Troepen Kabila willen nu
oost-Congo schoonvegen
GOEDKOOP
Lp
Gallon op drift boven
Atlantische Oceaan
Buitenland
Duitse ambassadeur:
geen gifgas in fabriek
Mislukte start in Quito
Eerste executies in
Palestijnse gebieden
Krant gooit spaarbankboekje Claes op straat
Commissaris voor vluchtelingen wil blijven
SPAAR MEE BIJ A&P
VOOR DE GRATIS
SURPRISEBOX
lAANDAG 31 AUGUSTUS 1998
'anamezen stemmen president weg
anama-stad De inwoners van Panama hebben gisteren met
ite meerderheid tegen een tweede ambtstermijn voor presi-
;nt Ernesto Perez Balladares gestemd. Nadat bijna tweederde
an de stemmen bij het referendum over de tweede ambtster-
nijn was geteld, bleek 62,8 procent van de kiezers tegen te heb-
ien gestemd. De president gaf de nederlaag toe. De volksraad-
ileging was nodig omdat de Panamese grondwet aan het staats-
loofd geen twee ambtstermijnen achtereen toestaat.
Ex-dwangarbeiders eisen geld Duitsers
y Namens voormalige dwangarbeiders heeft de New-
orkse advocaat Ed Fagan gisteren voor een federale rechtbank
luitse en Oostenrijkse ondernemingen aangeklaagd wegens het
;ebruik van dwangarbeid ten tijde van het Derde Rijk. Vandaag
Yordt ook een financiële vergoeding gevorderd. De klacht be-
reft onder andere Volkswagen, Siemens, Krupp, Daimler-Benz,
d? Ludi. Württembergische Metallwarenfabrik, Heinkel, Eicon,
IMYV en Leica.
RA roept op tot opheffing Real IRA
ilfast De IRA heeft opgeroepen tot de opheffing van de Real
RA, de republikeinse splintergroep die verantwoordelijk was
,oor de bomaanslag in het Noordierse Omagh. „Ze moeten zich
jpheffen en wel zo snel mogelijk", aldus de verklaring. „Deze
jroep heeft de republikeinse zaak niet gediend."
China laat dissident Wang Youcai vrij
eking In China is dissident Wang Youcai na bijna twee maan-
len gevangenschap vrijgelaten. Maar de 32-jarige Wang kan zijn
huis in Hangzhiou in het oosten van China alleen met toestem
ming van de politie verlaten. Een mensenrechtenorganisatie in
Hong Kong heeft dit meegedeeld. Wang diende op 25 juni met
[wee anderen een verzoek in om erkenning van de Democrati
sche Chinese Partij. Dat was een unicum in de geschiedenis van
de Chinese dissidentenbeweging. Wang werd op 10 juli aange-
x ïouden.
Khksmuide» De Ijzerbedevaart in het Belgische Diksmuide is het
Afgelopen weekeinde rustig verlopen. Aan de jaarlijkse herden-
1 ting van de in de Eerste Wereldoorlog gesneuvelde Vlamingen
I namen zo'n 15.000 mensen deel. Voor aanvang van de manifes-
iade arresteerde de Belgische rijkswacht bijna twintig mensen,
- onder wie Nederlanders. Volgens de Vlaamse omroep VRT wer-
len ze aangehouden omdat ze wapens bij zich hadden of ex
ile ireem-rechtse symbolen droegen.
•j
■"Cambodjanen betogen tegen Hun Sen
'hnom penh Rond de 15.000 mensen hebben gisteren in de
I zerbedevaart verloopt rustig
iambodjaanse hoofdstad Phnom Penh gedemonstreerd voor
het vertrek van premier Hun Sen, omdat hij bij de vorige maand
Z jehouden verkiezingen zou hebben gefraudeerd. De demonstra
lie, de grootste uit de geschiedenis van Cambodja, vormde de
afsluiting van een protestweek tegen Hun Sen.
Turkije verwerpt bestand PKK
ankara De Turkse regering verwerpt het voorstel van de Koer
dische afscheidingsbeweging PKK voor een onvoorwaardelijk
(l1 staakt-het-vuren. Premier Mesut Yilmaz zei zaterdag dat hij
PKK-leider Abdullah Ocalan niet beschouwt als gesprekspartner.
Tyfoon Rex treft Japan
'Kyo Zware regenval als gevolg van de naderende tyfoon Rex
heeft gisteren in het noordoosten van Japan huizen onder water
jezet en beekjes veranderd in kolkende watermassa's. De slagre
gens hebben sinds afgelopen donderdag al aan zeker veertien
mensen het leven gekost. Vijf mensen worden nog vermist.
Aardverschuiving Nepal: 65 doden
kathmandu In een afgelegen deel van Nepal zijn zeker 65 men
sen omgekomen door aardverschuivingen. Dat heeft Radio
Nepal gisteren gemeld. Het Himalayagebergte wordt dit seizoen
geteisterd door een reeks aardverschuivingen. Die worden ver
oorzaakt door hevige regenval.
Doden door hoog water in India
lucknow De zwaarste overstromingen sinds mensenheugenis
teisteren het noordoosten van India. Er zijn de afgelopen twee
weken al meer dan duizend doden gevallen, zo meldden de au
toriteiten in het weekeinde. Honderdduizenden mensen zijn ge-
evacueerd uit de zwaarst getroffen gebieden. Alleen al in de
deelstaat Uttar Pradesh zijn meer dan een miljoen mensen door
de watermassa's ingesloten.
Politie vindt verbrande Serviërs
pristina De Servische politie zegt in het zuiden van de provincie
Kosovo een crematorium te hebben ontdekt waar etnische Alba
nezen de lichamen van zeker 22 door het Bevrijdingsleger van
Kosovo (UCK) gedode Servische burgers uit Kosovo hebben ver
brand. De politie zegt het crematorium te hebben ontdekt in het
onlangs door Servische troepen heroverde dorpKlecka.
iSLO ANP-Rtr
en enorme onbemande lucht-
allon zweeft ergens boven het
oorden van de Atlantische
Iceaan. De luchtverkeerslei-
ing in de Amerikaanse basis
eflavik in IJsland verloor gis-
fren het contact met het on-
eveer honderd meter hoge ge-
aarte. Eerder was het straalja-
xpiloten niet gelukt de bai
rn neer te schieten.
De ballon werd vorige week
west-Canada opgelaten om
zonniveau's te meten. Hij
oerst op Noorwegen aan en
Regeringsleger herovert Inga-stuwdam Spoedig weer stroom in Kinshasa
Twijfels over aanval VS op Khartum
Na de verovering van de laatste rebellenbolwerken in het
westen van Congo willen het regeringsleger en de hulp-
troepen uit Namibië, Zimbabwe en Angola nu in het oos
ten de aanval openen op de tegenstanders van het be-
wind-Kabila. In het weekeinde heroverde het regeringsle
ger al de belangrijke stuwdam en energiecentrale bij In-
KINSHASA AFP-DPA-Rtr
President Kabila liet gisteren
weten dat hij het zo druk heeft
met de oorlog, dat hij niet van
plan is de conferentie van niet-
gebonden landen in Zuid-Afrika
te bezoeken. In plaats daarvan
stuurt hij woensdag zijn minis
ter van buitenlandse zaken.
De kabinetschef van presi
dent Kabila, Abdoulaye Yerodia,
zei gisteren dat het doel van het
offensief in oost-Congo is de
'indringers uit Rwanda en
Uganda' te verdrijven. Deze
twee landen ontkennen overi
gens steeds dat ze de Congolese
rebellen steunen.
De Angolese troepen die het
Congolese regeringsleger te
hulp zijn geschoten, trokken
gisteren de havenstad Matadi
binnen, met de stuwdam bij In
ga het laatste strategisch be
langrijke punt in het westen van
het land dat nog in handen was
van de rebellen.
In het weekeinde was het lan
ge tijd onduidelijk hoe de situa
tie was bij de belangrijke stuw
dam en energiecentrale bij Inga.
vijftig kilometer van Matadi.
Het regeringsleger meldde za
terdag de dam weer onder con
trole te hebben, maar rebellen
leider Ondekane ontkende dat.
Gistermiddag zei Kabila's kabi
netschef dat de regeringstroe
pen de dam nu vast in handen
hebben en dat volgens de mi
nister van energie de stroom
voorziening van de hoofdstad
Kinshasa binnen twee dagen
weer op gang kan komen.
In de hoofdstad Kinshasa
nam de spanning gisteren af,
hoewel soldaten van het rege
ringsleger nog jacht maakten op
rebellen. „Ze komen nu tevoor
schijn als termieten uit hun
nesten", zei kabinetschef Yero
dia. Volgens uiteenlopende ge
tuigenverklaringen is er nage
noeg geen sprake meer van
lynchpartijen en andere gruwe
lijkheden zoals in de dagen er-
bedreigt het vliegverkeer al
daar. Noorse commerciële
luchtvaartmaatschappijen
hebben enkele routes gewij
zigd om botsingen te voorko-
Volgens luchtvaartautoritei
ten houdt de ballon, die zon
der lucht ongeveer vijf voetbal
velden groot is, het nog een
paar dagen vol. Volgens een
woordvoerder van de luchtver
keersleiding op Schiphol levert
de ballon geen problemen op
voor vliegtuigen die vanaf Am
sterdam in noordelijke rich
ting gaan.
IBBfCX
f li;
FRANKFURT-WASHINGTON AP-ANP
De Duitse ambassadeur in
Sudan betwist de Amerikaanse
bewering dat er grondstoffen
voor zenuwgas werden gemaakt
in de fabriek in Khartum die de
VS op 20 augustus vernielden
met kruisraketten. Volgens am
bassadeur Daum werden in de
fabriek El Shifa slechts antibioti
ca en anti-malariapillen gepro
duceerd. De ambassadeur
schreef dat enkele uren na de
aanval aan zijn superieuren. In
de Duitse pers werd de brief za
terdag gepubliceerd.
Sudan heeft steeds gezegd dat
de fabriek enkel medicijnen
maakte. De Amerikaanse rege
ring heeft onder druk om de
aanval te rechtvaardigen inge
stemd met nader onderzoek.
De Amerikaanse krant The
New York Times concludeerde
in het weekeinde dat de Ameri
kaanse argumenten voor de be
schieting van de fabriek aan alle
kanten rammelen. Het is onjuist
dat de fabriek geen commercië
le producten maakte en dat de
in Afghanistan levende Saudiër
Osama bin Laden de fabriek fi
nancierde, aldus de krant.
Voorts was de fabriek niet een
zwaar beveiligd militair-indus
trieel complex.
De krant citeerde Amerikaan
se en Europese ingenieurs en
deskundigen die begin jaren ne
gentig bij de bouw van de fa
briek waren betrokken. Er wer
den alleen medicijnen en vete
rinaire producten gemaakt. „De
fabriek leende zich gewoonweg
niet voor de productie van che
mische wapens", aldus de Brit
se ingenieur Carnaffin, die er
van 1992 tot 1996 technisch di
recteur was.
President Clinton heeft per
soonlijk besloten de fabriek in
Khartum te bombarderen. Hij
werd daarbij geadviseerd door
de inlichtingendienst CIA, die in
het geheim een grondmonster
had genomen bij de fabriek.
Daarin zou EMPTA zijn gevon
den, een grondstof voor het ze
nuwgas VX. Chemische wapen
experts wijzen er echter op dat
het monster mogelijk niet goed
is geanalyseerd.
Twee agenten ter dood gebracht
Quito Brandweerlieden inspecteren het Cubaanse toestel dat zater
dag neerstortte in de Ecuadoraanse hoofdstad Quito. Daarbij kwamen
negentig mensen om, inzittenden van het toestel en inwoners van de
wijk waar het toestel neerkwam. Het ongeluk gebeurde toen een vol-
getankte Toepolev van luchtvaartmaatschappij Cubana bij een misluk
te startpoging neerstortte en in brand vloog. Aan boord waren 76 pas
sagiers en 14 bemanningsleden. De meeste passagiers waren Ecuado-
ranen. Van de inzittenden overleefden veertien de ramp. De Cubaanse
luchtvaartmaatschappij Cubana de Aviación vliegt met veelal verou
derde toestellen van Sovjet-makelij. Volgens getuigen slaagde het on
gelukstoestel er twee keer niet in op te stijgen. Bij de derde poging
moest de piloot hard remmen omdat het toestel niet los kwam. Het
vliegtuig vloog door de hekken van de luchthaven, over een snelweg
en kwam op een voetbalveld terecht. foto ap dolores ochoa
TEL AVIV AD BLOEMENDAAL
CORRESPONDENT
Op bevel van president Arafat
zijn gisteren twee Palestijnse
veiligheidsagenten geëxecu
teerd. Het is voor het eerst sinds
het begin van de autonomie, in
1994, dat in de Palestijnse ge
bieden de doodstraf is voltrok
ken.
De agenten, de broers Raid en
Mohammed Sultan, waren za
terdag door een militaire recht
bank in Gaza-Stad veroordeeld
wegens een dubbele moord.
Vooral de snelheid van de
rechtsgang drie dagen tussen
de moord en de executie van de
dadersheeft geleid tot pro
testen van Palestijnse mensen
rechtenorganisaties. Ze wijzen
erop dat de procedures van de
militaire rechtbanken niet vol
doen aan internationale nor
men en dat de rechters niet on
afhankelijk zijn.
Een van de slachtoffers in de
moordzaak, Majdi Khalidi, was
officier bij de Palestijnse inlich
tingendienst en een vooraan
staand lid van El-Fatah, de or-
Nieuwe onrust
in Indonesië
JAKARTA THEO HAERKENS
correspondent
In de havenstad Cilacap aan
de zuidkust van het Indone
sische eiland Java hebben
zich vrijdag en zaterdag
plunderingen voorgedaan.
Boze Indonesiërs richtten
zich tegen eigendommen
van landgenoten van Chine
se afkomst. Met waarschu
wingsschoten herstelden le
ger en politie de rust. Eerder
was het al onrustig in de pro
vincies Noord-Sumatra en
Oost-Java.
In Cilacap vernielden za
terdag duizenden woedende
vissers een garnalenopslag-
plaats. Vrijdag waren ze ook
al de straat opgegegaan om
te protesteren tegen de lage
lonen en beweerd gesjoemel
van havenautoriteiren. Bij
die woedeuitbarsting gingen
tien schepen, twintig huizen
en een aantal auto's in vlam
men op en werden winkels
geplunderd.
De vissers zeggen dat ze
zes jaar lang geen opslag
hebben gehad en zelfs min
der betaald krijgen dan het
minimumloon van ongeveer
170.000 roepia per maand,
wat neerkomt op ongeveer
een gulden per dag.
Indonesië kampt met de
ergste economische crisis in
dertig jaar. Zelfs elementaire
levensbehoeften als rijst en
spijsolie zijn voor grote groe
pen onbetaalbaar geworden.
BRUSSEL PAUL KOOPMAN
CORRESPONDENT
Willy Glaes, oud-minister van
economische zaken in België,
ontving tussen 1988 en 1994 in
totaal zestig miljoen frank aan
'giften'. Ruim acht miljoen
frank (440.000 gulden) was af
komstig van zijn echtgenote Su
zanne Meynen. Dit onthulde af
gelopen weekeinde de Vlaamse
krant De Morgen op basis van
het strafdossier dat het Belgi
sche gerecht tegen Claes heeft
opgesteld in het kader van het
Agusta-smeergeldproces.
De publicatie geeft een gede
tailleerd inzicht in de geldstro
men die via Claes passeerden.
Het gaat om de periode dat de
Belgische staat bij de Italiaanse
firma Agusta een order plaatste
voor de levering van 46 helikop
ters. Sinds begin jaren negentig
onderzoekt justitie of daarbij
steekpenningen zijn betaald,
mogelijk in de vorm van een
gift' achteraf. Woensdag begint
het proces tegen Claes en een
aantal anderen.
Volgens De Morgen is het ge
recht tussen augustus 1988 en
23 november 1994 in totaal 27
verdachte stortingen op het
spoor gekomen. Met name de
echtgenote van Claes bleek haar
man financieel een warm hart
toe te dragen. Zo stortte ze op
15 december 1988 ruim 84.000
gulden op een privérekening
van haar man, gevolgd door
5.600 gulden in februari, 22.400
gulden in april en nog eens
56.000 gulden in september
1989.
Nadat Vlaamse media eerder
dit jaar hadden onthuld dat drie
miljoen frank op een rekening
van mevrouw Meynen was ge
parkeerd, verklaarde Claes dat
zijn vrouw er buiten zijn mede
weten een 'geheim spaarpotje'
op had nagehouden. Een deel
van de zestig miljoen aan stor
tingen was overigens bestemd
voor een rekening van de afde
ling Limburg van de Socialisti
sche Partij, het kiesdistrict van
Claes.
De onthullingen zijn bijzon
der pijnlijk voor Claes. Tot dus
verre hield hij vol dat hij geen
frank in ontvangst heeft geno
men van Agusta. als steekpen
ningen noch als gift voor de
partij. Hij reageerde zeer gebe
ten op de berichtgeving in De
Morgen. In een telefoongesprek
met de redactie zou hij hebben
gezegd: „Wat jullie bende ge
manipuleerde smeerlappen
doen, interesseert me niet." La
ter liet hij via een fax weten dat
de gepresenteerde gegevens 'to
taal fout en dus misleidend'
zijn.
ganisatie van Arafat. Samen met
zijn broer Mohammed en ande
re familieleden raakte hij afgelo
pen donderdag verwikkeld in
een ruzie met leden van de Sul-
tan-clan. Het conflict eindigde
abrupt toen de Sultans hun
dienstwapens gebruikten. Majdi
en Mohammed Khalidi werden
dodelijk getroffen, een derde
broer raakte zwaar gewond.
Onmiddellijk na de moorden
riep El-Fatah een staking uit in
de Gazastrook. In sommige de
len van Gaza-Stad en Khan Yu-
nis sloten alle winkels hun deu
ren. Het Palestijnse bestuur
kondigde maatregelen af die het
dragen van dienstwapens bui
ten diensttijd aan banden moe
ten leggen.
Twee dagen na de dubbele
moord veroordeelde een mili
taire rechtbank twee van de
broers Sultan tot de doodstraf.
Een derde, niet direct bij de
moorden betrokken, kreeg le
venslang. Hoger beroep is niet
mogelijk, zodat de straffen gis
teren al konden worden voltrok-
Noord-Korea
schiet raket
richting Japan
TOKYO AFP-Rtr
Noord-Korea heeft vanmorgen
een raket afgeschoten in de
richting van de Japanse Zee.
Dat melden Amerikaanse mili
taire bronnen. De ballistische
raket is in zee gevallen ten zui
den van de Russische havenstad
Vladivostok en ten noordwesten
van Japan. De Japanse Zee ligt
tussen Japan en het Koreaanse
schiereiland. In 1993 testte
Noord-Korea een middellange-
afstandsraket en toonde aan dat
delen van westelijk Japan bin
nen het bereik liggen van deze
Rodong-1-raket.
Sadako Ogata komt morgen naar Den Haag
0 Ruim 40.- GRATIS
boodschappen en honderden
§uldens waardebonnen-
roordeel op diverse
attracties.
GRATIS Surprisepunt
bij elke ƒ10,-
boodschappen.
DE HELE WEEK
BLUE BAND
MARGARINE
pakje 250 gram van
YOVOL
HOUDBARE f"00
DRINKYOGHURT RIBLAPPEN
diverse smaken 500 gram r 99
fles 942 ml. 179 NU J' N
De Hoge Commissaris voor de Vluchte
lingen, de Japanse Sadako Ogata,
houdt morgen in Nederland de tweede
Van Heuven Goedhartlezing. De Stich
ting Vluchteling organiseert deze twee
jaarlijkse lezing om aandacht te vragen
voor de positie van vluchtelingen. Aan
de vooravond van haar komst naar
Den Haag, waar ze door koningin
Beatrix wordt ontvangen, sprak onze
correspondent in Genève met haar.
GENÈVE BOB KROON
CORRESPONDENT
Het Hoge Commissariaat voor de Vluch
telingen van de Verenigde Naties (UNH-
CR), dat wereldwijd 22 miljoen vluchte
lingen onder zijn hoede heeft, ligt onder
vuur. Terwijl de veldwerkers door hun
beschermelingen steeds vaker worden
bedreigd, beroofd of ontvoerd, heeft het
Hoge Commissariaat zelf nogal wat kri
tiek te verduren over vermeend wanbe
leid en zelfs financiële malversaties.
Toch denkt Hoge Commissaris Sadako
Ogata (70) niet aan aftreden.
Ogata, een klein, grijzend omaatje met
een tomeloze wilskracht, staat al acht
jaar aan het hoofd van 's werelds be
langrijkste hulpverleningsorganisatie en
beheert een jaarbudget van ongeveer
een miljard dollar.
Wat motiveert haar om ondanks de kri
tiek en het permanente geldgebrek aan
te blijven als haar ambtstermijn eind dit
jaar afloopt? „Ik hoef niet zo nodig en ik
lobby ook niet voor een verlenging van
mijn termijn", zegt ze Ogata in accent
loos Engels. „Maar diverse Afrikaanse en
westerse landen, de Verenigde Staten in
begrepen, hebben mij gevraagd nog een
poosje aan te blijven. Ik ben bereid en
gezond genoeg om door te gaan, maar
niet voor een volledige ambtstermijn
van vijf jaar. Een of twee jaar, maxi
maal."
Het is een publiek geheim, dat met na
me de Europese Unie acht jaar genoeg
vindt voor Ogata. Achter de schermen is
de politieke touwtrekkerij al in volle
gang. Chris Patten, de laatste Britse gou
verneur-generaal van Hong Kong, wordt
als mogelijk opvolger genoemd en ook
de naam van Emma Bonino is gevallen,
de temperamentvolle Eurocommissaris
voor de Mensenrechten die vaak met
Ogata overhoop ligt. De Hoge Commis
saris zegt er niet wakker van te liggen:
„Zo zitten de Verenigde Naties nu een
maal in elkaar. Als de Algemene Verga
dering iemand anders kiest, vind ik het
best. Dan ben ik eind dit jaar weg."
Ze voelt zich wel gekwetst door de re
cente aanvallen op haar beleid in de ge
respecteerde Financial Times. De krant
hekelde het 'wanbeleid in een organisa
tie, die niet langer spreekt namens of
opkomt voor de vluchtelingen'. Ogata
betreurt het dat het Britse dagblad 'niet
eens de moeite nam contact met mij op
te nemen alvorens deze onjuiste en on
gerechtvaardigde artikelen te publice-
„Ik zeg niet dat wij perfect zijn in deze
niet zo perfecte wereld", benadrukt Oga
ta. „We hebben 274 posten in de gevaar
lijkste gebieden ter wereld, waar militai
ren soms niet eens durven komen. Denk
eens aan Rwanda, Congo en Kosovo. In
de Afrikaanse regio van de Grote Meren
zijn sinds het begin van de crisis in
Rwanda in 1994 zo'n veertig van onze
medewerkers ontvoerd, gedood of ver
mist. Onder zulke oorlogsomstandighe
den gaat er ook financieel wel eens iets
mis, maar al onze uitgaven worden door
interne en externe accountants gecon
troleerd. We zijn trouwens bezig met in
terne hervormingen en een strakkere be
leidsvoering en die herstructurering zou
ik graag willen afmaken.','
Kan Ogata nog wel vrijwilligers vinden
voor vluchtelingenwerk, dat hoe langer
hoe riskanter wordt? „Er is gelukkig geen
gebrek aan gemotiveerde, humanitaire
hulpverlenersaldus de Hoge Commis
saris. „Het probleem ligt op het financië
le vlak. Als de televisie bol staat van el
lende in een bepaald gebied, dan komt
het geld er wel. Kosovo bijvoorbeeld
staat nu in het centrum van de belang
stelling en Europese landen voelen zich
er direct bij betrokken. Maar bij slepen
de problemen in verre streken, zoals Af
ghanistan of Afrikaanse landen, hebben
we met donorvermoeidheid te kampen.
Voor onze teams te velde is het enorm
frustrerend, als we een project moeten
afkappen omdat er geen fondsen meer
zijn."
Nederland hoort met de Scandinavische
landen tot de trouwe supporters van
UNHCR, constateert Ogata met dank
baarheid. „Maar uw landgenoot Van
Heuven Goedhart, de eerste Hoge Com
missaris voor de Vluchtelingen, zei het
een halve eeuw geleden al: in deze baan
blijf je een permanente bedelaar.
