'Het litteken blijft altijd' Ijsmachine likt aan de markt WEER Het Gesprek van de Dag Auto's Ceausescu geveild Winkelcentrum voor kinderen grossiert in pindakaas DONDERDAG 20 AUGUSTUS 1998 Je gooit er twee gulden in, en er komt een ijsje uit. Niet zon ver pakt geval uit de diepvries, maar een versgedraaid twee kleurig torentje in de smaken vanille en aardbei, keurig bo venop een knapperig koek- hoorntje. Dierenpark Amers foort heeft de Nederlandse pri meur van de in Duitsland ont wikkelde machine. „Geen papiertjes, geen stokjes, geen afval", zegt C. Smeer uit Zeewolde, die de Nederlandse distributierechten van de Son- nora-ijsmachine in de wacht heeft gesleept. Als het aan Smeer ligt, staat het apparaat straks in attractieparken, tropi sche zwembaden en winkelpro menades. Hij heeft al contacten met De Efteling en het Land van Ooit. In de Sonnora zit een spraak- computer die de voorbijgangers af en toe iets toeroept. Wie er geld in gooit krijgt in enkele woorden de werking te horen, waarna het hoorntje achter een klep gepakt moet worden. De klant zet het hoorntje daarna zeifin een trechter achter een andere klep. Trechter en hoorn tje gaan vervolgens samen om hoog naar de spuitmond van de machine. En daaruit vloeit het ijsmengsel tot onderin het koekje. Tijdens de ijsbereiding klinkt een muziekje. Anders dan in de ijssalon, valt er hier niets te kiezen. De beheer der van de machine selecteert de twee smaken, in dit geval va nille en aardbeien. De twee stromen samen door de spuit mond, en klaar is het ijsje. Geen slagroom, geen chocoladesaus, geen dipkorrels of andere ex traatjes. Het ijs is wat steviger dan traditioneel softijs, maar duidelijk zachter dan schepijs. Nederland loopt dit keer achter. In de rest van Europa staan vele tienduizenden exemplaren. Het moederbedrijf uit Duitsland durfde de sprong over de grens niet aan vanwege de strenge Nederlandse wetten over de kwaliteit van vers ijs. Maar Smeer durft wel, aangezien zijn ijs gesteriliseerd in blik wordt geleverd. Niemand hoeft het aan te lengen met water, wat in gewone machines een bron van besmettingen kan zijn. „De klant is de eerste die het aan raakt. Ik hoop echt dat de Keu ringsdienst van Waren komt. Die blikken kun je twee jaar on- gekoeld bewaren. Er is onder zoek gedaan. Na drie dagen in de machine was het aantal bac teriën van het ijs nog lager dan dat van leidingwater." Sonnora Nederland staat klaar om een flinke hap uit de ijs- markt te nemen. „Ik weet zeker dat de omzet van verpakt ijs achteruit gaat op de punten waar onze machine komt te staan", zegt directeur Smeer. In Dierenpark Amersfoort levert het apparaat nu tussen de twee- en driehonderd ijsjes per dag af. De klanten moeten er nog aan wennen; af en toe staan er wat aarzelende kinderen rond de machine, maar als het eerste ijs je succesvol is getapt gaan er al snel meer uit. De belangstelling zal toenemen wanneer de machine haai' klan ten in het Nederlands toe spreekt, denkt Smeer. Hij hoopt Carlo Boszhard van Telekids in te huren om de teksten in te spreken. En helemaal spectacu lair wordt het volgend jaar. Dan wordt de machine ingebouwd in een verlokkende ijsbeer. Die krijgt een bewegende kop, en met Carlo's stem moet dat een onweerstaanbare combinatie worden. „Dit is ook een groot voordeel met de huidige problemen om personeel te krijgen", zegt Smeer. „Je hoeft hem alleen maar af en toe bij te vullen en de voorkant schoon te houden." MIRO LUCASSEN Luxe auto's die ooit cadeau zijn gedaan aan de voormalige Roe meense dictator Nicolae Ceau sescu worden in september in Boekarest geveild. De regering heeft een website geopend als reactie op de honderden vragen van potentiële kopers uit de VS, Groot-Brittannië, Zuid-Afrika en Duitsland. Een van de te veilen auto's is een Buick Electra die de communistische dictator in 1976 van de Amerikaanse presi dent Richard Nixon kreeg. De waarde ervan wordt geschat op bijna 27.000 gulden. Ook een Brown Hillman, een cadeau van de sjah van Perzië, en een Mer cedes 350 die speciaal werd be steld voor de dochter van Ceau- cescu, komen onder de hamer. Het heeft ruim twintig miljoen gulden gekost, maar nu staat het er: Mackie's World - het eerste winkelcentrum alleen voor kinderen. De Ameri kaanse projectontwikkelaars Pete en Deb Colvin werden ertoe geïnspireerd na de dood van hun driejarige zoon Mackie. Het complex in Grand Rapids, Michigan, biedt onderdak aan schoenen- en kledingwinkels die speciaal voor kinderen zijn uitgerust, maar ook aan een studiecentrum, een bioscoop waarin de stoeltjes de vorm hebben van auto's en aan vele restaurantjes waarvan er één meer dan vijftig soorten pindakaas en jam serveert. Voor oudere kinderen zijn er sportfaciliteiten met miniatuur golfbanen, basketbalterreinen en een racebaan. Voor de jongsten zijn er wandelwagentjes die er uitzien als de gele Amerikaanse taxi's. „Ouders winkelen waar de kinderen willen", zegt Deb Colvin, die het project opzette met haar man nadat hun zoontje in 1995 aan een zeldzame darmafwijking was overleden. „Hij zou het prach tig hebben gevonden, vooral die dinosaurus", zegt Chris, de dertien jaar oude broer van Mackie, wijzend naar een levensgrote Tyrannosaurus Rex die hoog boven de centrale hal uittorent. Het idee voor het winkelcentrum ontstond twee dagen voor de dood van Mackie toen het echt paar tijdens de maaltijd besprak dat er zo weing speelterreinen voor kinderen waren. Sindsdien is het idee een uitlaatklep geworden voor het ver driet van de Colvins. Het is de bedoeling dat de eventuele winst uit het winkelcentrum, dat op 15 augustus zijn deurtjes opende, gebruikt zal worden voor de hulp aan verwaarloosde en misbruikte kinderen. „Wij zou den de naam van Mackie niet verbinden aan iets wat kinderen exploiteert. Anders dan bij veel an dere projectontwikkelaars is ons belangrijkste doel het samenbrengen van gezinnen." Volgens Colvin past het winkelcentrum uit kend in een stad als Grand Rapids, waar$ kwart van de 200.000 inwoners jonger is di twaalf jaar. Coca-Cola is een van de g van het project, in ruil voor het recht hunp ten er te mogen verkopen. De Colvins vent jaarlijks twee miljoen bezoekers. Volgens Malachy Kavanagh, voorzitter var ternationale Raad voor Winkelcentra, haal Mackie's World in op een tendens in de rit van gespecialiseerde winkelcentra. USA SINGHANIA AP Usje 'tappen' uit de ijsmachine, begeleid door een muziekje, foto gpd Surinaamse agent een jaar na de 'poster-affaire' op de Lochemse politieschool Racisme en de Nederland se politie. Ze lijken niet ge heel vreemd van elkaar. Geregeld duiken verhalen op over allochtonen die zich binnen 'het korps' niet op hun gemak voelen van wege al dan niet leuk be doelde 'grappen', vooroor delen en negatieve ver wachtingen. Onlangs ver scheen een rapport van het ministerie van binnenland se zaken dat het boven staande bevestigt. Ook bin nen de politie-opleidingen hebben gekleurde mede landers het moeilijk, zoals blijkt uit het verhaal van Peris Conrad. Een jaar ge leden werd hij het slachtof fer van de geruchtmakende 'foto-affaire' op de Lo chemse politieschool De Cloese. Pas nu doet hij zijn verhaal. Peris Conrad werkt nu bij de politie in Wageningen. Wie zijn verhaal kent, weet dat het puur aan zijn doorzettingsvermogen te danken is dat hij zo ver geko men is. „Wat er tijdens mijn op leiding in Lochem gebeurd is, kan ik niet vergeten of vergeven. Het litteken blijft." Conrad werd 26 jaar geleden in Suriname geboren. Op zijn der de jaar kwam hij met zijn fami lie naar Nederland. Het gezin vestigde zich in Rotterdam, waar toen nog niet zo veel Suri- namers woonden. „Op de lage re school was ik het enige don kere jongetje in mijn klas." Toch werd hij in Rotterdam niet op zijn huidskleur aangekeken. Na de lagere school en de mavo ging Conrad in dienst. Zijn le gerplaats was Ede. Hij kreeg een vriendin in Rhenen en ging na zijn diensttijd in Arnhem wo nen. „Ik merkte al snel dat het klimaat aan deze kant van het land anders is. Mijn eerste baan was bij een beveiligingsbedrijf. Ik werd daar voornamelijk als koffiejuf gebruikt. Terwijl ik zelf niet eens koffie drink!" Hij had het er snel gezien en solliciteerde bij de politie. Na enige tijd kon hij op de politie school De Cloese terecht. „Ook daar merkte ik dat er vreemd te gen allochtonen aangekeken werd. Op een gegeven moment belde mijn toenmalige vriendin naar school en ze vroeg naar mij. De telefoon werd aangeno men door een medestudent. Die wilde de telefoon in de wachtstand zetten, maar dat ging mis, waardoor mijn vrien din alles kon horen. De jongen die de telefoon aannam, vroeg aan een ander of Peris er was. Die ander vroeg 'Wie is dat?', waarop de eerste jongen zei: 'Dat is die zwarte uit groep 12.' Mijn vriendin vertelde aan mij wat ze gehoord had en ik ben met die jongen gaan praten. Hij zei dat hij het heel normaal vond om mij 'die zwarte' te noemen. Ik zei dat hij dan maar beter geen telefoon meer naar mij door kon verbinden." Peris Conrad vertelt het rustig, in zijn flat in Arnhem-Zuid. Pos ters aan de muur van de Ameri kaanse zwarte leider Martin Lu ther King en Malcolm X getui gen van zijn politieke bewust zijn. Om zijn nek draagt hij een mini-djembé, een Afrikaanse trommel. „Ja, ik ben trots op mijn Afrikaanse achtergrond. Maar net zo goed op mijn Ne derlandse. Ik hoor echt bij twee culturen." Er bleven spanningen heersen op de politieschool, die zich ge regeld uitten in kleine inciden ten. Ze ontlaadden zich uitein delijk in het voorjaar van 1997. „Er was een meerdaags volley baltoernooi op school. Ik deed niet mee, maar kwam wel vaak kijken. Om een paar mensen te pesten had ik een lied gemaakt waarin ik een beetje de draak met ze stak. Gewoon een leuk geintje, en zo werd het ook op gevat. Aan het eind van de week pakten ze me terug. Met een heel stel. namen ze me te pak ken en zetten ze me onder de douche. Met handboeien klon ken ze me vast, en daar stond ik dan. Er werd gelachen, ik lachte ook, er werden foto's gemaakt en daarpa werd ik weer losge maakt. Niks aan de hand. Zelfs de Surinaamse medestudenten zeiden: 'Ja jongen, dat kun je verwachten als je ze zit te jen nen', en zo was het ook." Het werd echter minder leuk toen Peris een paar weken later op school kwam. In de hal hing een uitvergroting van één van de foto's. Er overheen waren tralies getekend en er onder stond de tekst: „Imagine, our monkey in a cage" (Stel je voor, onze aap in een kooi). „Ik stond perplex. Ik dacht niet meteen aan racisme, ik wilde weten wie het gedaan had en wat er achter stak. Ik ben alle klassen af ge weest om te zeggen wat er ge beurd was en dat ik graag, ook al was het alleen onder vier ogen, met de dader in contact zou komen om er over te pra ten. De reacties waren emotio neel, zowel van autochtonen als van allochtonen. Sommigen wilden de poster niet eens zien. De dader meldde zich niet." Een dag later greep de school leiding in. „Zij hebben geweldig opgetreden. Ze zijn nogmaals alle klassen langsgeweest. Stu denten die vrij hadden werden zelfs naar school gehaald. Dat heeft me diep geraakt. Het leek wel niet echt, het was net of ik in een film zat." Maar ook die actie had geen resultaat. Enige tijd later, tijdens een sta geperiode, werd Conrad op nieuw op ruwe wijze met het incident geconfronteerd. „Een medestudent belde me op za terdagochtend op. Hij vroeg al leen maar: „Heb je het al ge hoord?" Ik vroeg „Wat?" Hij zei: „Zet de radio maar aan." Toen hoorde ik de hele affaire op het nieuws. Op dat moment stond echt alles stil. De media hadden lucht van de zaak gekregen en hadden de school gebeld. De toenmalige directeur had alles verteld, zonder eerst contact met mij op te nemen. Hij heeft het zelfs voor de televisie ver teld. Dat neem ik hem nog steeds kwalijk." De huidige directeur van De Cloese, H. Hooghiemstra, doet de zaak af als „een vervelend in cident, maar niet maatgevend voor de situatie bij ons op school. Ook geloof ik niet dat het klimaat allochtoon-onvrien delijk is. Ik merk het althans niet." Saillant genoeg sprak zijn voorganger Langhout - Hoog hiemstra is vanaf november 1997 directeur - naar aanleiding van de posteraffaire in de media geheel andere woorden. Hij zei dat de kwestie niet op zichzelf stond en dat er meer racisme op zijn school voorkwam. „Die woorden laat ik voor zijn reke ning", aldus Hooghiemstra. Het volgende schokkende inci dent beleefde Conrad tijdens zijn afsluitende stage in het po litiedistrict Liemers (omgeving Zevenaar). ..Ik reed op es na de dienst naar huisin oude Fordje van mijn vn Ik had mijn burgerkledin Onderweg kwam ik eeni ze motoragenten tegen middag had ik nog meth aan tafel gezeten. Ik zwa* hij knikte. Vervolgens zaj hem in mijn spiegel kerè achter mij aan komen rij vijftig, zestig meter afstas begon allerlei gebaren te die ik niet begreep. Ik da ze voor iemand anders te waren, dus ik minderden om hem er door te lateni hij bleef op dezelfde afsti den." „Tot mijn stomme verba werd ik op een gegeveno ment door vier politieaut klemgereden en werd ik: auto getrokken. Ik riep'f maken een vergissing, ik een collega van jullie, h jullie me dan niet?', ma; hielp niets. Ik werd als a mineel behandeld. Watt nu: iémand anders, dieg werd, had een valse naai genomen die toevallig di was als die van mijn vria Dus toen die agent mijn zag, tikte hij het kentekei stuitte op een naam vani mand die gezocht werd.l persoon vijftien jaar oude en bovendien geen Suiü deed kennelijk niet terzi zaak is later wel uitgepra maar niet op een afdoen nier. Het commentaar va agent was: 'Als ik een bui der zie in een oude auto; word ik argwanend.' Dat ongelofelijk? Er zijn nook cieel excuses gemaakt, li het gepikt. Het is de enig geweest dat ik mezelf ine steek heb gelaten, omdat in de opleiding zat en het piertje zo graag wilde he: Dat neem ik mezelf nu n steeds kwalijk." Rancuneus is Peris Conn Hij is ook niet van zins ar werk te zoeken. „Ik werk Wageningen en daar heb goed naar mijn zin. Maat moet wel het een en ande anderen bij de politie, n kan het niet doorgaan. A' gen ze nog zo veel posten dat ze graag allochtoneni dienst nemen, als de or$ niet verandert wordt helt wat. Je kunt nog zulke mo goudvissen hebben, maa in troebel water zwemira gaan ze dood. Dan kun je we kopen, maar die zulle doodgaan. Tot je het watt verst." MENNO POLS De tragische levens van Sissy en Diana Regen en wind Het heeft deze maand nog maar nauwelijks geregend. In De Bilt is tot nu toe 5 mm gevallen tegen normaal 45 mm. Uitzonderlijk is de droogte evenwel niet. Vorig jaar, in 1991 en in 1984 viel er in De Bilt in het tijdvak tussen 1 en 20 augustus eveneens niét meer dan 5 mm. Wel extreem was de situatie in 1995 toen er tot aan 25 augustus he lemaal geen neerslag werd afgetapt. Verder in 1944 slechts 4 mm. Augustus 1944 is overigens een gedenkwaardige maand in de Neder landse klimaathistorie. Op de 23ste werd in Warnsveld 38,6 graad gemeten. Deze waarde staat nog steeds als Neerlands hitterecord in de boeken. Van hitte is de komende dagen geen sprake. Onder regie van een ta melijk diepe depressie boven het noorden van Europa gaan winden uit west tot noordwest tamelijk koele lucht aanvoeren. In het week einde worden geen hogere maximumtemperaturen dan omstreeks 18 graden verwacht. Bovendien vallen er enkele buien. Het binnendringen van de koele lucht gaat de komende nacht en morgenochtend gepaard met regen. Daarna komen er buien op draven. Onweer is daarbij niet uitgesloten. Tijdens de middag uren komt ook de zon weer af en toe tevoorschijn. De wind waait uit het zuidwesten en is aan de kust enige tijd hard. Later ruimt de wind naar het westen. Regen en wind worden veroorzaakt door een randstoring op weg van Schotland naar Dene marken. De Europese computers zijn voor na het week einde alweer iets optimistischer maar op grond van het Duitse atmosfeermodel deel ik dat optimisme niet. Zo kan een volgende storing, die op maandag boven de Noordzee wordt verwacht, opnieuw regen of buien veroor zaken. In Wenen lagen de boeken over hun le vens al voor de Kerst samen in de etala ges. Gezusterlijk keken hun gezichten mij aan: die van Lady Di. prinses van Wales en die van Sissy, keizerin van Oostenrijk. 10 september is het honderd jaar geleden dat Siss)' werd vermoord, hetgeen wordt herdacht met een hausse in boeken en tentoonstellingen over haar leven. Inmiddels is het ook bijna een jaar geleden dat Diana verongeluk te. Het publiek bezoekt massaal haar laatste rustplaats bij Northamp tonshire en vergaapt zich aan een sterk geromantiseerde herden kingsexpositie. De nagedachtenis van Diana is opzettelijk vlekke loos, zelfs lelieblank gehouden. Lelies in de vijver en uitbun dige perken met witte rozen moeten haar onschuld suggereren. Het is prins Charles die op de exposi tie zwart wordt gemaakt, terwijl haar controver siële minnaar Dodi op vallend afwezig is. Zowel Sissi als Diana groeiden uit tot vrouwelij ke iconen en het is dan ook geen toeval dat je ze steeds meer in eikaars gezelschap in de boekhandel ziet lig gen. De persoonlijkheden HELEEN CRUL en levens van beide vrouwen vertonen niet alleen grote overeenkomsten, maar spreken ook zeer tot de verbeelding. Zo wel Sissy als Diana sloten zeer jong een koninklijk droomhuwelijk en leefden in grote pracht en praal. Beide botsten met liet strenge en kille hofceremonieel en kwamen tragisch aan hun einde. Keizerin Elisabeth werd in 1898 in Ge neve door een Italiaanse anarchist ver moord. Daarmee kwam een einde aan een rusteloos en ongelukkig leven. Af komstig uit Beieren, uiteen (land)adel- lijk nest, overgevoelig, naïef en met een minimale scholing, was ze, zestien jaar oud, helemaal niet voorbereid op de ei sen die haar huwelijk met keizer Franz Joseph in 1854 aan haar stelde. Eisen die zich groepeerden rond de drie R'-en: Representatie, Religie en Reproductie, en die van de stralende bruid en verte derende jonge moeder een neurotische persoonlijkheid maakten met een obses sieve belangstelling voor haar uiterlijk en gezondheid. Ze weigerde zowel haar plichten als echtgenote en moeder, als die van een keizerin te vervullen, maar ze had niets zinvols om handen om in haar overvloedige tijd te besteden. Ze toonde weinig belangstelling voor socia le en politieke kwesties, al steunde ze het Hongaars nationalisme. Het in standhouden van haar schoonheid werd haar enige levensdoel, afgewisseld meteen onbedwingbare reislust. Egocentrisch, wispelturig van een mid delmatige intelligentie, maar slim als het om haar eigen positionering ging zo komt zij in de in de biografie van Brigit te Haman, de meest realistische in de brij aan Sissi-boeken, naar voren. Maar de wereld was gefascineerd door haar en zij werd al bij leven en welzijn een legendarische keizerin. Keizerin Elisabeth had veel gemeen met Lady DL Haar slechte huwelijk, haar geïsoleerder positie waar ze de hele we reld voor verantwoordelijk achtte zon der haar eigen aandeel daarin ter dis cussie te stellen, haar ziekelijke betrok kenheid bij haar uiterlijk, lichaamsvor men, gewichten diëten die tot anorexia nervosa leidde en haar vileine manipu laties. Lady Di had, afgezien van wat schijnbewegingen, in haar huwelijk ook weinig zinvols om handen en ontwik kelde net voor en tijdens haar scheiding pas nadrukkelijk haar 'Queen of the he- arts'-strategie. In haar huwelijk viel Diana vooral te betrappen bij haar meest geliefkoosde tijdsbesteding: het uren winkelen, het frequenteren van fit ness- en beautycentra en exotische oor den. Ook zij was, evenals Sissy, egocen trisch en wispelturig ging met haar ge privilegieerde positie en de pracht en praal om zoals het haar het beste uit kwam. Beide vrouwen sloten ogen schijnlijk een droomhuwelijk, waar in feite weinig liefde aan te pas kwam, ze waren mateloos populaire idolen van hun tijd, bewonderd en geïmiteerd, ze deelden hetzelfde noodlot: een tragische dood. Daardoor kregen ze mythische proporties. En beiden waren ook verslaafd aan aandacht en aan glamour. Toen Diana een herkansing kreeg voor het ware ge luk, zocht ze clat toch weer in de krin gen van rijken der aarde, en wel in de armen van de ranzige, cocaïne snuiven de playboy Dodi. Bovendien had die he le escapade met hem ook iets van een wraakoefeningen op het Engelse ko ningshuis dat door de hele affaire in grote verlegenheid werd gebracht. Dat haar keuze zich vroeg of laat tegen Dia na zelf zou keren en ze doodongelukkig met Dodi zou worden, zat er dik in. Dat aspect van zelfvernietiging in de persoonlijkheid van zowel Sissi als Dia na krijgt in de romantische versie van hun leven, nauwelijks aandacht. Zelf vind ik dat het meest boeiende. Het is ook de verklaring waarom zij heiden begonnen als hoofdpersoon in een sprookje en eindigden meteen hoofdrol in een soap. De dood van Diana heeft haar hoogstwaarschijnlijk een langen ongelukkig leven bespaard. MENSELU Voor het appartement wa LADY DIANA woonde voc trouwde met prins Charle: steeds geen koper gevond Volgens makelaar Jonaths Blaksley zijn er al honderc mensen komen kijken in' flatje in de dure buurt Knj bridge in het westen vanl den. De vraagprijs voord: bijna 1,5 miljoen gulden; acht keer zoveel als defó' Spencer er in 1979 voort* de toen ze het aan Dianas ter gelegenheid van haar* tiende verjaardag. De populaire presentator* een radiopraatprogrammi Hongkong, ALBERT CHEN' gisteren voor zijn studion* slagersmes toegetakeld® twee mannen. Cheng raat zwaargewond. Hij liep snif den op in armen, benen® Van de daders ontbreekt* spoor. Vermoed wordt dat aanslag te maken heeft m soms provocerende uitlat en gespreksonderwerpen shows van Cheng. Hij istf populair bij de gewone mi hij in zijn programma rege aan het woord laat om sta kritiek te leveren op derê en leden van het parleme^ Peris Conrad: „Er moet wel het een en ander veranderen bij de poli gen dat ze graag allochtonen in dienst nemen." want zo kan het niet doorgaan. Al worden er nog zo veel posters opgehan- foto gpd

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsch Dagblad | 1998 | | pagina 2