Werken voor de koningin
Vijf pc's voor de prijs van één
De regels zijn strikt
en de bazin Is. veeleisend
Economie
ZATERDAG 25 JULI 1998
147
Handel in afgeschreven personal computers is dik succes
Ladingen pc's, rijen beeldschermen en
stellingen vol portables. Geen nieuwe,
maar door de vorige eigenaars afge
schreven tweedehands apparatuur. Pc's
van een jaar of acht geleden, maar ook
snelle Pentiums of portables van amper
een jaar oud. De 5000 vierkante meter
grote loods van Frazier in Culemborg
staat er vol mee. Het blijkt waardevolle
handelswaar, die nog vele jaren mee
kan.
Directeur Ewit Roos (35) begon drie
jaar geleden in een oude loods in Am
sterdam-Noord met Frazier Europe.
Roos was eerder werkzaam bij het Ame
rikaanse afval- en recyclingbedrijf Waste
Management. ,,Op een gegeven ogenblik
kwamen we in contact met Frazier in de
VS, door een project waarbij binnen zes
weken alle computers uit alle filialen van
een groot bedrijf moesten worden terug
gehaald", vertelt Roos. De samenwer
king leidde niet veel later tot de oprich
ting van Frazier Europe in Amsterdam,
waarvan Frazier en Waste Management
ieder 50 procent van de aandelen kre
gen.
„In het begin werkte ik nog parttime
met slechts twee man personeel. Wij bo
den bedrijven en computerbedrijven
met terugnameprogramma's aan om
partijen gebruikte pc's gratis in te ne
men. In ruil daarvoor boden we ze een
percentage van 50 procent of meer van
de latere opbrengst".
Dat afgeschreven computers vaak nog
een heel behoorlijke waarde vertegen
woordigen, dringt langzamerhand ook
bij steeds meer bedrijven door. Toen
Frazier pas in Nederland begon, was dat
vaak anders. „Zo kregen wij via afvalver
werker Icova een keer een container met
'afval' van een bank. De bank had die
container, die vol zat met in plastic ver
pakte computerschakelaars, tegen beta
ling laten ophalen. Wij konden die din
gen voor 75 pence per stuk verkopen",
lacht Roos. In plaats van de winst geheel
in eigen zak te steken, verraste hij de
bank in kwestie met een flinke cheque.
„Je kunt je voorstellen hoe daarop gerea
geerd werd."
Elke pc, printer of monitor die in
Culemborg binnenkomt, wordt voorzien
van een code en in een computerbe
stand opgenomen. Vervolgens wordt de
apparatuur gecontroleerd op gebreken
en zonodig gerepareerd. Slechts enkele
procenten van wat er aan apparatuur
binnenkomt, gaat uiteindelijk als afval
weer naar buiten. En ook dat afval wordt
nog zorgvuldig gescheiden, waarbij on
der meer goud en koper worden terug
gewonnen.
.Apparaten van zo'n den jaar oud, die
verkopen we voor een gulden of 50 per
stuk aan servicebedrijven, die er onder
delen uithalen voor reparaties." Elke
computer wordt geheel 'op maat ge
maakt'. Wil de klant meer geheugen of
een extra groot scherm? Dat kan. Ook
software kan desgewenst worden geïn
stalleerd.
Roos constateert dat er een toenemen
de markt is voor gebruikte pc's. „Er
wordt steeds meer op functionaliteit ge
let. Bedrijven en instellingen realiseren
zich dat lang niet altijd een dure Pen
tium 400 machine nodig is." Die toene
mende belangstelling is ook terug te vin
den in de groei van het bedrijf. Al in het
eerste jaar steeg de omzet boven een
miljoen gulden. „Begin 1996 zouden wij
onder meer het terugnameprogramma
van pc-fabrikant Dell gaan verzorgen.
Ook deden we goede zaken met Olivetti.
Op basis van de verwachte omzet kwa
men we tot de conclusie dat we een gro
ter en representatiever pand nodig had
den."
Frazier, dat inmiddels acht man per
soneel telde, vond een geschikt pand in
Culemborg en besloot te verhuizen.
„Vervolgens maakte we een moeilijk jaar
door. Olivetti stopte met de productie
van pc's en het terugnameprogramma
van Dell kwam veel later op gang dan
gepland was. Het dwong ons wel om op
vele deuren te gaan kloppen op zoek
naar leveranciers.
Die leveranciers werden onder meer
gevonden bij banken, computerprodu
centen, verzekeraars en de ministeries.
Klanten voor de producten bleken er ook
volop. „In de beginperiode verkochten
we onze pc's en onderdelen aan tweede
Het begon eind 1995 met
de nieuwe chef van het
Militaire Huis. Daarna
kwam er een nieuwe
stalmeester, een nieuwe
ceremoniemeester en een
nieuwe hofmaarschalk.
Inmiddels heeft de nieuwe
grootmeester formeel zijn
intrede gedaan en later dit
jaar volgt een nieuwe
thesauriër. Daarmee is de
vernieuwing van de top
van de hofhouding
compleet.
Mr. Florentius Willem (Floor)
Kist, grootmeester van Hare
Majesteit de Koningin, heeft
zijn opvolger zelf voorgedragen
bij koningin en prins. Drs. L.W.
(Bert) Veenendaal, tot voor kort
Nederlands ambassadeur bij de
NAVO in Brussel, is met zijn
zestig jaar niet meer de jongste,
maar, naar men zegt, wel be
kwaam en uiterst discreet.
Kist heeft onlangs formeel af
scheid genomen. Hij heeft een
modern bedrijf achtergelaten
met ongeveer 300 personeelsle
den, een pc-netwerk, een me
dezeggenschapsraad, een maat
schappelijk werkster en een
Raad van Beroep voor ontevre
den medewerkers. Dat is niet al
leen zijn verdienste, maar als
hoofd van de hofhouding (een
functie die enigszins vergelijk
baar is met die van secretaris
generaal van een ministerie)
heeft hij er wel het nodige toe
bijgedragen. Toen Kist in 1983
als algemeen secretaris op het
paleis zijn intrede deed, stond
het hofbedrijf als professionele
organisatie nog in de kinder
schoenen.
Koningin Beatrix wilde het
anders dan haar moeder. Al ge
ruime tijd voor haar inhuldiging
in 1980 liet ze een opzet voor
een vernieuwde hofhouding
maken. Het moest zakelijker,
vond ze. Geen vriendenclub,
maar een centraal geleide orga
nisatie met goed geschoolde
mensen. Een adellijke titel was
niet langer voldoende. Terwijl
het onder de leden van de ho
noraire hofhouding (meren
deels oud-gedienden) nog
wemelt van de dubbele en chi
que namen dragen de beroeps
krachten die de koningin nu
omringen merendeels gewone
Hollandse namen.
In de huidige dienst zijn er
nog maar twee fulltime krach
ten van adel, toevallig beiden
baron en beiden ingenieur. Ir.
W.F.A. baron Röell van Hazers-
woude, kapitein-luitenant ter
zee van de elektrotechnische
dienst, is adjudant; ir. B.W. ba
ron Bentinck is intendant van
de koninklijke paleizen, oftewel
de man die ervoor moet zorgen
dat de paleizen die het staats
hoofd ter beschikking zijn ge
steld er tiptop bijstaan. Röell
van Hazerswoude is door De
fensie uitgeleend; Bentinck
komt uit het bedrijfsleven en is
beslist niet gevraagd vanwege
zijn naam. maar uitsluitend
vanwege zijn kwaliteiten.
Een adellijke titel mag dan
niet langer bepalend zijn, een
goede opvoeding telt wél. In de
hogere functies aan het hof
dient men nu eenmaal zijn ta
len te spreken en te weten hoe
detail dat Hare Majestec
niet in Weekend of Stor -\
leest.
Van de honderden t
die voor de koningin
behoren er slechts een i
veertig tot de hofhoudin e
staf, zou men elders t
Men herkent hen aan h
fre, het blauwe strikje
speldje met de B, dat ze
de ambtsuitoefening o|i
vers of nabij het kraagje e
te dragen. Grootmee:
grootmeesteres behore
aard tot de hofhouding
onder andere de hofda
secretarissen, de een
meester, de hofmaarscl'
intendant, de stalmee1
chef van het Militaire
de adjudanten, de th<
de chef personeelszakei
recteur van het Koninkli
archief en de opperhout
Het koningshuis bei
de gratie van tradities. I
nisatie mag dan modi
van een BV Beatrix is ge
ke. De titulatuur doet ri
de mystieke kant van de
chie, niét aan doorzie!
en ook niet aan de gelijk
tiging van man en vroi
grootmeester is nu eenii1
man, en niet alleen omi
een grootmeesteres is
ook omdat bepaalde fui
rissen nu eenmaal, alwi
ditiegetrouw man horen
Een baan bij Hare M
is dat plezierig? Dat h
nogal vanaf. De regels zi
en de bazin is duidelijk
zig. Ze zit niet ergens op
de verdieping, maar
Noordeinde meteen re
trap op. De eisen zijn li
structuur is hiërarchisc
is het verloop gering. C
Het 'erbij horen' spq
rol. Het is toch iets sped
's ochtends de tram n
paleis te nemen en bij jr
heid de groten der aari
gang tegen te komen. I
chiflre ambieert dient i
te wachten. Hooguit kar
bepaalde kringen een
belangstelling voor een!
mende functie laten d
ken. Want adverteren
hof niet.
Het is bekend, de koi
veeleisend. Ze trekt de
het oneerbiedig te zegj
is zij degene die het te
de sfeer bepaalt. Onder q
we grootmeester zal het r,
hof niet wezenlijk and,
gaan dan onder de huil
buitenwereld zal in el j;
geen verschil merken. n
Pas als de Prins van i,
zijn moeder opvolgt zal
ke zijn van een andere t j
ting, van andere accent e
gelijk zelfs van vernij
Want wat moet een kone
vijf hofdames?
Volgens de Grondw
'de' koning het recht zi j
Huis in te richten, metE
neming van het openl c
lang. Met de personele
van die grondwettelijk 5
ling is rekening gehou tl
de inhuldiging van eet n
staatshoofd "biedt de r
ding haar ontslag aan.
vraagt de nieuwe koni
lem IV?) enkelen dan
jaartje aan te blijven, z
niet op stel en spro
nieuw Huis hoeft in te ri
Misschien ook niet. D
wil hij liever niet door s
mensen die zijn ouders
gediend en hem nog in
jaren hebben mee] D
Maar geen enkel perse
hoeft voor zijn of haat
ham te vrezen, want d( lt
gorie trendvolgers kan i t
zondere geval een bero Q
op een speciale wachtjj
ling.
Vernieuwing hofhouding bijna afgerond
Paleis Noordeinde.
het kreeftenvorkje wordt gehan
teerd. Dat betekent dat voor de
hofhouding dikwijls in dezelfde
vijver wordt gevist. Hofdames
komen zonder uitzondering uit
wat men vroeger 'de betere
kringen' placht te noemen. Dat
moet ook wel: hun functie
vraagt om organisatietalent,
vergt zeker een dag in de week
en is soms veeleisend, maar sa
laris staat er niet tegenover.
Vijf hofdames heeft de konin
gin. Hun taak is 'het desge
vraagd begeleiden en adviseren
van de koningin en andere le
den van het Koninklijk Huis en
het mede-voorbereiden van
evenementen'. De coördinatie
is handen van de grootmeeste
res, mr. Martine van Loon-La-
bouchère, studievriendin van
de koningin en sinds 1984 haar
begeleidster bij ontvangsten en
buitenlandse bezoeken.
Ook de functie van groot
meesteres is onbezoldigd. In
dien mevrouw Van Loon en
haar hofdames er behoefte aan
zouden hebben, zou honorering
vermoedelijk niet uitblijven.
Maar zolang ze bereid zijn te
gen onkosten te werken gebeurt
dat natuurlijk niet. Voor de be
trokkenen heeft de huidige re
geling het voordeel dat ze vrijer
tegenover de koningin staan en
makkelijker 'nee' kunnen zeg
gen als een verplichting hen
niet uitkomt.
In tegenstelling tot de groot
meesteres krijgt de groot
meester wel een salaris op ni
veau. Hoewel, net als in hoge
ambtelijke functies is het min
der dan in het bedrijfsleven ge
bruikelijk is. Majesteits salaris
schalen volgen die van de rijks
overheid, met alle voor- en na
delen van dien. Geen opties, wel
hands winkeltjes, scholen, servicebedrij
ven en particulieren." De directe ver
koop aan particulieren werd later verla
ten. Groothandelaren en winkelketens
kwamen ervoor in de plaats.
Van de gemiddeld 70.000 pc's die er de
afgelopen jaren de deur uit zijn gegaan,
kwam zo'n 70 procent terecht bij de
non-profitsector. „Logisch", volgens
Roos, „want voor het geld van één nieu
we multimediacomputer koopt een
school bij ons bijvoorbeeld minimaal vijf
Directeur Ewit II
temidden van <T
anderen afgedaj
pc's en beeldsq
goede gebruikte pc's". Voor de service
verlening is een contract gesloten met
Siemens Nederland.
„De omzet in Nederland zal dit jaar
minimaal tien miljoen bedragen en de
winstmarge ligt boven de tien procent",
zegt Roos. Zijn streven is een jaarlijkse
omzetgroei van 25 procent. Frazier Eu
rope heeft inmiddels ook vestigingen in
Italië en Zweden geopend. Volgend jaar
komt Duitsland daar nog bij.
vangsten en het leiding geven
aan de huishoudelijke dienst.
Veel aan het hof gebeurt om
dat het nu eenmaal zo gebeurt.
De ene functie rouleert, de an
dere niet. Een duidelijke reden
ontbreekt. Terwijl de secretaris
sen komen en gaan krijgen de
stalmeester, de hofmaarschalk
en de intendanten een aanstel
ling voor onbepaalde tijd; ze
blijven doorgaans tot hun pen
sioen. De huidige ceremonie
meester is, net als de secretaris
sen, door Binnenlandse Zaken
aangeleverd. Diplomaten zijn
gewend aan protocol en cere
monieel, spreken hun talen, be
wegen zich gemakkelijk in alle
kringen en zijn gewend aan ver
andering van standplaats.
Waar Binnenlandse Zaken als
arbeidspool functioneert voor
een gedeelte van het Civiele
Huis van de Koningin (de secre
tariaten, de thesaurie en de uit
voerende diensten), levert het
ministerie van defensie de le
den van het Militaire Huis. Ad
judant-generaal van de konin
gin is J.F.G.A.M. Maas, luite
nant-generaal van de koninklij
ke luchtmacht. In het buiten
land wordt hij vanwege zijn
voorkomen, uniform en cere
moniële rol soms aangezien
voor de man van de koningin.
Voor alle hofmedewerkers,
van kamermeisje tot groot
meester. geldt dat ze bij in
diensttreding een geheimhou
dingsverklaring moeten teke
nen. Het is immers niet de be
doeling dat ze uit de school
klappen over het doen en laten
van de leden van het Koninklijk
Huis. De koningin moet zich in
haar eigen omgeving vrij weten.
Welke kleur pyjama prins Claus
prefereert is bijvoorbeeld zo'n
een goede rechtspositie en een
aardig pensioen.
Het aanhaken aan de over
heid vergemakkelijkt het tijde
lijk in dienst nemen van hoge
ambtenaren, want aan het hof
is er een gebrek aan doorgroei
mogelijkheden. De organisatie
is ldein en de functies zijn er
heel divers. Een secretaris kan
promoveren tot grootmeester,
maar daarvan is er maar één
per keer. Stalmeester of hof
maarschalk worden ligt niet
voor de hand. Een ambtenaar
ontbeert nu eenmaal de geëi
gende opleiding voor het be
heer van het Oranje-wagenpark
en de verzorging van paarden,
voor het verzorgen van ont-
In het verleden hoefde de hofhouding een keer per jaar de vorstin even niet ten dienste te staan. Rond Kerstmis schonk de koningin traditioneel
chocolade aan haar personeel. Op deze foto uit 1980 helpen achter de tafel de prinsen Johan Friso en Constantijn hun moeder Beatrix bij het in
schenken. Op de voorgrond kan prins Floris, zoon van prinses Margriet, kennelijk niet langer wachten en hij krijgt alvast een kopje van zijn tante.
Beatrix heeft inmiddels met deze traditie gebroken. archieffoto anp
