80 Miljoen voor 'Victory Boogie Woogie'
Jst en Santing
p Leidse Uitdag
-1 -«b
Wm m VW. iP "J" 11 B
Dageraad van de moderne kunst
Cultuur Kunst
Mondriaan
niet de
duurste
ooit
Debat over Mona Lisa
t
ERDAG 29 AUGUSTUS 1998
oekenvveekessay Campert en Mulder Mondriaans laatste schilderij in het land van zijn schepper
nd jaar 'familie-album' en gaat speciaal over de relatie tussen
ders en kinderen. De 64e Boekenweek is van 10 tot en met 20
aart. Remco Campert en Jan Mulder schrijven samen als Ca-
u een column in de Volkskrant en ook verzorgen zij samen li-
faire shows in de Nederlandse schouwburgen. Connie Palmen
hrijft het traditionele Boekenweekgeschenk.
an den Ende: ze kennen me wel
imeer» Ze kennen me wel. Met die geruststellende gedachte
n Joop van den Ende vanavond naar bed. Een telefonische en-
opdracht van de Aalsmeerse grossier in amusement
jst namelijk uit dat - een enkeling uitgezonderd - iedere Ne-
rlander van boven de 18 wel eens van 'JvdE' heeft gehoord. De
lontane' en 'geholpen' bekendheid zijn goed voor percentages
n respectievelijk 41 en 96 procent, aldus een persbericht van
op van den Ende Theaterproducties, dat bij 463 Nederlanders
zijn naamsbekendheid en imago hengelde.
strid Lindgren populairste Zweed
ickholm Astrid Lindgren is veruit de populairste inwoner van
reden. Bij een peiling van een Zweeds onderzoeksinstituut
eeg de 90-jarige schrijfster van Pippi Langkous op de vraag,
1998 het meest werd bewonderd, meer stemmen dan de
ven populairste mannen samen. De meest bewonderde man-
lijke Zweed is koning Karei Gustaaf. Hij verdrong de c
;ve politicus Carl Bildt, die in 1997 het meest werd bewonderd
inu met de tweede plaats genoegen moet nemen. Bij de vrou-
en kwam koningin Silvia op de tweede plaats.
ummer Jazz terug van weggeweest
pen» Terug van weggeweest: Summer Jazz in Leiden. Vanaf
navond 21.00 uur treedt bij Pardoeza in de Doezastraat de La-
Jazz-formatie Robby Alberga Kwartet op. In de Herenstraat
jcafé De Tregter speelt de formatie 'Special 5' spetterende
lies, jazz en rock.
wim koevoet
g van
Leidse Uitdag breekt dit jaar
een traditie. Omdat het ge-
aureerde Van Hagerbeer-or-
in de Pieterskerk op de
ede zaterdag van september
dt gestemd, moet de organi-
haar programma een week
Ier, op 5 september afwer-
Daardoor valt de Leidse
ig deze keer niet samen
Open Monumentendag, G.
elvis, secretaris van de werk-
:p Leidse Uitdag, betreurt
■1 „Beide evenementen kun-
flftdit jaar niet van eikaars be-
:ers profiteren." Troost
It hij in de gedachte dat de
vroeging eenmalig is en dat
het avondprogramma de
te namen' opduiken van
tilde Santing en Liesbeth
neerii
durft er dan ook
gaan dat de vijftiende
aflevering net als vorige keren
goed zal zijn voor zo'n 15.000
bezoekers. Tachtig verenigingen
op het gebied van kunst, cul
tuur en vrijetijdsbesteding heb
ben zich aangemeld voor een
'standplaats' in de Pieterskerk
en Lokhorstkerk. Schelvis
noemt koren, orkesten, ballet
groepen, toneelclubs en dans
en muziekscholen. Zij zullen via
informatiemateriaal en met op
tredens en demonstraties laten
zien wat er in Leiden op deze
terreinen is te doen.
Net als vorig jaar is aan de
Uitdag, die om 11.00 uur begint,
een avondprogramma geplakt
in de (eveneens gratis toeganke
lijke) Stadsgehoorzaal. Vanaf
20.15 uur maken daar behalve
Matilde Santing en Liesbeth List
ook de internationaal vermaar
de Nederlandse pianist Rian de
Waal, de Nijmeegse theater
groep ADHOC en cabaretier
Vincent Bijlo hun opwachting.
Mondriaans laatste schil
derij, 'Victory Boogie
Woogie', is sinds gisteroch
tend terug in Nederland.
De Stichting Nationaal
Fonds Kunstbezit heeft het
voor Nederland weten te
verwerven uit de collectie
van een Amerikaanse par
ticulier. Zij betaalde er
ruim 80 miljoen gulden
voor. Het doek zal perma
nent worden geëxposeerd
in hèt Mondriaan-museum
bij uitstek, het Gemeente
museum in Den Haag.
utrecht/den haag anp
Piet Mondriaan schilderde 'Vic
tory Boogie Woogie' in New
York, in de periode van 1942 tot
aan zijn dood in 1944. Het hing
tot op heden in het apparte
ment van een New Yorkse ver
zamelaar. Gisterochtend kwam
het doek via Schiphol aan in het
land van zijn schepper. De aan
koop was mogelijk dank zij de
schenking van 110 miljoen gul
den die De Nederlandsche Bank
onlangs deed voor de uitbrei
ding van onze nationale kunst
collectie.
'Victory Boogie Woogie' (olie
verf en papier op canvas, 126 bij
126 cm) is volgens kenners het
hoogtepunt van het werk uit
Mondriaans laatste levensjaren
in New York. Uit deze bijzonde
re periode was nog niets aanwe
zig in Nederland. Vele eerdere
pogingen om iets uit die tijd
aan te kopen, liepen op niets
Enkele maanden geleden
heeft een aantal Nederlandse
prominenten, onder wie negen
museumdirecteuren, het belang
van de verwerving van juist
'Victory Boogie Woogie' onder
steund met een handtekening.
Dit gebeurde op verzoek van de
Vereniging Rembrandt en de
Stichting Nationaal Fonds
Kunstbezit.
Eén van der ondertekenaren,
directeur Hans Locher van het
Haags Gemeentemuseum, zegt
dat 'Victory Boogie Woogie' in
de categorie van de 'Nacht
wacht' van Rembrandt, de
'Zonnebloemen' van Van Gogh
en de 'Guernica' van Picasso
hoort: ,,Tot deze categorie hoort
ook de 'Victory Boogie Woogie'
van Mondriaan, zijn laatste cre
atie, ontstaan in de donkere ja
ren van de Tweede Wereldoor
log. Zoals de 'Guernica' van Pi
casso hèt beeld is geworden van
m
m m B) bul.#
«Gl riffl
K3
den haag gpd
'Victory Boogie Woogie' (olieverf en papier op canvas, 126 bij 126 cm) is volgens kenners het hoogtepunt v
vensjaren in New York.
geweld en oorlogsslachtoffers in
de twintigste eeuw, zo is 'Vic
tory Boogie Woogie' f)èt beeld
van de overwinning van levens
vreugde en vrijheid", aldus Lo
cher.
Het schilderij is de eerste aan
koop van de Stichting Nationaal
Fonds Kunstbezit, die vorig jaar
door de Vereniging Rembrandt
in het leven werd geroepen. De
stichting moet kunstwerken
voor openbare collectie verwer
ven die van „evident nationaal
belang" zijn en waarvan de prij
zen zo hoog zijn, dat ze niet uit
normale fondsen en budgetten
zijn te betalen.
Onder degenen die zich ver
der achter de aankoop van 'Vic
tory Boogie Woogie' stelden zijn
onder anderen hoogleraar
kunstgeschiedenis en Mondri-
aan-specialist C. Blotkamp, di
recteur J. Debbaut van het Van
Abbemuseum, directeur C. Der-
con van museum Boijmans van
Beuningen, directeur R. Fuchs
van het Stedelijk in Amsterdam,
directeur R. de Leeuw van het
Rijksmuseum en hoogleraar
kunst en samenleving H. van
Os.
De Stiching Nationaal Fonds
Kunstbezit zal het doek over
dragen aan de Nederlandse
Staat, die het in langdurig
bruikleen aan de gemeente Den
Haag en het gemeentemuseum
zal geven. Het gemeentemuse
um zal het schilderij vanaf de
heropening (na renovatie) op 29
oktober permanent ten toon
stellen.
Het schilderij "Victory
Boogie Woogie' van Piet
Mondriaan, dat door de
Stichting Nationaal Fonds
Kunstbezit is aangekocht
voor ruim 80 miljoen gul
den, is niet het duurste
schilderij ooit. Volgens Art
Sales Index, een Amerikaan
se instelling die de bedra
gen bijhoudt die voor beel
dende kunst worden be
taald, zou de Mondriaan op
de achtste plaats van duur
ste schilderijen komen.
De top tien van duurste
schilderijen (bron: Art Sa-
les Index, Weybridge):
1. Van Gogh: 'Portret van dr.
Gachet' (1990 voor 75 mil
joen dollar gekocht door Ry-
ui Saito)
2. Renoir: 'Au moulin de la
Galette' (1990 voor 71 mil
joen dollar gekocht door Ry-
ui Saito)
3. Picasso: 'Bruiloft van Pie-
rette' (1989 voor 52 miljoen
dollar gekocht door Tomo-
nori Tsurumaki)
4. Van Gogh: 'Irissen' (1987
voor 49 miljoen dollar ge
kocht door Alan Bond)
5. Picasso: 'Le rêve' (1997
voor 44 miljoen dollar ge
kocht door een onbekende)
6. Picasso: 'Yo Picasso'
(1989 voor 43 miljoen dollar
gekocht door een onbeken
de)
7. Picasso: 'Au lapin agille'
1989 voor 41 miljoen dollar
gekocht door Walter Annen-
berg)
8. Mondriaan: 'Victory
Boogie Woogie" (1998 voor
zo'n 40 miljoen dollar ge
kocht door de Stichting Na
tionaal Fonds Kunstbezit)
9. Van Gogh: 'Zonnebloe
men' (1987 voor 36 miljoen
dollar gekocht door Yasuo
Goto)
10. Picasso: 'Acrobate et
jeune Arlequin' (1988 voor
35 miljoen dollar gekocht
door Mitsukoshi)
ftus» Er is een debat ontbrand over de dering van later aangebrachte vergeelde ver-
entuele restauratie van de Mona Lisa. De nislagen zou de hemel weer echt blauw wor-
fecteur van de National Gallery in Londen, den en het gezicht van de vrouw een licht ro-
iil MacGregor, bepleit in Le Journal des Arts ze tint krijgen. De Mona Lisa hangt in het
n restauratie die de oorspronkelijke kleuren Louvre in Parijs. De chef-conservator van dit
in het licht moet brengen. Na verwij- museum, Jean-Pierre Cuzin, is fel gekant te-
V
on
gen restauratie. Hij vindt dat het portret moet
blijven zoals het al eeuwenlang bekend staat.
Het Journal des Arts laat een virtueel geres
taureerde Mona Lisa zien in de frissere kleu-
Grootste expositie in de geschiedenis van Stedelijk Museum De Lakenhal
leiden pablo cabenda
Stichting Paraplu opgeheven
THE TIMES
Theo de Boer trok 10 dagen
met z'n rugzak door Wales.
De Stichting Paraplu voor
Kunstbeoefening in de Pieters
kerk wordt .opgeheven. De
werkgroepen die onder Paraplu
vallen, waaronderde Leidse Uit
dag, moeten daarom verzelf
standigen en zichzelf in stich
tingen i
De Stichting Paraplu werd
opgericht door omwonenden
die het voortbestaan van de Pie
terskerk als gebouw wilden vei
ligstellen. De volledige naam
van de stichting zegt alles over
de manier waarop de oprichters
dit voor elkaar dachten te krij
gen, en hebben gekregen.
De zittende bestuursleden
willen er nu een punt achter
zetten. Ze denken dat de opvol
gingskwestie een heel moeilijke
is. Daarom ligt een verzelfstan
diging van de werkgroepen die
verschillende activiteiten in de
Pieterskerk organiseren meer
voor de hand.
Het moet de grootste expositie
in de geschiedenis van De La
kenhal worden. De belangrijke
stukken van de permanente col
lectie uit de 16e eeuw en 17e
eeuw moeten zelfs verdeeld
worden over andere zalen om
zoveel mogelijk ruimte te ma
ken voor 'Dageraad van de mo
derne kunst.' Een expositie in
zeven zalen met zo'n 300 wer
ken, waaronder schilderijen,
beelden, toegepast keramiek en
zilver uit de periode 1890-1940,
die allemaal op één of ander
manier een binding hebben
met de stad Leiden.
Bernard Planjer was een Leidse
meubelmaker die rond de
eeuwwisseling leefde en zijn
meubelen meestal in grijs en
donkerrood vervaardigde. Plan
jer was verwant aan Rietveld.
Rietveld werd wereldberoemd,
maar wie kent Planjer? De Leid
se meubelmaker zakte weg door
de zeef van de tijd, in het moe
ras van vergetelheid. Planjer is
nu één van de kunstenaars die
de Lakenhal aan de vergetelheid
tracht te ontrukken. En dat luk
te met moeite. Na heel lang
zoeken, zo vertelt de conserva
tor moderne kunst van De La
kenhal, Doris Wintgens, vonden
de 'kunstdetectives' van het ste
delijk museum welgeteld één
klokje van de man. „En er moet
nog zoveel meer zijn." Mochten
volgende speurtochten nog
vTuchtbaar blijken dan zullen
de Planjers in het aangename
gezelschap komen te staan van
grote broers als de Toorops. de
Van Doesburgs en de Van Gog-
hs.
Vijftig jaargangen van het
Leidsch Dagblad zijn doorge
spit, op zoek naar kunstenaars
die indertijd bekend waren, dui
zenden telefoontjes gepleegd in
de afgelopen drie jaar. Musea in
Praag en Boedapest hebben
toegezegd werk in bruikleen te
geven voor de tentoonstelling.
En ook werken van particulie
ren, die al jaren familiebezit
zijn, worden tijdelijk afgestaan.
„Als bleek dat mensen werk van
minder bekende kunstenaars in
huis hebben, vinden ze het ook
leuk om aan de tentoonstelling
mee te werken."
Het museum streeft er naar
een zo volledig mogelijk beeld
te schetsen van het kunstkli
maat in de Leidse regio. Ook wil
men laten zien hoe verschillen
de kunstenaars elkaar hebben
beïnvloed. In sommige gevallen
is dat niet zo moeilijk aan te to
nen. De schilder Paul Citroen
portretteerde zo'n beetje de he
le kunstenaarskring waarvan hij
deel uitmaakte en was naar ei
gen zeggen 'zwaar onder de in
druk' van Van Gogh. Maar er is
zelfs een verband tussen de so
bere geometrie van Theo van
Doesburg en de Zoeterwoudse
schilder Harm Kamerlingh On
nes. Op latere leeftijd verwissel
de Onnes zijn realistische schil
derijen voor keramiek met geo
metrische en gestileerde figura
tieve decors.
Soms was in vroeger jaren
sprake van een onverholen be
wondering voor kunstenaars die
nu (bijna) niemand meer kent.
Zo sprak Theo van Doesburg
begin deze eeuw lovend over
het abstracte werk van zijn
Leidse collega J.M. Kriest. Die
bewondering geeft bij de mede
werkers van De Lakenhal een
grote speurneuzerij in gang ge
zet. Doris Wintgens: „Via de
burgerlijke stand kwamen we er
achter dat er nog nakomelingen
van Kriest in Nieuw Zeeland
wonen. Wellicht nog in het be
zit van werk van hem, dachten
we. Helaas bleek dat niet het
geval. Maar we werden wel op
het spoor gezet van een klein
dochter in Bilthoven. Die had
helaas geen abstract werk in
haar bezit, maar wel een heel
klein stilleven. En dat zal straks
ook in De Lakenhal hangen,"
De tentoonstelling 'Dageraad
van de moderne kunst' is wel de
grootste over moderne kunst in
de geschiedenis van De Laken
hal. maar zeker niet de eerste.
In 1890 al mocht Floris Verster
(de zwager van Menso Kamer
lingh Onnes) zijn uitbundige
bloemstillevens tentoonstellen
en waren er doeken van Breit-
ner te zien. En in 1898 was het
tentoonstellingsbeleid van het
museum erop gericht het aller
modernste te tonen. JanToorop
had toen zijn eerste expositie.
Wat straks allemaal op de
tentoonstelling te zien is valt
nog niet met 100 procent zeker
heid te zeggen. Het 'uitgestalde'
zal wel uitblinken in een onge
hoorde diversiteit aan stijlen.
Hollands realisme naast symbo
lisme, De Stijl naast het impres
sionisme.
Wintgens: „Natuurlijk, als je
een expositie opzet die een hal
ve eeuw beslaat dan zie je heel
veel stijlverschillen. Maar het
aardige is juist dat je ook de
overeenkomsten en die weder
zijdse beïnvloeding kunt laten
zien. Daarbij beoogt de exposi
tie ook meer te zijn dan 'alleen
maar' een overzichtstentoon
stelling. Het is de neerslag van
een langlopend en diepgravend
onderzoek naar Leidse kunst
rond het begin van deze eeuw.
We moeten nog steeds wat wit
te plekken invullen. Om het
plaatje compleet te maken zijn
we naarstig op zoek naar werk
van Minca, Bosch en Reitz. Wie
weet bevindt dat zich nog in
menige Leidse woonkamer of
ligt het werk te verstoffen op
zolder. Ik hoop dat r
reid zijn het vn
bruikleen geven
