zal ook ge
beuren, want wedstrijden tussen Duit
sers en Nederlanders zijn altijd beladen.
Helaas. Het is absoluut niet de gunstig
ste loting, die we hadden kunnen tref
fen."
De nederlaag in eigen stadion gevolgd
door het competitieverlies tegen 1860
München heeft bij de VfB een crisissfeer
doen ontstaan. Schafer wist zijn critici
door een 3-2 overwinning in een beker
duel tegen Eintracht Frankfurt weer
even de mond te snoeren. Maar eigen
lijk kan alleen winst in Rotterdam hem
echt helpen. Om naar de volgende ron
de te gaan moeten de mannen van
Schafer echter wel met minimaal 0 -3
zegevieren.
Winfried Sch
„,Leo Beenha
een sluwe vo;
heeft Feyeno
weer op de ra
zet. Maar de
voetbalt eige
precies zoals
tijds heb mee
maakt als spc
Feyenoord is
vechtploeg, c
bereid is te ki
ken."
FOl
EDGARS
