Kruisenconflict Auschwitz: Polen zegt huurcontract
Leidsch DagbladAllCHIEVEN
Kerk Samenleving
Dienaren
DONDERDAG 20 AUGUSTUS 1998
REDACTIE DICK VAN DER PLAS
Thuis naar de kerk
Hilversum De IKON zendt de komende maanden vier kerkdien
sten op televisie uit. De serie begint met het uitzenden van de
dienst vanuit de Koningskerk in Voorburg op zondag 23 augus
tus. Voorganger is ds. Klaas Wigboldus. De tweede dienst komt
op zondag 30 augustus vanuit de Wageningse Bevrijdingskerk,
waar de protestantse Samen op YVeg-gemeente haar diensten
houdt. Voorganger in deze dienst is ds. Teun Kruijswijk lansen.
Op zondag 13 september is er in de Grote Kerk in Apeldoorn een
speciale dienst waar koningin Wilhelmina wordt herdacht. Het
is in september honderd jaar geleden dat zij de troon besteeg.
Voorganger in de oecumenische dienst is ds. H. van Vreeswijk.
Vanuit de Oude Lutherse Kerk in Amsterdam komt een week la
ter, op zondag 20 september, een oecumenische dienst die in
het teken staat van de vijftigste verjaardag van de Wereldraad
van Kerken. In deze dienst gaan verscheidene gasten voor die
een rol spelen in de wereldoecumene, onder wie de secretaris
generaal van de Wereldraad, dr. Konrad Raiser. Voor alle dien
sten geldt dat ze vanaf 11.00 uur te zien zijn op Nederland 1.
Ziekendag in Mariakerk
lisse De interparochiële ziekendag wordt dit keer in de Maria
kerk in Lisse gevierd op woensdag 2 september. De bijeenkomst
wordt in Lisse georganiseerd door de drie rooms-katholieke pa
rochies en is bedoeld als ruggesteuntje voor de zieken. De Zie
kendag begint op 2 september om half tien en duurt tot onge
veer 16.00 uur. Om 10.00 uur is de eucharistieviering waarin
wordt voorgegaan door pastor J. Straathof. Bij die eucharistievie
ring zijn familie, vrienden en belangstellenden van harte wel
kom.
Vos gevangen in St. Paul's
londen Een vos die de St. Paul's-kathedraal in Londen als
nieuw onderkomen had gekozne, is toch maar gevangen. Aan
vankelijk wilden de medewerkers van de kerk het dier kerkasiel
verlenen, maar de stank die de wildplasser achterliet, bracht hen
op andere gedachten. Het beest hield zich bij voorkeur op tus
sen de koorbanken en bij het hoofdaltaar. Hij voedde zich met
chocolade uit de souvenirwinkel. Eén van de kapellen gebruikte
hij als eetkamer. De vos is naar een dierenasiel gebracht en
wordt later in een voor hem aangenamer omgeving vrijgelaten.
Er bevinden zich in Londen naar schatting enkele duizenden
vossen in parken, tuinen, kelders en langs spoorbanen.
Moker op herhaling
leiden In het zomerse muziekprogramma van Moker, het me
dia-overleg tussen kerken in Rijnland en de Bollenstreek, staat
op 22 augustus, evenals op 1 augustus, Charles Francois Gounod
centraal. Het Vertelbedrijf verzorgt de rubriek Raakvlak. Moker
zendt op 22 augustus tussen 9.00 en 10.00 uur uit via de fre
quenties FM 105.7 en FM 88.1 (Holland Centraal).
Holocaustslachtoffers gerepatrieerd
Jeruzalem» Israëlische en Poolse pathologen gaan samenwerken
bij het opgraven, identificeren en repatriëren van de overblijfse
len van joden die voor en tijdens de holocaust in Polen zijn be
graven. Dat heeft professor Yehuda Hiss, directeur van het ge-
rechtelijk-geneeskundig instituut Abu Kabir in Tel Aviv, woens
dag gezegd. De overeenkomst maakt het mogelijk de stoffelijke
overschotten in Israël te herbegraven. Voorwaarde is wel dat de
nabestaanden de exacte begraafplaats van hun familieleden
kennen. Het is niet de bedoeling om de honderdduizenden jo
den op te sporen die in de concentratiekampen van de nazi's
zijn omgekomen. „Dat zou een onmogelijke opdracht zijn", zei
Hiss. De nazi's hebben zo'n 90 procent van de 3,3 miljoen joden
die voor de oorlog in Polen woonden, vermoord. Ongeveer veer
tig nabestaanden van slachtoffers van de Sjoa hebben intussen
contact opgenomen met Abu Kabir. Dit gerechtelijk-geneeskun-
dig instituut stuurt de informatie van families in Israël door naar
de Poolse deskundigen. Die zullen de lichamen opgraven en ge
netische proeven doen om de juiste identiteit van de stoffelijke
overschotten vast te stellen. Orthodoxe rabbijnen houden de
werkzaamheden in de gaten om er zeker van te zijn dat de jood
se begrafeniswetten niet worden geschonden.
Rovers doden Amerikaanse zendeling
abuja» Gemaskerde mannen hebben in Nigeria een lutherse
zendeling uit de Verenigde Staten bij een roofoverval doodge
schoten. De 46-jarige Robert Edwin Wandersee reed op een
snelweg in een hinderlaag. Twee evangelisten die bij de zende
ling in de auto zaten, brachten het er levend van af. Wandersee,
een zendeling van de Evangelisch-Lutherse Kerk in de VS, maak
te een rondreis door West-Afrika. Op de Jos-Kano snelweg in Ni
geria reageerde hij op het stopteken van enkele mannen. Wan
dersee dacht dat het om een controlepost van de politie ging.
Toen hij zag dat de mannen maskers droegen, begon hij achter
uit te rijden. Op dat moment begonnen de mannen te schieten.
Na de schietpartij hebben ze de inzittenden van de auto be
roofd. Studenten van de Nigeriaanse militaire academie die on
derweg waren van los naar Kaduna, ontdekten de auto. De over
vallers vluchtten het bos in bij het zien van de militairen. Wan
dersee was sinds 1992 secretaris van de gezamenlijke christelijke
evangeliebediening in West-Afrika. Zijn organisatie werkte on
der het overwegend islamitische Fulani-volk. Daarvoor had
Wandersee zes jaar in Madagaskar gewerkt.
WARSCHAU RTR/AFP/DPA
De Poolse regering heeft gisteren het contract van
een stuk land bij het voormalige concentratie
kamp Auschwitz opgezegd. Extremistische
rooms-katholieken hadden daar meer dan 120
kruisen opgericht. De regering heeft de antise
miet Mieczyslaw Janosz, voorzitter van een ver
eniging van oorlogsslachtoffers, laten weten dat
zijn contract niet langer geldig is. Janosz kondig
de aan dat hij van plan is om de uitzetting bij de
rechtbank aan te vechten. Het contract bepaalde
onder meer dat de gebruiker het heilige karakter
van de plaats moet respecteren en dat het terrein
niet het middelpunt van een strijd tegen de
Rooms-Katholieke Kerk mag zijn.
De vereniging van oorlogsslachtoffers had in
1993 een langjarig pachtcontract gesloten met de
karmelietessen van Auschwitz. De nonnen had
den het stuk grond verpacht kort voor ze hun
omstreden klooster hadden ontruimd. Op het
stuk land naast het voormalige concentratiekamp
stond aanvankelijk alleen het acht meter hoge
houten kruis, dat uit 1979 stamt toen paus Johan
nes Paulus II het nabijgelegen concentratiekamp
Birkenau bezocht.
Van joodse zijde werd bezwaar gemaakt tegen
de aanwezigheid van het kruis, het d n
symbool, bij het kamp waarin 1,5 miljoe b
sen, overwegend joden, om het leven o
Radicale rooms-katholieken begonnen j|
mer kruisen te plaatsen, nadat er planne la'
om het pauselijk kruis te verwijderen. Q j,
lieken wilden in totaal 152 kruisen plaa bi
herinnering van de 152 Polen die in 194i(
plaats door de nazi's zijn doodgeschoten
In de rubriek Dienaren werden de afgelopen periode geestelijken uit de Leidse regio geportretteerd door Jan Scheerder (foto's), Leoniei
der Plas en Reneé Vegt (tekst). Als afsluiting van deze lange reeks deze week drie 'dubbelportretten' van voorgangers uit verschillende!
geloofsrichtingen, die steeds dezelfde vraag kregen voorgelegd: Wat zouden mensen met een ander geloof kunnen leren van uw geloofi
wat kunt u leren van mensen met een andere geloofsrichting? Ook kozen zij elk een tekst die hen erg aanspreekt. Vandaag aflevering 2,i
Mehmet Turgut en J.C.M. van Winden.
Pater J.C.M. van Winden van de Hartebrug-parochie in Leiden:
Mehmet Turgut, imam van de Turkse moskee aan de Curaijaostraat in Leidei
„De laatste jaren ben ik steeds meer tot de over
tuiging gekomen dat 'het gevoel voor God',
zoals ik het noem, allesbepalend is. Bij de ver
schillende godsdiensten gaat het om een ver
schillend beleven van een gevoel voor God.
De drie grote godsdiensten die het dichtst bij
ons staan - het jodendom, het christendom en
de islam - beleven hun gevoel voor God op hun
eigen manier. In het christendom richt het ge
voel voor God zich tot de God-Vader, die Zijn
Zoon gezonden heeft en die door de Heilige
Geest aanwezig blijft.
Christenen hebben een algemeen gevoel voor
God. dat zich ook richt naar Jezus Christus: Het
jodendom en de islam hebben zo'n nabijkomen
van God niet. In het jodendom is het noemen
van de naam 'God' eigenlijk al niet geoorloofd.
Hij wordt met letters aangeduid, ze spreken uit
'de Heer'. En het gevoel in de islam uit zich voor
mij het meest in die massa mensen die zich in
eerbied ter aarde buigt.
De verschillende vormen blijven uitingen van
één belevenis: het gevoel voor God. Als een
mens dat in een ander aanwezig voelt, kan hij
een zekere verwantschap voelen. Het belang
rijkste is. denk ik, dat je innerlijk aangesproken
kunt worden door het gevoel van die ander.
Ware godsdienstigheid is iets dat op een an
der mens werkt, bevestigt óf overtuigt om een
anderq richting in te gaan. Daarin kunnen ka
tholieken leren van mensen die een andere ge
loofsrichting aanhangen. En andersom geldt dat
natuurlijk ook. Mensen van andere geloofsrich
tingen worden vaak aange
sproken door het tastbare in
de katholieke kerk. Bepaalde
aspecten van de beleving van
het katholieke geloof worden
zichtbaar in de kerk, in de sa
cramenten en in de hele en
tourage van de liturgie: van
de wierook tot het wijwater.
Je hoort bijvoorbeeld vaak
van protestanten dat ze dat
erg mooi vinden.
De tekst van Mattheüs 11:
25 is mij dierbaar. Er staat: 'Ik dank U Vader,
Heer van hemel en aarde, dat U deze dingen ver
borgen hebt gehouden voor wijzen en verstandi-
gen, maar hebt geopenbaard aan eenvoudigen'.
Ik zie daar de gedachte in dat geloven niet al
leen iets is voor mensen die 'letters gegeten
hebben'. Geleerdheid betekent niets als het gaat
om geloven. Het gaat juist om een innerlijke
houding die met 'eenvoud' kan worden aange
duid."
Ik vind het jammer dat ik geen Nederlands
spreek. Als ik iets over een ander geloof wil we
ten, moet ik dat uit boeken halen. Tijdens mijn
opleiding heb ik de andere religies wel bestu
deerd. De Bijbel heb ik ook gelezen, in het
Turks. Ik zie geen grote
verschillen tussen
christendom en islam.
Ze liggen dicht bij el
kaar. Islam betekent:
naam van alle geloven.
Islam betekent ook:
dichterbij Allah. Jullie
zeggen God, maar dat
is hetzelfde.
Vijfentwintig, dertig
jaar geleden kende bij
na niemand hier de is
lam. Niemand kon zich een voorstelling maken
van een moskee. Wie had er wel eens eentje van
binnen gezien? Niemand kende islamitische
mensen. Toen kwamen wij hierheen om te wer
ken. Zo kwamen wij ineens in contact met men
sen met andere religies, katholieken en pro
testanten. Dat betekende dat je ineens met ver
schillende geloven moest samenwerken. Zoiets
is niet makkelijk in het begin, maar het gaat
steeds beter. Ik denk dat er nog meer onderling
voorgangers geportretteerd binnen
de muren van hun 'werkruimte'
FOTO: JAN SCHEERDER
TEKST LEONIE VAN DER PLAS
en RENEÉ VEGT
contact moet komen, op sociaal én op cu
gebied. Wij gaan op veel scholen langs ei
sen komen ook naar onze moskee om t?i
Je ziet het wederzijds begrip steeds
den. De mensen horen nu meer over dei:!
Het leven is niet alleen eten en drinken
chen. Je moet God danken. En het is
kwestie van God alleen maar danken. \Vr
van de islam. Het geloof is belangrijk vc M
mens. Als iemand gelooft, leeft hij blij enp
en in vrede.
God heeft gezegd: alle mensen moet
respecteren.
God heeft gezegd, meen ik: als iemanc
loof niet respecteert, is hij zo
Als iemand goed gelooft, zal hij gezond k u"
niet verloren zijn.
Allah zei: ik wil de mensen één
richting en één vorm geven. Mohamma
dat zo uit: Je moet niet boos of zenu*
worden als een ander het net iets andersf
want ieder mens moet zijn eigen weg
zoeken.
Een tekst die mij aanspreekt is Sura 11,
profeet Hüd, vers 118: En zo uw H<
had, zou Hij de mensen tot één get
maakt hebben; maar zij houden niet
te zijn.
idld
uit de
Foto uit de archieven
Foto's in deze rubriek kunnen worden nabesteld door binnen veertien dagen na plaatsing een ingevulde bank- of
girocheque ter waarde van vijf gulden (vooreen exemplaar van 13 bij 18 centimeter in zwart wit) op te sturen
naar het Leidsch Dagblad, t.a.v. Leidsch Dagblad Archieven, Postbus 54, 2300 AB Leiden of door contante be
taling aan de balie van het Leidsch Dagblad aan de Rooseveltstraat 82. U ontvang de foto binnen drie weken.
ANNO 1898
Zaterdag 20 Augustus
VOORSCHOTEN Bij gelegenheid der landbouw
tentoonstelling te Voorschoten zal in den avond van
den lsten September a.s. door het personeel van de
goud- en zilverfabriek der heeren Van Kempen van
uit de fabriek een optocht met vaandels en een deel
der Leidsche schutterijmuziek worden gehouden. De
stoet zal van de fabriek den weg nemen naar het
dorp, waar hij opgewacht wordt door het tweede ge
deelte der schutterijmuziek. In het dorp aangeko
men, zal een ovatie worden gebracht aan den burge
meester aldaar, als vertegenwoordiger van de konin
gin.
WARMOND De viering van het inhuldigingsfeest
is thans bepaald op 7 en 8 September.
Op den eersten dag zal een kindercantate gezon
gen worden en zullen wedstrijden van verschillende
aard voor kinderen en volwassenen plaats hebben
met prijzen en premiën. Deze volksfeesten worden
gehouden op een weiland, hiertoe belangloos aange
boden dooreen ingezetene. Op het feestterrein zul
len buffet, wafel-, beignets- en poffertjeskraam enz.
zeker niet ontbreken.
Op den 8sten wordt een groote historische optocht
gehouden, die, begeleid door welluidende tonen der
bekende .Harmonie van Warmond", het glanspunt
der feestdag belooft te zullen worden.
EEMNES Toen Woensdagavond H.H.M.M. de Ko
ninginnen langs het dorp Eemnes reden, bevond
zich een woeste stier op den weg. Ter voorkoming
van ongelukken werd de dam eener boerderij ingere
den. De stier werd gebonden en per wagen naar zijn
bestem m i ng vervoerd
ANN01973
maandag 20 augustus
LEIDEN Prof. dr. A.E.Cohen,
rector magnificus van de Leidse
universiteit, heeft vanmorgen in
de Stadsgehoorzaal de introduc
tieweek 1973 officieel geopend.
Hij deed dit ten overstaan van
circa 1000 aankomende studen
ten die met moeite een plaatsje
in de Stadsgehoorzaal konden
bemachtigen en die tegelijkertijd
illustreerden dat de jaarlijkse
aanmelding van aspirant-stude
renden tot een ware stormloop op
de universiteit is uitgegroeid.
ALKEMADE De burgemeester
van de gemeente Alkemade heeft
geen toestemming gegeven voor
de kampioenschappen paalsprin-
ten (lopen over balk met zeep) en
sprietboksen (kussengevecht op
smalle balk boven water) die voor
het afgelopen weekeinde waren
georganiseerd. Burgemeester
Smolders achtte de wedstrijden
in strijd met de openbare orde en
heeft daarom de gevraagde ver
gunning niet afgegeven. ,,De af
gelopen drie jaar hebben we
steeds moeilijkheden gehad met
dit soort festiviteiten. Als het he
le dorp volstroomt, kan er geen
Zaterdagmiddag trok onder grote belangstelling voor het vijfde achtereenvolgende jaar het kinder-bloemencorso
door Leiden-Noord. De tuingroep 'Ons Buiten' tekende ook ditmaal voor dit sfeervolle en kleurrijke gebeuren.
brandweerwagen of ziekenauto
doorheen. Bovendien zijn er voor
gaande jaren ook klachten bin
nengekomen over geluidshinder.
We houden het liever rustig."
Louis van der Meer, organisator
van het waterfeest, heeft zich bij
deze beslissing moeten neerleg
gen. ,,lk begrijp het ergens wel.
Het is waar, dat het een chaos
wordt bij een dergelijk evene
ment. Vorig jaar was het ronduit
verschrikkelijk. Maar ik geef de
FOTO ARCHIEF LEIDSCH DAGBLAD
moed nog niet op. Het is wel jam
mer dat ook mijn plannen om een
rustig weekeinde te houden zon
der het schenken van alcoholi
sche dranken, afgeketst zijn.
Misschien lukt het volgend jaar
wel. We gaan gewoon door....
LEIDSCH DAGBLAD
(Opgericht 1 maart 1860)
kantoor
Rooseveltstraat 82 071 -53
Postadres: Postbus 54,
2300 AB Leiden
abonneeservice
Abonnementen 071-51
Geen krant ontvangen?
Bel voor nabezorging:
Ma, t/m/ vr. 18.00-19.30 uur en
Zaterdag 10.00-12.00 uur 071-51
directie
B.M.Essenberg,
W.M.J Bouterse (adjunct)
J. Kiel (adjunct)
hoofdredactie
J.G. Majoor,
T. van Brussel (adjunct)
L F. Klein Schiphorst (ad/und)
Wh
redactie
J. Rijsdam, chef redactie nieuwsdienst/kunst
J Preenen chef red. Groot Leiden
A.J.B.M. Brandenburg, chef eindred. regio
F Blok, chef eindredactie algemeen
W.F Wegman, chef red. Duin en Bollenstreek
W. Spierdijk, chef sportredactie
T Brouwer de Koning, chef Rijn- en Veenstr
E. Straatsma, chef red Regio Leiden
l»d
Redactie:
Hoofdredactie:
ADVERTENTIES
Maandag t/m vrijdag van 8.301
ABONNEMENTEN
bijvooruitbetaling:
per maand (acceptgiro)
per kwartaal (acceptgiro)
per half jaar (acceptgiro)
per jaar (acceptgiro)
Abonnees die ons een machtiging*^—
het automatisch afschrijven van hed
geld, ontvangen 1,- korting per bió^'
VERZENDING PER POST
per kwartaal (NL)
LEIDSCH DAGBLAD OP CASSET "6
Voor mensen die moeilijk lezen,* On
hebben of blind zijn (oteenandm
hebben), is een samenvatting van ld
nieuws uit het Leidsch Dagblad
beschikbaar. Voor informatie OC.
(Centrum voor Gesproken Lectuur i 1
I I
Auteursrechten voorbetK» ug
Dagbladuitgever Dan* p v
K
N H U I Z
ongevallendienst
Rijnland Ziekenhuis, vestiging St. Elisabeth: 24 u. per dag.
Diaconessenhuis: maandag t/m vrijdag 08.00-17 00 u. uitgezonderd'g
Leids Universitair Medisch Centrum: 24 u per dag
Rijnland Ziekenhuis, vestiging Rijnoord geen ongevallendienst.
inlichtingen bezoekuren ziekenhuizen
Diaconessenhuis: tel. 071-5178178.
Rijnland Ziekenhuis, vestiging Elisabeth: tel. 071-5454545
Rijnland Ziekenhuis, vestiging Rijnoord: tel. 0172-463131
Leids Universitair Medisch Centrum: tel. 071-5269111
