Beminnelijk maar rechtlijnig in de leer
Bomers wilde gi
water bij de wij
u t de Leidsch DagbladAllCHIIiVlilV
Kerk Samenleving
Boeddhisten bestralen Zeedijk met goede energie
MAANDAG 14 SEPTEMBER 1998
redactie dick van der pu;
Weer rabbijn in Rotterdam
Rotterdam De orthodox-joodse gemeente in Rotterdam krijgt
binnenkort weer een eigen rabbijn. Jehoeda Vorst (28) treedt
daar in dienst als voorzanger (chazzan), voorlezer van de tora-
rollen (ba'al koree) en hoofd van het joods onderwijs. Vorst is de
opvolger van rabbijn L. van de Kamp die Rotterdam in 1996 ver
liet om een reis- en evenementenbureau te beginnen. In tegen
stelling tot Van de Kamp, zal Vorst niet alle rabbinale taken ver
vullen. De Amsterdamse rabbijn R. Evers heeft de eindverant
woordelijkheid voor de Rotterdamse gemeente. De nieuwe rab
bijn, zoon van de Amstelveense rabbijn I. Vorst, studeerde aan
seminaries in Frankrijk, Jeruzalem en New York. Hij werkte in
Sydney, New York en sinds 1996 in het Engelse Bournemouth,
waar hij lesgeeft aan het meisjesseminarium. De ruim 300 leden
tellende orthodoxe gemeente in Rotterdam heeft een moeilijke
tijd achter de rug. Het Nederlands-Israëlietisch Kerkgenoot
schap (NIK) zag in zijn jaarverslag over 1996 de situatie in Rot
terdam! als exemplarisch voor die in de meeste orthodox-joodse
gemeenten. De gemeente vergrijst in hoog tempo, trekt slechts
een klein deel van de joden in de regio aan en kampt met een af
nemende 'traditioneel-joodse betrokkenheid', luidde de diagno
se. Het afstoten van personeel en samenwerking met andere ge
meenten bleken noodzakelijk.
Pelgrims naar Turkse deel Cyprus
nicosia» Meer dan 1200 Grieks-Cypriotische gelovigen hebben
gisteren een bedevaart naar het Turkse deel van het verdeelde
eiland ondernomen. Het was de derde grensoverschrijding van
grieks-orthodoxe pelgrims sinds ruim een jaar in een campagne
om de spanningen tussen de twee gemeenschappen te vermin
deren. De pelgrims lieten zich vanaf de grenspost in de hoofd
stad Nicosia in ruim dertig bussen naar het klooster van de
apostel Andreas vervoeren. De tocht verliep zonder incidenten.
Het heiligdom in het uiterste noordoosten van het eiland is ge
bouwd op de plek waar de apostel Andreas, patroonheilige van
Cyprus, tijdens een zendingsreis zou zijn gestrand. Tegenstan
ders van de bedevaart verwijten de pelgrims dat hun reis een fei
telijke erkenning van de Turks-Cypriotische regering inhoudt.
De bedevaarten lijken weinig effect te sorteren. Door de zware
beveiliging van de pelgrimsstoet is voor verbroedering met de
Turks-Cypriotische bevolking weinig kans. foto»ap
Raiser: 'Einde van oecumene dreigt'
arnhem» Het einde van de oecumene als beweging dreigt wan
neer het ons niet lukt de oecumenische visie aan de jongeren
door te geven. Zij verstaan onze taal niet meer en delen onze
idealen niet. Secretaris-generaal dr. Konrad Raiser van de We
reldraad van Kerken was gisteren in Arnhem in een toespraak
kritisch over de toekomst van de oecumenische beweging. Als er
geen jongeren toetreden die nieuwe vragen stellen en naar een
nieuwe horizon zoeken, dan blijft de noodzakelijke vernieuwing
van die beweging uit. Wat overblijft, zijn de organisaties, zoals
de Wereldraad en de Konferentie van Europese Kerken, zei hij.
Voor veel jongeren zijn 'zinvragen belangrijker dan samenle-
vingsvragen' en is de eigen identiteit belangrijker dan de
groepsidentiteit. Zij groeien op in een verbrokkelde en pluralisti
sche samenleving. Daarbij wordt niet één bepaalde traditie
doorgegeven. Jongeren moeten hun eigen traditie vormen,
waardoor een sterke individualisering optreedt, aldus Raiser.
De oude sleutelwoorden van de oecumene schieten te kort,
vindt hij, en de nieuwe zijn er nog niet. ,,Onze oecumenische
taal is voor jongeren jargon dat vertaald moet worden. Met pijn
in het hart moeten wij afscheid nemen van idealen die voor on
ze generatie bepalend waren", aldus de 60-jarige secretaris-ge
neraal.
Groot bisschoppentekort in Frankrijk
parijs De Rooms-Katholieke Kerk in Frankrijk kampt met een
nijpend tekort aan bisschoppen. Acht van de 110 bisschopsze
tels zijn vacant. Bovendien zijn negen bisschoppen wegens het
bereiken van de pensioengerechtigde leeftijd binnenkort aan
vervanging toe. Vijf actieve bisschoppen zijn al ouder dan 75
jaar, de leeftijd waarop zij bij de paus hun ontslag moeten indie
nen. Nog eens vier bisschoppen bereiken die mijlpaal aan het
einde van dit jaar of begin volgend jaar. Paus Johannes Paulus II
moet nu op zoek naar zeventien nieuwe bisschoppen. Volgens
betrouwbare bronnen heeft hij echter grote moeite met het vin
den van goede kandidaten.
Bisschop Bomers (1936 -1998)
De kersverse priester
Henricus Joseph Bomers
Aloysius Bomers liet zich
in 1964 toejuichen door
de enthousiaste bevol
king van zijn geboorte
dorp Eibergen. Zoals in
die dagen gebruikelijk
was, trok de zojuist ge
wijde priester per koets
door het dorp. Kort daar
op vertrok hij als missio
naris naar Ethiopië.
In 1983 keerde hij te
rug. Alles wat zich in de
jaren zestig en zeventig
in de Nederlandse sa
menleving had afge
speeld, was volledig aan
hem voorbijgegaan. Be
woners van de Haarlem
se binnenstad zagen tot
hun stomme verbazing
hoe de bisschop de eer-
ste maanden na zijn
aankomst 's avonds langs de grachten
wandelde in vol bisschoppelijk paars or
naat met dito hoed.
In uiterlijkheden paste Bomers zich snel
aan. Maar daar bleef het bij. Hij miste die
typische eigenschap van veel gerepatrieer
de 'missionarissen en zendelingen om de
eigen overtuiging te relativeren. Het con
tact met vreemde zeden en gebruiken had
Bomers' geloofsijver niet verzacht, inte
gendeel. Zo beminnelijk en humorvol hij
kon zijn in de dagelijkse omgang, zo recht
lijnig was hij als het op geloofszaken aan
kwam.
In het vrijzinnige bisdom Haarlem, dat
een bisschop gewend was geweest die
Gods water graag over Gods akker liet
vloeien, werd Bomers aanvankelijk fel be
streden. Later deden veel gelovigen
'schampertjes' over hun bisschop, om hem
op den duur volledig te negeren. Een groot
deel van de priesters, pastoraal werkers en
het kerkvolk beschouwden de bisschops
zetel als vacant. Alleen orthodoxe katholie
ken bleven hem steunen.
De conflicten waren hevig en eindeloos.
Bijna elk optreden van de bisschop in het
openbaar leidde tot afkeurdende reacties
in zijn eigen bisdom. Zo bestond er voor
zijn beslissing het CDA-lidmaatschap in te
ruilen voor dat van de Roomse splinterpar
tij KPP nauwelijks begrip.
Vooral de onhandige wijze waarop Bo
mers zijn steun verleende aan een nieuwe
priesteropleiding in zijn bisdom, gerund
door het uiterst conservatieve Neo-Ca-
thechumenaat uit Spanje, zette kwaad
bloed. De staf van de bestaande opleiding
Het Willibrordhuis in Amsterdam stapte
op, gevolgd door vicaris H. Durr. De pries
terraad was woedend, een dekendelegatie
beklaagde zich bij de pauselijke nuntius in
Den Haag.
Na een onderzoek door een speciale
commissie moest Bomers verschillende
bevoegdheden afstaan. Een gevoelig ge
zichtsverlies voor hem. In de jaren die
volgdén bleven de moeilijkheden zich ech
ter opstapelen. Hulpbischop J. Le-
sccauwaet vertrok en de priesteropleiding
in Amsterdam stortte volledig in. 'Het
houdt nooit op', verzuchtte Bomers in die
dagen hardop.
Het bisdom Haarlem ontwikkelde zich
tot het zorgenkind, van de Nederlandse
kerkprovincie. Ook het aantreden van
hulpbisschop J. Punt kon het onderlinge
wantrouwen tussen de priesters, pastoraal
werkenden en het bisdombestuur niet
wegnemen. Eerder leek het alsof Bomers
zich juist gesterkt voelde
door de tactisch veel slim
mer opererende Punt.
Zo waagde Bomers het om
begin vorig jaar te protes
teren tegen de nieuwe
Willibrordvertaling, nota-
bene voorzien van de
handtekeningen van kar
dinaal Simonis en diens
Belgische collega. Toch
noemde Bomers de nieu
we vertelling 'een troebele
bron'. Ongetwijfeld moet
hem deugd gedaan heb
ben dat hij op sommige
punten gelijk kreeg en dat
de vertaling werd aange
past.
'Solidariteit tussen colle
ga's is het hoogste goed\
zei monseigneur Möller
(Groningen) vorig jaar nog
in De Bazuin. Daags daar
na lieten aartsbisschop Si
monis en bisschop Muskens (Breda) hun
Haarlemse' ambtsgenoot publiekelijk kei
hard vallen. Bomers' uitgesproken wens
om opposanten binnen de kerk aan te
pakken, leidde vlak voor kerst 1997 tot een
storm van verontwaardiging. Betreurens
waardig en 'niet zo gelukkig', noemde kar
dinaal Simonis de uitspraken van de Haar
lemse kerkleider. Als zelfs de aartsbisschop
zijn ongenoegen ventileert, moet de onvre
de over het functioneren van Bomers wel
heel groot zijn geweest.
Toch bleef Bomers voor het oog vrolijk.
Het leek wel of niets of niemand hem uit
het veld kon slaan. Maar dat was slechts
schijn. De bisschop die zich in 1964 in Ei
bergen liet toejuichen en in 1983 in paarse
toga langs de Haarlemse grachten wandel
de, zag er in 1996 van af om zijn koperen
jubileum als bisschop van Haarlem te vie
ren. Terwijl een kleine groep aanhangers
een reklamevliegtuigje over Haarlem liet
cirkelen met de tekst 'Mgr.Bomers Onze
Bisschop', verbleef hij buiten de stad. Het
ambt had voor hem al lang zijn glans ver
loren.
KEES van DER LINDEN.
Bisschop ook voor broer gesloten boi
haarlem kees van der linden
Voor Frans Bomers, broer van
de overleden bisschop, bleef de
overledene vaak een gesloten
boek. ,,Als ik vroeg hoe het met
hem was, zei hij altijd: 'Het gaat
goed'. Hij sprak zelden over zijn
gevoelens. Hij zag het als zijn
taak om in deze verwarrende
tijd de weg te wijzen. Uiteinde
lijk zou de crisis in de kerk zich
zelf uitzuiveren, daarvan was hij
overtuigd."
Leden van de familie Bomers
waren gistermiddag in het bis
schoppelijk paleis in Haarlem,
waar de bisschop ligt opgebaard
in de Spiegelzaal. Broer Frans
Bomers wuifde hier de gedachte
weg dat zijn broer zou zijn be
zweken onder de niet aflatende
kritiek op diens funtioneren.
,,Die analyse lijkt me niet juist.
Hij was altijd heel gezond. Kar
dinaal Simonis heeft zelfs ge
zegd, de gezondste van alle bis
schoppen."
Diagnose
„Vermoedelijk heeft hij in Nige
ria een darminfectie opgelopen
van het voedsel daar. Vanwege
de hitte heeft hij daar boven
dien bijna twaalf nachten niet
kunnen slapen. Op een gegeven
moment heeft hij een enorme
beklemming op de borst gehad,
die niet is onderkend als een
hartinfarct. Een arts die erbij
werd gehaald, stelde niet de
goede diagnose en constateerde
oververmoeidheid. Bij terug
komst in Nederland kreeg hij
daar een tweede infarct over
heen."
Frans Bomers trad evenals
zijn broer in 1957 in bij de Laza
risten in Helden-Panningen.
Beiden wilden missionaris wor-
eke
den. Frans werkte jJ
missie in Taiwan,
('Henny') in Ethiopia
daar helemaal op a
vindt zijn broer. „Hij
er voortdurend td
van het communist
me. Regelmatig hadI iCl
kingen, of nam de p
mee voor verhoor.
vijand van de staat'
dan. Hij antwoorddi
ben een vriend van
kom op voor de red
armen.' Dat zei hij
de gouverneur van
waar hij toen zat. H
tijd de waarheid."
Geheim
Ook als het over inte j'
lijke aangelegenhede
bisschop Bomers ni
dedeelzaam tegen:
broer. „Hij lekte nii'"?
heel goed een gr11 1
zichzelf bewaren."
voor Frans Bomers dijgi
sen of zijn broer vijfii
leden wel zo gelukk Ui!
de opdracht van di edi
naar Haarlem te gaan
Conflict
Door zijn rechtlijnig gge
bisschop Bomers rep me
conflict met zijn om nk
kent broer Frans. lini
eens: Hennie, wees
zichtig. Doe toch eer
ter bij de wijn. Maar
'Als je water bij de 0R<
het geen wijn meer' jj^
bied van geloof enz^d
zich aan de wet en
altijd naar de regels,
bisschop voor, vond
dat ten koste ging v
pulariteit, had hij dnc[
over."
0<
amsterdam anp
Chinese boeddhisten laten de
komende twee jaar een eigen
tempel bouwen aan de Amster
damse Zeedijk. De 'goede ener
gie' die de Fo Kuang Shan Tem
pel zal uitstralen, doet mogelij
ke criminele invloeden in de
buurt teniet, zo voorspellen de
initiatiefnemers.
De tempel zal deel uitmaken
van een netwerk van Chinees-
boeddhistische tempels van de
zogeheten Buddha's Light In
ternational Association. Deze
organisatie is in 118 landen in
de wereld actief, zegt voorzitter
F. Man van de Nederlandse af
deling. De hoofdtempel staat in
Taiwan, waar de organisatie
ruim één miljoen aanhangers
heeft. De Chinese boeddhisti
sche gemeenschap in Neder
land telt volgens Man ongeveer
tweehonderd leden.
De bouw van de drie verdie
pingen tellende Fo Kuang Shan
Tempel kost ruim zes miljoen
gulden. Meester Hsing Yyn, de
oprichter van de organisatie,
draagt twee miljoen gulden bij.
Flet is de bedoeling dat de Ne-
Een groep boeddhistische monniken gaat voor in gebed op de Amsterdamse Zeedijk.
derlandse boeddhisten de rest rant voor het verschil. In 1996
betalen. Als dat niet helemaal bracht Yun een bezoek aan de
lukt, staat het hoofdkantoor ga- Zeedijk om de bouwgrond al- tempel volgens de eeuwenoude
afmetingen die in China wor
den gebruikt. Het gebouw biedt
ruimte voor religieuze bijeen
komsten, maar ook voor cursus
sen, een bibliotheek, kunstex
posities, onderwijs, opvang van
ouderen en een vegetarische
keuken. De vijf boeddhistische
nonnen die al in Amsterdam
wonen, zullen de tempel behe
ren en besturen. De tempel
moet in februari 2000 worden
opgeleverd. De volgelingen van
Yun noemen zich volgens Man
'liberale' boeddhisten. Ze heb
ben de taak om 'de aarde in een
hemel te veranderen' door
mensen hoop, geluk en vertrou
wen te geven.
Dat is makkelijk gezegd, maar
moeilijk in praktijk te brengen,
benadrukt Man. De aanwezig
heid van een tempel kan vol
gens hem de kleine criminaliteit
in de omgeving tegengaan. „We
zijn in geloof bij elkaar. Dat
heeft een goede uitstraling op
de buurt."
Gemeente Amsterdam, de
vereniging van Chinese Onder
nemers Amsterdam en de NV
Zeedijk ondersteunen de bouw
van de tempel.
Met een manifesté ;,V
Domkerk van U d
gisterren het Jaar v Ie
bel geopend. De
deelnemende kerk e p
Nederlandse bijt ni
schappen willen di s
een nieuwe maniei ig
aandacht van een at
mogelijk publiek bi igei
Het Jaar van de gc
geen publiciteitsst f rio
niet ingegeven dtird'
ringsdrift, zei dr.
van het organiserei
We hopen op eer
kingstocht naar de
gen die dit eeuwen:
nog voor onze t
in petto heeft. „We
met de bijbel ook
kelijke dingen zijne
uitgehaald."
Foto uit de archieven
Foto's in deze rubriek kunnen worden nabesteld door binnen veertien dagen na plaatsing een ingevulde bank- of
girocheque ter waarde van vijf gulden (vooreen exemplaar van 13 bij 18 centimeter in zwart wit) op te sturen
naar het Leidsch Dagblad, t.a.v. Leidsch Dagblad Archieven, Postbus 54, 2300 AB Leiden of door contante be
taling aan de balie van het Leidsch Dagblad aan de Rooseveltstraat 82. U ontvang de foto binnen drie weken.
WÊÊÊÊÊÊÊÊÊÊÊÊÊ
L O F
LEIDSCH DAGBLAD
(Opgericht 1 maart 1860)
ANN01898
ANN01973
Woensdag 14 September
LEIDEN Aan detelephoon alhier zijn nog aange
sloten de heren E.Th. Witte, hortulanus, onder No.
324 en S.C. Van Doesburgh, Breestraat, onder No.
325.
LEIDEN Aan het station alhier werden gisteravond
door de H.IJ.S.-M. 3000 plaatskaarten uitgegeven
naar 's-Gravenhage, ter gelegenheid van het vuurwerk
te Scheveningen. Aan het Centraalstation te Rotter
dam ruim 4000.
Te Leiden was om bij zessen de toeloop zóó groot,
dat velen moeite deden om al was het ook maar een
plaatsje in goederenwagens te veroveren.
GEMENGD NIEUWS In de ,,Hoogev. Ct." komt de
volgende waarschuwing voor.-
Ondergeteekende acht zich geroepen onze dienst
boden ten ernstigste te waarschuwen tegen de adver
tentie, waarbij tegen een loon van 200 gulden, zegge
tweehonderd gulden, in een hotel in Den Haag ,,een
flinke, stevige buitenmeid" wordt gevraagd.
Uit een door mij ingesteld onderzoek is mij geble
ken, dat de dienstboden, die in handen vallen van het
beruchte Amsterdamsche verhuurkantoor, als blanke
slavinnen worden verhandeld en versjacheld.
Door ongesteldheid moet ik kort zijn in mijn schrij
ven; belanghebbenden kunnen nader inlichtingen bij
mij krijgen. Ds. W.A. Dekker.
Gedurende de laatste twee dagen zijn door de
Haagsche politie 10 minderjarigen, - kinderen van
10 a 12 jaren - die op eigen gelegenheid uit Amster
dam, Haarlem, Leiden en Rotterdam naar Den Haag
waren gekomen, naar hun ouders teruggebracht.
vrijdag 14 september
LEIDEN Eindelijk was het dan voor vader en zoon
Wijsman zover. De eerste paal van het nieuwe Post-
hof-paviljoen op het kruispunt Wassenaarseweg-Rijns-
burgerweg ging de grond in. Dat had nog wel wat voe
ten in de aarde, aangezien gistermiddag écht de eer
ste paal werd geslagen - bij dat soort gelegenheden
wordt vaak eerst "proefgeheid" - maar het lukte alle
maal nog best. Aangemoedigd door belangstellende
scholieren, die elke klap met luid gejuich begeleid
den, en genodigden, bediende Wethouder Kret van
stadsontwikkeling de heimachine de Jaats'te tien mi
nuten. Het nieuwe koffiehuis, dat meer het karakter
van een klein restaurant zal krijgen, moet tegen het
einde van het jaar gereed zijn. Dan wordt "open huis"
gehouden.
LEIDEN Bij Peek en Cloppenburgaan de Bree
straat is de voorbereiding begonnen van een ingrijpen
de verbouwing. O.a. gaan de etalages in de Manden-
makerssteeg verdwijnen en ook de pilaren aan de
voorkant. Binnen wordt alles vernieuwd, de gehele
zaak krijgt air-conditioning en voor een snellere beta
lingsafwikkeling zal buizenpost worden ingevoerd.
Het is niet de eerste verandering van P&C en dat is
logisch als men weet, dat het filiaal in een pand aan
de Breestraat, naast de vroegere "Vergulden Turk" in
1882 werd geopend. In 1891 werd verhuisd naar een
ander pand, dat in 1933 werd uitgebreid met het huis
ernaast. Het dubbele pand werd in 1960 gerenoveerd.
Bedrijfsleider Brummer denkt bij de feestelijke her
opening in maart, 80 tot 90 personeelsleden te heb
ben. Tijdens de verbouwing gaat de verkoop door.
KANTOOR
Rooseveltstraat82 071-535635.6
Postadres: Postbus 54,
2300 AB Leiden
ABONNEESERVICE
Abonnementen 071-5128030
Geen krant ontvangen?
Bel voor nabezorging:
Ma, t/m/vr. 18.00-19.30 uur en
Zaterdag 10.00-12.00 uur 071 -5128 030
DIRECTIE
B.M.Essenberg,
W.M.J. Bouterse (adjunct)
J. Kiel (adjunct)
HOOFDREDACTIE
J.G. Majoor,
T. van Brussel (adjunct)
L.F. Klein Schiphorst (adjunct)
REDACTIE
J. Rijsdam, chef redactie nieuwsdienst/kunst
J. Preenen chef red. Groot Leiden
A.J.B.M. Brandenburg, chef eindred. regio
F, Blok, chef eindredactie algemeen
W.F. Wegman, chef red. Duin en Bollenstreek
W. Spierdijk, chef sportredactie
T. Brouwer de Koning, chef Rijn- en Veenstr.
E. Straatsma, chef red. Regio Leiden
Redactie:
Hoofdredactie:
ADVERTENTli
Maandag t/m vrijdag van 8:
ABONNEMEHt
bij vooruitbetaling:
per maand (acceptgiro)
per kwartaal (acceptgiro)
per half jaar (acceptgiro)
per jaar (acceptgiro)
Abonnees die ons een machtig?
het automatisch afschrij»
geld, ontvangen 1,- korting ff
VERZENDING PERI
per kwartaal ('A/U
LEIDSCH DAGBLAD OPCi
Voor mensen die moe......
hebben of blind zijn (oieenï
hebben), is een samenvatting»?
nieuws uit het Leidsch Dagblad'
beschikbaar. Voor informatief
(Centrum voor Gesproken Leé
K
N H U I Z
ONGEVALLENDIENST
Rijnland Ziekenhuis, vestiging St. Elisabeth 24 u per dag.
Diaconessenhuis: maandag t/m vrijdag 08.00-17.00 u. (uitgezond
Leids Universitair Medisch Centrum: 24 u. per dag
Rijnland Ziekenhuis, vestiging Rijnoord: geen ongevallendienst.
INLICHTINGEN BEZOEKUREN ZIEKENHUIZEN
Diaconessenhuis: tel. 071-5178178.
Rijnland Ziekenhuis, vestiging Elisabeth: tel. 071-5454545.
Rijnland Ziekenhuis, vestiging Rijnoord: tel. 0172-463131
Leids Universitair Medisch Centrum: tel. 071-5269111
