Haaien in virtueel aquarium
Multi Media
Soldaatje spelen is
soms knap frustrerend^
Hotelgids r
TERDAG 29 AUGUSTUS 1998
SAMENSTELLING
SPEL van de WEEK
Technologisch hoogstandje in computermuseum van Boston
m
ie heeft als klein jochie niet
speeld met van die plastic
Idaatjes? Honderden had ik er
leger, van klein tot groot, van
lanner tot Duitser, van Ame-
3t Tommy. Zittend, ge-
ield, liggend, staand, lopend
rennend, elk met een ander
ipen. Hele veldslagen werden
p de grond uitgevochten,
lemaal toen er later tankjes
zelfs helikopters (Vietnam,
igelijk) bijkwamen. Uren
jlplezier. En voor de pacifis-
onder ons: het is goed geko-
et mij, hoor. Later ben ik
t dienstweigeraar gewor-
bruin,
beige en grijs plastic zijn
(onderwerp geworden in Ar-
Men. Deze keer zijn het niet
i die onbeweeglijke ge-
ichtjes, maar leuk geani-
;erde poppetjes, zoals ze ook
Disneys Toy
iry. Grappig is dat, eenmaal
getroffen, de soldaten
bloedend ter aarde storten,
(0~ lar echt smelten, zoals iedere
eelse pyromaan van vroeger
Iweet.
trainingskamp verklaart op
leuke en begrijpende ma-
alle functies van je plastic
mnetje. Hoe je granaten op
let en wegwerpt, hoe je rond-
tank, hoe de ba-
Dka of de vlammenwerper te
hoe een luchtaanval
donneren.
I
Een intuïtieve interface doet de
rest en dan begin je met plezier
aan de eerste campagne. Pas als
die goed is afgerond, wordt een
tweede ontsloten en zo moet je
er vier door. Maar dan blijkt pas
hoe lastig het spel eigenlijk is. In
alle rust en vrijheid de training
doorlopen is toch wat anders
dan belaagd worden door tien
plastic tegenstanders. Nadeel
daarbij is dat het speelveld ei
genlijk veel te klein is. Heb je
een mortier gevonden waarmee
een aanstormend peloton op
honderd meter in één klap kan
worden weggeveegd, is dat zo
lang ze buiten het speelveld
rondrennenvrijwel onmogelijk.
Zijn ze eenmaal dichterbij, dan
ben je doorgaans te laat.
De moeilijkheidsgraad is ook
een verhaal apart. De eerste
missie in de eerste campagne
gaat nog, de tweede en de derde
ook - al zijn die een stuk moei
lijker. Je komt evenwel missies
tegen die - voor zover ik het kan
overzien - bijkans onmogelijk
zijn om tot een goed einde te
brengen. Maar misschien zijn er
wel spelers die dat alleen maar
een geweldige uitdaging vinden.
En dat maakt Army Men een
spel voor de echte doorzetters,
die een stukje van hun jeugd
willen terugvinden.
Min.systeemeisen: Pentium 90,
16 Mb ram, DirectX, muis, Win
dows 95 of 98. Prijs: 99 gulden.
Beschikbaar gesteld door Ubi Soft.
N WANDERS/GPD
Het gerecht 'fish and chips'
heeft in Boston een nieuwe be
tekenis gekregen. In het com
putermuseum van de stad werd
kort geleden 's werelds eerste
virtuele aquarium geopend. De
virtuele vissen die er rond
zwemmen, hebben uiteenlo
pende karakters, zoals dat ook
geldt voor de echte wereld on
der het wateroppervlak. Een be
langrijk verschil is dat de bezoe
kers van deze zee aan software
het karakter en de eigenschap
pen van de vissen naar hartelust
kunnen wijzigen. „Als ik de
haaien sneller maak en honge
rig, zul je zien dat ze gaan jagen
op alles wat beweegt."
Ooit gewandeld door een
PC? Of een hink-stapsprong
gemaakt op een toetsen
bord? Het kan in Boston. In
het computermuseum van
die stad staat een home
computer van twee ver
diepingen hoog, met ex
tern modem en al. Wie de
hardware binnengaat,
mag zich voor even een
kaboutertje wanen. Het
is behoorlijk zwoegen
met de duizend kilo zwa
re 'trackball' die de cursor
stuurt. Met je volle gewicht leu
nen op de muis. Klik. En dan
maar afwachten wat er ver
schijnt op het tien vierkante
meter grote beeldscherm.
De gigantische PC was tot voor
kort de belangrijkste trekpleister
van dit eigenzinnige museum
aan de Amerikaanse noordoost
kust. Maar minstens zo popu
lair op dit moment is het pas
geopende virtuele zeeaquarium,
gebouwd in een schemerachti
ge ruimte in een uithoek van
het museum. Het is niet alleen
gloednieuw, maar tevens het
eerste in zijn soort. Waar anders
ter wereld kun je zelf je eigen
vissen maken, compleet met
naamkaartje? Waar anders kun
je zien hoe jouw zorgvuldig ge
fabriceerde vis wordt opgevre
ten door een gewetenloze, groe
ne haai die is uitgerust met een
rugvin die opvallende gelijkenis
vertoont met de staartvin van
een DC-10-vliegtuig?
Oliver Strimpel, de bedenker
van het virtuele aquarium en te
vens directeur van het museum,
staat voor een van de twaalf
grote projectieschermen die bij
elkaar de driedimensionale in
druk van een aquarium wekken.
Onverwachts begint hij wild
met zijn armen te zwaaien. Wa
rempel, een aantal vissen
zwemt zijn kant uit. Ze kijken
de museumdirecteur glazig aan
en zwemmen onverstoorbaar
verder als hij zijn armen omlaag
laat hangen. Maar ze keren snel
weerom als Strimpel opnieuw
ijverig begint te z
„Boven mijn hoofd 2
mera die mijn bewegingen regi
streert en doorgeeft aan de
computer", legt de directeur uit.
„Sommige vissen zijn zodanig
geprogrammeerd dat ze belang
stelling tonen voor mensen. De
computer vertelt hen dat op de
ze plaats iemand staat te zwaai
en. Vandaar dat ze een kijkje
komen nemen."
Vloeiend
Er staan verschillende monito
ren opgesteld in de ruimte. Met
enkele bewegingen van de vin
gertop over het beeldscherm
kan de bezoeker hier zijn eigen
vis samenstellen. Lief of kwaad
aardig. Angstig en schuw of juist
nieuwsgierig. Zwemmend langs
de bodem of meer aan de op
pervlakte. Vraatzuchtig of goed
moedig. Er zijn vele variaties
mogelijk. Al die verschillende
keuzen samen bepalen het ui
terlijk, het karakter en de eigen
schappen van de vis. Een naam
kaartje eraan ter herkenning en
dan kan het zelfgebouwde dier
worden losgelaten in het aqua
rium. Floep. Wat zojuist alleen
nog te zien was op de kleine
monitor, zwemt nu rond in de
driedimensionale wereld onder
water. Van projectiescherm
naar projectiescherm. Zo vloei
end alsof er werkelijk één grote
glazen bak staat.
Van achter de monitoren kan de
bezoeker eveneens het karakter
en de eigenschappen van de al
bestaande vissen wijzigen. Een
volgevreten, vredig ronddobbe
rende goedzak kan met enkele
bewegingen van de vingertop
worden omgevormd tot een
hongerige moordmachine die
in ijltempo het halve aquarium
leeg vreet. „Als ik de haaien
sneller maak en hongerig, zul je
zien dat ze ogenblikkelijk gaan
jagen op alles wat beweegt",
zegt Strimpel. En ja hoor, daar
gaan ze. De groene haaien laten
hun met forse tanden uitgeruste
kaken klappen dat het een lieve
lust is. Ze kennen geen genade.
En ze letten al helemaal niet op
naamkaartjes. Het wordt een
bloedbad.
De makers van het aquarium
hebben bij hun vinding ook ge
dacht aan jonge kinderen voor
wie de techniek van het pro
grammeren nog veel te ingewik
keld is. Zo staat er in het zaaltje
een pomp waarmee bezoekers
van het aquarium een virtuele
duiker aan extra zuurstof kun
nen helpen. Er komen bij het
pompen virtuele luchtbellen uit
de helm van de duiker en die
bellen trekken het nieuwsgieri
ge type vis aan. Ook staat er pal
voor de projectieschermen of
beter gezegd voor de 198 vier
kante meter grote 'glazen wand'
van het aquarium een appa
raat met een draaibare knop.
Wie eraan draait, geeft de vissen
voer. Deze plek blijkt een magi
sche aantrekkingskracht uit te
oefenen op peuters en kleuters.
Hoogstandje
Oliver Strimpel ontwierp het
vermaarde Massachusetts Insti
tute of Technology (MIT). De
kosten: 2,5 miljoen gulden. Hoe
langer je naar het aquarium
kijkt, hoe intenser het besef dat
het ding een technologisch
hoogstandje van de eerste orde
is. Achter de projectieschermen
is een ruimte, onzichtbaar voor
de museumbezoekers. Hier
staan zij aan zij 22 computers
opgesteld. Het is het zenuwcen
trum van het virtuele aquarium.
Een professionele program
meur bewaakt het proces.
Strimpel, hoorbaar afkomstig
uit Groot-Brittannië, liep naar
eigen zeggen al jaren rond met
het idee. Hij zocht naar een
eenvoudige en aantrekkelijke
manier om leken kennis te laten
maken met kunstmatige intelli
gentie. „Zonder te beschikken
over de kennis van een compu
terprogrammeur schaven onze
bezoekers hier aan het karakter
van hun eigen vis", zegt hij. „Ie
dereen doet dat op zijn of haar
manier. Vervolgens aanschou
wen ze welk gedrag hun vis ver
toont in de interactie met ande
re vissen. Het is een leerzame
ervaring en leuk bovendien."
Strimpel en Resnick onderzoch
ten verschillende concepten,
variërend van 'iets met robots'
tot 'iets met schildpadden'.
Maar ze bleven steeds weer uit
komen bij 'iets met vissen'. St
rimpel: „Een aquarium is visu
eel aantrekkelijk en iedereen
kent het."
1
S
D
L
O
A
O
N
P
2
Z
O
K
L
D
B
E
R
3
A
S
P
A
O
E
R
D
4
P
H
A
R
E
A
A
T
5
K
I
R
D
E
E
I
T
6
S
K
W
D
A
N
T
E
7
S
T
H
R
O
E
O
K
8
H
R
A
S
I
P
E
L
9
P
R
N
A
A
N
M
E
10
S
R
C
H
I
A
L
K
11
N
P
A
G
T
E
V
R
12
S
P
A
I
N
T
S
H
13
K
E
A
N
D
T
H
IJ
14
A
S
N
R
O
E
K
T
PGAVE
OPLOSSING
AAT
eep op elke regel de letters
g, die samen het woord vor-
va n dat overeenkomt met de
schrijving. De resterende Iet-
vormen van boven naar be
den en van links naar rechts
citaat.
Kussenovertrek; 2. deel v.e.
is; 3. haast; 4. gereed; 5. gil; 6
7. reep; 8. garenwinden 9.
irtuig; 10. grappenmaker; 11.
8 sstelijke; 12. scherp uiteinde;
grof gekristalliseerde suiker;
roofvis.
KRUISWOORDRAADSEL
-nes-ren-
v-gezel-m
es-nel-mi
ets-r-hem
me-ski-li
-kei-eed-
ik-ril- in
del-d-ene
er-bel-ge
e-demer-f
-pen-tee-
TOMPOES
Heer Bommel en de Liefdadiger
Na een lange schuiver kwam hij
zwaar op de nieuwe vloerbedekking
terecht, in zijn val het gangtafeltje
verpletterend. 'O, wat erg!' riep juf
frouw Doddel. 'Arme Ollie! Heb je je
pijn gedaan? Ja, het is een beetje
glad, hè? Maar het stoot heus mod
der af. Dat heb ik zelf gezien, toen
die aardige meneer het kwam de
monstreren!' 'Hrmpfprevelde heer
Ollie. Hij sloeg de ogen op en staarde
vol afkeer naar de glimmende tegels
om zich heen. Toen nam hij voor
zichtig een zittende houding aan.
'Hij heeft er stof en aarde opgegooid',
vervolgde het vrouwtje. 'En daar
heeft hij op getrappeld en gestampt.
Maar het kon er heel gemakkelijk
worden afgeveegd. 'Men moet er
even aan wennen', zei die meneer.
'Plastiflex is een beetje glad, maar het
is een zegen voor de huisvrouw. We
blijven lachen', zei hij. En de beta
lingsvoorwaarden...' Ze zweeg en
deinsde een stapje achteruit, toen
heer Bommel met een gesmoorde
kreet overeind sprong. 'Wèt zei hij?'
riep hij uit. 'Hoe heette die man?'
'Voorzichtig!' suste juffrouw Doddel.
'Anders val je opnieuw. Kom, ik zal je
naar binnen brengen, dan krijg je
thee. Ik zal eerst even mijn tafel...' 'U
krijgt een nieuwe tafel, mevrouw',
hernam heer Ollie, terwijl hij moeilijk
ging zitten. 'Maar hoe heette die te
gelverkoper? Dat moet ik weten!'
'Brekel', zei de buurvrouw. 'Een aar
dige man; werkelijk. Wind je nu niet
zo op en neem er je gemak van. Weet
je wat? Ik zal je mijn nieuwe jurk
eens laten zien. Die kon ik heel goed
koop krijgen.'
SuperDisk concurrent voor Zipdisk
Het diskettestation vart 1,4
Megabyte, standaard inge
bouwd in alle PC's, zal op ter
mijn plaatsmaken voor de Su-
perDiskdrive. De firma Ima-
tipn, afgesplitst van 3M, is
daarvan overtuigd en lijkt een
goede troef in handen te heb
ben. De Superdiskdrive kan
namelijk zowel de standaard
1,4 Megabyte diskettes lezen
als de speciale diskettes van
Imation die een capaciteit
van 120 Megabyte hebben.
Veel computerbedrijven leve
ren hun nieuwste PC's al met
een Superdiskstation in plaats
van het standaard diskettesta
tion. De SuperDiskdrive
wordt door de computer her
kend als een harde (verwissel
bare) schijf, maar maakt zich
vervolgens keurig bekend als
diskettestation A. Dat bete
kent dat de computer zelfs
met het complete Windows
vanaf een SuperDisk kan op
starten. Dat gaat niet erg snel,
maar in noodgevallen kan het
erg handig zijn.
Een SuperDisk lijkt erg veel
op een gewone diskette. De
superdiskettes kosten wel 30
gulden per stuk, maar die
prijs valt mee als je je bedenkt
dat ze ruim 80 gewone disket
tes vervangen. De SuperDisk
de Zipdisk. Dit systeem van
Iomega kan immers geen ge
wone diskettes aan. Iomega
hoopt binnenkort terug te
slaan met een Zipdisk met
een capaciteit van omstreeks
250 Megabyte. Zowel Imation
als Iomega hebben verder
nog concurrentie van de cd-
rom-schrijvers. Die kunnen
650 Megabyte op een steeds
opnieuw beschrijfbare cd-
rom zetten, en bovendien zijn
de beschrijfbare schijfjes
goedkoper dan de super- of
zipdiskettes. Wel zijn de cd-
romschrijvers duurder dan de
apparaten van Imation en
Iomega, die tussen de 200 en
300 gulden kosten.
Discover Discovery
Iedereen die op de televisie
verder kijkt dan zijn RTL-, Ve
ronica- en/of SBS-neus lang
is, zal bij het zappen onge
twijfeld weieens zijn gestuit
op Discovery Channel, het
Amerikaanse station met
prachtige documentaires. En
als je bekend staat om je kwa
liteit, zul je dat op alle fronten
moeten tonen. De multime-
dia-poot van Discovery doet
dat zonder meer. De Neder
landse uitgaven van de voor
Europa geschikte cd-roms is
in handen van Valkieser en
ook dat is een bedr ijf dat een
goede naam heeft hoog te
houden. Met het uitbrengen
van topproducten als Sky
watching en Nile Passage to
Egypt kon Valkieser zich geen
buil vallen.
Skywatching heeft als onder
titel êen praktische gids voor
de amateur-sterrenkijkef. En
dat is het, niets meer en niets
minder. De boeiende wereld
van het heelal komt op dit
schijfje letterlijk dichterbij. Je
staat als het ware in je eigen
achtertuin op een tijdstip dat
je zelf kiest. Op een heldere
avond zou je dus op de PC en
in het echt precies hetzelfde
kunnen zien. Maar je kunt
ook een rondje maken met al
le uitleg die maar wenselijk is.
Je kunt alles te weten komen
over wat er zich afspeelt op
onbereikbare afstanden.
Wanneer werden bepaalde
planeten en sterren ontdekt,
wat is de historische beteke
nis, enz. Duizenden scher
men staan ter beschikking
met een wagonlading aan in
formatie. Bovendien is er een
link naar het Internet voor ex
tra aanvullingen.
Nile Passage to Egypt is van
een heel andere orde. Meer
op het lijf geschreven van een
tv-kanaal dal uitblinkt in do
cumentaires. Kort gezegd
gaal het om een reis over de
Nijl, die op vele punten be
gonnen kan worden. Stroom
op- of afwaarts. Je maakt de
tocht in een felucca, een typi
sche Egyptische boot. Je kunt
je eigen dagboek bijhouden
en daarin stukjes tekst, fotós
en films jblakken. Je beschikt
daartoe over een eigen came
ra. Het grootste deel is uiter
aard gewijd aan hel oude
Egypte. Me beroemde bouw
werken kunnen worden on
derzocht is een prachtige
3D-reis met ruim een half uur
videobeelden van beroemde
filmers, meer dan 300 fotós
en liefst 3,5 uur gesproken in
formatie. Omdat de mijl ont
springt in het Victoria Meer is
er ook ruim aandacht voor de
dieren, die hun domicilie
hebben in Midden-Afrika.
Voor de broodnodige ont
spanning zijn er leuke, niet al
te moeilijke spelletjes.
Min.systeemeisen Skywatching:
PC 486/66 Mhz, 8 Mb ram,
Windows 3.1,8 Mb ruimte op
de harde schijf, SVGA-kaart,
2-speed cd-rom, muis. Prijs:
79,95 gulden.
Nile Passage: PC 486/33sx, 8
Mb ram, Windows 3.1, 8 Mb
ruimte op de harde schijf, VGA-
-kaart, 2-speed cd-rom, muis.
Prijs: 79,95 gulden.
Beschikbaar gesteld door Val-
kieser/MVSP
Hotels in de hele wereld
Het vinden van het juiste ho
tel voor een zaken- of plezier
reis is niet altijd even eenvou
dig. Weet je de weg, dan is het
geen probleem. Laat je het re
gelen, moet je maar afwach
ten waar je terecht komt. De
Wereldwijde Hotelgids van
TopWare (in Nederland uitge
bracht door Denda) kan een
handige leidraad zijn. Op het
cd'tje van het in Berlijn geves
tigde reisbureau Travelbox
staan meer dan 56.000 hotels
in 200 landen.
Stel je zoekt in Frankrijk een
hotel onder de honderd gul
den. In no-time hoest de pc
vervolgens een lijst van 500
accommodaties op. Pro
bleemloos kun je dieper zoe
ken: met zwembad, tennisba
nen, minibar, enz. In Duits
land slaag je zeker, want door
de Duitse orgine van het reis
bureau vind je liefst 21.778
hotels in dat land. Maar ook
in Guatemala City blijken er
Wereldwijde
i te s
rjev
minder dan honderd piek
kunt slapen.
Nu is het natuurlijk maar de
vraag of de prijzen, die overi
gens soms helemaal niet zijn
vermeld, kloppen. Bij 'van-
...tot' prijzen mag je namelijk
nooit uitgaan van de laagste
prijs. Maar het is in elk geval
een indicatie. Van elk hotel is
een steekkaart beschikbaar
met in ruim tien procent van
de gevallen een foto en altijd
telefoon- en faxnummers en
de bijzonderheden van de ac
commodatie.
De database is zó omvangrijk
dat het verstandig is het pro
gramma vanaf de cd te draai
en. Volledige installatie op de
harddisk vraagt namelijk
meer dan 600 mb aan ruimte.
De Wereldwijde Hotelgids
kent één nadeeltje. Bij het
vertalen zijn de plaatsnamen
vergeten, zodat je moet zoe
ken naar Paris, Wien en Mila-
Min.systeemeisen: PC 80486, 8
Mb ram geheugen, 35 Mb
ruimte op de harde schijf (bij
werken vanaf de cd-rom), VGA-
kaart met 256 kleuren, Win
dows 3.1Prijs: 49,95 gulden.
De grafische modus 640x480
met large fonts wordt niet on
dersteund. Beschikbaar gesteld
door Denda.
