'Bieb-Miep' is nu
informatiemakelaar
TV
Dolly Dots in
de herkansing
WEER
Prof. Heertje
daagt Telegraaf
voor rechter
Omslag nodig bij defensie
Monniken geloven in Internet
DINSDAG 29 SEPTEMBER 1998
COMMENTAAR
Het gisteren gepubliceerde Srebrenica-onderzoek van Van Ke-
menade ontmaskert defensie als in een zichzelf gekeerd en moeilijk
met de politieke top communicerend apparaat. Voor opzettelijke
leugenachtigheid is gelukkig geen aanwijzing gevonden, maar het
is zorgwekkend dat op communicatief gebied zoveel mis is gegaan
dat van 'onkunde' moet worden gesproken.
De omstandigheden waaronder minister Voorhoeve de politieke
verantwoordelijkheid heeft moeten dragen voor de inzet van Ne
derlandse blauwhelmen zijn zonder overdrijving bar en boos te
noemen. Een duidelijk 'eens maar nooit meer' is op zijn plaats.
Minister De Grave heeft maatregelen aangekondigd om de com
municatie op zijn ministerie te verbeteren, maar daarmee kan hij
niet volstaan. Defensie en politiek lopen zeker sinds Srebrenica niet
over van begrip voor elkaar. Voor een noodzakelijke cultuuromslag
en herstel van vertrouwen is meer nodig.
Het is dan ook te hopen dat de Tweede Kamer zich de komende
tijd op dat vraagstuk gaat concentreren en-niet zal zwichten voor
de verleiding alsnog een parlementaire enquête in te stellen. Minis
ter De Grave heeft er goed aan gedaan aan de heersende verwar
ring over de rol van zijn ministerie met een snel onderzoek te lijf te
gaan en blijkt met de commissaris van de koningin in Noord-Hol
land, Van Kemenade, een voortreffelijke keuze te hebben gemaakt.
Het was zaak om onterechte mythevorming over de integriteit van
de krijgsmacht kordaat te bestrijden.
Nu dal is gebeurd, is het wachten op het langduriger onderzoek dat
het RIOD naar de gang van zaken in de moslim-enclave verricht.
Zo kan worden worden voorkomen dat de Kamer in een parlemen
taire enquête tegen zichzelf aanloopt. Want op de besluitvorming
in het parlement over de uitzending van de vredesmacht valt be
slist het een en ander af te dingen. Het is op zijn minst onzeker of
de Kamer daartoe inmiddels al voldoende afstand heeft.
Warrige filmpjes
Dat ik een aversie tegen de Nederlandse film koppel aan een
zekere afkeer van de vaderlandse literatuur, kan geen toeval
zijn. Hoe vaak komt het niet voor dat er bij gebrek aan een
behoorlijk scenario maar weer eens een boek van de plank
wordt getrokken? Nederlandse films zijn opgenomen hoor
spelen. waarin veel gevloekt, gescholden en uit de kleren
wordt gegaan. De goeden niet te na gesproken natuurlijk,
moet je er nazo'n van-dik-hout-zaagt-men planken-in lei
ding aan toevoegen.
Tijdens het 18e Utrechtse filmfestival reikte de NPS gister
avond voor de derde keer een prijs uit voor de beste korte
speelfilm, tijdens wat heel toepasselijk 'De avond van de kor
te filmheet. Het belangrijkste verschil met de officiële uitver
kiezing voorliet Gouden Kalf voorde korte film is, dat de
NPS-bijdragen in plaats van maximaal zestig minuten niet
langer dan tien minuten mogen duren. Grote dankbaarheid
voor dit criterium neemt in de loop van de uitzending bezit
van ons.
Het programma, wordt gepresenteerd door Philip Freriks, die
bij dit soort gelegenheden aanmerkelijk beter op zijn plaats is
dan bij het journaal. Er zijn vijftig inzendingen beoordeeld,
variërend van animatiefilms tot videoclips en documentai
res. Uit dit aanbod is een shortlist van acht films samenge
steld. die integraal worden getoond. Maar wie denkt dat hij
er daarmee met een goed uur vanaf is, komt bedrogen uit. De
uitverkiezing wordt opgevrolijkt met tal van intermezzo's,
omdat je anders ncttuurlijk nooit aan De avond van de korte
film'komt. Een beetje flauw alleen is dat de (buitenlandse)
pauzefilmpjes aanmerkelijk beter zijn dan de bijdragen op
de shortlist, die ons voornamelijk doen snakken naar de hu
moren zelfspot die filmmakers over de grens kennelijk wel
kunnen opbrengen.
Meermalen bekruipt ons op deze avond het gevoel dat we
naar de beelden zitten te kijken waarmee studenten van de
Rietveld Academie de vragen van de quiz 'Twee voor Twaalf
inluiden. Alleen 'In één klap' van Pliil van Tongeren vinden
we te pruimen. Een vrij conventionele film met een goed sce
nario en een verrassend plot, waarin ook nog eens naturel
wordt geacteerd. Die heeft dus niets te zoeken bij de nomina
ties voor de laatste drie overgebleven kandidaten. Wie dan
wel? Mark de Cloe met 'Gitanes', Andre' van der Hout met 'De
overkant' en Rob Hodselmans met 'Tonny de Jong'.
Uiteindelijk wint Gitanes omdat de jury kiest voor 'muzikali
teit, ontroering, gedurjde vormgevingen een helder verhaal'.
Zelf zagen we een warrig filmpje met veel gestoei op een bed
(opgenomen door een camera aan het plafond), een overdo
sis ingewikkelde verhoudingen en een in bloéd gesmoord
plot.
Nou ja, bij kunstschaatsen en boksen deugt de jurering ook
nooit.
Regenachtig
Bibliotheek is stoffig imago kwijt
De openbare bibliotheek bevindt zich op een breekpunt. Stoffige kaartenbakken en boekenplanken maken plaats voor
beeldschermen en cd-roms. foto gpd
De openbare bibliotheek worstelt met haar imago. Voor de meeste mensen
is de bieb gewoon een plek om boeken te lenen. Wie niet van lezen houdt,
heeft er niets te zoeken. Onzin, vindt de moderne bibliothecaris. De biblio
theek is er juist voor iedereen. Ook mensen met een hekel aan lezen kun
nen er met al hun vragen terecht.
De strenge mevrouw achter de uitleenbalie die verma
nend om stilte sist, bestaat allang niet meer. De biblio
thecaris heeft een metamorfose ondergaan. De uitleen
balie is geautomatiseerd en de 'Bieb-Miep' is tegen
woordig een loods door digitale bestanden. De grijze
muis van weleer is een 'informatiemakelaar' geworden
die blindelings de weg weet te vinden in de doolhof van
Internet.
De openbare bibliotheek bevindt zich op een breek
punt. Stoffige kaartenbakken en boekenplanken maken
plaats voor beeldschermen en cd-roms. Frisse kleuren
en publieksvriendelijke informatiebalies laten zien dat
de bibliotheek met haar tijd is meegegaan. Alleen weten
potentiële klanten dat nog niet. Die denken dat de bieb
er alleen is om boeken te lenen.
Tijdens zijn eerste toespraak als staatssecretaris van
Cultuur pleitte PvdA'er Rick van der Ploeg voor een gro
tere rol van de bibliotheek in de samenleving. Hij sprak
op een internationaal congres in Amsterdam. „De bi
bliotheek", zo stelde van der Ploeg, „moet weer een
pleinfunctie krijgen: een centrale plek waar iedereen
een antwoord kan vinden op alle mogelijke vragen."
De uitspraken van Van der Ploeg zijn A. van Vlimme-
ren, directeur van de Utrechtse Gemeentebibliotheek,
uit het hart gegrepen. „De maatschappij is de afgelopen
jaren in veel opzichten ingewikkelder geworden", zegt
hij. „De hoeveelheid informatie die mensen over zich
heen krijgen is enorm. In een zaterdagkrant staat meer
informatie dan een mens in de 17de eeuw in zijn hele
leven te verwerken kreeg. Maar al die informatie roept
ook weer vragen op. Bolwerken als de kerk, die van
oudsher als vraagbaak dienden, zijn grotendeels ver
dwenen. Dus zijn veel mensen op zoek naar een alter
natief, een plek waar ze terecht kunnen voor vragen van
uiteenlopende aard. De bibliotheek is daarvoor uiter
mate geschikt, maar veel mensen weten ons nog niet te
vinden."
De openbare bibliotheken doen al jaren hun best om
hun stoffige imago op te poetsen. Met reclamecampag
nes en voorlichting proberen ze te laten zien dat er
meer redenen zijn voor een bezoek aan de bieb dan al
leen voor het lenen van een boek. „Mensen moeten we
ten dat de bibliotheek ook een plek is waar je kunt ko
men om elkaar te ontmoeten en om te discussiëren",
zegt van Vlimmeren. „Je kunt er lekker de krant lezen,
door een tijdschrift bladeren of iets opzoeken op Inter
net. En als je niet weet hoe dat werkt, is er altijd iemand
om je te helpen. Of je kunt een Internetcursus bij ons
volgen om het zelf te leren."
Ook de rol van de bibliothecaris is de afgelopen jaren
veranderd. Hij of zij is een alleswetende vraagbaak ge
worden. Tekenend voor die veranderde functie, is een
kleine revolutie die in de Utrechtse bibliotheken nog
deze winter zal plaatsvinden. Een deel van de uitleen
balies wordt vervangen door zelfbedieningsbalies. Boe
ken lenen kan zonder dat er een personeelslid aan te
pas komt. Na het uitzoeken van de boeken steekt de le
ner zijn pasje in een apparaat en scant zijn boeken zelf.
Net zoals dat nu gaat met de groente in de supermarkt.
„Voor routinehandelingen hebben we de techniek, voor
de persoonlijke service blijven mensen nodig. De bi
bliothecaresse of bibliothecaris wordt steeds meer gast
vrouw of gastheer. Vragen als 'ik zoek een leuk boek
over heksen' zullen we altijd houden", stelt Van Vlim
meren.
Het grootste probleem voor de bibliotheken is dat de
aanwas van volwassen leden te wensen over laat. Uit
onderzoek blijkt dat de meeste kinderen lid zijn van de
bibliotheek. Maar ze laten het afweten zodra ze de ba
sisschool verlaten.
Tegen de tijd dat ze eindexamen doen, komt er dan
weer een kleine opleving in het lidmaatschap. De bi
bliotheek blijkt dan weer handig voor het lenen van de
boeken op de lijst en de uittrekselboeken. Na de mid
delbare schooltijd zijn vooral leesliefhebbers met een
krap budget lid van de bibliotheek, de lezers met geld
om zelf boeken te kopen meestal niet.
De moeilijkst te bereiken ménsen zijn voor de biblio
theek degenen die helemaal niet lezen. „Het is bijna
een onmogelijke opgave om mensen met een aversie
tegen lezen de bibliotheek in te krijgen", geeft van
Vlimmeren toe. „Dat is ontzettend jammer, want daar
door komt die groep ook niet in aanraking met andere
informatiebronnen. Terwijl informatievoorziening toch
de basis is voor maatschappelijke participatie. Want als
iemand bijvoorbeeld niet weet dat hij recht heeft op
bijzondere bijstand, zal hij het ook niet aanvragen."
Van Vlimmeren verwacht dat de komende jaren nog
wel het nodige zal veranderen in de bibliotheek.
„Steeds meer mensen zullen thuis de beschikking krij
gen over Internet en kunnen dus vanuit huis dingen
opzoeken. Maar Internet zal commerciëler worden en
voor steeds meer digitale diensten zal geld worden ge
vraagd. Voor een particulier zullen de meeste van die
databases gewoon te duur zijn, dus daarvoor is dan
toch de bibliotheek vaak weer handig. De bibliotheek
moet een niet-commerciële plek blijven waar informa
tie te vinden is."
nathalie struker.
Ook oude abdijen, eeuwen
lang hoeders van het cultu
rele erfgoed, willen niet ach
terblijven. Moderne monni
ken bieden zich langs de
elektronische snelweg aan
als bakens van bezinning,
spiritualiteit en cultuur. T
Steeds meer abdijen, ordes
en congregaties zien Inter
net als een weg waarlangs
zij de zegeningen van het
kloosterleven kunnen aan
prijzen.
Wie aan beeld niet genoeg
heeft, krijgt soms ook geluid
(kerkklokken, Gregoriaanse
zang). De benedictijnen van
het Belgische klooster Cler-
lande bij Leuven kennen het
Internet-jargon. „Over en
kele ogenblikken begint uw
cyberbezoek", roept hun
homepage
(www.dti.be/clerlande/)
lokkend. Ze bieden onder
de titel 'De leerling-pelgrim'
ook een cd-rom die een 'cy
ber-bedevaart' belooft, op
zoek naar de 'christelijke
mysteries'.
„Monniken hebben altijd
van goede kunst en het
schreven woord gehoui
vertelt prior Cuthbert Bi
gan van de Engelse abdj
van Farnborough
(www.farnboroughab-
bey.org) in zijn boodscl
aan bezoekende Interni
ters. „Vandaag de
ten monniken niet alTet
de hoogte zijn van de ra
deme media, maar, zoa
altijd hebben gedaan, e<
leidende rol spelen."
Even terug naar die ouderwetse leut en niet
geschoten is altijd mis. Vooral met die ge
dachten in het achterhoofd wagen de Dolly
Dots zich aan een tijdelijke reünie, die neer
komt op de release van een dubbelalbum
met grootste successen, enkele televisieop
tredens (bij onder meer Paul de Leeuw)
plus hoogstwaarschijnlijk een eenmalig
concert.
De meest hitgevoelige meidengroep die Ne
derland ooit kende, opgericht in 1979, zette
er tien jaar geleden een streep onder en is
daarna geregeld gevraagd voor een 'door
start'. Andere artistieke ambities dan wel
behoefte aan een huiselijker bestaan, ston
den evenwel een hereniging in de weg. Met
elkaar een duik nemen in het eigen hitar
chief wilden de zes dames, intussen alle
maal rond de veertig, wel. Al was het maar
om eens te kunnen uittesten in hoeverre de
Dolly Dots zich kunnen meten met hun ac
tuele navolgers, zoals de Spice Girls, All
Saints en Solid Harmony. Want één ge
meenschappelijk gevoel is bij Angela, Ria,
Patty, Anita, Esther en Angéla in de afgelo
pen jaren wel stilletjes doorgegroeid: waar
om scoren deze meiden wel volop over de
hele wereld en bleef onze internationale op
mars beperkt tot enige hits in Japan en
Duitsland?
Om in de concurrentiestrijd meer kans te
hebben, is de laatste hit 'What a Night'
1987) opnieuw gemixed door Sander Ba
die eerder Rob de Nijs' 'Banger Hart' vai
'juiste klop' voorzag. Aan de overige 33
nummers is verder niet gesleuteld, waa-
door die het zullen moeten hebben van
waarde als jeugdherinnering van menig
twintiger en dertiger. En van het feit dat
flink aantal dateert uit het vinyl-tijdpert
wel niet eerder op cd is uitgebracht.
Slaat de 'herkansing', door platenmaat
schappij BMG ondersteund met een fl
reclamecampagne, aan, dan zullen ded
mes zich wellicht toch laten overhalent
meerdere activiteiten buiten de voorgei
men promotie. Het enige optreden in h
land waarvoor ze zich al min of meer h(
ben laten strikken, is het jaarlijkse Print
feest van Aad Ouborg, destijds de stille
kracht achter het afscheidsconcert van
Dots in de Amsterdamse Escape. Diens
drijf bestaat straks 15 jaar en dat jubilei
wordt op 17 december groots gevierd n
een feestavond in de tent van Circus Re
in Breda. Fans van de Dolly Dots die da
bij willen zijn kunnen in aanmerking kt
men voor een toegangsbewijs door een
dieke kaart of brief te sturen naar zijn k
toor (Postbus 4722,4803 ES Breda).
LOUIS DU MOULIN
Boven de Golf van Biskaje kwam vanochtend een depressie aan. Het
betrof een lagedrukgebied dat een belangrijk deel van zijn energie
heeft verkregen uit de voormalige orkaan Karl. Zo lang een ex-tropi
sche storm/orkaan niet in conflict komt met koudere luchtmassa's af
komstig van het noordelijk deel van de Oceaan lijdt het systeem een
kwijnend bestaart. Wanneer de polaire Atlantische lucht evenwel
botst met de tropenlucht kan de vrijkomende energie (kleffe tropen-
lucht) worden aangewend voor de vorming van een actieve depressie.
Fronten van de depressie, waarvan het centrum zich naar Bretagne
verplaatst, veroorzaken morgen bij ons regenachtig weer. Bovendien
neemt de oostenwind flink in kracht toe. Over land wordt een matige,
langs de kust een krachtige wind verwacht. In het district IJmuiden
zou de wind enige tijd kracht 7 kunnen halen en voor het Waddenge
bied staat voor de avonduren kracht 8, een stormachtige wind, op de
rol. Bewolking en regen houden het kwik op een lager niveau: zeker in
vergelijking met de afgelopen-dagen. Het wordt morgenmiddag niet
warmerdan omstreeks 16-17 graden. Kortom een nare slotdag van
een maand die sowieso al nauwelijks tot de verbeelding sprak.
Gedurende de eerste dagen van oktober bevindt 'ex-Karl' zich nog
steeds boven Frankrijk. Tegelijkertijd ligt er boven het noorden van
Europa een krachtig hogedrukgebied. Tussen hoog en laag wordt met
oost- tot noordoostenwinden koude lucht aangevoerd. Overdag is het
aan het einde van de week nauwelijks warmer dan 14 graden. Boven
dien blijft het tot in het weekeinde overheersend bewolkt met perio
diek regen of buien.
jan visser
Dr.
Aan de Technische Universiteit
van Delft promoveerde onlangs
een Zwitser. Hij had onderzoek ge
daan naar piepende trams en was
eindelijk te weten gekomen waar
aan we dat akelige geknars te
danken hebben. 'Dat komt door
die ijzeren wielen en die ijzeren
rails', schreef de geleerde Helveet
in zijn dissertatie. 'Dat wringt en
maakt een schraperig geluid.
Vooral in bochten.
Tssss.
Jaren geleden promoveer
de een mevrouw op het
gedrag van konijnen.
Ik dacht aan de Uni
versiteit van Leiden,
Na jaren gedegen
veldwerk - ik put
nu even uitm'n
herinnering -
ontdekte de
koene biologe
ondermeer
dat de diertjes
's winters lang
duriger in hun
holen verbleven
dan 's zomers. En
ze had nog ont
dekt waarom ook:
in december was
het in het gemeen
kouder dan in juli.
De geheimen der
wereld ontrafeld.
Ik sta daar wel eens
van te kijken, op wat voor onder
werpen je allemaal kunt pro
moveren. In mijn archiefbevindt
zich een persbericht van de Katho
lieke Universiteit Brabant. Het
werd verspreid in september 1993
en had tot doel leken uit te leggen
wat het belang was van het proef
schrift 'Cortica, Generators of So
matosensory Evoked Potentials
van T. Jellema. Ik citeer:
De studie van Tjeerd Jellema heeft
tot doel de neuronale corticale cir
cuits, betrokken bij de venverking
van somatosensorische input, te
analyseren. Verscheidene typen
neuronen, verdeeld over zes lagen
van de neo-cortex, zijn door sy
noptische contacten met elkaar
verbonden tot circuits, die tot doel
hebben de informatie uit de peri
ferie te analyseren en te verwer
ken. Corticale neuronale acti
viteit veroorzaakt veranderingen
in de potentiate die epi- en intra-
corticaal gemeten kunnen worden
met micro elektrodes. Deze veld-
potentialen worden veroorzaakt
door extracellulaire ionenstromen
in het geleide medium.'
Begrijpt u wel?
Ik heb ook nog een jaartje gestu
deerd. Kunstgeschiedenis. Maar
bovenstaande overziend moet ik
tot de conclusie komen, dat ik het
nooit tot doctor zou hebben ge
trapt. Te dom.
MENSELIJK
De MARYLEBONE CRICKET CLUB in
West-Londen, de oudste cricketclub ter
wereld, heeft gisteren besloten na 211
jaar ook vrouwen toe te laten als lid.
Vrouwen waren tot dusver niet alleen uit
gesloten bij de MCC; ze mochten er met
uitzondering van de koningin zelfs niet
op het paviljoen komen als er gespeeld
werd. Een krappe meerderheid van de
13.482 leden van de MCC had in februa
ri al te kennen gegeven dat vrouwen lid
konden worden van de club. Voor wijzi
ging van de statuten was echter een
tweederde meerderheid nodig. Met bijna
70 procent werd gisteren aan die eis vol
daan. De Britse regering had na de stem
ming in februari gedreigd de MCC geen
geld uit de nationale loterijpot meer te
geven.
De gemiddelde leeftijd van het ledenbe
stand van de MCC is 57. Onder anderen
oud-premier John Major en Rolling Stone
Mick Jagger zijn lid. De wachtlijst voor
nieuwe leden is ongeveer 18 jaar, maar
naar verwachting zullen al sneller enkele
vrouwelijke ereleden worden toegelaten.
Ondanks enorme concurrentie van 64
strijdlustige tegenstanders is MS.
DREAM uiteindelijk gekroond tot snelste
chihuahua ter wereld. Tijdens de jaarlijk
se Chihuahua-Wereldkampioenschappen
- dit jaar alweer voor de derde keer geor
ganiseerd in de Amerikaanse staat Texas
- won de vier kilo zware en vijftien centi
meter grote volbloed de gouden medaille.
De winnaar van vorig jaar, Chico, behaal
de de eeuwige roem dankzij een gastop
treden in de talkshow van Jay Leno.
Prof. dr. A. Heertje spant donderdag een kort geding aan te
gen De Telegraaf. Heertje eist van De Telegraaf rectificatie
van een recent artikel waarin staat dat Heertje schulden zo1
hebben en daarom een huis dat hij samen met toneelschrij
ver E. Asser bezit, moet verkopen. Dat heeft Heertjes advo
caat mr. G. Kemper gisteren gezegd.
Volgens het gewraakte artikel, dat 23 september verscheen,
verkeert Heertje in een slechte financiële positie, waardoor
hij het huis in Bussum moet verkopen. Asser zou hierdoor
op straat komen te staan.
„Heertje acht zich geschaad in zijn reputatie. Recent heeft
hij nog in het openbaar mededelingen gedaan over zijn
voornemen om te gelegener tijd zijn uiterst kostbare econe
mische bibliotheek aan de Nederlandse staat te vermaken.
Dat maakt een volstrekt onjuist bericht over de slechte fi
nanciële positie nog aanzienlijk krenkender dan het al ond
normale omstandigheden zou zijn geweest", aldus Kempe;
Volgens de advocaat is het onjuist dat de economieprofess'
schulden heeft. Hij neemt het De Telegraaf kwalijk dat de
krant niet heeft nagegaan of het bericht juist is. De raads
man eist dat De Telegraaf publiceert dat het verhaal niet
klopt op straffe van een dwangsom van 100.000 gulden als
de krant in gebreke blijft.
Asser en Heertje hebben al jaren een geschil over hun ge
meenschappelijke bézit en over de bijdragen in de kosten
van het huis. Volgens Kemper wil juist Asser van het huis al
en niet Heertje.
