'Kameleon is wedstrijdje met mezelf
'Ik ben nu pas tot volle bloei gekomen
'Die Entführung'
vol tegenstellingen
Cultuur& Kunst
chi ,b;
Oudheden op Internet
CHEF JAN RIJSDAM, 071 -5356444, PLV. CHEF AD VAN KAAM 071 -5356443
Twee prijzen voor 'The Quarry'
lUTREAL Op het Montreal World Film Festival heeft de deels
[ederlandse productie 'The Quarry' twee prijzen binnenge-
iaald. Regisseuse Marion Hansel maakte de speelfilm samen
net ondere anderen René Scholten voor Studio Nieuwe Gron-
en. 'The Quarry' ging in Canada niet alleen aan de haal met de
Inihoofdprijs, de Grand Prix des Amériques; ook werd de com-
onist van de filmmuziek, de Japanner Takaski Kato, in de bloe-
ietjes gezet. Hij leverde volgens de jury de belangrijkste artistie-
e bijdrage. In Nederland gaat de speelfilm in première tijdens
et International Film Festival Rotterdam, dat wordt gehouden
an 27 januari tot 7 februari.
)pera Londen een jaar dicht
jNDENHet Royal Opera House in Londen sluit voor het jaar
)99 zijn deuren wegens de slechte financiële situatie. In die pe-
ode wil de directie de arbeidscontracten met haar medewer-
>rs herzien. Samen met het met haar verbonden Royal Ballet
>eft de Londense opera een schuld van ruim 15 miljoen gul-
>n. Als de problemen worden opgelost kunnen vanaf december
in het Royal Opera House weer opera's worden opgevoerd.
lugatti's in de Beurs van Berlage
rtfrdam Van 19 december tot en met 7 maart is in de Beurs
Berlage in Amsterdam voor het eerst in Nederland een com-
lete expositie te zien van de uitzonderlijke ontwerpen van de
unilie Bugatti. Vader en zoon Ettore en Jean Bugatti zijn de
itvverpers en bouwers van de wereldberoemde automobielen,
euiteenlopende scheppingen van de Bugatti's worden ge-
iond in de sfeer van de Wereldtentoonstelling van het begin
112 indeze eeuw. De Beurs van Berlage, gebouwd in 1903, biedt
:nunieke gelegenheid om die tijd opnieuw te beleven. Behal-
>e de ontwerpen van Ettore en Jean is werk te zien van Rem-
12 randt Bugatti (diersculpturen) en Carlo Bugatti
12 leubelontwerpen en siervoorwerpen van zilver en brons.
ieuwenoude teksten op gevels UvA
iKTERDAM De Amerikaanse kunstenaar Joseph Kosuth heeft
ie instellingen uit vierhonderd jaar academische geschiedenis
ireeuwigd op de gevels van de Universiteit van Amsterdam,
oj ider meer aan de Oudemanhuispoort en het Binnengasthuis.
g; jsuth heeft voor zijn installatie tien theoriëen en stellingen ge-
5(1 izen waarin de humane geest die hij kenmerkend acht voor de
i0 jschiedenis van de UvA, wordt uitgedrukt. De spreuken zijn
•la jvoorbeeld afkomstig van oud-hoogleraren Barlaeus, Vossius,
linoza en Trudy van Asperen.
erkoopexpositie Duivenvoorde
(j] tssENAARDe onlangs voltooide AMCHA-collectie komt op de
Jej arkt. Dat gebeurt tijdens een verkoopexpositie die wordt ge-
L luden van 24 tot en met 27 september op het kasteel Duiven-
Ij; lorde in Wassenaar. De collectie bevat veel hoogwaardig
ep nstwerk uit de laatste twee eeuwen. Daaronder ook schilderij-
van Mondriaan. De catalogus is verkrijgbaar door tien gulden
er te maken op postrekening 1132 t.n.v AMCHA-collectie.
Karin Bloemen na bevalling terug op cle podia met nieuwe theaterschow
VELSEN JAN PIETERSE
Karin Bloemen is met haar gevolg neergestreken in de
Stadsschouwburg Velsen om te repeteren voor haar
nieuwe theatershow 'Kameleon'. Dat gevolg bestaat niet
alleen uit de medewerkers, maar ook uit haar man Mar-
nix Busstra en hun dochtertje Iona. Hoewel, Busstra
heeft een soort dubbelfunctie, want behalve vader is hij
ook orkestleider van de zeskoppige La Bloemen Band.
Voor Karin is het even wennen om het werk te combine
ren met de zorg voor de kleine. ,,Die bestaat toch echt uit
twee delen!" roept ze uit, als ze merkt dat ze de helft van
de babyfoon heeft vergeten.
leon doet."
In 'Kameleon' staat het Ne
derlandstalige lied centraal.
Naast gerenommeerde tekst
schrijvers zijn er ook teksten te
horen van Karin zelf. ,,Ik ben
meer van de afdeling 'luchtig en
persoonlijk'. Mensen als Jan
Boerstoel of Ted van Lieshout
zijn veel betere schrijvers, maar
wat ik schrijf klopt wel en is best
mooi van gedachtegoed. Het
moet bij mij erg waar zijn."
,,Ik heb bijvoorbeeld een lied
je voor Iona geschreven. Dat
heet 'Voor jou' en daarin is elke
zin zoals ik hem bedoel. Ik denk
niet in metaforen of symboliek
en ik schrijf niet in poëtische
volzinnen. Ik zeg gewoon: ik
hou van jou, ik ben gek op je en
ik zal voor je zorgen. Het is wel
grappig dat een paar van mijn
songs Nederlandstalige up-tem-
ponummers zijn. Dat hoor je
niet zo vaak in het theater, om
dat daar meestal bekende co
vers voor worden gebruikt.
Het zingen blijft een sterke
pijler van de optredens van Ka
rin Bloemen en met het verstrij
ken der jaren worden stemmen
zoals die van haar alleen maar
steviger. Karin draait inmiddels
alweer zo'n vijftien jaar mee in
de Nederlandse theaters. Niet
voor niets heeft ze een zwak
voor een nummer als 'Nooit
meer jong' van Boerstoel. ,,Dat
gaat erover dat ik zo blij ben dat
ik niet meer jong ben. Achten
dertig, YES! Ik ben altijd ouwe
lijk geweest in mijn doen en la
ten. Dat heeft ook te maken met
Karin Bloemen is terug in het
theater na een intermezzo
waarin ze haar eerste kind op
de wereld heeft gezet. Maar stil
zitten was er sowieso niet bij,
want ze heeft in diezelfde perio
de ook voor het eerst een stu
dio-cd opgenomen. De titel is
'Kameleon' en de gelijknamige
theatertoer is opgehangen aan
die cd. Tot nu toe was de volg
orde: eerst een theatershow en
daar werd dan later een live-cd
van gemaakt.
Bloemen: ,,Ik moet nu op het
podium mezelf nabootsen. Dat
is een heel andere manier van
werken. Heel bizar, want het is
voor het eerst dat ik een thea
tertoer begin en al twaalf num
mers ken. Ik moet alTeen mezelf
zien te overtreffen. Het is in 'Ka
meleon' een wedstrijdje met
mezelf."
Het nummer 'Kameleon' is al
in 1986 door Frans Mulder voor
Karin geschreven. Hij vond toen
dat ze zich voortdurend aan
paste aan haar omgeving. ,,Ik
gedroeg me in die tijd inder
daad als een kameleon. Daar
was ik heel slim in. Als ik in een
musical-omgeving was dan ge
droeg ik me 'musical' en voor
een zakenbespreking trok ik een
zakenpak aan. Zo paste ik me
aan elke omgeving aan om te
overleven. Als ik dat nu op de
bühne doe is het niet om te
overleven, maar om ermee te
manipuleren. Dat is dus het
omgekeerde van wat een kame
Karin Bloemen: „Ik heb nooit meer een spijkerbroek aan de laatste tijd. Daar pas ik niet meer in, geloof ik."
verantwoordelijkheden die je
had. En ik had niet zo'n leuke
jeugd, dus dan vind je het al
gauw fijn dat je ouder wordt.
„Het lijkt me gaaf om op je
zestigste tevreden te zijn dat je
zestig bent. Maar een gezonde
dosis stress kan ook geen
kwaad. Ik word in stress-situa
ties altijd heel rustig. Zo erg
zelfs dat ik altijd meteen met
oplossingen kom als er iets mis
gaat. Terwijl i
woon lekker willen uithuilen.
Dan vergeet ik het gevoel erbij.
Dat heb ik wel een beetje moe
ten leren. Stom hè."
Karin voelt zich op het podi
um vooral entertainer. In haar
vorige show 'La Bloemen' koos
zij extreem voor de uiterlijke
vorm, met heel veel toeters en
bellen. „Dat lijkt soms een ver-
kleedshow, maar het heeft alle
maal een functie. Bij 'La Bloe
men' werd alles erg opgekrikt
om het vervolgens ook ontzet
tend te kunnen neersabelen.
Zelfs dat 'La' hebben we zelf be
dacht. Lachen!"
'Kameleon' oogt dus sober
der, maar dat betekent ook
weer niet dat Karin Bloemen in
haar gewone kloffie op het po
dium staat. „Nee, ik ben geen
stand-up-comedian. Daar past
dat bij, maar als ik ooit in spij
kerbroek en houthakkershemd
de bühne opga dan is dat om
FOTO GPD/PHIL NIJHUIS
dat ik het type 'spijkerbroek-
houthakkershemd' spéél en dus
zelf niet ben. L. heb nooit meer
een spijkerbroek aan de laatste
tijd. Waarom ook weer niet?
Daar pas ik nu niei"»oer in, ge
loof ik. Ik geloof dat 3At de re
den was. Ja, dat was dt 'den: ik
pas het gewoon niet me
Karin Bloemen met 'Kame
leon'. Première: 17 september,
Schouwburg De Meerse
Hoofddorp.
J20.000
Inschrijvingen
i|oor Junior
luseu m week
or de eerste Nationale Ju-
Museumweek (NJM)
bben zich al 20.000 leerlin-
opgegeven. De NJM, die
128 september tot en met
ktober wordt gehouden, is
p loeld om kinderen tussen
8 en 12 jaar te stimuleren
isea te bezoeken.
7 Iet onderwerp is 'Schat-
jken'. Alle deelnemende
hebben daarvoor een
i derwerp uit hun verzame-
als schat gekozen. Aan
hand van drie door de
sea bedachte raadsels
inen de kinderen de mu-
mschat ontdekken.
P )ra het voor de kinderen,
ders en docenten makke-
Hen aantrekkelijk te maken
Bmusea aan te doen, zijn
B NJM Paspoort, een NJM
liatkaart en een NJM Rou-
ids ontwikkeld. Daarmee
ien de kinderen tijdens
hemaweek gratis toegang
de deelnemende musea
ainnen ze meedoen aan
wedstrijd. In de route-
staan de activiteiten in
!j nusea.
delijk Museum De Laken-
neemt ook deel aan het
ject. Het Leidse museum
aniseert als extra activiteit
woensdag en zondag van
00 tot 15.00 uur een gratis
dleiding voor deelnemers
I de Nationale Junior Mu-
mweek.
■35
Davey Arthur, een gelouterde folk muzikant stapte uit The Fureys
msen naar
j lapremière
tuurfilm
jDAM ANP
Bemhard sr en prins Wil-
^lexander wonen 4 oktober
et Tuschinski Theater te
erdam de galapremière bij
„eP pe film 'Serengeti Sympho-
>n( ran regisseur Hugo Ba-
van Lawick, over het die-
pe! yen in het Serengeti-ge-
™in Tanzania. Hugo van La-
bekend van onder meer
Leopard Son', laat met Se-
!t> Symphony opnieuw
"e beelden zien. De muziek
ümponeerd door Laurens
looyen.
DEN HAAG HARRY DE JONG
Jarenlang waren de namen Da
vey Arthür en The Fureys onlos-
makêlijk met elkaar verbonden.
Het leek alsof de een niet zon
der de ander kon bestaan. The
Fureys mogen dan nog steeds
tot een van de populairste folk-
bands van Ierland gerekend
worden, Davey Arthur kreeg er
langzamerhand zijn buik meer
dan vol van. Want de groep
deed steeds vaker een knieval
voor de commercie. Dat ging
zover dat de muzikanten zich
door hun platenmaatschappij
lieten overhalen om dingen op
te nemen als 'de mooiste lief
desliedjes aller tijden'. Toen was
voor Davey Arthur de maat vol
en hij besloot voor zichzelf ver
der te gaan.
•„Want wanneer je je folkroots
verloochent, is het einde zoek.
We waren als band een demo
cratie en toen de platenmaat
schappij met het voorstel kwam
van een plaat met pöpever-
greens, werd er door de leden
over gestemd. Maar ik was de
enige die tegen stemde en trok
dus aan het kortste eind. Daar
heb ik mijn conclusie uit ge
trokken."
De Ierse muzikant formeerde
met enkele vrienden onder de
naam Davey Arthur Co een
eigen band en is daarmee een
graag geziene gast geworden op
folkfestivals in de hele wereld.
De dit jaar verschenen cd 'Cut
The Chase' bewijst met z'n vele
jigs en reels dat Davey weer te
rug is bij de meest elementaire
vorm van Ierse folk. De groep
komt in oktober voor een korte
tournee naar Nederland.
Het is voor Davey waarschijn
lijk de belangrijkste stap in zijn
leven geweest om een punt ach
ter zijn samenwerking met The
Fureys te zetten. Want uiteinde
lijk heeft hij toch zestien jaar
deel uitgemaakt van die familie
groep. „Ach, eigenlijk had ik er
al jaren eerder mee moeten
stoppen", zegt hij achteraf.
„Maar ik wil niet al te negatief
doen, er waren natuurlijk ook
mooie momenten. We hebben
heel wat afgelachen. De kern
van The Fureys waren Finbar en
zijn drie broers, maar voor zo
ver ik het begrepen heb, zijn die
nu ook al uit elkaar. Finbar Fu-
rey was het boegbeeld en die is
zijn eigen weg gegaan. De groep
bëstaat nog wel, maar van de
oorspronkelijke bezetting is
weinig meer over."
Davey Arthur was op zijn ze
ventiende al beroepsmuzikant.
Samen met Finbar en Eddy Fu-
LEIDEN. ANP
Het Rijksmuseum van Oudhe
den laat leerlingen van het
voortgezet onderwijs op Inter
net kennis maken met oud
heidkunde. Op een eigen web
site (www.rmo.nl) biedt het
museum een deel van zijn ed-
cuatieve programma aan be
stemd voor leerlingen die het
nieuwe vak klassieke culturele
vorming volgen.
Het initiatief van het muse
um sluit aan bij de invoering
van het studiehuis in de bo
venbouw. van havo en vwo,
waarin leerlingen zelfstandiger
moeten werken. Op Internet
presenteert het thema's waar
mee kinderen zelfstandig aan
de slag kunnen. Het museum
wil hen zo ook stimuleren naar
het museum te komen om
daar verder onderzoek te
doen. Zij kunnen daar gebruik
maken van de bibliotheek en
krijgen zo nodig begeleiding.
Het programma van het
museum is opgesteld in sa
menwerking met twee educa
tieve uitgeverijen en een groep
docenten fungeert als ldank-
bord.
Folkmuzikant Davey Arthur verloochent zijn folkroots niet.
rey trok hij langs de Ierse clubs
en pubs om het publiek te ver
maken. „Ik ben altijd de man
geweest die met z'n gitaar op de
achtergrond de tweede stem
zong. Dat begon met Finbar en
Eddy al. Het was dus echt een
nieuw avontuur voor mij toen ik
na mijn vertrek bij de Fureys als
solist o"p de voorgrond trad. Als
je ouder wordt, hecht je meer
aan zekerheden en je probeert
vast te houden wat je hebt. Het
is daarom een grote stap om
toch een totaal nieuwe richting
in te slaan. Maar ik had geen
andere keus. En trouwens: als je
als muzikant een richting wordt
uitgeduwd waarin je niet geluk
kig bent, dan kan dat tot zware
depressies en zelfs zelfmoord
leiden. Want je artistieke creati
viteit wordt om zeep geholpen
en dat is het ergste wat er is
voor iemand als ik. Maar mis
schien ligt de fout ook wel een
beetje bij mijzelf. Ik speelde bij
de Fureys alleen maar gitaar en
heb misschien mijn andere
kanten te lang verborgen ge
houden."
Kansen zijn er altijd wel ge
weest voor Davey Arthur. In
1974 werd hij bijvoorbeeld ge
vraagd om lid te worden van
Clannad. „Zij komen net als ik
uit Donegal en onze moeders
waren goed met elkaar be
vriend. Ik heb dat aanbod des
tijds afgeslagen omdat ik toen
nog heel wat verwachtte van
mijn samenwerking met de Fu
reys. Maar ik heb wel altijd
nauw contact met de leden van
Clannad gehouden. Op mijn
laatste cd speelt Maire Brennan
zelfs nog harp."
„Ik kom uit een familie van
accordeonspelers", vertelt Da
vey Arthur. „Al mijn ooms be
speelden zo'n ding. Zelfs mijn
oma. Op de voorkant van het al
bum 'Cut The Chase' staat een
foto van haar met een accorde
on, ikzelf zit als 12-jarig jongetje
naast haar met een banjo. Op
die foto is ze honderd jaar. Ja, ik
kom wel uit een bijzondere fa
milie, want een broer van mijn
vader was circusartiest. Hij was
messenwerper en zijn vrouw
was zijn assistente."
„Ik ben geboren in Ierland,
maar toen ik veertien was, ver
huisden mijn ouders naar
Schotland. Daar heb ik tot mijn
zestiende gewoond. Toen gin-
gen we terug naar Ierland en
een jaar later begon daar mijn
loopbaan als muzikant. Ik ben
dus eigenlijk mijn leven lang
beroepsmuzikant geweest.
Maar ik heb het gevoel dat ik nu
pas op mijn 50ste tot volle bloei
kom. En ik heb de tijd mee,
want er is wereldwijd een grote
belangstelling voor Ierse folk.
Maar dat was 25 jaar geleden
ook zo."
„Die interesse gaat met golf
bewegingen. En steeds als Ierse
folk in de lift zit, gaan er zich
mensen mee bemoeien die er
niks van weten. Ze hebben geen
benul van de roots. Tegenwoor
dig zijn er ook weer veel te veel
folkgroepen die geen eigen ge
zicht hebben. De muzikanten
staan als houten klazen op het
podium en vertellen zelfs niets
over de achtergrond van een
liedje. Maar dat is nou juist de
kracht van een avondje Ierse
folk: De verhalen en de grapjes
tussen de nummers door. Die
nieuwe bands denken kennelijk
dat ze de muziek aan hun pu
bliek moeten 'onderwijzen'.
Wat dat betreft kun je beter te
maken hebben met de oude
rotten in dit vak."
David Arthur: 15 oktober in 't
Paard, Den Haag; 17 oktober
in Paradiso, Amsterdam.
THEATER
RECENSIE PETER P. GRAVEN
'Die Entführung aus dem Serail' door
Opera Zuid, het Limburgs Symfonie Or
kest o I v. Peter Hirsch m.m.v diverse solis
ten Gezien: 12/9, Theater aan het Vrijt
hof, Maastricht (premie're). Nog te zien
o.a.: Amersfoort 1/10, Utrecht 3/10.
Konstanze, Belmonte, Blonde
en Pedrillo lopen, hollen soms
van links naar rechts, van voor
naar achter en terug over het
podium. Tussendoor zingen ze
de fraaiste coloratuurnootjes
die Mozart ooit geschreven
heeft. Regisseur Klaus Dieter
Kirst stelt in het zangspel hoge
eisen aan de fysieke conditie
van de solisten.
De eerste productie van Ope
ra Zuid in het nieuwe thea
terseizoen, Mozarts zangspel
'Die Entführung aus dem Se
rail', is er een met tegenstellin
gen. Niet alleen wat de confron
tatie betreft van oost-west en
ren je rot-passages met stati
sche momenten, maar ook in
kleurigheid. De harem van
pasja Selim zit, in de visie van
Frank Hanig, verborgen achter
de goudgeel gekleurde muur
van diens villa; een muur die
gedurende de hele voorstelling
het toneel blijft beheersen.
Een strakblauwe lucht dient
als achtergrond. Blauw is trou
wens dominant: de meeste kle
dingstukken, zelfs de olijfboom
en de vruchten, de ligstoel van
Blonde en de vier ladders om te
ontsnappen zijn blauw van
kleur. Uiteraard steken het
groen van Osmin en het rood
van Pedrillo daar fraai bij af.
De regie is onrustig: er wordt
regelmatig met paperassen en
kledingstukken gesmeten.
Het blijft al met al een merk
waardig zangspel. Niet alleen
vanwege die typische Turkse
muziek van Mozart, met toeters
en bellen. Het solistenkwintet
kent geen alt of barfton; alleen
twee sopranen, twee tenoren en
een bas. De pasja krijgt 'slechts'
een spreekrol toebedeeld; zin
gen is hem vreemd.
Over de geloofwaardigheid
van het slot is het laatste woord
beslist nog niet gevallen. Een
Turkse pasja die de zoon van
zijn grootste vijand betrapt bij
de ontvoering van twee van zijn
haremdames, niet martelt en in
mqotjes hakt, maar zonder
meer allen, zonder een haar te
krenken in vrijheid laat vertrek
ken...
In de visie van Klaus Dieter
Kirst is de pasja slechts zelden
de explosieve en barse Turk,
zoals bij veel andere regisseurs.
Peter Pruchniewitz, die zo op
het oog veel weg had van Yul
Brynner in zijn jonge jaren,
speelde de pasja als een veelal
introvert gevoelsmens. Osmin,
die zowel humor, tederheid als
wreedheid in zich verenigde,
had in bas Marek Gasztecki, on
danks een nijpend tekort aan
kracht bij de laagste tonen, een
geëngageerd vertolker. Sybille
Ehlert (Konstanze) en Barry
Banks (Belmonte) waren duide
lijk - alhoewel geen specifieke
Mozartvocaiisten - aan elkaar
De dankbaarste rollen in 'Die
Entführung aus dem Serail' wa
ren weggelegd voor Erik Biegel,
die een ondeugende Pedrillo
fraai zingend neerzette en Talia
Refeld, met een ongemeen kitti
ge Blonde. Het Limburgs Sym-
phonie Orkest in de orkestbak,
geleid door Peter Hirsch, vervul
de zijn dienende rol naar beho
ren, alhoewel niet steeds vlek
keloos. Het 'blauwe' koor had
met de kleine rol in dit zangspel
zo te horen geen problemen.
