'De Pijnbank' verzuipt in teveel woorden Films Langzaam zigeuner onder de zigeuners worden Praatzieke caissière ontmoet een zwijgzame bewaker De vleesgeworden nobelheid flPERDAG 10 SEPTEMBER 1998 MS DEN HAAG Theo van Goghs guerilla-methode keert zich tegen hem Met De Pijnbank heeft Theo van Gogh vermoedelijk een record gevestigd. Opnamen en afwerking namen slechts luttele weken in beslag, ongehoord voor een film die 'middelgroot' in twaalf zalen wordt uitgebracht. De vraag is alleen wat Van Gogh hiermee nu precies heeft willen bewijzen. De productionele triomf steekt namelijk nogal schril af bij de povere resultaten van dit staaltje guerilla-filmen. In tegenstelling tot 06 en Blind Date is De Pijnbank vooral een miskleun. FILM RECENSIE Mark van den Tempel De Pijnbank. Te zien: Metropole, Den Haag; Delfia, Delft Het verhaal begint alsof de eer ste akte ontbreekt. De kijker wordt middenin een conflict ge worpen dat onduidelijk is en blijft. Peter de Bock (Jack Wou- terse), een account-manager van een kleine bank, ontdekt dat de fusie van zijn werkgever voor hem grote gevolgen zal hebben. Zijn nieuwe chef Bouke van Lier (Roeland Fernhout) wil een totaal andere bedrijfscul tuur. Hij staat op punctualiteit, het dragen van de nieuwe be drijfsdas en het respecteren van de kantoortijden. Maar bovenal wil hij Peter lozen. Omdat hij boventallig is, vermoedt de kij ker, maar erg helder is de oor zaak van hun gespannen ver houding niet. De achterbakse Bouke neemt de sleutels van Peters lease-au to in, plaatst afluisterapparatuur in diens kantoor en probeert hem op allerlei manieren het le ven zuur te maken. Kroon op zijn plan om de ongelikte me dewerker te verwijderen is het nog Martin Krawirikel (Eric van inschakelen van de psychoti- Sauers), Peters kamergenoot die sche Jos Vlierboom (Paul de iedereen tegen elkaar lijkt uit te Leeuw), een ex-klant van Peter spelen. die tot waanzin verviel na het Vier hoofdpersonen, dat is er faillissement waarmee De Bock minstens één teveel. De Pijn- hem opzadelde. En dan is er bank loopt over van verhitte dialogen tussen overspannen personages waarin veel gezegd wordt maar weinig blijft han gen. Van Gogh heeft vermoede lijk zoveel mogelijk van de oo- spronkelijke theatertekst van schrijver Justus van Oei intact willen laten. Begrijpelijk, want er zitten fraaie observaties ('gol fen is knikkeren voor belangrij ke mensen') en staaltjes kan toorjargon ('even mijn aambei en föhnen') in. Maar in plaats van de handelingen en karak ters helder te introduceren laat de regisseur een stortvloed van woorden los die het drama wegdrukt. De komst van Paul de Leeuws godsdienstwaanzinnige kledin- gimporteur was een goed mid del geweest om de aktie open te breken, maar het draagt alleen maar bij aan de verwarring. De masochistische Jos heeft kruisi gingsfantasieën en plannen voor een snuffmovie. Dat leidt tot wat Van Gogh vermoedelijk tot de centrale gedachte van zijn film heeft wallen maken: martelen voor geld. In de prak tijk betekent het echter nog veel meer verwarrend geschreeuw en een onbegrijpelijke ontkno ping in de bankkluis. De Leeuws keuze voor een serieuze rol is interessant, maar Jos is toch vooral Paul zonder humor. Ook Fernhout komt maar niet lekker in zijn rol van calculeren de manager te zitten. Theo van Gogh staat bekend om de ongezouten kritiek waar mee het functioneren van de filmproductie in Nederland ver woordt. Met zijn strikte onaf hankelijkheid heeft hij keer op keer aangetoond dat het alle maal sneller en beter kan. Dit maal lijkt hij echter het slachtof fer van zijn eigengereidheid te zijn geworden. Met meer geld, een langere voorbereiding en script-coaching had De Pijn bank zijn potentie waar ge maakt. Nu is de film een troebe le vijver waarin we af en toe een glimp van een mooie vis opvan gen. Gadjo Dilo op het grensvlak van documentaire Roman Duris is een van de troeven van de film. Met zijn warrige haardos en innemende glimlach heeft de acteur iets van een bohemien. FILM RECENSIE MARK VAN DEN TEMPEL Gadjo Dilo. Te zien Kijkhuis, Leiden, Haags Filmhuis, Den Haag. Een jongeman sjokt over een met sneeuw bedekte Roemeen se landweg, en wordt ingehaald door een kar met vrouwen ge kleed in traditionele kledij. Ze lachen om hem, en zingen hem spottend toe. Het is maar goed dat de jongen, overduidelijk een vreemdeling op dat weidse plat teland, niet hoort wat de vrou wen en meisjes zingen. De on verbloemde schunnigheden doen de kijker (die via onderti tels wel weet waar het over gaat) haast blozen. De jongeman heet Stephane en komt helemaal uit Parijs. Hij is op zoek naar de favoriete zi geunerzanger van zijn overle den vader, en zijn enige aanwij zing is een cassettebandje. De zigeuners verbazen zich over de vreemdeling; zo onbevreest, en met zoveel geld op zak. Ze noe men hem 'gadjo dilo', oftewel: rare blanke. Maar meesterviolist Izidore krijgt een zwak voor hem. Waarschijnlijk omdat de oude man een zoon in de ge vangenis heeft, die van Stepha- ne's leeftijd is. Izidore wordt zijn tolk en zijn gids in de mysterieuze wereld van de zigeunercultuur. Een wereld waarin de muziek een even belangrijk communicatie middel is als het woord, waar de seks rauw is, drank vrijelijk vloeit en familiebanden niet verbroken worden. Maar ook een wereld waarvan de bewo ners een hoge prijs betalen voor hun vrijheid. De van origine Britse regisseur Tony Gatlif mag zich inmiddels een specialist van die zigeunerwereld noe men. Gadjo Dilo is al de derde speelfilm die hij temidden van de Roma opnam, en opnieuw toont Gatlif zich een groot ob servator. Het is onmogelijk te zeggen waar bij hem Fictie ophoudt en realiteit begint. De film heeft een dramatische structuur, maar bevat hele stukken die puur documentarisch zijn. Een van de manieren waarop Gatliff deze spontaniteit bereikte was door de taalbarrière tussen zijn hoofdrolspelers in stand te hou den. De manier waarop acteur Roman Duris zich met handen en voeten verstaanbaar pro beert te maken is precies zoals het in werkelijkheid gegaan moet zijn. Duris is een van de troeven van de film. Met zijn warrige haardos en innemende glim lach heeft de acteur uit Chacun cherge son chat iets van een bo hemien, haast een west-Europese versie van een zigeuner. Maar de sterren zijn de zigeuners zelf; grof en direct, en gedreven door een ongeloof lijke levenslust. Gatlif waakt er voor hun cultuur te romantise ren, of om de Roma als slachtof fer af te beelden. Wel ligt in hun vogelvrije bestaan de dreiging van geweld altijd op de loer, zo dat ook Gadjo Dilo niet zonder bloedvloeien het einde haalt. Maar toch blijft het een meesle pende en blijmoedige film, die wellicht de zigeunermuziek zal populariseren zoals Lagrimas Negros de Cubaanse salsa ge liefd maakte. Marius et Jeannette ontroert FILM RECENSIE ANDRÉ NIENTIED Marius et Jeanette Te zien Babyion, Den haag; Lumen, Delft Het kan aan de winter liggen, maar elke keer als in februari de balans van het Rotterdamse Filmfestival wordt opgemaakt blijkt dat films vol simpele maar warme menselijke gevoelens de grote publiekslievelingen zijn. Dat gold afgelopen jaar voor Gadjo Dilo en Marius et Jean nette, die beide deze week in première gaan. In Marius et Jeannette gaat het, eenvoudiger kan het niet, om de verhouding tussen Mari us (Gérard Meylan) en Jeannet te (Ariane Ascaride). De laatste is de ware spil van het verhaal, en ondanks haar grote mond, het zonnetje in de volkswijk Estaque in Marseille, waar de film zich afspeelt. Jeannette is een alleenstaande moeder die de zorg voor haar twee kinderen combineert met een baantje in de supermarkt. Dat ze niet op haar mondje is gevallen brengt haar op haar werk in de proble men: ze verliest haar baan als ze via de intercom de consumptie maatschappij aanklaagt, in een scène die herinnert aan de maatschappijkritische films uit de jaren 70. Tijdens een halfslachtige po ging vérf te stelen van een bouwterrein wordt ze betrapt door de bewaker Marius, die haar echter ongestraft laat gaan. Sterker nog: hij komt haar hel pen met schilderen. De buur vrouwen sturen, met de be moeizucht die in deze volkswij ken nog charmant is, aan op een romance tussen de zwijgza me reus Marius en de praatzie ke Jeannette, maar de laatste is terughoudend. Pas als ze merkt hoe vanzelfsprekend Marius met haar kinderen omgaat, geeft ze zich gewonnen en staat niets een eerlijke arbeidersro- Marius en Jeanette mance in de weg. Althans, zo lijkt het. Maar ook in de volks wijken is het niet alleen rozen geur en maneschijn, om een volkswijsheid aan te halen. Marius et Jeannette is een 'feelgood-movie' over gewone mensen, bedoeld voor een pu bliek dat de buik vol heeft van one-liners spuwende politicain specteurs of onwaarschijnlijk fraai gebouwde advocates. Wie zijn hart ophaalt aan de sociale dramas van Mike Leigh Secrets and Lies) zal ook Marius et Je annette in zijn hart sluiten. In het humoristische script, dat de zelf uit Marseille afkomstige re gisseur Robert Guédiguian schreef met Jean-Louis Milesi, zorgen vooral de buren voor de komische noot. Deze bijfiguren bieden de mogelijkheid tal van themós zijdelings aan bod te la ten komen, van het recept voor aioli tot Le Pen. De buurman die in een onbewaakt moment voor extreem rechts heeft ge stemd krijgt het van zijn vrouw te verduren, maar Guédiguian wordt nooit drammerig en houdt de menselijke maat in het oog. Dat maakt Marius et Jeannet te tot een film met het hart op de juiste plaats. En aangezien Hollywood dol is op remakes van Franse films kunt u beter het origineel zien, voor er een gladde Amerikaanse versie komt, met bijvoorbeeld Meg Ryan en Antonio Banderas als working-class heroes. Victor Hugo's Les Misérables nogmaals op herhaling FILM RECENSIE ANDRÉ NIENTIED Les Misérables. Te zien: Lido, Leiden, Me tropole, Den Haag; Delfia, Delft. Volgens de Filmencyclopedie is Les Misérables op de bijbel na het meest verfilmde boek. Hoe wel de uit 1935 daterende versie met Charles Laughton als defi nitief staat geboekstaafd, blijft het klassieke boek van Victor Hugo filmmakers inspireren, van Zwitserland Miserabili tot Mexico {LosMiserables). Drie jaar terug kwam Claude Lelouch nog met een gemoder niseerde versie, met Jean-Paul Belmonde in de onwaarschijn lijke hoofdrol. Dat was een groots opgezette en licht hyste rische verfilming, iets wat van Bille Augusts versie niet gezegd kan worden. Lijkt deze Deense regisseur in het eerste half uur nog de Anton Pieck-benadering te kiezen, met veel aandacht voor de pittoreske kant van de armoede, in de rest van de ruim twee uur kiest hij voor een so bere, vlakke aanpak, waarin sombere kleuren de toon aan geven. De keuze van zijn hoofdrol speler past daar naadloos bij. Voor Jean Valjean, de arme drommel die in zijn leven slechts tegenslag kent maar die nooit verbitterd raakt, hoeveel onrecht hem ook treft, koos Au gust de troosteloze gestalte van Uam Neeson. Als de manipula tieve Oskar Schindler was Neeson in Schindler's List uit stekend op zijn plaats, maar sindsdien is Neeson zo vaak ten strijde getrokken tegen onrecht dat hij de nobelheid zelf is ge worden. Of hij nu Rob Roy, Mi chael Collins of Jean Valjean heet, elke minuut in zijn leven staat in teken van de Goede Zaak. Tijd voor een grapje is er niet. Nu komen er ook levensgrote thema's aan bod in de sociale roman Les Misérables, daarom leende het verhaal zich zo goed voor een musical. Jean Valjean probeert na 19 jaar dwangar beid vanwege het stelen van een brood een nieuw en vooral nobel leven op te bouwen, maar wordt daarin steeds gedwars boomd door de plichtsgetrouwe wetsdienaar Javert. Deze pen- nelikker werkt volgens de sim pele stelregel 'eens een dief, al tijd eeft dief. Geoffrey Rush speelt Valjeans kwelgeest als een gefrustreerde zuurpruim die slechts oog heeft voor de let ter van de wet. Ironisch genoeg krijg je steeds meer sympathie voor hem omdat Neesons bo venmenselijke goedheid danig op de zenuwen gaat werken. Zelfs als de gevallen vrouw Fan- tine (Uma Th urm an) zich aan hem aanbiedt, nadat hij haar uit het cachot heeft gered, slaat hij haar avances edelmoedig af. Dat een verstoten arbeiders vrouw uit het Frankrijk van be gin 19e eeuw op Uma Thurman lijkt, staat haaks op de aanpak zonder opsmuk die August be oogt, maar er is meer mis aan deze overbodige versie van 'Les Mis'. Want dat er Engels ge sproken wordt is begrijpelijk wanneer een Deen in Praag een Frans boek gaat verfilmen met in de hoofdrollen een Ier, een Amerikaanse en een Australiër, maar dat er Schotse accenten rollen uit de mond van eenvou dige Franse plattelander is be spottelijk Een overbodige Les Miserables met Liam Neeson in de hoofdrol. Zo bont als in zijn lachwek kende versie van The House of the Spirits maakt Bille August het gelukkig niet, maar zoals zijn vorige flop [Snulla's Sense of Snow) ook al bewees kan de ooit zo begaafde regisseur [Pelle The Conqueror) zich beter niet meer aan literaire meesterwer ken vergrijpen. En Liam Neeson moet nodig weer eens een ploert spelen, voor hij nog de hoofdrol krijgt in de biografie van Moeder Theresa. fLON tel. 070-3471656, in win- htrum Babyion „jus et Jeanette 12 jr., dag. 130. 19.00. 21.30. e Ice Storm 12 jr.. dag. 14.00, foO(beh.di), 21.30. e Idiots 16 jr., dag. 21.30. pnic 12 jr., dag. 14.00. ft Luggage al., dag. 19.30; do vr jdiook 14.00. nJeuxtroissoleil 16 jr ,di. 19.30. cht op de kleintjes al za zo wo i.30 pi gaat van boord alza zo wo [oo R0P0LE 1 tel. 070-3456756, Car- Baan 16. 5Miserables 12 jr., dag 12.30, 130,18.30,21.15. R0POLE 2 Pijnbank 12 jr., dag. 13.30, §5,19.00.21.45. leineZeemeermin al., Ned ge- iken, za zo wo 13.30,16.15. R0P0LE 3 ig the Dogal.,dag. 16.15, 19.00, ,45: do vr ma di ook 13 30. ariots of Fire al., di 13.30 ■t magische Zwaard al., za zo wo L30 R0P0LE 4 Good As !t Gets al., dag. 16.15, .00, 21.45; do vr ma di ook [30. Kleine Zeemeermin al., za zo wo 130. ■TR0P0LE 5 iberia 12 jr., dag. 16.15,19.00, [45 do vr ma di ook 13.30. •Bud al Ned. gesproken, za zo wo Scheveningen tel. 070- f738, Kurhausweg2. (Days, Seven Nights al., dag. [30, 19.00, 21.30; do vr madi [ll.30. 14.00. jmary Colors al., dag. 13.00, 120 éX-Files 12 jr., dag. 15.00, 140. mageddon 12 jr., dag. 14.10, [20,20.30. 6Avengers 12 jr., dag. 13.20, 130. 17.40, 19.50,22.00. rfia! al dag. 12.40. 14.50, [00.19.20,21.40. Species II 16|r.,dag. 16.10, 18.40, 21.10; do vr ma di ook 13.40. Hard Rain 16 jr., dag. 19.20. Wild Things 16 jr., dag 12.30, 14.50, 17.10,21.50. Lethal Weapon 4 16 jr., dag. 12.30, 15.20, 18.10,21.00. Sneak preview verrassingspremière 16 jr., di 21.10. Het Magische Zwaard al., za zo wo 12.10, 14.20 Paulie, de eigenwijze papegaai al.. Ned. ondertiteld, za zo wo 12.00. Jacht op de Kleintjes al Ned. ge sproken, za zo wo 11.50, 14.00. HAAGS FILMHUIS tel. 070-3656030, Spui 191. Gadjo Dillo 16 jr., do en zo t/m wo 19.15. 21.45; vrza 19.15; zo wo ook 14.00. The Hanging Garden 16 jr.. dag 21.45; do ook 19.15; woook 14 00, 16.15 Hamam, il Bagno Turco 16 jr., dag. (beh. ma) 19.15, 21.45; ma 19.15; vrzowo ook 16.15.. Alice in Wonderland al., zo wo 14.00. TUSCHINSKI tel. 070-3655660, Bui tenhof 20. The Avengers 12 jr.. dag. 12.10, 14.30, 16.40, 19.10,21.30. Lethal Weapon 4 16 jr., dag. 12.20, 15.10, 18.10,21.00. Six Days, Seven Nights al., dag. 12.00, 14.20, 16.50, 19.20, 21.40. The X-Files 12 jr.. dag 16.20, 18.40, 21.20; do vr madiook 12.40 Armageddon 12 jr., dag. 11.50, 14.50. 18.00,21.10. City of Angels 12 jr., dag. 16.30, 19.20,21.50. Titanic 12 jr., dag. 12.30. My Best Friends Wedding (Ladies movie night), wo 21.40. Jacht op de Kleintjes al Ned. ge sproken, za zo wo 12.00,14.10 OMNIVERSUM tel. 070-3545454, Pres. Kennedylaan 5 Everest al.. dag 13.00 (beh. ma), 15.00, 19.00,21.00. The Living Sea al., dag. 12.00 (beh. ma), 20.00; za zo 00k 18.00. Alaska: Spirit of the wild al., dag. 11.00 (beh. ma), 14.00, 17.00. Thrill Ride al., dag. 16.00, 22.00. MS AMSTERDAM ison Ford en Anne Heche in 'Six days, seven nights'. Te zien in Lei- Amsterdam, Den Haag ën Scheveningen £VUECINERAMA 1(020) §76 jeria 13.00,15.15.17.30. ro«45,22 15 .EVUE CINERAMA 2 jyof Angels 16.15, 19.15, 22.00; OOjyvrmadi 00k 13.30 PSO1 (020)6234876 ^jes Miserables12.15,15.15, |^B5: woook 21.45 pS02 ;kie Brown 18.15 mary Colors 12.15, 15.15, 21.30 EENTER(020) 6236615 124 september gesloten wegens Sv bouwing n FwlA AMSTELVEEN (020) Ï15 10 uflnic: do vr za di 19.30 MA 1(020)5475175 )up;eAvengers: 19.30, 22.00; za zo Ko[ook 16.15 d0flA2 .thai Weapon 4: 18.45, 21.30; za -'■'lio 00k 13.00,15.45 ,k 1(020)6234579 eAvengers 12.45, 15.00, 17.15, ;tp(f30, 21.45 jiageddon 15.00. 18.00, 21.00; '0 :.wrmadiook 18.00 IET (020) 6273434 piam, II Bagno Turco: 20.00, [00, vr t/m zo 00k 18.00 e Hanging Garden: 19.30,21.30; fnzoook 15.45 venlpoolse Bruid vrt/m zo 15.30 cen^jwiedge 0f Healing 17.30 .FILMMUSEUM (020) 5891400 dwig: 19.00, za zo wo 00k 13.00 22.00

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsch Dagblad | 1998 | | pagina 11