jiltuur Kunst
Verslaafd aan de cirkel omhoog
Gouden plaat
Ilse de Lange
Vlamingen lezen steeds meer
[DAG 12 SEPTEMBER 1998
ifje met de muziek mee
Ter afsluiting van de tentoonstelling 'Naar Tibet met
is er in het Rijksmuseum voor Volkenkunde een concert
cht klassieke Tibetaanse muziek met als uitvoerende ar-
ïnToden Gyatso en Namgyal Lhamo. Laatstgenoemde zong
peer in de film 'Seven Years in Tibet'. Het concert op zon-
I september begint om 15.00 uur. Het museum is van 14
4 september gesloten in verband met de inrichting van de
eexpositie 'Indianenverhalen'.
hitect Gunnar Daan in kunstcafé
jamden rijn» Architect Gunnar Daan is dinsdag 15 sep-
te gast in het Kunstcafé in Alphen. Daan is de coördine-
rchitect achter het Masterplan Alphen aan den Rijn, een
nvattend project rond de vernieuwing van het stadshart,
janisatoren van het Kunstcafé - Stichting Alphense Ateliers
Iressie '70 - beloven een 'spannende blik op de toekomst
phen'. Het Kunstcafé begint om 20.15 uur in park Maal-
i aan de C. Geellaan. Kaarten kosten 7,50 gulden.
«■oeders Flint en Slauerhoff
^(-./leiden Theater-
""rDe Gebroeders Flint
It eenmalig op in het Let-
ndig Museum in Den
met haar succesvolle
ictie 'Alleen in mijn ge-
kan ik wonen'. Aan-
is de honderdste ver-
van J.J. Slauerhoff,
de belangrijkste
.sdie Nederland ooit
;ekend. De voorstelling
e Gebroeders Flint is te
jp 20 september om
luur, in de aula van het
irkundig Museum aan de
sWillem-Alexanderhof 5.
tijdag 9 en zaterdag 10
:r is de voorstelling ook
in het LAKtheater in
!n.
orverkoop Kravitz en Marillion
Bij de grotere postkantoren, de ticketlijn en de bekende
erkoopadressen zijn vanaf vandaag kaarten te koop voor
rten van Lenny Kravitz en de Britse symfonische rock-
Marillion. Kravitz, die onlangs zijn nieuwste cd '5' uit-
ït, treedt op vrijdag vier december op in de Statenhal in
Haag. De vijf heren van Marillion staan op maandag 16 ok-
in Ahoy in Rotterdam,
^jninaties Debutantenprijs
Het aardige aan de debutantenprijs voor literair proza is,
evvone lezers een stem hebben in de keuze van de winnaar,
rwege november wordt de prijs voor de vierde maal uitge-
Genomineerden zijn Maria Barnas (Engelen van ijs), R.A.
t (De laatste lach), Jessica Durlacher (Het geweten), Pam
ïerik (Soms feest) en Esther Jansma (Picknick op de wentel-
Wie wil meebeslissen, kan een formulier halen bij de cen-
f°fbibliotheek aan de Nieuwstraat en de filialen in de Meren-
m de Stevenhof. Daar zijn de genomineerde boeken ook te
J J. Slauerhoff, getekend door
Tom Bouws.
foto letterkundig museum
'SeksschrijversRonald Giphart en Joost Zwagerman op theatertournee
Een verhaal zit er niet in,
een vaste rolverdeling op
het podium hebben ze
niet. 'Hamerliefde', het
theaterprogramma waar
mee Ronald Giphart (1965)
en Joost Zwagerman (1963)
drie maanden het land in
gaan, heeft wèl een rode
draad: liefde en seks. Geen
verrassing voor wie de boe
ken van beide auteurs
kent. Dinsdag 29 septem
ber staat het tweetal op de
planken van de Leidse
Schouwburg.
LEIDEN INGE VAN DEN BLINK
Ronald had in eerste instantie
een andere titel bedacht, vertelt
hij zelf: 'Wij ook van jullie'. Een
variant op 'Ik ook van jou', de
titel van zijn debuut. Grinni
kend: „Maar dat vond Joost zijn
uitgever niet zo leuk."
'Hamerliefde' dus. Ook een
vondst van Giphart. „Later ont
dekte ik dat ik het woord al in
mijn boek 'Phileine zegt sorry'
heb gebruikt. Hamerliefde staat
voor het gegeven dat je elkaar
heel lang niet gezien hebt en
dan in een halve middag goed
wilt maken wat je een half jaar
lang aan liefde ontbeerd hebt."
Ronald Giphart houdt gemid
deld zo'n vijftig tot zestig voor
leesbeurten per jaar, Zwager
man dertig tot veertig. Podium
ervaring genoeg, zou je zeggen.
Toch is een echt theaterpro
gramma andere koek dan een
middagje voorlezen in een bi
bliotheek of op een middelbare
school, hebben de twee ge
merkt. Ze werden met het idee
benaderd door Leidenaar René
Vallentgoed, de manager van
Jan Mulder en Remco Campert.
Die traden jarenlang op als lite
rair duo.
„In eerste instantie hebben
we het afgewezen: een hele
tournee leek ons te veel." Een
avond in de Kleine Komedie,
waarbij ze invielen voor Theo
van Gogh en Jeroen Henneman,
bracht de schrijvers op andere
gedachten. „Dat optreden was
een ontzettende kick."
De kick is, legt Giphart uit,
dat in een theaterzaal met een
paar honderd man de lach hef
tiger is, de emotie groter dan bij
gewoon voorlezen. De chemie
tussen zaal en podium werkt
verslavend, wat hem betreft. „Je
wordt op het podium al gauw
grappiger dan je eigenlijk bent;
het is een soort cirkel omhoog
die je in een bibliotheekzaaltje
niet zo snel hebt."
„Bij de toeschouwers wordt
op een geslaagde theateravond
endorfine aangemaakt waar
door ze zich goed voelen. Dat
gevoel suist dan nog een paar
uur na in hun hoofd. Dat is wat
je wilt bereiken. Ik denk dat
Joost en ik dit (optreden) in ons
hart allebei ooit gewild hebben.
We hebben ook allebei de be
hoefte om te spelen met de hei
ligheid van literatuur. Dat werkt
in het theater heel goed."
Theatermagie ontstaat niet
vanzelf. Giphart en Zwagerman
gingen vier dagen een zaaltje in
om met regisseur Gérard van
Kalmthout een 'geramd pro
gramma' in de steigers te zet
ten. „Daar heb ik veel van ge
leerd. Met blauwe spotlights
aan mag je niet van je plaats,
bijvoorbeeld. En je moet in het
theater niet, zoals je op een
voorleesavond doet, stukjes uit-
legtaal invoegen. De teksten
moeten voor zich spreken.
Behalve de gewone fans. de
trouwe kopers van hun boeken,
hopen Giphart en Zwagerman
Illustratie van vergankelijkheid
likking Herman Brood en Interpay
rdam. Onder dreiging van een kort geding heeft Interpay,
ganisatie die het betalingsverkeer voor de banken regelt,
chikking getroffen met zanger/kunstenaar Herman Brood,
tganisatie had zonder toestemming werk van Brood afge-
in het blad Ter Zake, een nieuwsbrief die Interpay naar za-
relaties stuurt. De partijen willen niet zeggen wat zij pre-
rereen zijn gekomen.
i Maanen krijgt Köhlerprijs
De schrijver Willem G. van Maanen krijgt voor zijn
f97 verschenen verhalenbundel 'Vrouw met Dobermann' de
lotte Köhlerprijs. Deze onderscheiding, een geldprijs van
10 gulden, wordt eens in de vijf jaar toegekend in wisselende
lire genres. Dit keer was dat verhalend proza. Het jaarlijks
pkendeCharlotte-Köhlerstipendium, ter waarde van 15.000
gaat ditmaal naar Arnon Grunberg, voor de „springerige
essays in zijn bundel 'De troost van slapstick'.
denten hebben
i geld voor
Ijkinstrument
dam anp
LEIDEN AN NET VAN AARSEN
Vele maanden was een schitte
rend zandmozaïek hét pronk
stuk van de Volkenkunde-expo-
sitie 'Naar Tibet met Kuifje'.
Maar sinds gisteren bestaat dit
kunstwerk niet meer. De Tibet
aanse monniken, die bij de ope
ning van de tentoonstelling vijf
dagen bezig zijn geweest om
•deze zogeheten mandela op een
ronde houten tafel aan te bren
gen, veegden het veelkleurige
kunstwerk gisteren bij elkaar en
strooiden het zand vervolgens
uit in het water van de Morssin
gel.
Zonde, zullen de meeste wes
terlingen zeggen. Maar de La
ma's weten beter: een mandala
bestaat niet eeuwig. Het uitwis
sen ervan is de perfecte illustra
tie van vergankelijkheid. Tibet
aanse mandala's zijn bedoeld
als hulpmiddel bij ceremonies,
initiatieriten en meditaties. Ze
bevatten diverse min of meer
vaststaande symbolen en af
beeldingen van godheden. Het
centrum van de mandala be
staat in de regel uit een lotus
bloem, met daarin de afbeel
ding van een godheid. De om
liggende symbolen verbeelden
de kosmos in miniatuur.
Om de vele bezoekers van het
Museum voor Volkenkunde een
plezier te doen, voerden de Ti
betaanse monniken gisteren het
woordje 'bezit' in bij het ritueel.
Wie wilde, mocht een handje
zand mee naar huis nemen.
Wat overbleef werd in een als
godheid geklede vaas gestopt en
vervolgens onder begeleiding
van gyalingmuziek (Tibetaanse
hobo) in de Morssingel uitge
strooid. Met deze 'illustratie van
vergankelijkheid' werd 'Naar Ti
bet met Kuifje' uitgeluid.
Met deze 'illustratie van vergankelijkheid' werd 'Naar Tibet met Kuifje' uitgeluid.
met Hamerliefde een nieuw pu
bliek te trekken: de echte thea-
tergangers. .Als maar duidelijk
is dat er niet twee cabaretiers
op het podium staan. Zingen
kunnen we ook niet. Onze tek
sten moeten het programma
dragen."
Giphart was verrast te merken
hoe grappig Zwagerman kan
zijn. „Hij doet een persiflage op
All You Need is Love" waarin hij
begint te improviseren; dat is
echt briljant." Andere onder
werpen die in hun programma
langskomen zijn 'jongensmeis
jes', heblust, zelfmoord en blije
mensen.
Joost Zwagerman is inmid
dels vader van twee zoons en
ook Ronald Giphart heeft thuis
een baby in de box: Broos. „Dus
we hebben het natuurlijk ook
over het hebben van kinderen."
Hun fans hoeven intussen
niet bang te zijn dat de twee
'seksschrijvers' in zwijmelende
huisvaders zijn veranderd. „We
brengen een act over een jon
gen die altijd bij zijn moeder is
blijven wonen, Rikkie. Ontzet
tend grof en goor. Joost en ik
hebben tot onze verbazing ont
dekt dat we eigenlijk schatplich
tig zijn aan Annie M.G.
Schmidt. Maar dan met de grof
heid van Hans Teeuwen."
'Hamerliefde' is op dinsdag 29
september in de Leidse
Schouwburg te zien. De pre
mière is woensdag 14 oktober
in de Stadsschouwburg
Utrecht. Daarna onder meer:
za. 17 okt. Bibliotheektheater
Rotterdam; vr. 23 okt. Diligen-
tia Den Haag; di. 27 t/m za. 31
okt. Kleine Komedie Amster
dam.
DEN HAAG/HILVERSUM
JOHN OOMKES
Het debuutalbum van de Al
melose countryzangeres Ilse
DeLange heeft de gouden status
bereikt: 'World of Hurt' ging in
vijf weken tijd meer dan vijftig
duizend keer in Nederland over
de toonbank. Het succes is des
te opmerkelijker omdat het de
eerste keer betreft dat een
countryalbum in Nederland de
eerste plaats op de hitlijst heeft
bereikt. De gouden plaat zal De-
lange aan de vooravond van
haar eerste grote Nederlandse
tournee worden overhandigd.
De première heeft op 4 oktober
plaats in het Amsterdamse Pa-
radiso. De tour loopt door tot
medio december en omvat on
der meer een optreden tijdens
het Crossing Border Festival in
Den Haag medio oktober.
eenderde van de studen-
n het conservatorium kan
ek geen strijkinstru-
jkopen. Ruim een kwart
w zich beperkt in de studie
at het instrument niet vol-
Ongeveer eenvijfde is op
laar een ander exemplaar,
ijkt uit het rapport Tnspe-
de markt van strijkinstru-
m' van de Stichting voor
misch Onderzoek (SEO)
Universiteit van Amster-
Het onderzoek leert dat
udenten een instrument
n. Bij 53 is sprake van
nood. Zij hebben geen
in er een te kopen. Onder
•sionele strijkers zijn de
imen minder nijpend. De
061 nte meerderheid (96 pro
stevreden.
onderzoekers hielden met
de circa 50 bouwers en
laren gesprekken. Rond
anfprocent van de benaderde
isionele strijkers en con-
oriumstudenten vulde de
filijke enquête in.
ARNHEMEen beeld van de Nederlandse kunstenaar Mark Manders ligt op de vloer te wachten op transport naar de 24ste Biennale van Sao Pau
lo. Deze tweejaarlijkse tentoonstelling wordt op 2 oktober geopend. Er zullen werken te zien zijn van kunstenaars uit 54 landen. In totaal gaan
er van Manders 14 sculpturen naar Brazilië, waaronder de kleikleurige figuur hierboven. foto anp
ANTWERPEN ANP/BELCA
De Vlaamse boekensector heeft
niet te klagen. De verkoop van
alle soorten boeken blijft stij
gen. Vorig jaar zetten de Vla
mingen voor bijna 15 miljard
frank 82,5 miljoen) aan 'lees
voer' om.
Cijfers over 1996 ontbreken,
maar bekend is dat de verkoop
toen in de lift zat. Volgens de
Vereniging ter bevordering van
het Vlaamse Boekwezen (VBVB)
groeide zowel de eigen produc
tie van de Vlaamse uitgevers als
de invoer. De Vlaamse uitgevers
zagen hun omzet met bijna 1
miljard frank stijgen tot 6,95
miljard frank 38,2 miljoen).
De Nederlandse uitgevers
verliezen echter terrein in
Vlaanderen. De tendens dat uit
gevers meer boeken importeren
uit andere landen dan Neder
land, zette zich door. In 1994
bedroeg de invoer uit die ande
re landen 12 procent, vorig jaar
was dat bijna 25 procent.
Als gevolg van de invoering
van de nieuwe spelling konden
Nederlandse uitgevers over de
grens wel veel herziene woor
denboeken kwijt. De Vlaamse
uitgevers lieten het op dat punt
afweten.
De Vlaamse lezer is een veel
vraat, maar de groei zat vooral
in educatieve, wetenschappelij
ke en 'algemene' boeken. In de
laatste categorie zat vooral de
verkoop van kinder- en jeugd
boeken alsmede kunstboeken
in de lift. De VBVB schat dat de
totale boekenmarkt in Vlaande
ren, waaronder de tweede-
handsmarkt, de omzet van boe
kenclubs en uitgaven in eigen
beheer, op zo'n 14,5 miljard
frank 797,5 miljoen) uitkomt.
Dat stemt de sector tot tevre
denheid. „Je kunt het boeken
vak gerust typeren als een cul
turele industrie", aldus Wim de
Mont van de Vlaamse Uitgevers
Vereniging.
UITGESPROKEN
PROGRAMMA'S
VARA
VANAVOND: KOPSPIJKERS
Ned.3 23.40
