ontmoeting
in N.-Ierland
Bewijs tegen Libiërs te mager' Historische
GOEDKOOP
junior wel leider
ir geen president
R MEE BIJ A&P
„,„R DE GRATIS
•""RISEBOX
I
Zwarte dozen Swissair-
vliegtuig gevonden
Plan voor inperking Britse monarchie
Buitenland
155
5
e ikji toeristen, een Nederlandse vrouw uit Terneuzen
tjaard, raakten gisteren gewond toen een bom in de
verdloofdstad Praag ontplofte. Volgens de politie was
on w vei"t>orgen in een vuilnisbak. De bom zou zijn ge-
tuibriominelen. De Nederlandse vrouw heeft na een
uur aan een kniewond het ziekenhuis verlaten.
w
en li ten Malta verliezen verkiezing
je le\
mier Alfred Sant van Malta gaf gisteravond toe dat
vafsche Partij de zaterdag gehouden parlementsver-
eft verloren. De winst ging naar de Nationalistische
kePvor,d wefd de 64-jarige nationalist Edward Fenech
pperjworen als de nieuwe premier.
I it wast handen in onschuld
?neraal Augusto Pinochet heeft in een gisteren ge-
Mterview met de Chileense krant ElMercurio gezegd
te maken had met schendingen van mensenrechten
septhilitaire bewind. Pinochet kwam in september 1973
it via een bloedige coup tegen president Salvador
LI Bens zijn zeventien jaar durende bewind werden
.00 mensen om politieke redenen vermoord. Pino-
nator voor het leven. Deze functie heeft hij, toen hij
nacht was, voor zichzelf geregeld.
ien uit gevang Rwanda bevrijd
iden ^en hebben in het westen van Rwanda een gevan-
nbunP^ en ze^er tweeduizend gedetineerden bevrijd. De
urvangenen zijn Hutu's, die worden verdacht van
volkerenmoord van 1994 op Tutsi's en gema-
em 6. Zo'n tweeduizend rebellen bestormden vrijdag de
/an Kivumu in de regio Kibuye, meldde de staatsra-
ien bij mars van zwarten in YS
™e politie heeft zaterdag in de Amerikaanse stad New
■■de gemaakt aan een manifestatie van tienduizend
;ren. Daarbij zijn achttien gewonden gevallen. De
keigeren Mars' was georganiseerd door de radicale isla-
w Abdul Muhammad. Een aantal zwarte moslimbe-
1 tld van deelname afgezien wegens de racistsiche
1 van Khallid Abdul Muhammad en de zijnen.
'n Congo praten mee
longolese rebellen doen mee aan de vredesbespre-
86 ja.^daag over hun 'and beginnen in Zimbabwe. De
nse president Mugabe heeft het beraad belegd in
ïen staakt-het-vuren voor Congo te bereiken. Muga-
w/ Congolese president Kabila in diens strijd tegen de
gen.
n onderzoek moorden Kosovo
Verenigde Staten hebben gisteren geëist dat de Joe-
president Milosevic onafhankelijke specialisten toe-
rovincie Kosovo om onderzoek te doen naar gemel-
)orden op zowel Serviërs als etnische Albanezen. Net
ikanen zal de Europese Unie een speciale afgezant
aanstellen. De EU-ministers van buitenlandse za-
Wilio dat gisteren tijdens een bijeenkomst in het Oosten-
ar geirg.
be
'JMpt 'onsterfelijke'
Twee uur lang hield een 41-jarige man gisteren
ld mensen in de Australische stad Melbourne in zijn
f nd met een groot zwaard riep hij uit dat hij een on-
jchotse Highlander is. Uiteindelijk wist de politie hem
lend gas tijdelijk te verblinden. Daarop werd de man
Ird en afgevoerd. Wat hem bezielde, is nog niet be-
foto afp
i heeft na vier jaar
jatshoofd. De Hoog-
feadering, het parie
partijleider Kim
tot voorzitter
Rmissie voor Natio-
iie. Daarmee is hij
jshoofd is van de so
lo lksrepubliek.
nent had eerder op
psitie van president
r wordt aangeno-
frbied voor Kim II-
|erleden vader van
Het parlement
weekeinde veel van
ntwoordelijkheden
1 naar de defensie-
Dit betekent dat na
een machtsstrijd van vier jaar
het leger meer macht heeft ge
kregen dan de communistische
Arbeiderspartij. De machtsstrijd
was uitgebroken na de dood
van Kim Il-sung, de grondlegger
van Noord-Korea. Het leger hul
digt de 'juche'-ideologie: volle
dige zelfvoorziening, waarbij ie
dere vorm van markteconomie
.wordt geschuwd en een harde
lijn wordt gevolgd om invloeden
van buitenaf te bestrijden.
Daarmee is Noord-Korea te
rug waar het vijftig jaar geleden
begon: een afgesloten totalitaire
staat, die de eigen bevolking
onder de duim houdt en de bui
tenwereld afschrikt. Alleen
stond Noord-Korea er een halve
eeuw geleden economisch veel
beter voor dan tegenwoordig.
Robert Black, hoogleraar in
ternationaal recht in de Schot
se hoofdstad Edinburgh, is er
van overtuigd dat Londen en
Washington geen Lockerbie-
proces willen. Black is geboren
in Lockerbie, het Schotse
plaatsje dat in december 1988
synoniem werd voor de gevol
gen van niets ontziend terro
risme. Bij de aanslag op een
Boeing 747 van PanAm vonden
hier 270 mensen de dood. Al
vijf jaar speelt Black een lei
dende rol in de dialoog met Li
bië over de berechting van de
twee Libische verdachten.
edinburgh marjolijn de cocq
'Belachelijk' vond men het
voorstel dat Robert Black in
1994 met Libische instemming
op papier zette om het Locker-
bie-proces in een neutraal land
als Nederland te houden. Vorige
maand kwam de ommezwaai
en lag tot Blacks grote verras
sing ineens een overeenkomst
tussen Groot-Brittannië, de Ver
enigde Staten en Nederland op
tafel.
Cruciaal verschil met Blacks
compromis is dat Londen en
Washington, gesteund door de
Veiligheidsraad van de Verenig
de Naties, eisen dat het proces
door drie Schotse rechters
wordt geleid. Juist dat kan voor
de Libische verdachten Abdel-
baset Ali Mohamed Al-Meghra-
ni en Al Amin Khalifa Fhima
een struikelblok blijken. Tot nu
toe willen ze alleen verschijnen
voor een internationaal panel
van rechters die geen persoon
lijke banden hebben met Schot
land of Lockerbie.
„Ik heb het gevoel dat de Brit
se en Amerikaanse regeringen
alleen maar met die drie Schot
se rechters zijn aangekomen in
de hoop dat Libië het voorstel
zal afwijzen", zegt Black. In
april uitte de Libische advocaat
Ibrahim Legwell tegenover
Black ernstige twijfels of Schot
se rechters voor zijn cliënten
aanvaardbaar zouden zijn.
„Maar de Britten en Amerika
nen stonden erop in de ver
onderstelling dat deze verande
ring in het plan ervoor zou zor
gen dat de Libiërs 'nee' zeg
gen."
Robert Black (51) heeft zich
verschanst achter stapels boe
ken en papieren in het piepklei
ne werkkamertje dat de Univer
siteit van Edinburgh hem bij
zijn aanstelling in 1981 toewees.
Hij is net terug van zes maan
den verlof in het Zuid-Afrikaan
se Stellenbosch, waar hij werkte
aan een boek over bewijsvoe
ring in Schotland en Engeland.
In 1993 raakte Black bij de
Lockerbie-zaak betrokken, toen
een groep westerse zakenlieden
hem uitnodigde voor een be
zoek aan de Libische hoofdstad
Tripoli. De zakenlui vonden dat
het tijd werd het Lockerbie-con
flict op te lossen, zodat het han
delsembargo tegen Libië kon
worden opgeheven. Black
moest de merites van het Schot
se recht aan Gaddafi's regime
duidelijk maken. Hij kwam te
rug als een man met een missie.
En dat werd hem in Groot-Brit-
tannië niet in dank afgenomen.
Er is wel gesuggereerd dat
Black wordt betaald door de Li
biërs of de zakenwereld en dat
hij door het Gaddafi-regime is
ingepakt. „Ik heb nooit een cent
van iemand aangenomen", zegt
Black. „Maar toen mijn voorstel
in januari 1994 in Groot-Brit
tannië met zoveel verachting
van de hand werd gewezen, heb
ik tegen mezelf gezegd dat ik
niet bereid ben me te laten
koeieneren."
Volgens Black is het bewijs
materiaal tegen de twee van de
aanslag verdachte Libiërs zo
mager dat het moeilijk wordt
hen veroordeeld te krijgen. De
aanklagers weten dat donders
goed, meent de hoogleraar. „Ik
heb het bewijsmateriaal van de
aanklagers niet gezien, maar
wel dat van de verdediging. En
ik vind het erg moeilijk te gelo
ven dat welk gerechtshof dan
ook hier een veroordeling uit
zou kunnen slepen".
Volgens Black willen Groot-
Brittannië en de VS daarom
geen Lockerbie-proces en pro
beren ze met hun huidige voor
stel alleen maar de internatio
nale gemeenschap te paaien.
„Ik ben misschien onnodig cy
nisch en extreem wantrouwig,
DE HELE WEEK
htendrj GRAT,S
>ic of Zten honderden
;n. l-iteebonnen-
3.99 vctracties.
NU 2 FLESSEN
NAAR KEUZE
OF SISI
fles 2 liter 269
Gepunt
KIPFILET PANKLAAR rfltfl
naturel, Bali
of Indisch
500 gram f99 |f|''
NU J' NUlVê
ioed nieuws
Enthousiast reageerde een menigte in Tripoli het afgelopen weekeinde op een toespraak van de Libische lei
der Gaddafi. Gaddafi hekelde de internationale sancties tegen zijn land. Een proces in Nederland tegen twee
Libiërs die worden verdacht van de Lockerbie-aanslag wees hij van de hand. foto ap domenico stinellis
maar dat is de enige realistische
interpretatie van de Britse en
Amerikaanse reacties op mijn
voorstel."
Black gelooft oprecht dat de
Libische regering de Lockerbie-
affaire opgelost wil zien. Ook als
de Libische autoriteiten de twee
verdachten willen uitleveren,
dan kunnen ze dat volgens de
Libische wet alleen doen als de
verdachten daarmee instem
men. „Dat is wat hier niet is be
grepen", stelt Black. „De Libi
sche regering staat achter het
proces in Nederland. Maar ie
dereen lijkt te denken dat Libië
terugkrabbelt nu het de ver
dachten niet onmiddellijk heeft
uitgeleverd. Het probleem ligt
echter bij de advocaten en de
verdachten zelf."
Black is teleurgesteld dat de
advocaten alsnog tal van twist
punten hebben opgeworpen.
Zo verklaarden ze vorige week
dat de verdachten bij een even
tuele veroordeling hun straffen
in Libië moeten uitzitten, en
niet in Schoüand. „Ze zochten
mijn steun op dit punt, maar ik
heb ze via een tussenpersoon
laten weten dat ik hier zeer on
gelukkig mee ben."
Uitlevering van de verdachten
op dit moment zou Groot-Brit
tannië, de VS en Nederland in
een lastig parket brengen,
meent Black. De plaats waar het
proces moet worden gehouden,
is nog niet vastgesteld, al is het
Marinevliegkamp Valkenburg
wel genoemd. De juridische
procedures om het proces mo
gelijk te maken, kunnen nog
maanden in beslag nemen.
„Daarom is het zo amusant als
je de Amerikaanse minister van
buitenlandse zaken, Madeleine
Allbright, hoort zeggen dat de
verdachten onmiddellijk moe
ten worden uitgeleverd. Stel dat
dat gebeurt, dan weet niemand
waar ze de gevangenen moeten
laten."
Voor Black is berechting in
Nederland de op een na beste
oplossing. Hij is ervan overtuigd
dat de verdachten in Schotland
zelf ook een eerlijk proces zou
den hebben gekregen. „Maar
twee van de beste Schotse ad
vocaten, in wier integriteit ik
absoluut geloof en die betrok
ken zijn bij de verdediging van
de verdachten, denken daar an
ders over." Het grootste pro
bleem voor de verdachten was
dat Schotland juryrechtspraak
kent. „Er is zoveel publiciteit
geweest. Hoe krijg je vijftien
Schotten bij elkaar die hun
vooroordelen opzij kunnen
schuiven?" Dat probleem is nu
omzeild. Het Schotse Hoogge
rechtshof mag in Nederland zit
ting houden.
Volgens het Schotse recht
moet een proces beginnen bin
nen 110 dagen nadat de ver
dachte in hechtenis is geno
men. Zijn de aanklagers niet op
tijd klaar, dan mogen ze geen
uitstel vragen. De verdachte
gaat dan vrijuit. De advocaten
van de twee Libiërs stellen dat
ze ten minte een jaar voorberei
dingstijd nodig hebben. Dat be
tekent dat ze waarschijnlijk om
uitstel van het proces zullen
vragen. Black: „Daar hopen de
aanldagers ook op. Want die
zijn niet klaar. Ze hebben welis
waar jaren de tijd gehad, maar
je hebt altijd personeelswisse
lingen. Niemand van de men
sen die in 1994 in het team za
ten, werkt nu nog voor de aan-
klagers."
Essentieel voor Schotse pro
cessen is de regel dat verklarin
gen van getuigen altijd door an
deren moeten worden beves
tigd: één getuige is géén getui-
In Noord-Ierland is een historisch gesprek op komst tus
sen de leiders van de protestanten en de katholieken. De
Ulster Unionist Party (UUP) gaf zaterdag zijn leider Da
vid Trimble toestemming voor een ontmoeting met Sinn
Fein-leider Gerry Adams. Die zal mogelijk al morgen of
woensdag plaatsvinden.
Een speciaal congres van de
protestantse UUP hechtte za
terdag met algemene stemmen
zijn goedkeuring aan de histori
sche ontmoeting. Overigens zei
Trimble gisteren dat hij zijn ka
tholieke tegenvoeter Adams niet
de hand zal schudden. „Er is
een moment waarop men de
open hand uitstrekt om te laten
zien dat men geen wapens ver
bergt. Maar meneer Adams kan
dat nog niet doen", aldus Trim
ble. Het is hem en andere unio
nisten een doorn in het oog dat
de republiekeinen nog geen be
gin hebben gemaakt met ont
wapening van het verboden Ier
se Republikeinse Leger (IRA).
Vermoedelijk zal Trimble pro
beren Adams aan te zetten tot
grote haast bij het ontwapenen
van de IRA. Vorige week maakte
Adams bekend dat hiermee een
begin zal worden gemaakt. Zijn
rechterhand, McGuinnes,
neemt persoonlijk de leiding
van de operatie op zich. Maar
de unionisten stellen zich op
het standpunt: eerst zien, dan
geloven.
Toch wordt de persoonlijke
ontmoeting gezien als een be
langrijke stap voorwaarts. Tot
dusver spraken de twee man
nen uitsluitend via tussenperso
nen, en weigerden zij direct het
woord tot elkaar te richten.
De jongste toezeggingen von
den plaats onder de goedkeu
rende blik van de Amerikaanse
president Clinton. Hij trok drie
dagen uit om het vredesproces,
waar hij de afgelopen jaren
steeds nauw bij betrokken was,
een nieuwe impuls te geven.
In een afsluitende toespraak
in de Ierse plaats Limerick zei
Clinton dat de Noord-Ierse vre
desovereenkomst model zou
moeten staan voor de oplossing
van andere conflicten in de we
reld. Tegelijk waarschuwde hij
Ieren en Noord-Ieren niet terug
te keren op het pad van geweld.
De Amerikaanse president is in
tussen teruggekeerd naar Was
hington.
Zurich AFP-Rtr de hand van die informatie kan
misschien worden vastgesteld
wat de oorzaak van de vlieg
ramp is geweest. Bij het ongeluk
kwamen alle 229 inzittenden
van het Swissair-toestel om het
leven.
Reddingswerkers, onder wie
75 duikers, zijn nog altijd bezig
stoffelijke resten en onderdelen
van het vliegtuig uit het water te
halen. Een directeur van Swis
sair zei dat deze operatie moei
zaam verloopt en nog lange tijd
in beslag zal nemen.
De twee zwarte dozen van het
vliegtuig van Swissair, dat vori
ge week woensdag voor de kust
van Canada neerstortte, zijn te
recht. De doos met vluchtgege-
vens werd gisteravond gebor
gen, de voice recorder zal spoe
dig volgens.
De radar van een onderzeeër
van de Canadese marine tra
ceerde de dozen zaterdag op
ongeveer zestig meter diepte.
Ze bevatten informatie over het
verloop van de rampvlucht. Aan
ge. In de Lockerbie-zaak kun
nen de aanklagers hierdoor in
de problemen komen, meent
Black. „Een deel van hun be
wijsmateriaal komt van een Li
bische overloper die heeft ge
werkt bij de inlichtingendienst
en zegt dat hij de verdachten
iets heeft zien doen. In Enge
land is het genoeg als de getuige
betrouwbaar overkomt, maar in
Schotland niet." Black is ervan
overtuigd dat de Libische ver
dachten zullen worden vrijge
sproken wegens gebrek aan be
wijs. Volgens hem zijn er aan
wijzingen dat met bewijsmate
riaal is geknoeid. Twee jaar na
de bomaanslag zou een wande
laar in een bos een printplaatje
van Zwitserse makelij hebben
gevonden. Het paneeltje zou af
komstig zijn uit de cassettere
corder waarin de semtex-bom
zat die het PanAm-toestel deed
exploderen. Het printplaatje be
vatte de naam van de fabrikant
en het serienummer, waaruit
kon worden afgeleid dat het ge
leverd was aan Libië.
„De verdediging heeft wel een
verklaring hoe dat plaatje in
handen is gekomen van de
Amerikaanse recherchedienst
FBI, maar daar kan ik niet ver
der op ingaan", zegt Black. Hij
sluit niet uit dat het printplaatje
en de aanklacht tegen de Libiërs
de aandacht moesten afleiden
van de mogelijke betrokkenheid
van Syrië en Iran. Volgens een
theorie uit 1990 was de in Syrië
gelegerde terreurgroep van Ah
med Jibril door Iran betaald om
het PanAm-toestel neer te ha
len. „Maar in verband met Ope
ratie Desert Storm tegen Irak
was het nadelig voor Amerika
en Groot-Brittannië om de con
tacten met Syrië door dergelijke
beschuldigingen te verslechte-
Rouwende nabestaanden bezochten zaterdag bij Peggy's Cove (Cana
da) de plek waar hun verwanten vorige week omkwamen bij het onge
luk met een vliegtuig van Swissair.
De invloed van* het Britse koningshuis
moeten worden teruggedrongen. Dat vin
den vooraanstaande adviseurs van de
Britse premier Blair. In een gisteren gepu
bliceerd rapport bepleit onderzoeksinsti
tuut Demos afschaffing van alle politieke
en religieuze functies van koningin Eliza
beth, zo melden Britse media. Momenteel
is de vorst tevens hoofd van de Kerk van
Engeland.
Toekomstige Britse monarchen mogen
alleen nog maar de ceremoniële rol van
staatshoofd spelen. Volgens de denktank
zijn de Windsors ouderwets en hebben ze
geen voeling meer met de maatschappij.
In een eerste reactie op de voorgestelde
radicale vernieuwingen stelt Bucldngham
Palace dat elke grondwetshervorming een
zaak is van het parlement. De koninklijke
familie zal de studie met belangstelling le
zen, aldus een woordvoerder.
De Demos-denktank, die aanleunt te
gen premier Blairs Labourpartij, pleit ook
voor een referendum bij elke troonopvol
ging. Als een meerderheid zich bijvoor
beeld tegen kroonprins Charles uitspreekt,
zou er een volksraadpleging moeten ko
men over de volgende in de rij, in dit geval
Charles' zoon William. Als de Britten op
die manier de ene na de andere Windsor
zouden wegstemmen,, kan dat het pad ef
fenen voor de overgang naar een repu
bliek. aldus commentaren in de media
De opsteller van het rapport, Tim Ha-
mes, ontkent dat de voorstellen een aan
val zijn op het koningshuis. Hij benadrukt
dat de plannen juist een overlevingsplan
bieden voor de Windsors, die door hun te
rughoudende opstelling na de dood van
prinses Diana en tal van affaires kampen
met een gedeukt imago.
foto ap» paul chiassc
Fransman drie
keer overreden
Een 69-jarige chauffeur is zater
dag op een snelweg in oost-
Frankrijk diverse keren overre
den. Het slachtoffer had een af
slag gemist en zijn auto op
vluchtstrook neergezet. Vervol
gens liep hij 150 meter in het
donker terug om te kijken wat
er op een verkeersbord stond.
Daarbij werd hij door een auto
geraakt en door nog zeker drie
andere wagens overreden. Alle
bestuurders zeiden dat ze 'uit
angst' waren doorgereden.
wndse gewond bij aanslag Praag
Prof. Robert Black sceptisch over plannen voor Lockerbie-proces
Trimble zal Adams geen hand geven
