an historisch Alkemade tot de Wassenaarse dorpskerk
Monumentendag
Jong met 'oud' confronteren
Europa zet erfgoed in de schijnwerpers
iRDAG 10 SEPTEMBER 1
hting Open Monumen-
tfl richt haar pijlen de
e" jaren in toenemende
Vejp de jeugd. Met nog
activiteiten in de 365
Sjpende gemeenten wor-
Hgeren gestimuleerd om
Hitdag 12 september de
- en ondermeer in Lei-
ik op 13 september 's
;s - een kijkje te nemen
~~ude gebouwen'.
Vorig jaar bezochten in Neder
land 850.000 mensen de open
gestelde monumenten en jon
geren maakten daar een be
langrijk deel van uit. Veel ge
meenten hebben dan ook een
speciaal jeugdprogramma, dat,
op papier gezet, net als de Mo
numentenkrant verkrijgbaar is
bij de plaatselijke VVV- en
ANWB-kantoren.
Het landelijke startschot van de
Monumentendag valt dit jaar
in Den Haag, de stad die haar
750-jarig bestaan viert. Mr. Pie-
ter van Vollenhoven, voorzitter
van het Nationaal Restauratie
fonds, haalt de trekker op don
derdag 10 september over en
doet dat, ironisch genoeg, uit
gerekend pal voor het Vredes
paleis.
Het landelijke thema luidt dit
maal: 'Steengoed! De zorg voor
historische bouwmaterialen'.
Plaatselijke comité's kunnen
hier van afwijken en, zoals bij
voorbeeld in Leiden en Bode
graven gebeurt, voor een eigen
thema Idezen.
Landelijk verschijnen weer
twee boekjes met
'monumentale' onderwerpen:
'Historische bouwmaterialen'
van Herman Janse en 'Holland
se Molens' van Leo Endendijk.
Richt alleen Nederland het ko
mende weekeinde de schijn
werpers op zijn monumenten?
Nee, heel Europa staat deze
maand in het teken van het
cultureel erfgoed. In totaal 44
landen doen mee aan dit pro
ject, een recordaantal. Vorig
jaar, nog zonder Turkije bij
voorbeeld, bezochten ruim 18
miljoen mensen de 26.000 gra
tis opengestelde monumenten.
Bijna elk land heeft gekozen
voor een eigen thema. Die zijn
soms zeer verschillend van
aard.
Zo ontsluit Italië ditmaal zijn
historische tuinen, richt Liech
tenstein de schijnwerper op
zijn kapellen, stelt Zweden de
pleinen in steden en dorpen
centraal en komt het hooggele
gen bergstaatje Andorra met
het toch wel verrassende the
ma 'Water' op de proppen.
Wat wrang in dit kader is het
thema waar landen als Bosnië-
Herzegovina en Kroatië (nood
gedwongen) de aandacht op
richten. Namelijk op het ver
woeste erfgoed en de restaura
tie daarvan. De open wonden
nog van een voorbije oorlog.
In België hebben ze helemaal
geen centraal uitgangspunt. In-
plaats daarvan vieren onze zui
derburen gewoon drie dagen
feest. Een dansje rond de mo
numenten: zo kan het natuur
lijk ook.
vaak ingenieuze, middeleeuwse
constructies zoals bijvoorbeeld
in het pand Rapenburg 15. Wie
nog hoger klimt - de torens van
de Petruskerk, de Hooglandse
Kerk of het Stadhuis - zal zich
verwonderen over de veelheid
aan daktypes van de stad.
De kelders laten zich uiter
aard alleen van binnen bekij
ken. Zo zichtbaar als de daken
zijn, zo verborgen zijn de on
dergrondse gewelven, bijvoor
beeld die onder de Hoogstraat
en de Breestraat. In 't Veld:
„Mooi in dat kader is ook de ex
positie in de Openbare Biblio
theek over het systeem van kel
ders en reservoirs onder de
Burcht. Om instorting te voor
komen, zijn die helaas destijds
dichtgegooid. Het zou prachtig
zijn als er ooit nog eens geld
vrijgemaakt wordt om die te
restaureren. Voorlopig moeten
we het doen met de tentoon
stelling, maar die is ook zeker
de moeite waard."
Eenmalig geopend zijn de
grafkelders van de Algemene
Begraafplaats Rhijnhof. Histori
sche bussen rijden tussen de
binnenstad en het kerkhof. Op
stapplaatsen zijn er bij het par
keerterrein Haagweg, het Stad
huis en Molen De Valk. De bus
sen rijden elk half uur. Het ge
heel gerestaureerde kasteel
Endegeest stelt eveneens zijn
gewelven open voor het pu
bliek. Het kasteel maakt deel uit
van een speciaal voor de gele
genheid uitgezette fietsroute.
Ook de oude ijskelders op het
terrein zijn te bezichtigen.
Aan de hand van verschillen
de thema's zijn er wandelingen
uitgezet die onder deskundige
leiding staan. Zo voert de Thor-
becke-wandeling langs plaatsen
in Leiden waar de beroemde
staatsman heeft gewoond en
gewerkt en voert een wandeling
over de Breestraat de deelne
mers terug naar de Middeleeu
wen. Een derde wandeling
toont daarentegen de confron
tatie die de moderne bouw
kunst aangaat met de histori
sche binnenstad.
De stad Leiden en haar comi
té mogen dan een eigen plan
trekken: helemaal losgelaten
wordt het landelijk thema niet.
Dat komt terug in exposities in
het Modelbouwmuseum en het
Academiegebouw over respec
tievelijk dakpannen en bestek
ken.
Het uitgebreide programma
Kappen en Kelders is verkrijg
baar bij de VW, het Stadhuis,
hel Stadsbouwhuis en de Open
bare Bibliotheek.
Monumenten in de regio
'de witte vlag met het zwart/gele
toppert, daar moet je zijn zaterdag,
pgesteld vanzelfsprekend dat je een
ïber bent van het culturele erfgoed.
iacM 1-Holland alleen al doen 71 ge-
,rti-: en mee aan de twaalfde Open Mo-
NGlitendag. Hieronder een greep uit
onale deelnemers en wat daar zoal
ALKEMADE
Ciale fietsroute langs een aantal recente-
staureerde molens en monumenten in
ine Hart. Tussenstop in 'historisch Alke-
waar een foto-tentoonstelling inzicht
'Leven, werken en wonen op de boer-
1900'. In Rijpwetering is de in restau-
ade kerk van Onze Lieve Vrouw Geboor-
jesteld.
,-3327272.
PHENAANDE RIJN
stratie Oude Ambachten aan de Pieter
nstraat Gratis boottocht naar o.a het ge-
>rnelis den Hertog, puzzeltocht en fiets-
ngs monumenten.
V, Wilhelminalaan 1,0172-495600.
LISSE
Oud-Hollandse beroepen zoals kantklossen,
mandenmaken en klompenmaken in en rond 't
Huys Dever. Een puzzel en kinderspelletjes van
vroeger voor de jeugd. De toren van de Agatha-
kerk kan in groepjes van 10 worden beklommen.
Rondleidingen door de Pauluskerk, de Hervorm
de Kerk en de H.H Engelbewaarders. Oud Speel
goed in Museum De Zwarte Tulp.
Info: VW, Grachtweg 53a, 0252-414262.
NIEUWKOOP
Het Smederijmuseum en het Poldermuseum
zijn open. Ook kan de toren op het Regthuys-
plein worden beklommen.
Info: 0172-572352
NOORDWIJK
De St. Jeroenskerk, de Grote Kerk, de watertoren,
bollenbedrijven, de Hoogewegse molen en de
museumboerderij aan het Jan Kroonsplein zijn
allemaal open, evenals het kruidenwinkeltje aan
de Pickéstraat. Ook Hofstede Restaurant De Cle-
yburch is te bezichtigen.
Verder zijn er diaseries, videovoorstellingen en is
er een foto-expositie over het Wilhelminahofje.
Ook in de St. Jeroen: een strijkkwartet en twee
handdraai-orgels.
Info: VW, 071-3619355.
NOORDWIJKERHOUT
Het Witte Kerkje dateert uit 1300 en is te bezich
tigen. De windmolen aan de Leidsevaart laat tij
dens de OMD de wieken draaien.
Info:0252-343737
RIJNWOUDE
In Benthuizen staat de Hervormde Kerk cen
traal, alsmede korenmolen De Haas. In Hazer-
woude-dorp verzorgt beheerder Van den Aker
boom rondleidingen door de fraaie wipstelling-
molen Nieuw Leven, gebouwd in 1810. Wie de
tentoonstelling Rond de Klok nog niet heeft ge
zien, kan voor een laatste mogelijkheid daartoe
in Koudekerk terecht in de Oudheidkamer. Ook
in dat dorp is de Hervormde Kerk de gehele dag
te bezichtigen.
Info: 071-3428282
SASSENHEIM
Het Sikkens-museum in het oude raadhuis is ge
opend en een speciale wandeltocht voert langs
o.a de Hervormde Kerk uit de 11de eeuw en de
ruïne van het slot Teylingen. Bij Molen De
Speelman is een expositie ingericht over de res
tauratie van deze korenstellingmolen, ooit de
grootste van dit type tussen Haarlem en Den
Haag.
Info: 0252-211843
VOORSCHOTEN
Fiets- en wandelroutes langs de monumentale
plekjes van mooi Voorschoten. Een eenmalige
expositie in het Ambachts- en Baljuwhuis, een
tekenwedstrijd voor de jeugd van 8-12 jaar en
bezoekjes aan de voormalige zilverfabriek, nu
het gebouw van Mexx. Verder is er een rondrit
voor ouderen en krijgt de schooljeugd de kans
om kasteel Duivenvoorde te bezoeken.
Info: dhr. Wijckerheld Bisdom 071-5613464
WASSENAAR
Rondleidingen door de oude Dorpskerk met op
tredens van het Wassenaars ensemble, het Ka
merkoor en de big band Oegstgeest. Daarnaast
een rondwandeling, een lezing over het plein en
een foto-expositie. Bezichtiging van de Atlantic
Wall. Informatie: 070-5118382.
De Petruskerk, Leiden.
)anning en
«Tassing moet
rv sn. Onder het
„bfo Kappen en
n$rs kunnen de
'hoekers zich
ee:
ast/agen aap
Lectaculaire
pimmingen en
ee[ieimzinnige
afdalingen.
dia
se«en ander opzicht wijkt
deif van de landelijke
igefenwege de grote be
ng van de zijde van het
tn ook door de aard van
;sSrwerp zijn de kappen, Het Gravensteen, Leiden,
torens niet alleen op
maar ook op zondag hoog mogelijk op te schroeven,
geopend. „Om de is gekozen voor een twintigtal
van het gebodene zo objecten, inplaats van de pak
weg veertig die vorig jaar open
waren. Dat betekent wél, dat
wie de toren van het Stadhuis
wil beklimmen, en dat is een beperkt aantal mensen kan om-
unieke ervaring, een kaartje hoog. In dat geval is het: wie het
moet trekken, want slechts een eerst komt, wie het eerst
maalt", aldus Bart in 't Veld van
Leiden Promotion/VW.
De kappen of zolders kunnen
op verschillende manieren wor
den bekeken. Wie onder het dak
staat, kan zich verbazen over de
94
ïrtad Leiden telt
poetste aantal
ieiumenten per
"[ante kilometer
vaderland; meer
^lerdaad dan
enterdam. Trots
"daarop en
Jtwijs daardoor
%s het Leids
jjmité Open
'guimentendag
^leuw niet van
tes om zich te
""formeren aan
eet landelijk
imla: Steengoed!
ini
ij zorg voor
mistorische
10li/materialen
bonden ze wat
^algemeen,
gslaats daarvan
io,i Leiden voor
nef
eigen thema
"Ivoor meer
