'Jezus is geen God op aarde'
Leidsch DagbladAllCHIEVEN
Kerk Samenleving
ZATERDAG 12 SEPTEMBER 1998
f>
REDACTIE DICK VAN DERfi
uit de
Foto uit de archieven
ANNO 1898
ANNO 1973
Maandag 12 September
ZOETERWOUDE Toen gistermorgen A. Rijns
burger, uit de Weipoort, zich uit de kerk naar huis
begaf, geraakte zijn paard op hol aan het eind van
den Nieuwenweg en holde het de Weipoort in, waar
nabij Van Rijn het lemoen van den wagen brak en
het paard er vandoor ging tot aan den Hoogen Rijn
dijk, waar het tot staan werd gebracht. Evenwel
was de wagen in het water terecht gekomen en of
schoon twee personen nog bijtijds eruit konden
springen, geraakte de derde te water, maar kwam
met den schrik en een nat pak vrij.
ALGEMEEN Paardenvleesch als voedsel. Het
vooroordeel tegen het gebruik van paardenvleesch
is in den laatsten tijd sterk afgenomen, zoodat het
in veel landen, met name in Frankrijk, een voorna
me plaats in de voeding begint in te nemen. In dat
land bestaat een speciaal veeartsenijkundig toe
zicht op het ter markt te koop aangeboden paar
denvleesch.
Paardenvleesch is zeer geschikt voor de voeding
en heeft bijzonder voedende eigenschappen. Het
bevat meer eiwitstoffen dan ossen- of koeienvlees-
ch; gerookte paardetong is verre te verkiezen boven
buffeltong. Het tonisch vermogen van horse tea is
veel sterker dan dat van beaftea en horse tea is te
vens aangenamer van smaak. Als soepvleesch aan
gewend, is paardenvleesch voordeeliger, maar het
moet langer gekookt worden.
Gekookt zijnde, is het gemakkelijker te verteren,
gebraden doet het denken aan wildbraat. Hoe men
het ook toebereid, het is gezond, smakelijk, voed
zaam en billijk.
woensdag 12 september
LEIDEN Het nieuwe gebouw van de rk-scholen-
gemeenschap "De Noorderwiek" aan de Ter Haar-
kade is vanmiddag officieel geopend. Sinds januari
wordt het zeer ruime en moderne gebouw gebruikt.
De scholengemeenschap voor hoger beroepsonder
wijs telt momenteel 375 leerlingen, waarvan er drie
jongens zijn.
De heer Van Dijk bood namens het personeel een
piano aan, die in de aula komt te staan en verschil
lende klassenvertegenwoordigers gaven de school
een door de leerlingen gemaakt wandkleed ten ge-
LEIDEN LDWS vond hèt alternatief. Terwijl bijna
alle andere Leidse voetbalverenigingen hardnekkig
bleven vasthouden aan het zaalvoetbalverbod voor
selectie-spelers (op straffe van verbanning naar een
lager elftal), bewerkstelligde LDWS binnen de eigen
vereniging een .fusie" tussen zaal- en veldvoetbal.
,,Wij hebben", zegt tweede voorzitter Henk Piket,
,,het zaalvoetbal niet verboden, omdat we dat aan
amateurs eenvoudig niet kunnen verbieden. Anders
dan de meeste clubs, die daarvoor nooit de moeite
hebben genomen, hebben wij naar een oplossing
gezocht om die twee sporten te laten samengaan.
Na 16 oktober (de dag waarop de zaalvoetbalcom-
petitie start) beschouwen we de zaalvoetbal-avond
gewoon als tweede trainingsavond.
Die bestuurlijke soepelheid had een lucratief ef
fect. Jaarlijks stapten bekende zaalvoetbal-minnen
de voetballers uit de Leidse regio over naar de klei
ne club (200 leden), die mede daardoor promoveer
de.
De oud-
Roodenburger
en huidige con
tractspeler van
Sparta, Bert
Jansen, is giste
ren in Leiden in
het huwelijk ge
treden met
Yvonne Har-
land.
FOTO ARCHIEF
LEIDSCH DAGBLAD
Kuitert houdt van klassieke leer over Jezus Christus weinig over
Hij is één van de meest
gelezen en besproken
theologen in Nederland.
Harry Kuitert kan het
schrijven nog steeds niet
laten. Zes jaar geleden
werd zijn boek 'Het
Algemeen Betwijfeld
Christelijk Geloof een
absolute bestseller.
Opnieuw heeft de 73-jarige
gereformeerde theoloog
Kuitert een spraakmakend
boek afgeleverd. Over de
christelijke leer over Jezus.
Jezus was geen God op
aarde. Jezus was een jood,
aanhanger van het joodse
geloof, niet zelf God. Je
kunt niet tot Jezus bidden
zoals je tot God bidt, want
Jezus wijst de mensen juist
terug tot God.
door Theo Krabbe/GPD
Harry Kuitert maakt het zijn lezerspubliek in zijn nieuwste uitgave bepaald niet gemakkelijk.
Veel van de klassieke leerstellingen
over Jezus als Godmens, Jezus als God
en mens tegelijk, blijft er bij Harry
Kuitert niet over. Christenen, die geen
raad weten met de klassieke dogma's
over Jezus en de Jezusvroomheid, wil
hij in zijn zojuist verschenen boek
'Jezus: nalatenschap van het
christendom" toch een hart onder de
riem te steken: zij hoeven zich niet een
minderwaardig soort christen te
voelen. De leer van Jezus als Godmens
is niets anders dan een historisch
bepaalde fase in de geschiedenis van
de Jezusverering.
Het kerkelijke christendom heeft de
figuur van Jezus van Nazareth
vastgelegd in het dogma van de twee-
naturenleer (Jezus was God en mens
tegelijk). Dat dogma is voer voor
theologen, gewone mensen kunnen
zich daar nog nauwelijks iets bij
voorstellen. Dat is niet zo erg, vindt
Kuitert. Jezus van Nazareth was een
jood, die de god van de joodse religie
aanhing, en een jood kan zich
eenvoudig nooit als God op aarde zien.
De klassieke leer met het dogma van
de Triniteit gaf christenen aanleiding
om van Jezus een soort Tweede God te
maken. Maar Jezus als een Tweede
God beschouwen en Maria zien als de
moeder Gods is een verering die in zijn
ogen veel te ver is doorgeschoten.
Jezus geloofde, dacht en handelde als
een jood, betoogt Kuitert. Wat Jezus zo
belangrijk maakte was het historische
feit dat via hem de god van de joden
ook de god van de heidenen is
geworden. De christelijke kerk heeft
niets anders gedaan dan Israëls god
'ingepikt' als een god voor alle
volkeren. Christenen kunnen daarom
slechts geloven volgens een joods
model: leven voor Gods aangezicht als
leven in verantwoordelijkheid als
mens, die Gods barmhartigheid en
rechtvaardigheid kent en weet heeft
van schuld, berouw en verzoening.
Dat is de harde conclusie die Harry
Kuitert trekt. Daarmee heeft de
gereformeerde theoloog, verguisd en
geprezen binnen en buiten de
christelijke kerken, opnieuw de
knuppel in het hoenderhok geworpen.
In zijn boek ontrafelt Kuitert het beeld
van Jezus, zoals dat in de loop der
eeuwen in de christelijke kerken en in
de theologie vorm heeft gekregen.
Jezus van Nazareth blijkt telkens
degene te zijn die zijn aanhangers van
hem hebben gemaakt. Op zich heeft
Kuitert daar niets tegen, maar wil er
sprake zijn van een Jezusvisie, dan zal
iri die visie op zijn minst het joodse
geloof van Jezus verdisconteerd
moeten worden.
De evangeliën van Marcus, Matthëus,
Lucas en Johannes, die verhalen over
Jezus, kunnen volgens Harry Kuitert
weinig houvast en zekerheid bieden
over wie Jezus was. Ze geven Jezus
BEROEPINGSWERK
NEDERLANDSE HERVORMDE
KERK
Beroepen: te Nijkerk (wijk 3):
J.H van Daalen te Ede
GEREFORMEERDE KERKEN
Intrede: te Anna Jacobapolder
(tijdelijke hulpdiensten): dr. O.
Boersma te Kameroen.
GEREF. KERKEN (VRIJG.)
Beroepbaar gesteld: drs. M .F.
Verhoeff, Heemskerckstraat 91,
8023 VJ Zwolle. Tel: 038
4541238 (vanaf 14 oktober).
GEREFORMEERDE GEMEENTEN
Beroepen: te Scheveningen: C.G.
Vreugdenhil te Lelystad; te Ter-
neuzen.-J.J Tamste Middelburg-
Centrum; te Zoetermeer: W. Si If
hout te Hendrik Ido Ambacht.
Expositie Oude Bijbels Yredeskerk
leiden» Het Jaar met de Bijbel wordt aangegrepen voor de in
richting van een expositie met een aantal bijzondere Bijbels in
de hal van de Vredeskerk aan de Van Vollenhovenkade in Lei
den. Uit een particuliere museumcollectie worden unieke histo
rische exemplaren getoond, waaronder een eerste druk van een
Statenbijbel uit 1637 (gedrukt in Leiden) en een Statenbijbel uit
1721 (gedrukt in Amsterdam). De expositie is te bezichtigen tot
en met 17 oktober op de zondagochtenden na de kerkdienst
(van 11.30 tot 12.30 uur) en op twee zaterdagen: 26 september
en 17 oktober van 14.00 tot 16.00 uur. Er is steeds een deskundi
ge aanwezig om een toelichting te geven.
Jubileum St. Lodewijkkoor
leiden» Het St. Lodewijkkoor viert morgen het 45-jarigbestaan
met een plechtige eucharistieviering in de H. Lodewijkkerk aan
de Steenschuur 19 in Leiden. De viering wordt geleid door pas
toor A.M.E.Th. Vreeburg en door het koor wordt uitgevoerd
Messe Breve no. 7 in C van Ch. Gounod. Tijdens de offerande
wordt gezongen het motet Sacris Soleniis van Haller en tijdens
de communie de Cantate no. 147 van J.F. Bach. Na de commu
nie wordt het Ave Maria van Arcadelt gezongen. Na de mis is er
voor de leden met hun echtgenoten en genodigden 'een versierd
kopje koffie' in restaurant Pardouza. Op dinsdag 15 september
komen de koorleden in restaurant Groenendijk bijeen voor een
diner. Dan worden ook de jubilarissen (de koorleden die respec
tievelijk 12,5,25 en 45 jaar aan het koor verbonden zijn) in het
zonnetje gezet.
weer in de ogen van zijn aanhangers.
Jezus in 'geloofsverpakking' noemt
Kuitert de evangeliën. Je moet een stap
terug doen en je de vraag stellen hoe
Jezus zichzelf zag. Wat kan er dan over
Jezus gezegd kan worden? Niet veel.
Enkel dat Jezus zichzelf zag in een
bijzondere relatie tot God en zijn
(joodse) volk wilde terugbrengen naar
God. En verder nog dat Jezus zijn dood
zag aankomen, aanvaardde en er een
offer in zag dat hij moest brengen.
Jezus kwam dus voor wat anders, maar
christenen hebben van hem een
wereldheiland gemaakt.
En Jezus' kruisdood en verrijzenis dan,
het hart van de christelijke leer? Een
god die het bloed van zijn zoon wil
zien werpt Kuitert verre van zich. En
van een soort onderonsje in de hemel,
waarbij God met Jezus op een goed
moment heeft afgesproken dat die
zich aan het kruis zou laten doden om
de mensheid te verlossen wil Kuitert
ook niets weten. Dat is een
doorgestoken-kaart-theologie, die
door de moderne mens gemakkelijk
doorzien kan worden. Wat Kuitert daar
dan tegenover zet? De behoefte aan
verzoening stamt 'van beneden', van
mensen die beseften dat er iets goed te
maken viel tegenover hun schepper.
Het gaat niet om een god die bloed wil
zien, maar het zijn de mensen zelf die
zich schuldig tegenover God weten.
Het ontwaakte geweten gaat spreken,
de behoefte aan verzoening ontstaat.
De joden wisten dat. Ze gaven daar
uitdrukking aan in het ritueel van de
Grote Verzoendag, waarop de
zondebok, beladen met de schuld van
het volk, de woestijn in werd gestuurd.
Met hun uitleg van Jezus' kruisdood
(een moord!) hebben de christenen
een eigen variant van dit ritueel
geschapen: Jezus als de zondebok voor
niet-joden en Goede Vrijdag als hun
Grote Verzoendag.
Het moet gezegd worden, Kuiterts
uitleg op dit punt behoort niet tot de
gemakkelijkst te doorgronden
passages van zijn boek.
Niet alleen de klassieke kerkelijke
Jezus legt Harry Kuitert uit als vrucht
van een religieuze behoefte, ook de
Jezusbeelden op de vrije religieuze
markt behoeven enige relativering.
Jezus als revolutionair, als vrije mens,
als voorbeeld van de feminiene man,
Jezus als de leraar van esoterische
kennis: het zijn Jezusbeelden die de
behoeften en aspiraties verraden van
de mensen van vandaag.
Reïncarnatiegeloof of
vrouwvriendelijkheid, het wordt
rechtstreeks in Jezus geprojecteerd,
omdat hij religieuze autoriteit kan
verlenen aan onze eigen ideeën. 'Jezus
als trekpaard, als garantie of als
aanbeveling. Christenen kunnen niet
kritisch genoeg zijn als het om de
vraag gaat waarvoor die autoriteit
A
ili
gecharterd wordt.' !0]
Met dit boek heeft Harryf*
zijn lezerspubliek niet bejr
gemakkelijk gemaakt. Zijifr
zeer toegankelijk geschrev.
Algemeen Betwijfeld ChriL
is door een groot publiek,^
hoogkerkelijk, randkerkeli
buitenkerkelijk, protestanjn
katholiek, gelezen, besprcfcg
ook bekritiseerd. Maar dilf
'Zeker Weten' zijn derde Ki
uit de jaren negentig, vraaL,
lezer meer inspanning. Oipc
zal het weer veel stof doeoig
Maar daar zal Harry Kuiteii
mee zitten. Als theoloog
partij-ideoloog van de chijj],
kerken, die mensen voois)
moeten geloven. Als theolj
hij ook voor niemand ins
hij nu een twijfelende agnj
godloochenaar of betweta
fundamentalist is. Kuitertfe
informatie over de christe*
geven. Enkel gedachten a2
mensen zoals hij zelf, die ij
tonen in het christendon^
af te sluiten van de resulta 1!
moderne wetenschapsbel8
de huidige geseculariseeifijc
H.M. Kuitert, Jezus: nalaier
het christendom. Schets w;
christologie. Uitgeverij Tga;
Baarn, 1998. Prijs f 39,90iei
9025947743 X i2
oc
Pronk gastspreker op Laurentiusdag
Rotterdam De soberheid - 'matiging in de besteding van onze
tijd en middelen' - staat vandaag centraal op de jaarlijkse Lau
rentiusdag van het bisdom Rotterdam. Gastspreker is minister
Jan Pronk van Volkshuisvesting, Ruimtelijke Ordening en Milieu.
De bijeenkomst begint om 10.00 uur en heeft plaats in de Jurri-
aanse zaal van De Doelen in Rotterdam (Schouwburgplein 50).
Met de keuze voor het thema 'soberheid' wil het bisdom het be
lang van een sobere levensstijl benadrukken. Bisschop A.H. van
Luyn noemde de soberheid noodzakelijk om toe te komen aan
spiritualiteit als 'onze persoonlijke beleving van onze relatie met
God en solidariteit als uitdrukking van onze verbondenheid met
onze zuster en broeders. Alleen door matiging in de besteding
van onze tijd en middelen kunnen we daarvoor ruimte maken.'
De Laurentiusdag is vernoemd naar de patroonheilige van de
stad en het bisdom Rotterdam. Voor de dag zijn medewerkers
uitgenodigd van parochies, dekenaten en het bisdom. Er worden
650 mensen verwacht. De bijeenkomst wordt afgesloten met een
cabaretprogramma rond kerk en samenleving.
ONGEVALLENDIENST
Rijnland Ziekenhuis, vestiging St. Elisabeth: 24 u. per dag.
Diaconessenhuis: maandag t/m vrijdag 08.00-17.00 u (uitgezon
Leids Universitair Medisch Centrum 24 u per dag
Rijnland Ziekenhuis, vestiging Rijnoord geen ongevallendienst
INLICHTINGEN BEZOEKUREN ZIEKENHUIZEN
Diaconessenhuis: tel. 071 -5178178.
Rijnland Ziekenhuis, vestiging Elisabeth: tel 071-5454545.
Rijnland Ziekenhuis, vestiging Rijnoord: tel 0172-463131.
Leids Universitair Medisch Centrum: tel. 071-5269111
LEIDSCH DAGBLAD
(Opgericht 1 maart 1860)
KANTOOR
Rooseveltstraat 82
Postadres: Postbus 54,
2300 AB Leiden
ABONNEESERVICE
Abonnementen 071-51
Geen krant ontvangen?
Bel voor nabezorging:
Ma t/m/vr. 18.00-19.30 uuren
Zaterdag 10.00-12.00 uur 071-51
DIRECTIE
B.M.Essenberg,
W.M.J. Bouterse (adjunct)
J. Kiel (adjunct)
HOOFDREDACTIE
J.G. Majoor,
T. van Brussel (adjunct)
L.F Klein Schiphorst (adjunct)
TELEFAlihl
)z<
Redactie: F
Hoofdredactie: |1£
ADVERTEffjTe
Maandag t/m vrijdag vanifcj
Maandag t/m vrijdag var^
ABONNEMOfe
bijvooruitbetaling: L:
per maand (acceptgiro) I f
per kwartaal (acceptgiro) F
per half jaar acceptgirofie
per jaar acceptgiro
REDACTIE Voor mensen die
J. Rijsdam, chef redactie nieuwsdienst/kunst hebben of blind zijn (ol eer®
J. Preenen chef red. Groot Leiden hebben), is een samenvatting#
A.J.B.M. Brandenburg, chef eindred. regio nieuws uit het Leidsch Dagbür
F. Blok, chef eindredactie algemeen beschikbaar Voor informatie#
W.F. Wegman, chef red. Duin en Bollenstreek (Centrum voor Gesproken La
W. Spierdijk, chef sportredactie
T. Brouwer de Koning, chef Rijn- en Veenstr Auteursre
E. Straatsma, chef red. Regio Leiden Dagbic
