Cultuur Kunst
Doortrappen naar Gouden Eeuw
Gelders Orkest
wil geen 'smet'
op start Renes
LUveRs
Afro-Amerikaanse schrijfster
Dorothy West (91) overleden
'We hielden ons hart vast of 't kabinet er in kon'
Veteranen
na film naar
psycholoog
NDERDAG 20 AUGUSTUS 1998
ieke Ken Loach niet naar Nederland Wandelen en fietsen in het spoor van Rembrandt
kern De Britse filmregisseur Ken Loach is ziek. Hij kan daar-
pp27 september niet de zogenoemde Cinema Militans Le-
ighouden, hetgeen hij op uitnodiging van het Nederlands
mFestival zou doen. Loach, bekend van 'Ladybird Ladybird'
I'Land of Freedom', zou zijn visie geven op de toekomst van
lintemationale cinema. De 62-jarige Loach werd vorige week
jotseling in een ziekenhuis opgenomen. Hoewel hij inmiddels
[ontslagen, moet hij maanden rust houden. Loach' nieuwste
n 'My name is Joe' is vanaf 3 december in de Nederlandse
jjscopen te zien.
tark van vrouwelijke choreografen
1 cterdam Het Nationale Ballet opent het nieuwe seizoen met
m rk van drie invloedrijke 20e-eeuwse vrouwelijke choreogra-
gj n. In het Amsterdamse Muziektheater wordt vanaf 4 septem-
Tgedanst op balletten van Doris Humphrey, Carolyn Carlson
iTwyla Tharp. Van de hand van Humphrey is te zien 'Air for
eGString/Waterstudy/Two Ecstatic Themes'. Bij Carlson koos
N «[Amsterdamse dansgezelschap voor'Slow Heavy and Blue'. 4
jthet werk van Tharp viel de keuze op 'In the Upper Room',
npremière voor Nederland.
'Dl
t rchitecten mogen niet roddelen
sterdam Architecten verbonden aan de Bond Nederlandse
chitecten (BNA) mogen niet over elkaar roddelen. Eén van de
luw overeengekomen gedragsregels voor BNA-leden luidt:
Be architect spreekt niet negatief over collega's noch over hun
Irkzonder hen hiervan in kennis te stellen." In de nieuwe ge-
Wegels staat de collegialiteit hoog in het vaandel. Zo moet
InBNA-lid bij het aannemen van een opdracht uitzoeken of I
lezelfde klus niet al eerder aan een ander is toegedacht. Als dat
lis, dan moeten de nieuwe en de eerdere architect met elkaar
lerieggen. Een architect die de opdracht krijgt het gebouw van
In collega te wijzigen, moet indien mogelijk ook in contact tre
in met de oorspronkelijke architect. Deze mag zich echter niet
irzetten tegen de opdracht iets aan 'zijn' gebouw te verande-
|aul van Vliet met Residentie Orkest
haag» De Haagse cabaretier Paul van Vliet gaat vanaf don-
rdag 27 augustus op pad met het Residentie Orkest. Na voor
gingen in zijn thuisstad (inclusief de officiële première op de
ste) voert Van Vliets Tour de Chant langs zalen in Haarlem,
reda, Eindhoven en Venlo. In die laatste plaats is op 10 sep-
mber de afsluiting. Het avondvullende programmna kent een
iks bekende liedjes.
I isschop: Green niet in kerk begraven
jjs» De rooms-katholieke bisschop van Versailles heeft ver-
derd dat de schrijver Julien Green in een kerk in Andrésy, ten
ordvvesten van Parijs, werd begraven. Green, die vorige week
erleed, wilde perse in een kerk begraven worden. In Oosten-
lil k bestaan minder bezwaren tegen een begrafenis in een kerk.
een wordt nu morgen begraven in een kerk in Klagenfurt, de
lofdstad van de provincie Karinthië, waar een door de schrijver
er bewonderd Mariabeeld staat. Voorganger is de plaatselijke
sschop, Egon Kapellari. Green, die in een protestants gezin ter j
:reld kwam, bekeerde zich in 1939 tot het rooms-katholieke
>ch loof. In zijn romans besteedt hij veel aandacht aan de invloed
de godsdienst op het leven van mensen.
AMSTERDAM GPD
Ergens halverwege de schilderachtige, smalle weg, die
van Amsterdam naar Ouderkerk aan de Amstel leidt,
tuurt Rembrandt van Rijn peinzend over het water van
de Amstel. De kunstenaar is in brons bevroren in een on
gemakkelijke, knielende houding, zijn schetsblok en gan
zenveer rusten op een been. Tientallen Japanse en Itali
aanse toeristen verdringen zich met fototoestellen en vi
deocamera's om het standbeeld. Ze realiseren zich ver
moedelijk niet dat de grootste schilder van de Gouden
Eeuw (1606-1669) werkelijk op deze plek heeft gewerkt.
Veel van die schetsen zijn in het
boekje opgenomen, voorzien
van aanvullende informatie
over het leven in die tijd en het
werk van Rembrandt. Ook is het
boekje verlevendigd met foto's
van het huidige uitzicht vanuit
de door Rembrandt gebruikte
standpunten.
Beide wandelingen, die elk
zeker twee utir in beslag nemen,
beginnen bij het Rembrandt-
huis in de Jodenbreestraat, het
huis waar de meester van 1639
tot 1658 woonde. Wandeling 1
is zo'n vijf kilometer lang en
leidt onder meer langs de Mon-
telbaanstoren, de Nieuwmarkt,
de Dam en de Westerkerk.
Wandeling 2 is 23 kilometer
lang en daardoor bij voorkeur
geschikt als fietstocht.
Vanaf het centrum van de
stad gaat deze route langs de
Amstel naar Ouderkerk. Vroeger
wemelde het hier van de her
bergen waar de vermoeide rei
ziger zich kon laven. Voor de te
rugreis was er de trekschuit. Het
oude jaagpad waarover de paar
den de trekschuit voorttrokken,
loopt nog steeds langs het wa-
Rembrandt maakte, evenals zijn
tijdgenoten, graag lange wande
lingen door de stad of in de om
geving om te tekenen en inspi
ratie op te doen. Met een krijtje
of ganzenveer maakte hij ruwe
schetsen die hij later in zijn ate
lier uitwerkte met pen, penseel,
of in landschapsetsen die hij af
drukte van een koperplaat.
Het Gemeentearchief Amster
dam, dat dit jaar 150-jarig be
staat, schenkt in het kader van
dit jubileum extra aandacht aan
de liefde van Rembrandt voor
Amsterdam en omgeving.
Van 2 oktober tot en met 30
november is in het Gemeente
archief aan de Amsteldijk de
tentoonstelling 'Rembrandt aan
de Amstel, wandelingen in en
om Amsterdam' te zien. Daar
toe zijn uit de hele wereld de
mooiste landschappen van
Rembrandt en tijdgenoten bij
elkaar gebracht. Het Rem-
brandthuis sluit hier in dezelfde
periode (30 september tot en
met 29 november) op aan met
'Buiten leven in Rembrandts
tijd', een tentoonstelling over de
werkwijze van de 17e-eeuwsé
landschapstekenaar.
Schetsen
Als opmaat voor de expositie
heeft het Gemeentearchief al
vast het aardige 'Rembrandt
aan de Amstel, wandelen en
fietsen in het spoor van de
meester' uitgebracht. Het boek
je beschrijft twee wandelingen
die de kunstenaar vaak maakte.
De routes zijn gevonden door
de locaties te traceren die Rem
brandt in schetsen
ter.
Tegenwoordig wordt dat pad
echter ingenomen door tiental
len vissers die hun vrije dagen
op hun vaste plek langs de oe
ver van de rivier slijten. Ook de
weg wordt bezet: hordes toer-
fietsers, uitgedost in schreeuwe
rige kleuren, razen voorbij, bus
sen vol toeristen wurmen zich
tussen hen door.
Kalfje
Even voorbij kaasmakerij Rem-
'astlegde. brandt, de bronzen beeltenis
Het niet eerder vertoonde zelfportret van Rembrandt.
van de kunstenaar en uitspan- dagen. Het lommerrijke gebied
ning Klein Kalfje - in Rem- was niet ten onrechte een favo-
brandts tijd Tapperij Het Kalfje riete plek voor rijke Amster-
- begint het verleden echter te dammers, die er hun prachtige
FOTO ANP
buitenhuizen lieten bouwen.
Vol afgunst bewonderen we
de eeuwenoude buitens als
Westeramstel en Oostermeer,
die nog steeds tussen groene,
malse weiden liggen. Daar is
vast de bocht in de rivier die cir
ca 1650 door de schilder werd
vastgelegd, en is dat het brugge
tje van Six, waar hij twee pra
tende mannen portretteerde?
Het wordt een spel van zoeken
en raden naar de werkplekken
van de kunstenaar. Als je het
verkeer en de voortdurend lon
kende Rembrandt Tower even
wegdenkt, zie je bovendien voor
je hoe het hier geweest moet
zijn en hoe Rembrandt hier zat
te werken, leunend tegen de
stam van een boom. Het is even
doortrappen, maar je komt na
tuurlijk ook niet zomaar in de
Gouden Eeuw terecht.
Zelfportret
In het Dordrechts Museum is
vanaf 11 oktober een zelfportret
van Rembrandt te zien dat sinds
de vorige eeuw niet meer in Ne
derland is vertoond. Het doek
ontbrak zelfs op de grote Rem-
brandttentoonstelling die enke
le jaren geleden werd gehouden
in het Rijksmuseum in Amster
dam. Het zelfportret dateert
vermoedelijk uit 1669, het jaar
waarin Rembrandt overleed,
maar helemaal zeker is dat niet.
Mogelijk is het enkele jaren ou
der.
Het portret is eigendom van
het Wallraf-Richartz Museum in
Keulen. In Dordrecht gaat het
deel uitmaken van een over
zichtstentoonstellingvan de 17e
eeuwse schilder Arent de Gel
der, Rembrandts laatste leer
ling. De Gelder gebruikte het
portret van Rembrandt in 1685
als inspiratiebron voor een por
tret van hemzelf. Beide zelfpor
tretten, van leerling en meester,
zijn de komende maanden in
Dordrecht voor het eerst samen
te zien. De expositie in het
Dordrechts Museum duurt tot
en met 17 januari.
'Rembrandt aan de Amstel,
wandelen en fietsen in het
spoor van de meester1, 9,90
bij VW Amsterdam of Ge
meentearchief Amsterdam
NEW YORK «ANP/DPA
JJAM:
Ihouwer en
ke van Wo uwe
H 10EP:
tui gemeester van Katwijk
pl parttime) burgemeesters-
uw
EFTIJD:
ille :n 53 jaar
hfRTHUIS:
btswoning
Toevallig, omdat
het als een ambt
wordt beschouwd,
heet de woning van
de burgemeester
een ambtswoning
en die van een be-
ibte bij een spoorwegover
ig een dienstwoning. Éigen-
is het dus gewoon een
nstwoning.
dit is onze derde. En drie
r hebben we het getroffen,
|d een mooie woning. Van
eis het prettig dat zij pal
st het gemeentehuis ligt. In
'vorige gemeenten lag de
ning wat verder in het dorp.
voordeel hiervan is, dat je
'it in de file hoeft te staan,
dat wanneer je wat vergeet
[binnen een halve minuut
is kunt halen.
't de gemeente is het ook ge-
■kkelijk dat de burgemeester
dak naast het gemeentehuis
'nt. Je bent af en toe een
tje de portier, als iemand
'sleutel heeft vergeten. Of
'aker, zeker met die nieuw-
w nu. Afgelopen nacht
hten we nog iets te horen. Je
ikt toch altijd dat er bouw-
'eriaal wordt gestolen. Zijn
toch even gaan kijken,
hebben nog nooit proble-
n gehad met het meubileren
de ambtswoning. Al hou-
'we steeds weer ons hart
'voor deze kast, of liever ge-
d dit kabinet. Dat is vrij hoog
'ij elke verhuizing vragen we
'af of het plafond niet te laag
fet kabinet is honderden ja-
°ud, het is een familiestuk.
Of je nu in een woonwagen woont of in een Wassenaarse villa, of je van een rijk gedecoreerde woonkamer houdt,
of van een interieur dat strak staat van het design, wie thuis blijft wil het naar z'n zin hebben. Ingesponnen in z'n
eigen coconnetje. In het ene kun je niet meer lopen van de spulletjes, in het andere heb je een paar rolschaatsen
nodig om van de ene naar de andere kant te gaan. Hoe, waar en waarom?
Een ambtswoning wordt altijd
leeg opgeleverd. Het enige dat
soms vastligt, is de vloerbedek
king. Meestal ligt er parket, dat
is er al bij de bouw ingemaakt.
Dat'is gemakkelijk voor ons.
Hoeven we niet over de vloer
bedekking na te denken.
Het is een groot voordeel, dat er
in een gemeente nog een
ambtswoning is. Je kunt bijna
direct in de betreffende ge
meente gaan wonen. Dat is no
dig, want in ons vak is plaatse
lijke kennis belangrijk. Je loopt
dus onmiddellijk in je werk
rond. In de weekeinden ben je
er ook.
Ik zou de gemeente absoluut
aanraden om de ambtswoning
te handhaven. In de meeste ge
vallen werd de ambtswoning te
snel opgeruimd. Ik vind'het
trouwens nodig dat het een vrij
staande woning is. Als burge
meester leef je toch in een gla
zen huisje en dan heb je privacy
nodig. Ergens moet een plek
zijn, waar je een beetje jezelf
kunt zijn.
En dat is ook een aspect waar je
in ons geval mee te maken
krijgt. Dat als ik met pensioen
ga, we voor het eerst sinds jaren
zelf moeten bepalen in welk
deel van het land
we gaan wonen
en wat voor huis
we kiezen. Daar
denken we nu
soms al over na,
ja.
TEKST: ANNEMIEK RUYGROK
FOTO: DICK HOGEWONING
De Amerikaanse schrijfster
Dorothy West is zondag, op 91-
jarige leeftijd, in een ziekenhuis
in Boston overleden. West was
de laatste overlevende van de
legendarische literaire beweging
'Harlem Renaissance
In de jaren twintig schreef
West haar beroemdste boek
'The Wedding' (De Bruiloft),
een verhaal dat ze pas in 1995
liet publiceren. Het werd direct
een bestseller.
De roman, waarvan een tv-se-
rie is gemaakt, gaat over de
angst en de trauma's van Afro-
DALLAS DPA
Het kassucces 'Saving Private
Ryan' van Steven Spielberg
haalt veel oude wonden open
bij veteranen uit de Tweede
Wereldoorlog. Honderden voor
malige soldaten die tijdens de
oorlog in Europa vochten, heb
ben na het kien van de film psy
chologische hulp gezocht.
Jessica Brakefield van de
Amerikaanse veteranenorgani-
satie zei gisteren dat er een spe
ciale hulplijn is ingericht waar
veteranen kunnen spreken over
Spielberg's film. Bellers krijgen
professionele begeleiding en
worden zo nodig doorverwezen
naar het ziekenhuis.
In Nederland woont Prins
Bernhard op 9 september de
première bij van 'Saving Private
Ryan'. De film gaat over D-Day,
de invasie in Normandië op 6
juni 1944. In Spielberg's film
gaan acht militairen op zoek
naar soldaat Ryan om te voor
komen dat hij net als zijn drie
broers sneuvelt aan het front.
Psychologen in de VS erken
nen dat mensen opnieuw ge
confronteerd kunnen worden
met vergeten trauma's door te
kijken naar emotioneel meesle
pende films over de oorlog.
Amerikanen op het eiland Mart
ha's Vineyard, voor de kust van
Massachussets. West leefde zelf
vijftig jaar lang op dit onder rij
ke blanken zeer geliefde eiland.
Ze werkte als columniste en
schreef korte verhalen voor de
plaatselijke krant.
Onder haar collega-schrijvers
en kunstenaars stond West in
de jaren twintig bekend als
„The Kid". Ze probeerde samen
niet hen onder de naam 'Har
lem Renaissance' de zwarte cul
tuur nieuw leven in te blazen.
De thuisbasis van de beweging
was Harlem, een stadsdeel van
New York.
In 1930 nam West deel aan
een spraakmakende reis van
een twintigtal schrijvers naar
het communistische Moskou.
Daar werkten zij mee aan opna
men van een sovjetpropagan
dafilm over de levensomstan
digheden van zwarten in de VS.
West was de dochter van een
voormalige slaaf. Haar vader
begon na zijn bevrijding een
groente- en fruithandel, die
hem geld en aanzien gaf. De
kleine Dorothy schreef al verha
len toen ze zeven was en won
net na haar twintigste verjaar
dag haar eerste literaire prijs.
AMSTERDAM ANP
Het Gelders Orkest (HGO)
heeft de uitvoering van de hele
Negende Symfonie van
Bruckner onder leiding van de
nieuwe chef-dirigent Lawren
ce Renes afgeblazen omdat
het niet wilde dat er een 'smet'
aan de start van Renes bij
HGO zou blijven kleven. Dat
zegt directeur Jan Taat van het
orkest.
HGO zou het stuk - met de
door deskundigen gecomple
teerde, door Bruckner zelf on
voltooid gelaten finale - dins
dag in het Concertgebouw in
Amsterdam en gisteren in Mu
sis Sacrum in Arnhem ten ge
hore brengen. Dat had een bij
zondere première betekend,
maar de Negende is in beide
gevallen ingeruild voor de
Achtste.
Volgens Taat is er overleg
geweest met dirigent Hans
Vonk, die vorig jaar de Negen
de (zonder finale) leidde bij
HGO. In dat gesprek kwam
aan de orde dat Vonk de Ne
gende vorig jaar grondig met
HGO heeft gerepeteerd en dal
nu de schijn zou kunnen ont
staan dat Renes daarop voort
borduurde. Dat zou zonde zijn
van het inluiden van de sa
menwerking van Renes met
'zijn'orkest.
Volgens een open brief van
de Stichting M97, die het spe
len van onbekend werk pro
beert te bevorderen, heeft het
Concertgebouw de uitvoerin
gen gedwarsboomd. Het Con
certgebouw zou volgens M97
alle aandacht willen concen
treren op een veel duurdere
uitvoering van de Negende
door het symfonieorkest van
Saint Louis onder leiding van -
weer - Hans Vonk. Ook deze
uitvoering mist de bijzondere
finale. Het Concertgebouwor
kest ontkent het verhaal in alle
toonaarden en ook HGO zegt
het verhaal pas dinsdag te
hebben vernomen en het voor
rekening van de Stichting M97
te laten.
