Een weekje
samen op een
bounty-eiland
Justa Abbing schrijft noch
postmodern noch spannend
Films/Boeken
Bloot en verderf van seksverslaafd fotomodel
'De Jongen' van Nick Hornby gaat over
wijze kinderen en infantiele volwassenen
m
NICK
HORNBY
iNDERDAG 20 AUGUSTUS 1998
DS-
H Jolly wood' staakt tegen piraterij
imbay De Indiase filmindustrie is dinsdag stil komen te lig-
n. Werknemers van studio's, acteurs, cameramensen, technici
ihulpjes hebben het werk neergelegd uit protest tegen het ill-
gaal kopiëren van film- en geluidsmateriaal. Die dreigt de In-
ase film te verstikken, zo menen de stakers. Vijfduizend men-
n onder wie tal van Indiase filmsterren liepen in een protest-
ars door Bombay, de stad die ook wel Bollywood wordt ge-
"j )emd. De demonstranten vinden dat de overheid te weinig
iet tegen het probleem. G.P. Shirke, voorzitter van een film-
[oducentenbond, zegt dat kabeltelevisiestations al een film uit-
nden als die pas een paar dagen uit is. In sommige gevallen is
r iïl m Indiase film al voor de première op videobanden te koop of
huur. Wie gaat er dan nog naar de bioscoop, vraagt Shirke
ch bezorgd af.
lisabeth Taylor in 'Wonderland'
Ni iivwooD Met de jarenlang kwakkelende gezondheid van
izabeth Taylor gaat het nu weer zo goed dat ze een come-back
lorbereidt als actrice. Dat moet gebeuren in een vervolg op The
hard ofOz. Liz speelt Dorothy, het inmiddels 60 jaar oud ge-
orden meisje uit de oorspronkelijke film (in 1939 gespeeld
Sai oor Judy Garland) dat terugverlangt naar het sprookjesland aan
:andere kant van de regenboog. De nieuwe film wordt opgezet
ior televisie. Er komt trouwens ook een nieuwe film over dat
Oi idere meisje (Alice) in dat andere 'wonderland'. In Engeland
ordt een verfilming van Lewis Carroll's fameuze Alice, Through
1.4 he Looking Glass groots aangepakt met Kate Beckinsale, Ian
lm, Ian Richardson, Steve Coogan en Geoffrey Palmer onder
ie van Nick Vivian.
u r
p
Tii iaving Private Ryan wel erg blank'
5,
jiywoqdDe National Association Of Colored People is in
>t geweer gekomen tegen de door Steven Spielberg vervaardig-
'oorlogsfilm Saving Private Ryan, Veel zwarte oorlogsvetera-
>n voelen zich miskend omdat de film net doet alsof er alleen
aar blanken aan de invasie van Normandië hebben deelgeno-
~ji en. Spielberg verweert zich in The New York Daily News met
it argument dat blank en zwart in die tijd werden onderge-
acht in meestal nog gescheiden onderdelen van het leger. De
ifilm gaat over een kleine groep soldaten van een op Omaha
•ach aan land gezet bataljon waar nog geen integratie heeft
aatsgevonden. Als men er een paar zwarte soldaten tussen had
zet om het 'politiek correct' te maken, zou dat historisch niet
rrect zijn geweest.
ilmfestival Amnesty International
cterdam Vijftig jaar Universele Verklaring van de Rechten
0,
lor de Mens is het thema van het Amnesty International Film.
istival dat van 16 tot en met 20 september plaats heeft in de
die, Calypso en Bellevue in Amsterdam. Flet festival is, met een
ig vertraging, ook te zien in Groningen. Het filmfestival ver-
2- ont een selectie van negentig films die met het thema te ma-
>n hebben. Daaronder: de Hongaarse film Escape, How the wc
e i1 jrted on my island uit Kroatië en de Amerikaanse documentai-
John Hendrik Clarke: A great and mighty walk. De beste film
3' ordt door door een jury beloond met de Amnesty International
lm Award en een geldbedrag van 10.000,- gulden. Dejury be-
1111 aat onder anderen uit Emile Fallaux (voorzitter) en de Haar-
:C1 nse regisseur KarimTraïdia.
Ford en Heche geven clichéfilm 'schwung
„Iedere Noord-Amerikaanse romantische komedie na
Annie Hall (1977) van Woody Allen is een variatie op die
film", beweerde onlangs de de jonge stand-up comedian
Chris Rock. Hoewel ik het wat scenario's betreft niet met
hem eens ben, snijdt die observatie hout waar het de ty
pische Diane Keaton-stijl betreft, die zo vaak wordt geï
miteerd. Denk aan Meg Ryan in When Harry met Sally of
Annette Bening in The American President. Steeds dat
charmante gestuntel met versprekingen en armgebaren
of juist overmatig control-freakerig.
film recensie
jann ruyters
Six Days and Seven Nights. Te zien: Lido,
Leiden, Euro Cinema, Alphen ad Rijn;
Apollo, Delft; Tuschinski, Den Haag; Pa-
thé, Scheveningen.
Niet dat het erg is dat Keaton
een voortdurende inspiratie
bron is. Ze deed het erg leuk, en
de meeste actrices zijn ook heel
goed in staat om een eigen
draai te geven aan het licht neu
rotische gedrag dat sinds haar
Annie Hall de standaard is. Dat
geldt ook voor Anne Heche in
Six Days And Seven Nights.
De aantrekkelijke Heche
brengt een welopgevoede vari
ant op het type: de competente
carrièrevrouw die mobiele tele
foon en anti-depressiva in het
handtasje draagt, die snel tot af
grijzen geneigd is, maar die zich
ook onverwacht prima weet te
redden op een onbewoond ei
land met als enige gezelschap
opdringerige slangen, schor
pioenen, wilde varkens, piraten
en loner Harrison Ford.
De tuttige damesblad-redac
teur Heche en de stoere piloot
Ford belanden op dit onbe
woonde eiland na een vliegtuig-
-crash. Beiden hebben hun ge
liefde achtergelaten op weer
een ander tropisch eiland wan
neer Heche onverwacht door
haar baas uit werken wordt ge
stuurd en Ford de enige is die
haar naar haar plek van be
stemming kan vliegen. De twee
liggen elkaar niet, maar je voelt
wel gelijk dat hun relatie er voor
het einde van de film wel eens
heel anders uit zou kunnen
gaan zien. Dat hun vliegtuig
vervólgens crasht op een boun
ty-eiland waar de gevaren groot
maar goed beheersbaar zijn,
helpt daarbij een handje.
Six Days and Seven Nights is
een film die lijkt samengesteld
uit films die je eerder hebt ge
zien Romancing the Stone, The
African Queen, From here to
eternity) maar Ford en Heche
hebben 'schwung' genoeg om
het tot een onderhoudend ge
heel te maken. Ze geven de
flauwe seksuele toespelingen
(Tm not sure I trust your
equipment', zegt zij alvorens ze
het vliegtuigje instapt- 'we may
be old but we're sturdy', ant
woordt hij grijnzend) genoeg
ironie mee om hun belegenheid
te vergeten.
Daar komt bij dat het ietwat
trage tempo en de iets te cliché
matige obstakels (arriveert er
eindelijk een boot, zijn het pira
ten) de film bijna tot een paro
die op zichzelf maken. En zelf
spot is binnen het avonturen-
genre altijd een pluspunt
denk maar aan Indiana Jones.
Harrison Ford en Anne Heche moeten zich samen zien te redden op een onbewoond eiland waar z
vliegtuigcrash zijn gestrand.
Species II slechts echo van hele serie betere sf-fihns
film recensie
pin Lazard en Natasha Henstridge als astronaut en femme fatal in de teleurstellende sf-film Species II. Bei-
in zijn met buitenaards DNA besmet en daardoor aan seks verslaafd. Hij wil graag veel kinderen en zij ver-
pordt haar minaars.
Wie van mening is dat b-films bloedig,
seksistisch en hersenloos dienen te zijn,
kan zijn hart ophalen bij Species II. Het
vervolg op de succesvolle sf-shocker van
een paar jaar geleden heeft elke vorm van
geloofwaardigheid ingeruild voor loos ef
fectbejag. Het resultaat is een grabbelton
aan extremiteiten waarin alleen de kritiek
loze genre-fans iets van hun gading zullen
vinden.
Niet dat het uitgangspunt van de makers
zulk hoogstaand vermaak bood. Species
(1995) voerde een aantrekkelijke jonge
vrouw (Natasha Henstridge) op die het re
sultaat bleek van een gevaarlijk genetisch
experiment. Buitenaards DNA in een men
selijke eicel leverde een seks verslaafde su
permodel op, die haar bedpartners na de
daad vermoordde. Seks als genot èn ge
vaar. Het is een bekend horrorgegeven,
ditmaal geplaatst binnen de context van
een science fiction-verhaal,
In Species II duikt een tweede, identiek
kweeksel op, opnieuw gespeeld door
Henstridge. Ditmaal wordt ze veilig vast
gehouden in een overheidslaboratorium
waar bekeken wordt of ze inzetbaar is in
de strijd tegen buitenaardse agressors. Die
agressie dient zich aan in de onverdachte
vorm van astronaut Patrick Ross (Justin
Lazard), net terug van de eerste
Mars-expeditie. Daar heeft hij hetzelfde
DNA dat in Species I voor bloot en verderf
zorgde in de bloedbaan gekregen. Ross is
zo geil dat hij, eenmaal geland, zijn qua
rantaine-periode niet eens uitzit.
De astronaut laat een spoor van dode
vrouwen achter zich, die allen als onvrij
willige broedmachine zijn gebruikt. Want
de besmette astronaut wil niet alleen pa
ren, hij wil voor een groot nageslacht zor
gen. Natuurlijk wordt Henstridge's moord
machine in vrijheid gesteld om de astro
naut te vinden, en het laat zich gemakke
lijk raden waar die twee zich mee bezig
zullen gaan houden. Ook Species II is be
smet met DNA van superieure wezens, na
melijk eerdere, veel betere science fiction
films. Alien Resurrection is de meest voor
de hand liggende bron, maar ook citaten
uit Terminator 2, Invasion of the Body
Snatchers en The Brood roepen herinne
ringen op aan plezieriger uurtjes in de bio
scoop. Regisseur Peter Medak The Krays)
houdt het tempo zo hoog mogelijk en
bombardeert de kijker met bloed en bloot,
maar ook hij kan niet verhullen dat script,
acteren en trucages van een belabberd ni
veau zijn. En Michael Madsen, hier een
soort Bladerunner, mag wel uitkijken dat
hij met zijn lakonieke optredens niet de
kant opgaat van has-been Mickey Rourke.
FILMS AMSTERDAM
ALFA(020)6278806
Laatste week voor sluiting!
Afscheidsprogramma, dagelijks vier
verschillende filmklassiekers tegen
gereduceerde entreeprijs (7,-). Deel
van de opbrengst is bestemd voor
het Aidsfonds.
BELLEVUE CINERAMA 1(020)
6234876
Six days, seven nights: 13.15,
16.00, 19.15,22.00
BELLEVUE CINERAMA 2
Primary Colors: 14.00, 18.00,
21.30
CALYPSO 1(020) 6234876
City of Angels: 13.00, 15.45,
18.45, 21.30
CALYPSO 2
As Good As It Gets: 15.00, 18.00,
21.00
CINECENTER (020)6236615
Tot 10 september gesloten wegens
verbouwing
CINEMA 1(020) 5475175
Lethal Weapon 4: 18.45, 21.30; do
t/m zo ook 15.30
CINEMA 2
Mafia!: 18.00, 20.00, 22.00; do
t/m zo ook 16.00
CITY 1 (020) 6234579
Mafia!: 13.00, 15.00, 17.00,
19.00,21.00
CITY 2
Wild Things: 16.45, 19.15, 21.30
CITY 3
Hard Rain: (beh ma) 17.00,21.45;
vr r/m zo ook 19.30
CITY 4
The Wedding Singer: 17.15, 19.30,
21.45
CITY 5
The Big Hit: (beh ma) 16.30,
18.45,21.15
CITY 6
Jackie Brown: 14.15, 17.15,
20.30; maalleen 14.15
CITY 7
Species II: 13.30, 15.30, 17.30.
19.30,21.30
DESMET (020) 6273434
Good Will Hunting: 19.00; vr t/m zo
ook 15.45
De Poolse Bruid: 20.00
Jackie Brown: 21.30
Kissed: 22.00
Knowledge of Healing: vr t/m zo
15.30, 17.15
Hombres Complicadas: vr t/m zo
15.30, 18.00
KRITERION 1 (020) 6231708
Het Ondergronds Orkest: 16.30
Primary Colors: 18.45, 21.30 (di
niet om 21.30)
KRITERION 2
Speciaal openingsprogramma, met
dagelijks om 20.00 en 22.00 een
filmklassieker
NED. FILMMUSEUM (020) 5891400
Marcello Mastroianni-programma:
19.00, 21.30; zo ook 15.00
Mi Ricordo, Si, lo Mi Ricordo: 19.30
RIALTO(020)6753994
Ayneh: 22.00
II Fiore Delle Mille E Una Notte:
21.45
Die Salzmanner von Tibet: 19.45
DieSiebelbauern: 20.00
THE MOVIES 1 (020) 6386016
The Butcher Boy: 15.15, 17.15,
19.30,21.45
THE MOVIES 2
City of Angels: 15.00, 17.30,
19.45, 22.00; zo ook 12.30
THE MOVIES 3
TheBigLebowski: 17.30, 19.45,
22.00
THE MOVIES 4
Wag The Dog: 22.15
Jackie Brown: 16.45, 19.30; vr za
ook 00.15
TUSCHINSKI 1 (020) 6262633
Lethal Weapon 4: 12.00, 15.00,
18.00,21.00
TUSCHINSKI 2
Armageddon. 13.30, 17.00 (beh
ma), 20.30
TUSCHINSKI 3
TheX-Files: 13.15, 16.00, 18.45,
21.30
TUSCHINSKI 4
TheBigLebowski: 16.00, 18.45,
21.30
TUSCHINSKI 5
The Object of my Affection: 16.00,
18.45,21.30
TUSCHINSKI6
Titanic: 15.30, 20.00 (ma niet om
20.00)
DE UITKIJK (020) 6237460
Kleine Teun: 22.00; zo ook om
16 00
Left Lugage: 18.00, 20.00
Nieuwe roman van succesvolle Engelse auteur
Hannes Meinkema vergrijpt zich aan thriller
roman recensie
jacob moerman/gpd
Hornby. Een jongen Uitgeverij Atlas. Prijs:
39,90
■Nick Hornby verscheen drie jaar ge
il High Fidelity, een roman waarin
Sngelse schrijver op ingenieuze wijze
[gevoelens van een doorsnee man in
Ijaren negentig wist te ontleden,
'dfiguur Rob Fleming (35 jaar oud,
vrijgezel en verslaafd aan popmuziek)
worstelt met de wezenlijke levensvragen.
Will Freeman, het belangrijkste persona
ge in Hornby's nieuwe en onlangs ver
schenen roman Een jongen, probeert
eveneens de antwoorden op deze vragen
te vinden.
Zielig zijn ze niet, de jongensachtige
mannen die de romans van Nick Horn
by bevolken. Maar heldhaftig ook niet
bepaald. Eigenlijk zijn ze het liefst hele
maal niets - zowel Will in High Fidelity
als Rob in Een jongen hebben zich terug
getrokken in hun appartement en staan
eigenlijk alleen maar toe te kijken aan de
Zijlijn van de maatschappij. Ze doen nog
steeds de dingen die ze twintig jaar eer
der ook al deden: plaatjes draaien, expe
rimenteren met drugs, vrienden of con
certen bezoeken en soms een avondje
stappen. Concrete plannen om deel uit
te maken van de maatschappij hebben
ze niet. Alleen wanneer de omstandighe
den veranderen, zouden ze misschien
een daad willen stellen. En bij Nick
Homby zorgt altijd een vrouw ervoor dat
de jongens van weleer plotseling besef
fen dat ze al een man zijn geworden. En
dat het misschien tijd wordt om iets te
ondernemen.
Aan het begin van Een jongen is Will
een 36-jarige man die voornamelijk van
het leven wil genieten. Behoefte aan een
kind heeft hij niet, alhoewel hij natuur
lijk in zijn omgeving regelmatig wordt
geconfronteerd met 'het ouderschap',
een begrip waarvan hij slechts een vage
notie heeft. Nadat hij een jonge vrouw
heeft ontmoet en een afspraak met haar
heeft gemaakt, gaan zijn denkbeelden
langzaam maar zeker veranderen. De
vrouw is namelijk moeder van twee kin
deren, en Will ontdekt dat hij eigenlijk
best een aardige vader zou kunnen zijn.
Wanneer de kortstondige relatie met
de vrouw is afgelopen, besluit hij contact
te leggen met andere moeders. Hij sluit
zich aan bij een gespreksgroep voor al
leenstaande ouders en doet alsof hij de
vader is van een tweejarig zoontje. En
dan is het voor de lezers eigenlijk al dui
delijk dat deze onderneming van Will op
een fiasco uit moet lopen.
Natuurlijk, Will wordt al snel ontmas
kerd als een 'nep-vader'. Dat gebeurt
wanneer hij de twaalfjarige jongen Mar
cus over de vloer krijgt, het zoontje van
een vrouw die hij tijdens een van de
avonden heeft leren kennen. De con
frontatie is pijnlijk, maar al snel ontstaat
tussen beiden een band. Marcus beseft
maar al te goed dat hij deze dertiger uit
stekend kan gebruiken voor het inwin
nen van nuttige informatie. De muziek
smaak van zijn moeder (liefhebster van
het werk van Joni Mitchell) zorgt er be
paald niet voor dat zijn populariteit op
het schoolplein stijgt, maar via Will kan
de jongen aan de juiste tips komen.
Door het beluisteren van de platen van
Nirvana, die Will natuurlijk in zijn bezit
heeft, ziet de jongen een mogelijkheid
om indruk te maken op de vijftienjarige
Ellie op wie hij zijn oog heeft laten val
len.
In Een jongen staat vooral het contrast
tussen een tiener en een dertiger cen
traal, met alle hilarische misverstanden
thriller. recensie
van dien. En achter de regels schetst
Hornby een beeld dat iets zegt over de
vage grenzen tussen volwassenheid en
kinderlijkheid (op veel momenten zijn
de kinderen volwassener dan de ouders)
in de jaren negentig. Het is alleen jam
mer dat in zijn nieuwe roman tegen het
einde veel nietszeggende personages
ronddolen, terwijl de dialogen veelal te
uitgesponnen zijn. Maar daar staat te
genover dat Een jongen tal van vermake
lijke passages bevat en de schrijver een
fraai beeld heeft geschetst van een tijd
waarin kinderen wijs zijn en volwasse
nen infantiel. Met deze roman heeft
Hornby een waardige opvolger geschre
ven van High Fidelity.
,,Het is een enorme literaire uitdaging om een
goede drriller te schrijven: je moet veel verstand
hebben van spanning doseren en je moet ook
goed kunnen plotten." Deze wijze les gaf de
schrijfster Hannemieke Stamperius onlangs in
een uitzending van NOVA waarin ze haar
'coming out' als thrillerauteur Justa Abbing be
leefde. Stamperius, ook wel bekend als Hannes
Meinkema, reageerde lichtelijk onthutst op de
vraag waarom zij de 'zware literatuur' de rug toe
keerde en zich bezondigde aan misdaadromans.
„Alsof thrillers geen serieuze literatuur zijn!"
Stamperius/Meinkema/Abbing heeft het gelijk
natuurlijk volkomen aan haai' zijige. Zo bevond
zich tussen de inzendingen voor de meest recen
te Gouden Strop, de prijs voor de beste Neder
landse misdaadroman, een flink aantal inzendin
gen die in andere, door critici hoger aangeslagen
literaire genres ook goed zouden kunnen scoren.
Dus waarom zou Abbing het ook niet proberen?
Of zij aan haar eigen criteria voor een thriller vol
doet, moet hier echter ernstig worden betwijfeld.
Van Meinkema/Stamperius is bekend dat zij in
haar literaire werk vaak relatieproblemen en de
verhouding tussen moeders en dochters be
schrijft. Abbing doet niet anders. De schrijfster
en tevens hoofdpersoon raakt in haar tweede ro
man Leraar leerling in een gewetensconflict, om
dat ze een moord moet verzwijgen voor haar
achtjarige dochter Maja en haar verhouding met
politieman Markje komt eveneens onder druk te
staan. Maar voordat dat gebeurt, wordt de
schrijfster, die net een boek af heeft en al weer
nadenkt over een volgende, gevraagd op een vak
school voor communicatie een zieke leraar te
vervangen.
Ze is amper op school aangekomen als de di
recteur haar vraagt onderzoek te doen naar een
opstand onder de leerlingen die fel tegen de ver
huizing van de Amsterdamse opleiding naar Al-
mere zijn. Dan wordt plotseling een van Abbings
leerlingen vermoord en even later valt er weel
een slachtoffer.
Voor de tijdelijke detective Abbing herbergt de
school verdachten genoeg. Er dient dus flink wat
speurwerk verricht te worden. Maar in plaats
daarvan verveelt de schrijfster de lezer met flink
veel nutteloosheid. Zo meldt Abbing dat ze zich
bij het schrijven van een roman onder meer laat
inspireren door filosofische boeken over het be
grip vriendschap en poststructuralistisch-femi-
nistische artikelen over epistemologie; de lezer
dient hierbij zelf het woordenboek te raadplegen.
I-laar vriend Markje beticht ze van 'hoffelijk
seksisme', omdat hij het waagt haar zijn hulp aan
te bieden en haar leerlingen onderhoudt ze over
'interacties die met de werkelijkheid gefilterd
worden door conceptsystemen die zelf historisch
en cultureel bepaald zijn'. En het is om de blad
zijde postmodernisme wat Abbings klok slaat.
Het betreden van al deze zijpaadjes maakt Le
raar leerling er niet overzichtelijker op. Ook Ab
bing zelf raakt het spoor wel eens bijster. Als het
elimineren van haar verdachtenlijstje even niet
wil vlotten, vraagt ze zich af hoe schrijvers van
thrillers, door haar geringschattend 'detectiefjes'
genoemd, de zaak oplossen. Uiteindelijk komt ze
eruit, een vergezochte ontknoping is des lezers
deel. Het moge duidelijk zijn: erg opwindend
wordt Leraar leerling nergens. De combinatie van
literatuur en thriller is hier niet geslaagd. Justa
Abbing schrijft net zomin postmodern als span
nend.
