Dinosaurusin rally
Schrijvers geven alles voor het varken
WEER
Leugentjes om bestwil
II
Viagra nieuwe partydrug
MAANDAG 14 SEPTEMBER 1998
C O
T A A R
Miljoenen mensen in de hele wereld hebben afgelopen weekeinde
een poging gewaagd op Internet het rapport te lezen dat de open
bare aanklager Kenneth Starr heeft uitgebracht over president Clin
ton. Ze deden dat ongetwijfeld niet om te lezen hoe vaak de leider
van de vrije wereld meineed heeft gepleegd, maar om van Monica
zelf te horen hoe haar seksuele relatie met de president er heeft uit
gezien.
Het is het onsmakelijke dieptepunt in een zaak waarvan we voorlo
pig nog niet verlost zijn en die intussen ver verwijderd is geraakt
van waar het ooit allemaal om begon: de dubieuze rol die Clinton
en zijn vrouw in de projectontwikkeling zouden hebben gespeeld.
Toen Starr daarvoor geen bewijs kon vinden, stortte hij zich in
meer algemene zin op de mores van de Clintons en stuitte daarbij
op het seksueel libertaire privé-leven van de president. Clintons
leugentjes om bestwil zijn inmiddels een testcase geworden voor
de integriteit en effectiviteit van zijn presidentschap.
Wie er iets van wil begrijpen, moet zich verdiepen in de functie die
het presidentschap vervult. De Verenigde Staten zijn een diep reli
gieuze natie. De president is voor de meeste Amerikanen veel meer
dan een politiek leider. Hij vervult in alle opzichten een voorbeeld
functie, hij moet een beter mens zijn dan wie ook. Als hij daarente
gen fouten maakt, publiekelijk schuld bekent en vergiffenis vraagt
dan stijgt hij weer in aanzien omdat niets menselijk hem vreemd is.
Door deze paradoxale praktijk zit de wereld nog zeker tot het einde
van Clintons ambtstermijn met een principieel betekenisloze affai
re opgescheept. Als een stagiaire zich door haar werkgever onge
wenst intiem benaderd voelt en de werkgever er op kantoor en
thuis over jokt, dan zijn daar immers heel andere meldpunten voor
dan de best betaalde openbare aanklager van Amerika of de we
reldopinie.
Schokkend
Alles heeft tivee kanten, maar bij het RTL4-programma 'Alles
voor de kijkcijfers' liggen die wel erg ver uit elkaar. Eerst maar de
goede kant: presentator Beau van Erven Dorens. Een eerste-klas
corpsbal meteen loken een accent dat zelfs in Minervakringen
als zwaar overdreven moeten worden beschouwd. Maar hoewel
hij nog maar net bij Talkradio is weggeplukt, praat hij zo losjes
en ontspannen voor de camera dat het lijkt alsof hij het medium
televisie hoogstpersoonlijk heeft uitgevonden. Zo'n gezicht trekt
hij er trouwens wel bij.
Daarnaast bespeelt hij zijn studiopubliek met een doeltreffend
heid en een zelfverzekerdheid, dat je je begint af te vragen of je
hem werkelijk nog nooit op tv hebt gezien. Een natuurtalent,
kortom. En anders iemand die er een razendknappe imitatie van
kan neerzetten.
Maar gaan we van Beau van Erven Dorens misschien nog jaren
plezier hebben, van 'Alles voor de kijkcijfers' is dat niet te hopen.
De titel is eerlijk, dat wel, maar verder is alles aan het program
ma laf, zouteloos en uitgekauwd. 'Alles voorde kijkcijfers' is ge
vuld althans, dat is de bedoelingmet hilarische, ontroeren
de en schokkende tv-fragmenten.
Volgens de makers van het programma zijn dat dus beelden van
een ranzige striptease, seks met een dode vis, poep etende café
gangers, Jomanda, een naakt gepresenteerd Duits journaal, een
tornado, de laatste minuut van Swiebertje dat was wel ontroe
rend trouwens en vechtpartijen bij Jerry Springer.
Metals klap op de vuurpijl, volgens het lekkermakertje aan het
begin van het programma tenminste, een orgasme van Linda de
Mol. Wat overigens een fragment blijkt te zijn uiteen comedyse
rie, waarin Linda probeert de nep-orgasme-in-het-restaurant-
scène na te spelen uit de film "When Harry met Sally'. En waarbij
ze voortdurend lijkt te denken: "s Kijken hoor, hoe ging dit ook al
weer?'
Hoe dan ook, echt schokken doen die schokkende fragmenten niet
meer.
En misschien is dat wel het allerschokkendste.
XTC, paddo's, poppers en een
lijntje coke zijn uit. Viagra is de
nieuwe drug voor nachtbrakers
die steeds op zoek zijn naar een
nieuwe kick. De populariteit
van de erectiepil in Britse
nachtclubs en discotheken
neemt toe onder verveelde
twintigers die alle drugs al heb
ben uitgeprobeerd.
De kenners van de Britse dans
scène denken dat het jonge pu
bliek toe is aan iets nieuws. ,,De
mensen zijn minder geneigd
drugs als XTC te slikken, louter
en alleen omdat ze die kick al
kennen", aldus een redacteur
van het dancetijdschrift M8 uit
Glasgow.Viagra biedt een
nieuwe ervaring, vooral voor
mannelijke clubgangers die al
les al hebben gedaan. Het is een
nieuwe en nog weinig geteste
drug. Dat is wat het zo aantrek
kelijk maakt."
Slecht weer houdt aan
Zelden zijn de weersverschillen in ons land zo groot geweest als tij
dens het afgelopen etmaal. Een vrijwel stationaire, trogvormige uit
zakking van lagedruk veroorzaakte enorme hoeveelheden regen in het
zuidwesten. In Oud Vossemeer op Tholen viel sinds gisterochtend
115 mm. Bovendien werden de drukverschillen aan de westflank van
de storing dermate groot dat het in de regio Den Haag en in het West-
land gistermiddag tot een noordwesterstorm kwam met windstoten tot
bijna 110 kilometer per uur te Hoek van Holland. Daarentegen bleef
het onder meer in de regio Leiden zo goed als windstil. Op een af
stand van hemelsbreed ongeveer vijf kilometer (vliegveld Valkenburg-
pier van Scheveningen) voltrok zich een overgang van nagenoeg
windstilte naar windkracht 8-9.
Tijdens de afgelopen nacht klaarde het in een gropt deel van onze re
gio flink op hetgeen een gevoelig warmteverlies tot gevolg had. Onze
man in Bloemendaal toog naar een duinvallei en mat vlak aan het
aardoppervlak een temperatuur van -0,8 graad. Op 'neushoogte' ging
Soesterberg onderuit naar 1,4 graad.
De nachtelijke opklaringen ten spijt is er over het algemeen in onze
regio tussen zaterdagavond en vanochtend veel regen gevallen. In
Wassenaar viel 86 mm, in Stompwijk 51 en in Valkenburg 42 tegen
slechts 15 mm op Schiphol. Over de maand als geheel staat de teller
in Bloemendaal nu op zo'n 160 mm.
Aan het slechte weer komt voorlopig nog geen einde. Onder invloed
van een complex en omvangrijk lagedrukgebied boven Scandinavië
blijft het de komende nacht en dinsdagochtend regenen en waaien.
Aan de kust staat nog enige tijd een stormachtige noordwestenwind.
Morgenmiddag wordt het iets vriendelijker. De naar west krimpende
wind neemt af, de buiigheid taant enigszins en de zon laat zich wat
vaker zien. Met maximumtemperaturen rond 14 graden blijft het ech
ter te koel voor de tijd van het jaar. Ook later deze week komt er in de
ze situatie maar weinig verandering.
De varkens in Nederland zullen het binnen afzienbare
tijd een stuk beter hebben. Dat is de stellige overtuiging
van bestuurlid Hans Baaij van de Stichting Varkens in
Nood. Maar de stichting is nog niet klaar met haar
werk, en gaat dan ook onverdroten door met het onder
de aandacht brengen van de ellendige omstandigheden
van varkens in Nederland.
Hans Baaij kondigde vrijdag, tijdens een feestelijke bij
eenkomst ten huize van uitgeverij Contact, tal van acti
viteiten aan. De opbrengst van de bloemlezing Varkens,
die de stichting kreeg overhandigd door uitgever San-
der Blom, komt daarbij zeer goed van pas. Het ging om
een bedrag van vijftien duizend gulden. Meer dan initi
atiefnemer J.J. Voskuil, schrijver van de succesvolle ro
manserie Het Bureau, had verwacht. ,,Ik hoorde van
morgen pas de uiteindelijke hoogte van het bedrag", al
dus Voskuil. „We zijn er erg blij mee. Dit is in mijn ogen
heel bijzonder. Ik kan mij niet voorstellen dat zoiets el
ke dag gebeurt. Schrijvers en uitgevers werken tenslotte
ook voor hun brood. Dit doet me erg veel deugd. De
stichting kan het geld goed gebruiken voor de volgende
acties." Voskuil kondigde aan het werk van de stichting
wat meer van de zijlijn te gaan volgen. De schrijver gaat
het wat rustiger aandoen met de varkens. „Ik ben 72
jaar en merk dat ik wat zuiniger met mijn tijd moet zijn.
Ik wil nog schrijven. Hans Baaij doet de varkens. Dat is
ook beter. Ik ben nogal voorzichtig - dat blijkt ook uit
mijn boek - en rem daardoor nog wel eens initiatieven
af."
Zo niet Hans Baaij, die zich inmiddels omringd weet
door andere varkenliefhebbers, zoals de nieuwe voor
zitter, etholoog Francien de Jonge, verbonden aan de
Landbouwuniversiteit. Baaij kondigde verschillende ac
tiviteiten aan, zoals een derde advertentiecampagne,
die gedragen zal worden door opnieuw een zeer be
kend auteur. Verder wordt gewerkt aan de publicatie
van drie boeken, aan het organiseren van een grote ex
positie over varkens, literaire middagen en een cam
pagne met uitgevers en auteurs.
De combinatie schrijvers en varkens doet het goed.
Voskuil is de initiatiefnemer van de actie, Koos van Zo
meren deed veel voor de Stichting. De schrijvers van
wie een verhaal of andere publicatie werd opgenomen
in de bloemlezing Varkens, zagen af van honorarium.
Overigens is de eerst oplage van drieduizend exempla
ren uitverkocht en wordt een tweede druk verwacht.
„Waar het om gaat is natuurlijk dat mensen ons verhaal
horen", benadrukt Hans Baaij nog eens. „Dat Albert
Heyn nu scharrelvlees in het assortiment heeft opgeno
men is een stap. Maar je merkt toch nog vaak dat men
sen niet echt het besef hebben dat ze de bio-indistrie,
met alle ten hemel schreiende dingen die daar gebeu
ren, in stand houden als ze varkensvlees eten. De eni
gen die echt iets kunnen doen zijn de consumenten.
Eerlijk vlees of geen vlees, dat is het motto."
RENEE DE BORST
Met een 'voorwereldlijk monster' van Londen naar Kaapstad
De snelweg is taboe, maar verder mag Emst-Jan Krudop dankzij zijn speciale kenteken overal in Nederland rijden. 'Alleen het bemachtigen van dat kenteken was een avon
tuur op zich'. Op 24 oktober start hij met navigator Bert-Jan van Egteren in de rally Londen-Kaapstad. foto gpd
Het is een automobiel in z'n meest pure
vorm. Geen toeters en bellen, maar 2800
kilogram degelijkheid. Zeven meter lang,
aangedreven door twee enorme kettin
gen en met een motorinhoud van 14,5 li
ter. „Een voorwereldlijk monster", zoals
Amsterdammer Emst-Jan Krudop (34)
zelf zegt. Uit zijn mond klinkt het als een
liefkozing. Dat moet ook wel, want bin
nenkort rijdt hij met zijn American La
France Simplex uit 1917 van Londen
naar Kaapstad. Een rally van meer dan
20.000 kilometers, met Krudop aan het
stuur en zijn even oude vriend Bert-Jan
van Egteren als navigator. Hun automo
biel is de oudste in de rally, waarin be
halve zo'n 40 klassiekers ook 60 moder
ne terreinwagens mee rijden.
In het moderne verkeer baart de Ameri
can La France Simplex uit 1917 evenveel
opzien als een dinosaurus dat zou doen
in de dierentuin. Tijdens een korte foto
sessie in en rond Enschede wordt Emst-
Jan Krudop (34) meermalen aangespro
ken door geïmponeerde medewegge
bruikers. Krudop - die met zijn plus
fours, choker en sigaar oogt als een En
gelse landlord - is het wel gewend. „Je
moet altijd wel even ouwehoeren. Plot
seling heeft niemand meer haast.
De moderne autotechniek laat Krudop
koud. Zijn eerste auto was al een oldti
mer. „Kwestie van zuinigheid. Ik kon er
zelf aan sleutelen." Inmiddels bezit hij
maar liefst zeven klassiekers, waaronder
een MG uit 1935 en een Morgan driewie
ler uit 1928. Het is niet de esthetiek die
hem fascineert, maar de techniek. Dat
geldt zeker voor de robuuste American
La France Simplex.
Hij zag de wagen voor het eerst in een
van de schuren op het Engelse landgoed
van Ken Senior, een excentriek en gepas
sioneerd verzamelaar van oldtimers.
Tussen 80 antieke brandweerauto's,
compleet met slangen, pompen en an
der materieel, stond ook de American La
France. Ooit deed 'ie dienst als 'chiefcar',
waarmee de brandweercommandant
zich naar de plek des onheils spoedde.
Emst-Jan besloot „in een soort opwel
ling" de auto te kopen en haalde 'm in
het voorjaar van 1994 naar Nederland.
Met de restauratie kwam hij niet veel
verder, totdat in maart vorig jaar de rally
Londen-Kaapstad zich aandiende. Initia
tiefnemer en organisator van deze mon-
stertocht is de Britse ex-rallyrijder John
Brown, wiens jaarlijkse rit van Land's
End naar het uiterste noordpuntje van
het Schotse vasteland onder liefhebbers
grote faam geniet. Krudop reed deze ral
ly al twee keer (met auto's uit zijn verza
meling), maar de route dwars door
Groot-Brittannië mag bijna een plezier-
ritje heten in vergelijking met de
'uithoudingsproef die de circa 40 klas
sieke wagens en hun inzittenden tussen
24 oktober en begin december wacht.
Toen Krudop naging aan welke basis
eisen de auto voor de rit naar Kaapstad
zou moeten voldoen ('veel bodemvrij
heid, sterk en in geval van nood voor ie
dereen met een lasapparaat te repare
ren') kwam al snel de American La Fran
ce in beeld. „Er zit maar weinig aan dat
kapot kan gaan. Geen remvloeistof, geen
hydrauliek, geen schokbrekers."
Voor Bert-Jan van Egteren was het wel
even slikken. Toen hij instemde met zijn
rol als bijrijder ging hij er nog van uit dat
ze voor een meer comfortabel voertuig
zouden kiezen. „Maar ik hou niet zo van
luxe", zegt Krudop, „ik zit liever buiten.
Het lijkt me niks om in een dichte auto
door Afrika te rijden."
Voor de deelnemers aan de rally geldt
dat ze niet alleen moeten beschikken
over lef en doorzettingsvermogen, maar
ook over enige financiële armslag. Alleen
al het inschrijfgeld bedraagt voor twee
personen een slordige 60.000 gulden, zij
het dat het duo voor dat bedrag wel is
verzekerd van een (comfortabel) hotel
bed voor de nacht. De werkverdeling die
ze overeen kwamen houdt in dat Krudop
verantwoordelijk is voor de auto en dat
Van Egteren sponsors zoekt om de afge
sproken begroting - in totaal 170.000
gulden - te dekken. Want alleen de mo
torolie wordt onderweg gratis verstrekt...
Met de inschrijving voor de rally kwam
de restauratie van de 'La France' uiter
aard in een stroomversnelling. Een mo-
torrevisiebedrijf in Zeist („Daar konden
ze een krukas van twee meter aan") ont
fermde zich een jaar lang over het hart
van de wagen. Ernst-Jan hielp elke
woensdagavond en zaterdag mee. „Ik
ben onderweg ook m'n eigen monteur",
verklaart hij.
De wagen rijdt inmiddels als een zonne
tje. Sinds april is de oud-Enschedeër be
zig de opbouw te ontwerpen en te ma
ken, samen met een plaatwerker 'en wat
vriendjes'. Niet alleen de auto krijgt het
straks zwaar te verduren („Ik weet eigen
lijk nu al dat ik 'm weer aan gort zal rij
den"), ook voor Krudop en Van Egteren
wordt het aanpoten. Er zijn dagen dat er
een kleine 1000 kilometer moet worden
afgelegd. En de wagen mag dan voor z'n
leeftijd 'bloedsnel' zijn („met de tand
wielen die ik erin heb haalt-ie de 130")
de omstandigheden zullen zich zeker in
Afrika zelden lenen voor topsnelheden.
„Bovendien heb je geen rem- of stuurbe
krachtiging. En je moet constant gecon
centreerd zijn", aldus Krudop, „want de
truc van klassieke auto's rijden is vooral
datje een technische hapering bespeurt
voordat het misgaat."
De route van de rally is al enige keren
aangepast, vanwege het oorlogsgeweld
in (oostelijk) Afrika. Vast staat dat voor
een deel van de route immense Anton-
ov-transportvliegtuigen zullen worden
ingezet, vermoedelijk tussen Egypte en
Oeganda. Emst-Jan Krudop is zich ervan
bewust dat een geldverslindende rally
door gebieden waar oorlog en honger
dichtbij zijn bij anderen ethische bezwa
ren kan oproepen. „Wat dat betreft ben
ik blij dat er in dit geval niet zo'n media
spektakel wordt aangericht als bij Parijs-
Dakar."
Hij verheelt niet dat het motto van de
rally - 'De tocht van je leven' - hem en
zijn bijrijder op het lijf is geschreven.
„We hebben niet de verantwoordelijk
heid voor een gezin en we kunnen het
ons veroorloven.Krudop en Van Egte
ren wonen in Amsterdam, maar kennen
elkaar al van de middelbare school in
Enschede. Bert-Jan (jurist) was al bezig
een eigen bedrijf op te zetten. Emst-Jan
heeft zijn baan als organisatieadviseur
opgezegd en zijn appartement verhuurd.
Vanuit zijn ouderlijk huis in Lonneker
bereidt hij zich voor op de start van de
rally.
INGRID BOSMAN
Slegs vir Oranjes
Ik heb laatst een stevige erfenis van een oud
tante gekregen. Natuurlijk wist ik wel dat de
fiscus zijn deel zou opeisen, maar dat het zo
bar was, verbaasde me toch. Ik kon zowat de
helft wegbrengen. Zo is dat nu eenmaal bij
wet geregeld. Metéén uitzondering. Het
vorstenhuis betaalt in Nederland geen
successierech ten
Met het bedrag dat ik overhield kon
ik een aanbetaling doén vooreen
fraai binnenstadsappartement in
Amsterdam. Omdat ik daar mijn
auto voor de deur wilde
parkeren, informeerde ik
eerst hoe je hier een par-
keervignet bemach tigt.
Dat ik even moest
wachten op een vergun
ning, goed, daar ging ik
van uit. Maar dat ik
HARM HARKEMA
zeven jaar op een wach tlijst kwam te staan,
daar stond ik toch wel even van te kijken. Die
wachttijd is overigens niet voor iedereen zo
lang. Voor Oranjes is het mogelijk de regels te
omzeilen. Prins Bemhard-junior kreeg direct
nadat hij zich had gevestigd in de hoofdstad
twee parkeervignetten: één voor zijn woont-
boot aan de Amstel, één voor zijn werkplek.
Dan maar een huis buiten de stad. Niet in een
dodelijk saaie nieuwbouwwijk, maar ver weg
van alles en iedereen. Misschien wel zelfs mid
den in een beschermd natuurgebied. Een hutje
op de heide r of een klein chalet in een eiken-
bos, fantaseerde ik. Maar regels zijn regels in
Nederland. Zoiets mag niet. Behalve als je
Oranje bent. Kijk maar naar Prinses Christina.
Zij liet een villa neerzetten op landgoed De
Horsten in Wassenaar.
Niet getreurd, dacht ik, als ik dan niet mag
wonen in een natuurgebied, kan ik er in ieder
geval nog wel een keertje gaan jagen. En dan
bedoel ik niet met een wildtas over je schouder
stappen door het kreupelhout, maar hoog ge
zeten te paard met tien tallen keffende honden
om je heen. Na afloop een glas stroeve Bor
deaux en de vangst van de dag. Helaas, ook
dat kan ik wel vergeten. Bij wet is het iedereen
verboden om drijfjachten te houden, tenzij
toestemming is verkregen van de provincie. En
die is niet bepaald scheutig met vergunningen.
Alleen de Oranjes, die hoeven slechts van tevo
ren te bellen met de minister van landbouw
als ze het wild op hun Kroondomeinen willen
opjagen.
Ik heb nu nog maar één uitzonderlijke wens.
Als ik sterf, wil ik onder een zerk in een kerk
worden gestopt. Voor eeuwig rusten onder een
grijze steen met mijn naam uitgehouwen in
statige letters. Ik heb eens wat rondgevraagd,
maar wat blijkt? In Nederland is die eeuwen
oude praktijk van begraven in een kerk®
de Franse tijd verboden. De wet maakt af'
een uitzondering voor de Oranjes, die ziel
de Nieuwe Kerk van Delft kunnen laten b
ten.
Morgen is het Prinsjesdag. In haar Gouda
Koets trekt Hare Majesteit weer door Den
Haag. Onze Koningin zal vriendelijk Inch
zwaaien, netzoals ze dat nog niet zo laaf,
den deed in Zuid-Afrika. Hand in hand&
ze met Nelson Mandela over de rode lop
En Mandela maardenken dat hij naast8
blank staatshoofd liep, terwijl Beatrix tod
duidelijk een andere kleur heeft. De klein
oranje waaraan ze voorrechten ontleenti
cle wet zijn verankerd. De Anti-Apartheid
weging in Nederland heeft zich een paffl)
terug met een groot feest in Paradiso opff
ven. Veel te vroeg, lijkt mij. Want apartht
bestaat nog. In Nederland.
KEES VAN DER LINDEN
