Steun voor
commerciële
omroepen
n
Rust op Amsterdam CS
leidt tot overlast elders
Binnenland
ligheidsprobleem
phol bestaat niet'
Tornado gaat altijd gepaard met onweersbui
Windhoos houdt huis in Deventer en omgeving
'Economie belangrijker
dan milieu bij Schiphol'
Schipholdirecteur Cerfontaine wil vooral openheid en overleg
ide-
lAC 10 SEPTEMBER 1998
ene vlucht bij transport
i Een 28-jarige gedetineerde van gevangenis Banken-
teenhuizen is gisteren voor het oog van zijn twee be
lucht. De man werd naar een transportbusje geleid,
zich los te rukken en sprintte weg. De man vluchtte
■legen natuurgebied Fochteloërveen in, waarna de
gebied afzette. Een zoektocht met helikopters en hon-
niets op. Het Fochteloërveen is door de regen moei-
,baar en kent veel schuilmogelijkheden. De politie
leker of de voortvluchtige zich nog steeds in het na-
bevindt. De ontsnapte man is niet bewapend en
rzes weken zitten.
Jjren jagen op website-miljoenen
■tweeëndertig Nederlandse teams van middelbare
|+igen in een internationale computerwedstrijd mee
loofdprijs van zo'n 2,2 miljoen gulden. De scholieren
n eigen ontwerp voor een website ingeleverd bij
Kist, zoals de wedstrijd heet. Doel is het ontwerpen van
;le en educatieve site. Een internationale jury beoor-
zendingen onder andere op educatieve waarde, sti-
091karakter, innovatief gehalte en toepasbaarheid. In to-
l vijfhonderd teams uit 64 landen mee naar het prij-
e finale is eind november in de Verenigde Staten.
jnaren Meppel ziek van stadhuis
hbtenaren van de gemeente Meppel worden letterlijk
n de atmosfeer in het stadhuis. Ze klagen al geruime
pofdpijn en duizeligheid tijdens het werk. Volgens de
k ontbreekt het in het uit 1989 stammende kantoorge-
hroldoende ventilatiemogelijkheden. Tijdens de bouw
flventilatieroosters in de gevel aan te brengen. ,,De
Jinen wel open, maar dat doe je bij koud weer niet",
ntewoordvoerder Dekker. Volgens de Arbodienst zijn
iijpende maatregelen nodig om schade aan de ge
le voorkomen.
ban vervolgd voor Mein Kampf
Een Amsterdamse marktkoopman moet morgen
Stierechter verschijnen, omdat hij Hitiers Mein
iop heeft aangeboden. Volgens hoogleraar strafrecht
Leiden is het de eerste keer dat een handelaar hier-
Itstaat. Volgens de wet mag het boek alleen verkocht
d worden ten behoeve van 'zakelijke berichtgeving',
rei e marktkoopman, die overigens geen boek- maar
delaar is op het Waterlooplein, had het boek in juli
n een vitrine met speldjes en andere snuisterijen lig-
ndelaar verzet zich tegen het verkoopverbod voor het
I is een slecht boek dat niet verstopt moet worden. Je
rover foute dingen kunnen praten, anders raak je het
in de mensheid kwijt." Onder zijn klanten rekent hij
lars van diverse allure, maar ook docenten die nazi-
li pen om aan leerlingen te tonen.
verk voor ANWB Alarmcentrale
De ANWB Alarmcentrale heeft dit jaaral twintig pro-
dossiers te verwerken gekregen dan het hele vorig
ïrke groei van hulpaanvragen heeft te maken met de
»4ner die de Nederlandse toeristen dit jaar massaal naar
*;er buitenland joeg. Italië, waar dit jaar een steunpunt
verd geopend, liet de grootste groei zien. De organisa-
p biedt bij ongelukken en mechanische schade bij au-
ïvans, maakte gisteren bekend dat alleen al in de
uli en augustus 5.800 voertuigen werden gerepatri-
n tot nu toe 160 mensen onder medische begeleiding
lid naar Nederland. Het aantal vervangauto's en -ca-
J/fdit jaar is uitgegeven, is nu al even groot als in heel
TdeANWB.
!ltjar voor ontuchtige onderwijzer
Een 59-jarige onderwijzer uit Swalmen is door de
"ICin Roermond veroordeeld tot drie jaar cel wegens on-
[j(pud-leerlingen en het in bezit hebben van kinderpor-
n werd eind mei aangehouden, nadat de politie bij
in zijn woning in Roermond een grote hoeveel-
3p)grafisch materiaal in de vorm van foto's, dia's en
n had aangetroffen. Achttien voormalige leerlingen,
)3irden op pornografische schilderijen van de man, zijn
oie gehoord. Zes van hen deden uiteindelijk aangifte
tucht. De man gaf 34 jaar les op de Lambertusschool
en-Limburgse dorp, die driehonderd leerlingen telt.
leraar zeer geliefd. Zijn specialiteit was het portret-
van vooral mannelijke leerlingen, die hij bij voorkeur
derde. De onderwijzer vond het volstrekt normaal dat
naakt was, omdat zijn kleren anders onder de verf
oelker boycot plechtigheid
Nicolien Tjoelker blijft morgen weg bij de onthul-
gedenksteen voor haar omgebrachte broer Meindert.
bij de korte plechtigheid op de Leeuwarder Nieuwe-
ipzig zijn, uit protest tegen het rechtssysteem. Nicolien
Bi over het feit dat de vier verdachten nog steeds vrij
i. „Moetje daar gaan staan, als die jongens om een
an te kijken?" Het is morgen precies een jaar geleden
Tjoelker op de Nieuwestad het leven liet. Het ge-
i is na bijna een jaar van emotionele gesprekken tus-
gnte en nabestaanden van Tjoelker tot stand gekomen.
baksteen haait uit naar RIVM
"leidsprobleem rond
jstaat niet. De cijfers
ijks Instituut voor
en Milieuhy-
4) hanteert, deugen
fkeren onterecht on-
ns aan onder de be-
larom is de manier
RIVM en het PVDA-
'an Gijzel de veilig-
s weer ter discussie
tsoenlijk."
Benno Baksteen in
op de eergisteren
2rde cijfers waarin
Schiphol als een ge-
omgeving ken-
ksteen is voormalig
'an de Nederlandse
van Verkeersvliegers
[er van het Platform
Nederlandse Lucht-
)bbyclub.
baksteen bestaat het
Tiet en trekt hij een
met de 'nieuwe kle-
keizer'. „Natuurlijk
kans op ongevallen
et vliegverkeer zeg
I een factor twee
ar twee keer bijna
i bijna niets. De kans
•iiiphol een vliegtuig
2n dat daarbij ook
J onder de bevolking
DEVENTER CPD
per jaar veroorzaakt een minder zware hoos
zeer plaatselijk een grote ravage.
Het natuurverschijnsel is nagenoeg on
voorspelbaar, maar kan alleen optreden bij
bepaalde weersomstandigheden. De ver
schillen in temperatuur en vochtigheid tus
sen de lucht aan het aardoppervlak en op
grote hoogte moeten heel groot zijn. Bo
vendien moet op zo'n tien kilometer hoogte
een zeer sterke wind staan. In de nazomer
en het najaar ontstaan de meeste buien bo
ven de relatief warme zee of het IJsselmeer.
Hozen die bij buien boven water optreden
en het land niet bereiken, worden waterho
zen genoemd.
De windhoos die gisteravond delen van De
venter, Teuge, Twello, Schalkhaar, Lettele
en Salland trof ging gepaard met een on
weersbui. Dat is meestal zo bij een wind
hoos, ook wel tornado genoemd. Het KNMI
omschrijft het verschijnsel als een wervel
wind die vaak als een trechtervormige slurf
onder een onweerswolk zichtbaar is. De
hoos trekt met de bui mee en laat door he
vige wind en grote luchtdrukverschillen een
spoor van vernielingen achter.
De zichtbare slurf van een windhoos be
staat net als een wolk uit waterdruppeltjes.
De windsnelheden bij een tornado kunnen
zeer lokaal oplopen tot enkele honderden
kilometers per uur. De passage van een
hoos gaat meestal gepaard met een enorm
lawaai. Het gebied waarin zo'n zeldzame
hoos optreedt, is meestal maar een paar
honderd meter breed en enkele kilometers
lang. De ergste windhozen van de laatste
tientallen jaren in Nederland met dodelijke
slachtoffers kwamen voor bij Chaam (1967),
Ameland (1972 en 1992) en Moerdijk
(1981). De zwaarste windhoos van deze
eeuw deed zich voor in augustus 1925. Het
stadje Borculo (in de Achterhoek) werd
daarbij deels weggevaagd. Zo'n paar keer
Van der Ploeg wil bestel omgooien
Vernieuwers bij de omroep kunnen rekenen op steun
van staatssecretaris Van der Ploeg (cultuur, media), en
daarbij zijn de commerciële omroepen niet uitgesloten.
Ook zij moeten toegang krijgen tot gesubsidieerde pro
ductie- en stimuleringsfondsen. Van der Ploeg hoopt dat
hij komend jaar een radiofrequentie kan toewijzen aan
een commerciële nieuwszender. Wat hem betreft hoeven
de initiatiefnemers voor zo'n station niet te wachten op
de grote herverdeling van etherfrequenties in 2000.
infrastructuur. „Als we iets kun
nen leren van dat gesodemieter
in Amsterdam (het van de kabel
verdwijnen van CNN), is het wel
dat de privatisering van de ka
bel ook nadelen heeft, die we
misschien niet goed genoeg
hebben doordacht. De elektro
nische snelweg en de kabel ver
eisen een duidelijke overheids-
regie."
Net als in de kunstsector wil
Van der Ploeg spoedig in dis
cussie met programmamakers
over televisieprogramma's voor
Internet (Intercasting). Van der
Ploegs voorstel om ook com
merciële omroepen te laten
profiteren van het stimulerings
fonds heeft in politiek Den
Haag geleid tot verdeelde reac
ties. „Een hele goede stap. Dat
had al veel eerder moeten ge
beuren", aldus D66-woordvoer-
der Bakker. Maar CDA-woord-
voerder Verhagen vindt het
voorstel een 'heilloze weg'. „Als
je als omroep hebt gekozen
voor de commercie moet je niet
alsnog je hand ophouden."
BUSSUM ANP-GPD
Van der Ploeg zette deze plan
nen gisteren uiteen op de eerste
dag van het 8ste Nationale Om-
roepcongres in Bussum. Hij on
derstreepte daarmee zijn belof
te dat hij publieke en commer
ciële omroepen 'evenwichtig'
zal behandelen. Beide kunnen
volgens hem bijdragen aan plu
riformiteit en diversiteit in het
radio- en televisieaanbod.
Het stimuleringsfonds staat
nu alleen nog open voor de pu
blieke omroepverenigingen.
Omroepen die bijzondere cultu
rele programma's willen maken
kunnen een aanvraag voor sub
sidie indienen. In 1997 werd 37
miljoen gulden uitgekeerd.
NOS-voorzitter Wolffensper-
ger begroette Van der Ploegs
uitspraken niet met applaus. De
overheid hoort meer binding te
hebben met de publieke om
roep dan met de commerciëlen,
zo wierp hij tegen.
Van der Ploeg wil wel meer
invloed van de overheid op de
FOTO GPD RON NAGTZAAM
Beeld van de schade die de windhoos gisteren aanrichtte. Brandweer en politie hadden de handen vol.
DEVENTER GPD
Een windhoos heeft gisteravond
in Deventer en delen van Sal
land en Gelderland enorme
schade aangericht. Wonder bo
ven wonder raakte, voor zover
bekend, niemand gewond.
Even na zessen trok een wer
velwind een spoor van vernie
ling in Teuge, Twello, Deventer,
Schalkhaar, Lettele en Nieuw-
Heeten. Vooral Deventer,
Schalkhaar en een deel van de
gemeente Voorst werden zwaar
getroffen. Het hart van het oude
plantsoen in Deventer werd
praktisch weggevaagd. Honder
den bomen braken als lucifer
houtjes, duizenden pannen
waaiden van huizen en tiental
len auto's werden geplet onder
bomen. Op vele plaatsen zorg
den de ontwortelde bomen voor
gaslekken.
Brandweer en politie rukten
massaal uit om gedupeerde be
woners en automobilisten eer
ste hulp te verlenen en obsta
kels van de weg te halen. De
tientallen hulpverleners kregen
bijstand van tal van particuliere
bedrijven die personeel met
ketting- en motorzagen lever
den. Aan het einde van de
avond waren de meeste obsta
kels geruimd, maar op enkele
plekken in Deventer waar bo
men op huizen en andere pan
den terecht waren gekomen,
waren hulpverleners nog tot
diep in de nacht bezig.
In een deel van Schalkhaar,
ten noordoosten van Deventer,
leek het alsof er oorlog was ge
weest. Tientallen bomen lagen
hulpeloos geknakt over de weg,
burgers liepen verdwaasd rond
tussen honderden kapotte dak
pannen en hier en daar waren
vensters uit hun sponningen
gevallen of lagen auto's geplet
onder het gewicht van zware
bomen. „Het was in drie of vier
minuten voorbij", vertelt een
inwoonster van Schalkhaar.
„Eerst begon het knetterhard te
regenen en daarna zwaar te
stormen. Je hoorde overal het
onheilspellende gekraak van
takken en het te pletter vallen
van dakpannen."
Dezelfde ervaringen hadden
mensen in Deventer. Bewoners
zeiden gisteravond duidelijk de
'slurf van een windhoos te heb
ben waargenomen. In Teuge
ten zuiden van Deventer raakte
een onlangs na brand gerestau
reerde boerderij zeer zwaar be
schadigd. Hetzelfde lot onder
ging een boerderij in Nieuw-
Heeten, vijfentwintig kilometer
noordelijker, aan het eind van
het door de windhoos afgelegde
traject.
AMSTERDAM ANP
lang nog zwaarder. Volgens de
peiling vindt een kwart van de
ondervraagden dat er te veel
aandacht wordt geschonken
aan het milieu in de discussie
rondom Schiphol. Een op de vijf
vindt dat het milieu juist onder
belicht blijft.
Ook blijkt uit onderzoek dat
bijna tweederde vergroting van
Schiphol of de bouw van een
tweede vliegveld noodzakelijk
acht. Uitbreiding van Schiphol
(31 procent) of een luchthaven
in de Noordzee (31 procent)
worden als beste opties ge
noemd. Weinig mensen (11
procent) zijn voor een nieuwe
luchthaven in Flevoland.
Voor meer dan de helft van de
Nederlanders, 52 procent,
weegt het economisch belang
bij uitbreiding van Schiphol of
de bouw van een tweede lucht
haven zwaarder dan het milieu
belang. Zesendertig procent
geeft prioriteit aan het milieu,
zo blijkt uit een NIPO-peiling
naar aanleiding van de vorige
week gepresenteerde onderzoe
ken naar oplossingen voor de
groei van de luchtvaart.
Bij een vergelijkbaar onder
zoek in 1997 woog voor een
meederheid van de Nederlan
ders (52 procent) het milieube-
SCHIPHOL THEO VAN DER KAAL)
VERVOLG VAN VOORPAGINA
De directie van Schiphol wil
grotere openheid van zaken ge
ven in luchtvaartkwesties. Bij de
presentatie van het Gebruiks
plan 1999 zei president-direc
teur Cerfontaine gisteren dat
'de luchthaven uit de loopgra
ven wil'.
De nieuwe Schipholtopman
kondigde aan voortaan maan
delijks de nodige informatie te
geven. „Daar versta ik het hele
dossier onder", aldus Cerfontai
ne, „Het publiek heeft recht op
alle materialen en feiten over de
luchtvaart en Schiphol is ver
plicht om de mensen daarvan
op de hoogte te houden. Schip
hol is hèt issue van de volgende
eeuw. Hier komen economie en
duurzame ontwikkeling bij el
kaar."
Cerfontaine verwacht veel
van gesprekken met betrokken
partijen over de problemen die
de groei van de luchtvaart ople
vert: „We hoeven niet met ie
dereen te praten, wel met men
sen die representatief zijn voor
de samenleving. Er is de afgelo
pen weken gebleken dat er weer
kan worden gepraat met de
milieubeweging. Schiphol en de
milieubeweging liggen nu in de
loopgraven en komen niet ver
der dan juridische procedures.
Er liggen kansen om de tegen
stellingen te overbruggen in
luchtvaartkwesties zoals hand
having van geluidsnormen, vei
ligheid en milieu."
De Schipholdirecteur laat tij
dens zijn eerste openbare op-,
treden niet het achterste van
zijn tong zien. Hij wil niets kwijt
over de toekomst van de lucht
vaart in Nederland: „Vorige
week zijn daarover onderzoeks
rapporten verschenen. Het lijkt
me goed om daarover een geza
menlijk standpunt uit te bren
gen van de hele luchtvaartsec
tor. Dus niet Schiphol en de
vliegtuigmaatschappijen apart.
Dat standpunt komt eind okto
ber."
Cerfontaine zegt met minister
Pronk te hebben gesproken,
maar niet over de recente sug
gestie van de bewindsman om
binnenlandse vluchten te ver
bieden om het milieu te sparen.
„Ik vind dat Pronk zoiets met
mij moet bespreken", zegt de
Schipholdirecteur, „Overigens
hebben die kleine vliegtuigen
geen effect op de geluidszones.
Het gaat om zesduizend vluch
ten per jaar van Schiphol naar
Eindhoven, Maastricht, Gronin
gen en Enschede. Wel maken ze
deel uit van het totaal aantal
vluchtbewegingen.
AMSTERDAM GPD
vallen, is hooguit één per twee
honderd jaar. De individuele
kans voor een burger om daar-
'bij om te komen is in Nederland
veel kleiner dan één op een mil
joen."
Baksteen trekt een vergelij
king met het autoverkeer, het
geen het RIVM overigens ook
doet. „Sinds de Tweede Wereld
oorlog is er gemiddeld minder
dan één persoon per jaar op de
grond omgekomen vanwege
een neerstortend vliegtuig. Per
jaar komen 1.500 mensen in het
verkeer om, 1.500 mensen ster
ven thuis bij een ongeluk en
honderd verdrinken in open
water. De enige conclusie kan
zijn dat het met de externe vei
ligheid van de luchtvaart uitste
kend is gesteld."
Volgens Baksteen deugt het
rekenmodel van het RIVM dan
ook van geen kant. „Het verhaal
is gebaseerd op tal van aanna
mes. Dergelijk onnauwkeurig
onderzoek en de daarop vol
gende politieke commotie
schept onnodig een sfeer van
onrust onder de bevolking. Het
is de taak van overheidsinstel
lingen en de politiek om die be
volking op de hoogte te stellen
van de echte risico's en die ac
ceptabel té houden."
Het Amsterdamse Centraal Sta
tion en wijde omgeving bieden
een onwerkelijke aanblik. Nor
maal gesproken is dit het do
mein van een paar honderd
junks, dealers, zwervers, alco
holisten, jongenshoeren en tip
pelaarsters. Nu lijken die van de
aardbodem verdwenen. De rei
ziger domineert het beeld weer.
Maar in andere delen van de
stad is de junk weer verschenen.
'In het belang van orde, rust
en veiligheid uitsluitend toe
gang voor treinreizigers', zo ver
melden sinds dinsdag borden
boven de toegangen tot het sta
tion. De rust lijkt er voor het
eerst in jaren weergekeerd. Wie
niet als treinreiziger wordt inge
schat, komt het station niet in.
„Het was-hier altijd een puin
hoop", zegt een controlerende
spoorwegagent. „Reizigers voel
den zich hier niet veilig. Er gaat
een grote bedreiging uit van
zo'n massa junks. De afgelopen
maanden zijn er zelfs twee
junks bij steekpartijen gedood."
Voor het toezicht worden de
komende weken uit het hele
land extra spoorwegagenten op
Amsterdam CS ingezet. Enkelen
zijn al met hun taak begonnen,
zoals een agent uit Zwolle: „Zo
erg als hier heb ik het nergens
in heel Europa ooit gezien. En ik
ben toch op heel wat stations
geweest. In Stockholm, Kopen
hagen, Londen en Parijs. Junks,
dealers en psychiatrische pa
tiënten horen hier niet thuis.
Daar zijn klinieken voor. Het
station is er voor de reiziger."
Van de bliksemactie moet een
afschrikwekkende werking uit
gaan. F. Reitsma, regiodirecteur
Randstad Noord van de NS over
de aanleiding tot de maatrege
len: „De criminaliteit rond het
station nam enorm toe. Vooral
vanuit de Bijlmer en de binnen
stad kwam dat probleem steeds
meer op ons af. Ons doel is nu
die overlast zoveel mogelijk te
spreiden."
Slechts een enkele junk ziet
alsnog kans binnen te komen,
mogelijk dankzij een verhullen
de capuchon of extra nette kle
ding. In enkele nissen liggen
nog wel zwervers te slapen. Ze
worden met rust gelaten, zolang
ze geen overlast veroorzaken.
„We kennen onze klantjes zo
langzamerhand wel", aldus een
agent.
Ook buiten het station is extra
politietoezicht ingesteld. Die
moet ernst maken met het dit
voorjaar ingevoerde samen
scholingsverbod. Veel was daar
van de afgelopen tijd niet te
merken. Maar nu hebben ook
zelfs de tippelhoertjes hun
werkterrein aan de achterkant
van het station verlaten. Enkele
jaren geleden verbande Amster
dam hen naar een nieuwe tip
pelzone in de negorij aan de ui
terste westkant van de stad,
maar ze bleven werken in de
binnenstad.
Officieel is tippelen in de bin
nenstad verboden. Het pro
bleem is inmiddels van zo'n
grote omvang, dat justitie de
vrouwen nog nauwelijks ver
volgt. Burgemeester Patijn is
nog steeds voorstander van het
tippelverbod. In navolging van
Groningen onderzoekt Amster
dam nu een manier om de
klanten van deze vrouwen aan
te pakken.
Het schoonvegen van het
Centraal Station is niet de enige
'zuiveringsmaatregel' die de ge
meente heeft genomen. De
straten direct rond het Konink
lijk Paleis op de Dam zijn sinds
deze week verboden gebied
voor zwervers en alcoholisten.
Personen die op de trappen van
het paleis of in de nabije omge
ving rondhangen met een blikje
bier, kunnen rekenen op een
boete van maximaal vijfduizend
gulden.
Zelfs op de metrostations
heerst dezer dagen verscherpt
toezicht. Vanouds zijn ook die
Agenten sturen een vrouw weg van het Centraal Station omdat zij geen duidelijk reisdoel noch een plaatsbe
wijs heeft. FOTO GPD HARMEN DE JONG
het domein van outcasts. Extra
agenten van het metroteam
houden de zaak onder controle.
De rust lijkt weergekeerd, 'Maar
voor hoelang?', vraagt menige
vertwijfelde Amsterdammer
zich af.
Dat is de keerzijde van dit op
jaagbeleid: bewoners uit de bin
nenstad zien de problemen in
volle omvang op zich afkomen.
„De laatste weken is het hier al
heel bizar", vertelt een bewoner
op de Wallen. „Er zijn hier
enorme concentraties van dea
lers en verslaafden. Al sinds en
kele maanden is hier nauwelijks
nog zichtbaar politie op straat."
Een ondernemer in de nabij
gelegen Damstraat moppert:
„Het was te verwachten, nu is
het hier een zooitje. Dat heet de
wet van de communicerende
vaten. Je jaagt ze op en een paar
honderd meter verder strijken
ze neer. Dat gaat nu al twintig
jaar zo, dankzij het politieke be
leid in deze stad."
Ook hulpverleningsinstellin
gen waarschuwen voor de ge
volgen van de aanpak in en
rond het Centraal Station en bij
de Dam. Zolang het ontbreekt
aan voldoende opvang, blijven
de problemen bestaan. De be
langenvereniging van drugge
bruikers MDHG spreekt zelfs
over de 'waanzin van een mis
lukt beleid'. MDHG pleit voor
het gedogen van niet-overlast-
gevende dealpanden in de stad,
zoals ook in Rotterdam gebeurt.
