Denksport
ft
RDAG 25 JUL11998
DGE
:omer is een echte bridgezomer. Ook bij
weer kun je altijd een kaartje leggen. En
7/n is altijd gezellig, spannend en zorgt
nverwachte situaties. Zelfs in saaie spel-
zit altijd wel een slagje meer of minder
■en aardige speelwijze. Maar vaak ook
situaties voor, die nog nooit eerder zo
lorgekomen, in bieden of in spelen. In
ituaties komt bet aan op de creativiteit
speler om oplossingen te kunnen vin-
het meest kansrijke? Na een spannend
irloop is het opengaan van de blinde
oment om even stil te blijven staan. Vol-
e blinde aan de verwachtingen? Wat zal
de andere tafels gebeurd zijn?
eerste spel had de blinde genoeg pun-
aaor de opening. West als gever had met 1
pend. Noord pas; Oost 1 sch; Zuid 3 ha
West en Noord pasten. En Oost wist
,ei|nders te verzinnen dan 3 SA.
nd West Oost
wam, zoals verwacht, uit met harten-
Een meevaller was de hartenheer.
iel de blinde tegen. Als Zuid ruitenheer
verenaas heeft, kan het spel niet ge
worden. Welke kleur moet de leider
len? Dat is een gemakkelijke opgave. Als
de beide vitale honneurs heeft, doet de
de er niet toe. Als Zuid klaverenaas heeft
ruitenheer is er ook geen probleem. Al-
Noord klaverenaas en Zuid ruitenheer
1 dnoet de leider beslist eerst met ruiten
en. Dat deed Oost dan ook en met suc-
hetspel: v 10 9 62
M A 8 5 3
i v A 6
w TT* 0 A 10 9
z V 10 7 2
a B
VB109742
ati
3 e erst ruitenheer af te geven maakte Oost
Dpi lagen. Maar lang niet altijd is het zo
iteilijk.
volgende spel stond de leider voor een
noplosbaar probleem:
was de gever en NZ waren kwetsbaar,
paste eerst. Oost 1 sch; Zuid pas; West
Noord doublet; Oost 4 sch; Zuid dou-
onrechte hadden NZ gedoubleerd. Ze
n samen 20 punten. Zuid kwam ook on-
elijk goed uit en wel met sch 5. Op
deur moet de leider afgaan? De leider
vee hartens in de blinde troeven, maar
et meer mogelijk. Maar een keer kan
hartens troeven, want Noord of Zuid
vet weer troef inspelen. Klaveren aan-
rzc ïeeft ook niet veel zin. Bovendien heeft
3 ede maar een entrée, ruitenheer. Maar
>eurt er als de ruitens 3-3 zitten? Dan
ruitens van de blinde vrij tè spelen. Als
tppens ook nog 2-2 zitten is alles in or-
ar ook als de troeven 3-1 zitten kan sch
teeds een aankomer zijn voor de rui-
|0 )e leider speelde drie keer ruiten en
een klaveren weg. Zuid kwam aan slag.
ts Zuid verslagen, want dit was het
West
Oost
A V B 7 5
976
H 10 6 2
«.962 N A A H V B 4 3
13 T 10982
H 10 8 4 3 w TT* 0 A 5
I.VB85 z *9
a 1085
H 6 4
VB2
A743
d harten gaat spelen, kan West twee
introeven. Want Oost kan door klave-
troeven oversteken voor de volgende
aftroever. Als Zuid klaveren speelt,
ist af en gaat zelf op de hartens af met
Ie resultaat. En als Zuid troef naspeelt*
West met de 9 en begint met zijn vrije
Ook dan kunnen NZ niet meer dan
gen maken. Het was heel creatief ge-
door Oost.
Iste spel uit een viertallenwedstrijd zag
West
k V 972
Oost
i AH3
H 106
- A V B 10
en met de bieding niet mee. OW waren
te' lar. Oost opende met 1 ru; West 1 sch;
!A; West 3 SA, het eindbod,
em ram uit met ha 2, vrijwel zeker van een
akt. Bij Noord verscheen de vrouw. Hoe-
punten zijn, hangt het contract af
d<j juiste keuze om een heer er uit te snij-
lite klaverenheer bij Zuid zit zijn er 10 of
n. Als ruitenheer bij Noord zit, zijn er
eds maar acht slagen, behalve als de*
:ns 3-3 zitten of als ruitenheer vroegtij-
daarom voor de hand om met de kla-
val te beginnen. Maar wat is kansrijker,
iheer bij Zuid of ruitenheer bij Noord?
Zuid vijf hartens heeft en Noord maar
nd de ruitenheer bij Noord kansrijker!
)e( eden die Oostspelers het, die eerst
3ti ns gingen kijken of de schoppens 3-3
zitten (of B 10-sec). Als dat zo is,
snit op ruitenheer de meeste kans om
tract te maken. Ook als die niet valt,
H dan negen slagen. Als de schoppens
netjes gedragen kan altijd de snit op
theer nog genomen worden.
R het spel:
A 864
V 8 3
H82
H753
972 n a A H 3
4 T H10 6
3 w TT* 0 A V B 10
VB108 z *964
a B 10 5
ippens gedroegen zich en ruitenheer
e meest kansrijke plaats. De Oost spe-
direct op klaverenheer afgingen, za-
mooie contract sneuvelen. Een opge-
leelwijze is na enig nadenken niet al-
tiste.
Oskam PUZZEL
Kruiswoordraadsel
nummer 30
Horizontaal: 1. Japonlijf; 5. meubelstuk; 10.
clown; 11. verbindingsstuk; 12. muskus; 14.
kloosteroverste; 16. defect; 18. onbemand
ruimtevaartuig; 20. gedorste korenhalmen;
22. gezichtsorgaan; 23. insect; 24. lof; 25.
kommer; 27. kledingstuk; 29. half; 30. rivier
in Frankrijk; 32. bijbelse naam; 34. steen
soort; 35. steensoort; 37. strijdgewoel; 39.
publiciteitsorganen; 42. middag; 44. bont
soort; 46. deel van een kachel; 48. boom;
49. erfelijkheidsdrager; 50. jong dier; 51. ri
vier in Frankrijk; 53. lofuiting; 55. echtge
noot; 56. handeling; 58. comfort; 60. vesti
bule; 61. nachtvogel; 62. afstamming; 63.
ongelijk.
Verticaal: 1. Penanttafeltje; 2. huilgeluid; 3.
lokspijs; 4. gewas; 6. koorhemd; 7. wasgele
genheid; 8. Egyptische godin; 9. stelling; 12.
blaasinstrument; 13. voorstel; 14. verzoek;
15. bouwmateriaal; 17. aansporing; 19.
zandheuvel; 21. vertragingsmiddel; 26.
dwalen; 27. gebroken graan; 28. naam; 29.
Europese hoofdstad; 31. mager; 33. in
houdsmaat; 36. staat in de Pyreneeën; 37.
eetgelegenheid voor studenten; 38. gouden
tiendollarstuk; 39. veel meer dan één; 40.
rookgerei; 41. langharige borstel; 43. uit
roep van schrik; 45. moe; 47. deelgenoot;
52. nagalm; 53. bier; 54. kopvoorn; 55. exe
cutiewerktuig; 57. gedwee; 59. Chinese
deegwaar.
Welke twee woorden worden gevormd
door de letters in de volgende vakjes:
29 1 60 40 26 38 53 22 32 57
en
6 16 2 61 21 56 42 9 8 52
Oplossing nummer 29
De twee woorden van de opgave van vorige
week waren:
BEURSNOTERING en AANDELENMARKT
Winnaars
De winnaars van een luxe dominospel zijn:
M. IJzerman, Leliestraat 19, Leiden
(kruiswoord).
C. Bavelaar, Laan der Ver. Naties 114,
Leiden (cryptogram).
Oplossingen van de kruiswoordpuzzel en/of het cryptogram, bij voorkeur per briefkaart,
dienen uiterlijk woensdag a.s. in het bezit te zijn van het Redactiesecretariaat Leidsch
Dagblad, Postbus 54,2300 AB Leiden.
Cryptogram nummer 30
Horizontaal: 4. Drank voor jong en oud (7); 7. Dieren
die altijd mager blijven (5,7); 10. Het werk van een
dichter voor de verkiezingen? (15); 11. Scheepskleding
(4); 12. Door die animator komt er vaart in (9); 14.
Plaats voor een bot in de auto (10); 16. Zón gevecht is
een schokkende ervaring (4); 17. Dat nummer is ten
hoogste een paardje (6); 19. Vocht dat weer van pas
komt (3); 20. Op een geschikte plaats komt het goed uit
(10); 21. Vreemd, het is niet toegegeven! (8).
Verticaal: 1. Spaarbank? (14); 2. In rook opgaan na een
heel eind reizen (10); 3. Een flinke teleurstelling om zo
uit te komen (8); 5. Het gerei van slechte hengelaars (7);
6. Telg van Paul de Leeuw (4); 8. Zo krachtig dat het on
geloofwaardig wordt (13); 9. Feestelijk diner? (8); 13.
Nietszeggende kunstenaar (10); 15. Het werk van een
frauduleuze slager (8); 18. De misdaad wordt er beter
van (6).
Oplossing
nummer 29
Horizontaal: 4. Eigen haard; 6.
egotrip; 8. ster; 10. weltever
staan; 12. ijlbode; 14. eierstok;
16. snot; 17. ontbinding; 19.
eetcafé; 21. pagaaien; 22. stelt.
Verticaal: 1. Dichtgenootschap;
2. generatieconflict; 3. waard; 5.
hoornvee; 7. post; 9. katoen; 11.
roeping; 13. lange Jan; 15. soda;
18. te; 20. knol.
DAMMEN
Opnieuw hebt u een tweetal op
lossingen tegoed. De eerste be
hoort bij de opgave uit de ru
briek van 11 juli jl. Het ging om
de volgende stand: wit 25, 26,
30. 31, 35, 36, 38 t/m 43. 45. 47.
48, 49; zwart 7 t/m 12, 14, 15,
16, 17, 19, 22, 23, 24, 27 en 28.
Dit is een compositie van het
fenomeen Vadim Bulat. Wit
wint via 1. 25-20 14x34 2. 40x18
12x23 3. 26-21 17x46 4. 42-37
46x32 5. 36-31 27x36 6. 38x20
15x24 7. 35-30 24x35 8. 45-40
35x33 9. 47-41 36x47 10. 48-42
47x38 11. 43x1 Wonderbaarlijk!
Het tweede probleem toonde ik
u vorige week. Cijferstand: wit
28, 31, 32, 33, 34, 35, 37, 38, 39,
42, 44, 45, 46, 47, 48, 50; zwart 1,
3. 4, 7, 8, 12, 13, 15 t/m 20, 23,
24 en 26. De naam van de au
teur is mij niet bekend. De
winst is er niet minder mooi
om: 1. 28-22 18x36 2. 35-30
24x35 3. 44-40 35x44 4. 47-41
36x47 5. 37-31 26x28 6. 33x2
44x33 7. 38x9 47x40 8. 2x49.
Twee opgaven die naar meer
smaken. Wel, dat kan. We moe
ten toch nog even wachten op
de partijen van het kampioen
schap van Nederland voor vrou
wen en dus krijgt u nog zes
standen waarin wit aan zet
wint. Veel genoegen bij al dit
slagwerk!
Cijferstanden:
Diagram 1: wit 26, 28, 31, 32,
m
9
9
O
m
m
O
O
O
O
O
O
O
O
O
O
O
9
'9
m
lef
9
lil
0
Q
O
0
01
O
O
Oj
O
öj
4»
-
UK
m
j
0
O
0
O
O
<0
O
0
O
01
0
Diagram 4
34, 38, 39, 40, 41, 44, 50; zwart 9,
10, 11, 12, 17, 19, 20, 22, 23, 25
en 35.
Diagram 2: wit 26, 30, 31, 33,
34, 35, 36, 38, 39, 43, 48, 49;
zwart 3, 8, 13, 14, 15, 16, 19. 22,
23,25,27 en 28.
Diagram 3: wit 25, 29 t/m 35,
Diagram 5
37, 38, 41, 43; zwart 1, 7, 8, 9, 10,
13, 14, 18,21,22,23 en 26.
Diagram 4: wit 22, 26, 28, 31,
32, 35, 36, 38, 39, 43, 45. 48;
zwart 6, 8, 11. 14, 15, 16. 17, 19,
21,23,24 en 29.
Diagram 5: wit 27, 28, 32, 33,
37. 38, 39, 42. 44. 47, 48. 50;
Diagram 6
zwart 3, 8, 10, 13, 14, 16, 18, 19.
20,21,23 en 30.
Diagram 6: wit 26, 31, 32, 14,
37.39, 40, 41, 44, 45, 49; zwart 7,
10, 11, 12, 13, 17. 18. 21, 23, 24
en 28.
SCHAKEN
Paul Bierenbroodspot
Tijdens het afgelopen WK-voet-
bal werd er door verschillende
commentatoren een link met
schaken gelegd. Als het spel erg
saai werd, dan kwam de term
schaakvoetbal over tafel. Dit
niet al te positief spreken over
het schaken, zegt meer over de
commentatoren dan over het
schaken. Dat het doelloos heen
en weer spelen van een bal voor
de gemiddelde kijker net zo in
teressant is als een spannende
schaakpartij, moge duidelijk
zijn. Het schaken staat dan im
mers synoniem voor het schijn
baar doelloos heen en weer
schuiven van stukken.
Een grootmeester ziet heel an
dere dingen als hij naar een
schaakstelling kijkt dan een
amateur. Net zoals Johan Cruijff
een heel andere wedstrijd ziet
dan de gemiddelde voetbal
commentator (en -kijker). De
voetbalgrootmeester blijkt op
andere zaken te letten. Met na
me taakinvulling is van groot
belang om een team goed te la
ten functioneren. Deze benade
ring komt wel weer overeen met
het spelen van een schaakpartij.
Ook schaakstukken nemen be
paalde taken op zich. Een een
voudig voorbeeld: controle over
de onderste rij is van groot be
lang om het mat achter de paal
tjes te voorkomen. Mocht bij
voorbeeld de zet Tdl-d7 tot ge
volg hebben dat zwart kan ant
woorden met Te8-el mat dan
heeft de witte toren zijn taak
verwaarloosd. Ik vermoed dat
Cruijffs harde commentaar op
het optreden van Seedorf tegen
de Kroaten op dit gegeven ge
baseerd was. Seedorf was bij
zonder aktief op het midden
veld en deed daar ook wel leuke
dingen, maar zijn taak lag in de
verdediging. Terwijl Seedorf op
avontuur was (vergelijk de witte
toren op d7), kon Kroatië twee
maal scoren via de counter (het
mat op el). Seedorf had dus ge
wisseld moeten worden, omdat
hij zijn taken niet goed uitvoer
de. De term schaakvoetbal is
ook al ongelukkig gekozen, om
dat schaken geen vaste speeltijd
kent. Als twee spelers tevreden
zijn met remise, dan hoeft men
daar geen negentig minuten
over te doen. De beruchte
grootmeesterremises, waarbij
na een zet of tien en binnen een
half uur de vrede getekend
wordt, ziet men overigens
steeds minder. Toernooiorgani-
satoren nodigen steeds minder
remiseschuivers uit en daarmee
is de grootmeester-remise een
zeldzaamheid geworden. Bij
voetbal moet de bal negentig
minuten heen en weer gespeeld
worden om de begeerde 0-0
binnen te halen.
Een overeenkomst tussen
schaak- en voetbalfans is de
liefde voor aanvallend spel. In
teressant is daarom te verne
men wat Kasparov genoegen
schenkt in het schaakspel, 's
Werelds sterkste speler is altijd
op zoek naar initiatief en heeft
dan ook menig fraaie aanvals-
partij achter zijn naam. In het
onderhoudende boek 'Waarom
schaakt u eigenlijk?' over het
VSB-toernooi 1996 analyseert
Kasparov uitgebreid zijn partij
tegen Anand. Ik zal gebruik ma
ken van zijn aantekeningen,
waaruit naar voren komt dat
een diepzinnige zet voor Kaspa
rov meer waard is dan een
prachtige offervariant.
Kasparov-Anand
Caro-Kann
l.e4 c6 2.d4 d5 3.exd5 cxd5
4.c4
Dit moet een verrassing geweest
zijn voor Anand, want het is de
eerste keer dat Kasparov de Pa-
nov-variant in de praktijk
brengt.
4...Pf6 5.Pc3 Pc6 6.Lg5 e6 7.Pf3
Le7 8.c5 h6
Kasparov geeft 8...Pe4 of eerst
8...0-0 en dan 9...Pe4 als beter.
De tekstzet verzwakt de zwarte
koningsvleugel en geeft wit bo
vendien de mogelijkheid om
zijn loper aan ruil te onttrekken.
9.Lf4 Pe4 10.Lb5 Pxc3 ll.bxc3
Ld7 12.0-0 0-0 (Zie diagram 1)
Kasparov gaat nu zeer diep op
de stelling in: 'We zijn aangeko
men bij een kritieke stelling. Op
het eerste gezicht ziet het er
goed uit voor wit. De loper staat
sterk op f4; de zwarte konings
vleugel is verzwakt en kan aan-
valsobject worden als het mij
lukt een dame/loper-batterij op
te zetten op diagonaal bl-h7;
het paard vindt wellicht een
goed veld op e5, want f6 is niet
mogelijk. Kortom cr zijn vele
factoren die erop lijken te wij
zen dat wit iets heeft.
Maar bij nadere beschouwing
kan blijken dat dit een illusie is.
Zwart heeft een heel simpele
dreiging in b7-b6 om de sterke
pion c5 af te ruilen, die zijn stel
ling onder druk houdt. Na die
ruil zou wit te maken hebben
met zwakke pionnen op c3 en
a2. Wit heeft in feite maar heel
weinig tijd om b6 te verhinde
ren, waarmee al zijn zojuist ge
noemde voordelen teniet zou
den worden gedaan. Zwart zou
dan prettig staan, want afgezien
van die kleine latente zwaktes
op de koningsvleugel heeft hij
gewoon een stevige stelling. Hij
zou zelfs al kunnen gaan spelen
op wits zwaktes op de dame
vleugel.
Ik ben bijzonder trots op mijn
volgende zet. Je kunt kijken
naar mogelijkheden als. 13.Lxc6
Lxc6 14.Pe4, maar die werken
niet, want de loper kan naar e8
en zwart kan vervolgen met b6
en ook f6. Als wit dit idee com
bineert met een dame-uitval
naar g4, zet zwart zijn koning
gewoon op de h-lijn en dan
komt wit niet verder zonder
witveldige loper. Hoe kunnen
we het onvermijdelijke 13...b6
voorkomen? Temeer nu ook
13.Da4 niet werkt, omdat zwart
zelfs 13...De8 kan spelen. Wits
volgende zet ziet er volkomen
onzinnig uit en zou door een
computer niet eens in overwe
a
A
w
|B;
i
1
1
lil
i
i
lil
n
i
III
0
n
li
n
s
in
W
ill
itm
H
ging worden genomen. Dat is
tegenwoordig een geliefde ver
gelijking.
13.TC1I!
Kasparov: 'Twee uitroeptekens
vanwege de volstrekte stomp
zinnigheid van de toren op cl.
Hij staat achter twee pionnen
en op de c-lijn is helemaal niets
te doen. Maar een belangrijke
doelstelling weegt op tegen al
deze dwaasheid: 13...b6 is ver
hinderd.' Kasparov toont verder
uitgebreid aan waarom 13...b6
niet gaat. (14.c4 bxc5 15.dxc5
dxc4 16.Lxc4 en nu gaat
16...Lxc5 niet wegens 17.Lb5
De7 18.Dc2 Pd4 19.Dc5 Dxc5
20.Txc5 Pxb5 21.a4 Pa3 22.Tc3
en het paard is afgesneden. Ook
andere voortzettingen pakken
in wits voordeel uit. Het vervolg
in verband met ruimtegebrek
zonder commentaar.
13...Te8 14.Tel IJ6 I5.Tb! b6
16.La6 Lc8 17.Lb5 Ld7 18.l.a6
Lc8 19.Ld3 bxc5 20.Pe5 1x17
21.Tb7 Lxe5 22.dxe5 Tb8
23.txb8 Dxb8 24.Dg4 KfB
25.Te3 Dd8 26.h4 I)a5 27.Tg3
Ke7 28.Dxg7 Kxd8 29.1)xf7
Dxc3 30.Lb5 Da5 31.Tg7 Pe7
32.Lxd7 Kxd7 33.DI6 d4 34.Lh6
c4 35.Lg5 Dc5 36.Te7 1-0
Kasparov besluit dat het een
partij was om trots over te zijn
en 13.Tclü is waarschijnlijk een
van de sterkste en meest diep
zinnige zetten uit zijn carrière.
FILATELIE
Hero, Wit
De Thematische filatelie neemt
in de postzegelwereld een
steeds grotere plaats in. Toch is
thematisch verzamelen niet van
vandaag of gisteren. Dat bewijst
het 50-jarig jubileum van de Fi
latelisten Vereniging Gabriël
(opgericht 16 september 1948;
sinds 1990 zonder St.). Gabriël,
die met haar halve eeuw de
oudste thematische vereniging
van Nederland is, herbergt ver
zamelaars van postzegel, post
stukken en -stempels die direct
of indirect verband houden met
bijbel en christendom.
Gabriël viert haar 50-jarig be
staan met een nogal bijzondere
tentoonstelling. Allereerst de
plaats: het Museum voor Reli
gieuze Kunst in Uden (Vorsten-
burg 1); en in de tweede plaats
de tijd: van 1 tot en met 30 au
gustus.
De plaats is vooral gekozen om
dat zo museumbezoekers die
kennelijk geïnteresseerd zijn in
religieuze kunst, geconfronteerd
worden met een postzegelten-
toonstelling met religieuze af
beeldingen. Daardoor krijg je
ook andere kijkers dan Filatelis
ten, aldus het comité, kijkers die
dan mogelijk enthousiast wor
den voor de filatelie.
Voor de tentoonstelling is een
fraai uitgevoerde catalogus sa
mengesteld, met als titel 'Zegel
beeld in het licht'. Het 66 blad
zijden tellende blad, gelardeerd
met zegelbeelden, maakt u op
prettige wijze wegwijs in de the
mawereld 'bijbel en christen
dom'. Dit thema is overigens
ook al weer zo omvattend (we
reldwijd zijn er al zo'n 50.000
zegels uitgegeven) dat de verza-
1980 al resulteerde
getiteld 'De wereld -
meiaar één of meer aspecten
moet kiezen.
Maar ook daarin voorziet de ca
talogus. Er worden 44 sugges
ties gedaan waaruit dan weer
een keuze kan worden gemaakt,
bijvoorbeeld: de aartsengel Ga
briël, beeldhouwwerken, enge
len, fresco's, glas-in-lood-ra-
men, kerken en kloosters, kerst
feest, Luther, Mariaverering,
pausen en pausreizen.
De jubileumdag (16 september)
wordt opgeluisterd door het ge
bruik van een bijzondere post
stempel met daarin een afbeel
ding uit een miniatuur waarin
de Verkondiging met de aarts
engel Gabriël en Maria. Wie al
leen het stempel op een post
stuk wil hebben kan als gebrui
kelijk poststukken naar Gronin
gen sturen (PTT Post de Verza-
melservice, Postbus 30051, 9700
RN Groningen). Als u een fraai
ere envelop wilt moet u 4 gul
den (per envelop) overmaken
naar postrekening 527470 van
de Filatelisten Vereniging Ga
briël, Tulpstraat 10 a, 3702 VB
Zeist. U ontvangt dan een enve
lop met een Bijbelzegel uit 1977
(plus een 5ct.-zegel), voorzien
van het bijzondere stempel met
links een miniatuur met de en
gel Gabriël. Wie een blanco (on
geadresseerde) envelop wil
moet 5 gulden per envelop
overmaken.
Bij de suggesties voor het opzet
ten van een verzameling a la
Gabriël worden ondermeer de
pausreizen en de pausen ge
noemd. Het Vaticaan biedt
daarvoor uiteraard ongekende
mogelijkheden. Paus Johannes
Paulus II begon (na zijn verkie
zing in 1978) vrij snel te reizen
hetgeen in 1980
in een serie getiteld T.
reizen van paus Johannes
PauJus'. Een serie die vervolgen
kreeg in 1981, 1984, 1986, 1987,
1988, 1989, 1990, 1991, 1992,
1993, 1994, 1995, 1996 en 1997.
Op 11 november: zes zegels ge
wijd aan zijn reizen naar Guat-
amala, Nicaragua, El Salvador
en Venezuela (400 I.), Tunesië
(9001.), Slowakije (10001.),
Duitsland (13001.), Hongarije
(20001.) en Frankrijk (40001.).
In de loop der jaren hebben ook
de landen die door de paus wer
den bezocht ter gelegenheid
van diens bezoek zegels uitge
geven.
Na de jongste reizen-serie
kwam het Vaticaan verder nog
met:
11 november, kerstzegel,
800 1., schilderij met Maria;
24 maart, pausen ten tijde van
Heilige jaren van 1300 tot 2000
(deel I), acht zegels (200, 400,
500, 700, 800, 900, 1300 en
3000 1., portretten) met siervel-
den (wapens) ook in vel;
24 maart, Europa, 800 en 900 1.
(de apostels Paulus en Petrus);
19 mei, zes zegels (450, 650,
800, 1000, 1300 en 2000 1) musi
cerende engelen naar schilderij
en van Melozzo da Forli
(1438/1494);
19 mei, Lijkwade van Turijn
(9001., gezichtsafdruk) en Ca-
pella della Santa Sindone in Tu
rijn (25001.);
19 mei, serie 'Op weg naar het
Heilige jaar 2000', 500, 800,
1300 en 3000 1., beelden uit het
leven van Jezus.
